Gereformeerden staan er slecht op
bij buitenlandse zusterkerken
Koorgebed in Domkerk Utrecht
Een gedwongen huwelijk aan de Vrije Universiteit
Slagkracht oecumene vooral aan de basis
Trouw
Conferenties
Bijbelschip bij
Tonga gezonken
VANDAAG
VOORBUGANGERS
Nederlandse kerken
schrijven Carter
Gespreksstof
voor jongeren
DONDERDAG 10 JULI 1980
TROUW/KWARTET
5J
0
door A. J. Klei
Een paar weken terug, om precies te zijn: op
17 juni. stond in de rubriek Dichtbij en verder
op pagina vijf van deze krant een artikeltje
over sex aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam. Daarin konden we lezen dat de
studenten van de VU maar weinig van sex
weten. Deze mededeling vormde zelfs de
eerste zin van het bewuste stukje.
Er zullen mensen zijn die dit toejuichen,
maar helaas geldt in dit geval niet dat wat
njet weet ook niet deert, want even verder in
het verhaal werd ons voorgehouden dat deze
geringe kennis er wellicht de oorzaak van is.
dat ruim zeven procent van de vrouwelijke
VU-studenten ongewenst zwanger wordt.
Ik heb na kennisneming hiervan natuurlijk
een gepast: tjonge-Jonge! laten horen, maar
me. eerlijk gezegd, verder niet in de zaak
verdiept. Niemand mag dan ook uit het feit,
dat ik er vandaag op terugkom, afleiden dat
ik sinds de 17e juni over de seksuele
bedrijvigheid aan de VU heb zitten tobben. Ik
word er bij bepaald nu ik „Een bezige bij"
doorblader, een nieuw boek van de Kamper
hoogleraar dr. G. Th. Rothuizen.
Dit boek zal, als alles volgens de plannen
verloopt, door een deskundig ethicus
besproken worden en die moet dan maar
uitmaken of de heer Rothuizens gelijk heeft
met wat hij in de ondertitel van zijn jongste
geschrift vaststelt, namelijk dat de
gereformeerde zede niet meer bestaat. Ik wil
als ondeskundige wel kwijt, dat naar mijn
oordeel de gereformeerde zede nog wel
degelijk bestaat en zelfs een bloeiend
bestaan voert.
Zeker, in de „gewone" gereformeerde kerken,
waartoe professor Rothuizen behoort, kwijnt
de gereformeerde zede weg. Zij is daar echter
niet weggevaagd. Maar bij andere soorten
gereformeerden ik hoef ze hier niet
allemaal op te sommen gooit de
gereformeerde zede nog steeds hoge ogen, en
dan behoeven we onze blik waarlijk niet
alleen te richten op de zogenaamde zwarte
kousen-kerken.
Maar goed, ik zou niet recenseren en laat nu
de ondertitel van professor Rothuizens boek
verder zwemmen. Ik heb trouwens „De bezige
bij" (dat door uitgeverij Kok te Kampen voor
vijfentwintig gulden op de markt is gebracht)
nog niet gelezen, alleen maar doorgebladerd,
en dit doende vond ik op pagina 108 iets, dat
me terstond aan onze berichtgeving over sex
op de VU deed denken. Ik citeer:
„De Vrije Universiteit kan gezien worden als
een door en door calvinistische (zij het neo-
calvinistlsche) instelling. Aanvankelijk met
alle puritanisme en isolement van dien. We
geven drie voorbeelden. Roelink, schrijver
van het onlangs uitgekomen gedenkboek
(zoals ook al van een vijfentwintig jaar eerder
verschenen memoriaal), vertelt ons van een
door de senaat behandelde tuchtzaak over de
zonde „tegen het zevende gebod". Hiermee
werd een zgn. gedwongen huwelijk
aangeduid, welk vergrijp bestraft werd met
berisping, 'n tijdelijke, soms ook definitieve
uitsluiting van de studie. Het verslag luidt als
't volgt: „Als nu gelast de Rector den
student(naam)binnen te leiden. De
Rector houdt hem op ernstige wijze voor, dat
hem ten laste wordt gelegd, na vroegere
verloving die afsprong, zich verloofd te
hebben aan eene jonge dochter, zonder
toestemming van hare ouders, en daarna te
hebben beslapen, zoodat het meisje zwanger
werd, om welke zwangerschap te dekken hij
haar gehuwd heeft; en vraagt alsnu of hij
deze feiten erkent". Als de student dit heeft
gedaan, houdt de rector hem voor „dat hij
deze Jonge dochter haar eere roofde, aan zijn
kind dat staat geboren te worden een smet en
schande deed kleven, het gezag der ouders
trotseerde, den naam der Stichting, ja zelfs
den naam des Heeren in gevaar van lastering
brachtWe zijn dan in het jaar 1889 en het
gedwongen huwelijk wordt weliswaar niet
hoererij genoemd maar het scheelt een haar."
door Aldert Schipper
Tijdens de gereformeerde oe
cumenische synode, de GOS,
die op 15 juli in het Franse
NImes begint, staan twee
punten centraal: de rassen
kwestie en het lidmaatschap
van de gereformeerde kerken
in Nederland. Er is een be
hoorlijke kans dat de Neder
landers in juli door hun mede
leden van de GOS gewipt zul
len worden. Hierbij is de be
langrijkste aanleiding de ma
nier waarop de Nederlanders
de kwestie van de homosek
sualiteit hebben geregeld.
De GOS heeft talrijke kleine, ln het
algemeen zeer orthodoxe calvinisti
sche kerken als lid. De Nederlandse
gereformeerden zijn het grootst en
hoe merkwaardig dat misschien in
menig oor mag klinken verreweg
de'meest verlichte. Tijdens de laatste
bijeenkomst in 1976 in Kaapstad
bleek dat zonneklaar. De Apeldoorn-
se christelijke gereformeerde prof. dr.
W H. Velema legde toen omstandig
uit dat de gewone gereformeerden
wegens hun toegeeflijkheid aan dissi
denten zoals Kuitert en Wiersinga
eigenlijk niet meer echt tot de G08
behoorden. De gereformeerden heb
ben een heel andere manier om met
de Bijbel om te gaan dan de meeste
andere GOS-leden. Zo zijn er ver
scheidene kerken die nog steeds wor
stelen met de vraag of je vrouwen tot
het kerkelijk ambt kan toelaten. Er
zijn er zelfs enkele die aan dat worste
len zelfs nog niet zijn toegekomen.
Bij de gereformeerden in Nederland
is dat al tientallen jaren geen vraag
meer, hoewel dit bij de klassieke gere
formeerde schriftuitleg toch moeilijk
te verantwoorden is.
Wereldraad
In Kaapstad speelde ook het gerefor
meerde lidmaatschap van de wereld
raad van kerken een belangrijke rol.
De GOS hield haar eerste vergade
ring in 1946 in Grand Rapids. Op de
tweede vergadering in de Amster
damse Waalkerk, in 1949, lag een rap
port ter tafel van de Nederlandse
theoloog J. J. Oranje, waarin deze als
bezwaar tegen de wereldraad onder
meer aanvoerde dat deze weliswaar
een basisformule heeft die voortkomt
uit het Apostolicum, „maar blijkens
handelingen van den Wereldraad zelf
en uitlatingen van leidende figuren in
den Wereldraad neemt men de basis
formule niet ernstig". Ds. Oranje stel
de vast dat de principiële bezwaren
die tegen de wereldraad bestaan niet
gelden voor de „International Coun
cil of Christian Chruches", de ICCC,
die een jaar tevoren in Amsterdam
werd opgericht door een groep zeer
behoudende kerken.
De 008 was blijkbaar niet bedoeld
ials een soort anti-wereldraad. Die rol
speelde toen veel meer de ICCC en als
er gekozen diende te worden voor een
van beide, neigde men tot de laatste.
Maar de zaak werd gecompliceerd,
doordat enkele GOS-leden reeds lid
van de wereldraad waren. Dat waren
onder meer de Zuidafrikaanse NG-
kerk en enkele Jonge" kerken, die
„in overwegend heidense of moham
medaanse landen tot saambinding
genoopt werden (en voor wie het pro
bleem van het modernisme niet in die
mate als voor de „Westerse" kerken
bestaat)". Een pragmatisme dat de
mannenbroeders in de Waalkerk wel
aansprak.
In de synode verdedigde ds* Oranje
zijn rapport met succes want men
aanvaardde een advies aan de kerken
zich niet bij de wereldraad aan te
sluiten, zolang de bezwaren niet zou
den zijn weggenomen. Op voorstel
van dr. A. D. R. Polman besloot de
synode evenwel waarnemers te zen
den naar de vergaderingen van de
ICCC. De Nederlandse christelijke
gereformeerden zouden later ook lid
van deze organisatie worden, maar
dat is inmiddels beëindigd.
Voortouw
Er waren dus van meet af aan bezwa
ren tegen de wereldraad, maar enkele
kerken waren al lid. De Zuidafrika
nen haakten later af, maar de Indone
sische kerken bleven lid. De gerefor
meerden in Nederland werden lid op
een moment dat de GOS opnieuw een
lidmaatschap van de raad in studie
had genomen. Dat wordt de Neder
landers kwalijk genomen.
Het voortouw wordt daarbij genomen
door de NG-kerk uit Zuid-Afrika, de
grootste van de blanke boerenker-
ken. Daardoor ligt het voor de hand
te veronderstellen dat er meer achter
hun bezwaren tegen het wereldraad-
lidmaatschap zit. De wereldraad
voert al jaren felle actie tegen de
apartheid, hetgeen de oorzaak werd
voor het Zuidafrikaanse afhaken van
de raad. En in de GOS blijven de
Nederlandse gereformeerden de stem
van de wereldraad op dit punt met
grote hardnekkigheid vertolken. Het
ligt dus voor de hand een verband te
vermoeden.
De in Amerika gevestigde Orthodox
Presbyterian Church, (OPC) een kerk
van 15.227 leden heeft in haar laatste
synodevergadering haar gal zien
overvloeien naar aanleiding van de
aanvaarding door de gereformeerde
synode van homosexuelen als gewo
ne stervelingen. Het ergste zegt deze
kerk het te vinden dat de gerefor
meerde synode eerst haar relatie met
de homo's besloot te normaliseren en
vervolgens een commissie van theolo
gen opdroeg de daarbij passende
schriftgegevens op te zoeken.
De OPC wil dat de gereformeerden
praktiserende homosexuelen van het
avondmaal uitsluiten. De OPC grijpt
terug naar het verleden en eist van de
gereformeerden dat predikanten die
het eens zijn met Kuitert en Wiersin
ga, geweerd worden. Ze moeten ver
der zonder uitstel hun lidmaatschap
van de wereldraad opzeggen en op
nieuw de toelating van vrouwen tot
het ambt in studie nemen. Het be
stuur van de GOS moet jaarlijks toe
zien of de gereformeerden al vorderen
op de weg die de OPC wenst. En als
de Nederlanders niet opschieten,
moeten ze maar geroyeerd worden als
lid van de 008
Niet rouwig
Van enkele kerken is bekend dat zij
het globaal eens zijn met de Ameri
kaanse OPC. De Free Church of Scot
land is er een van en ik verwacht {lat
ook de christelijke gereformeerden in
Nederland hun grote zuster gaarne
uit de GOS zien verdwijnen. De chris
telijke gereformeerde prof. dr. J. van
Genderen was niet bereid zijn stand
punt uiteen te zetten en ook zijn
collega Velema hield zijn lippen stijf
dicht.Dit geeft te denken.
Onder de Nederlands-gereformeer
den (de vroegere „buitenverbanders")
zijn er verscheldenen die niet rouwig
zouden zijn als de GOS inderdaad de
OPC haar zin zou geven. De gerefor
meerde zendingsman ds. Anthon Vos
pleitte na de synode in Kaapstad in
de gereformeerde synode in Lunteren
al voor het opzeggen van het lidmaat
schap. De Geredja Kristen Indonesia,
de Chinese gereformeerden op Java,
zou in haar juni-synode vaststellen of
zij de GOS nog langer zou kunnen
harden.
Van dienst
De secretaris van de gereformeerde
deputaten oecumene buitenland, dr.
A. Kruyswijk, die meegaat naar de
komende vergadering in Nïmes, vindt
dat de Nederlandse gereformeerden
maar moeten proberen er van te ma
ken wat er van te maken is.
Wij zijn zo'n twintig of dertig jaar
voor op de meeste van de GOS-leden.
Wij vormen een grote kerk in een
moderne samenleving en dingen die
bij ons al verwerkt zijn hebben de
'GOS-kerken nog tegoed. Men moet
niet vergeten dat de meeste nooit
maatschappelijke verantwoordelijk
heid hebben gekend en eigenlijk bui
ten het maatschappelijk verkeer
staan. Maar de zonen kunnen zich
Van eën onzer verslaggevers
GRONINGEN De slag
kracht van de oecumenische
beweging blijkt vooral aan de
basis en niet aan de top te
zitten. Oecumenische bewe-
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldae Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbank
Rekeningrn 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Weslblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101 7
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand f 16.98
Per kwartaal 50,95
Per half |aar f 101.90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19.30
van maandag t/m vrijdag. Op
zondag van 18-20 uur tetef 020-
913456
Opgave mim-advertenties te»
020-936868 of sehnfteGik aan
Mini-Adv afdelingpostbus 433.
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzingen uitsluitend schrtf-
leii|k aan onze Amsterdamse
adressen
glnkjes plaatselijk mogen
niet zonder meer verwezen
worden naar het rijk van „het
kan nog niet" en „de gemeen
te is er nog niet aan toe".
Dit wordt geconstateerd in het jaar
verslag 1979 van de werkgroep Inter
kerkelijk Beraad, het centrum voor
oecumenische actie, toerusting en be
leidsontwikkeling in Noord-Neder
land. Synodes en dergelijke boven
plaatselijke organen zijn ervoor, het
kerkelijke leven aan de basis te die
nen. Uiteindelijk gaat het om wat aan
de basis ontstaat aan inzichten en
bewegingen, al kan natuurlijk op zijn
best sprake zijn van onderlinge beïn
vloeding, aldus het verslag.
Het jaarverslag bevat een pleidooi
voor veelvormigheid in de zin van je
uitgedaagd weten in de ander. Want
daar waar groepen en ook kerken van
verschillende traditie en opvatting el
kaar ontmoeten, is de levendigheid
en creativiteit het grootst. De werk
groep wil, dat binnen elke plaatselij
ke kerkgemeenschap enkele mensen
de opdracht krijgen de „heelheids
conceptie" van de oecumenische be
weging op de kerken toe te passen.
spraktijk. Ook basisgroepen zouden
op dit punt strijdvaardiger kunnen
zijn. Het aantal gemengde huwelij
ken neemt zo sterk toe (momenteel
gemiddeld 60 tot 75 procent), dat de
maaltijdpraktijk in de kerken in de
nabije toekomst nog problematischer
wordt.
Discriminatie
„Voor chronisch gehandicapten, be
woners van bejaardentehuizen, ge
vangenen en verstandelijk gehandi
capten blijkt de vraag of de diensten
oecumenisch kunnen zijn, niet zo'n
probleem. Is dit nu discriminatie voor
de chronisch zieken, gehandicapten,
bejaarden en gevangenen? Of is dit
juist discriminerend ten opzichte van
de „gewone" gemeenteleden en paro
chianen, alsof voor hen oecumene
„gevaarlijker" is? alsdus het verslag
van de werkgroep, dat geschreven
werd door oecumenisch consulent
Kor Berends.
Het leven is mij Christus, Naviga
tor-studentenconferentie, 14-19 juli,
De Bron, Dalfsen. Inl. en opg. tel.
03438-17092.
Jeugd met een Opdracht. Tral-
ningsdag voor leidinggevenden in
kerken, kringen en gemeenten met
dr. Gordon Fee uit de VS, zaterdag 12
juli 10 uur, Heidebeek, Heerde (tel.
05782-1534).
Centenkwestie
Het noorden ziet er voor wat betreft
de oecumene niet veel anders uit dan
de rest van Nederland, niet beter,
maar zeker niet minder. De werk
groep betreurt het, dat op veel plaatr
sen vooral in Friesland en in mindere
mate in Drenthe en Groningen ker
ken elkaar (trachten te) vinden uit
financiële noodzaak. Gedoeld wordt
vooral op de federatieve samenwer
king tussen hervormde en gerefor
meerde kerken.
„Het is natuurlijk mooi dat er sprake
is van een groeiende samenwerking,
maar de aanleiding is twijfelachtig.
Bijkbaar heeft het evangelie niet
méér dan de centen kunnen motive
ren, al wil hiermee beslist niet elke
federatie gekenmerkt zijn." Zo'n her
vormd-gereformeerd Samen-op-Weg
mag ook geen sta-in-de-weg zijn voor
verdere inspanningen met andere
kerken. De rooms-katholieken heb
ben soms de indruk dat dit wel zo is.
Het jaarverslag stelt vast, dat er in de
plaatselijke kerken te weinig geleden
wordt aan de gescheiden avondmaal-
NUKUALOFA (EPD) Het bijbel-
schip Dayspring H is in een storm
tussen Fidzji en Tonga op een rif te
pletter geslagen en gezonken. Kapi
tein-eigenaar Ron Russell en zijn bei
de Canadese bemanningsleden wer
den licht gewond door een helikopter
gered. De lading ging geheel verloren.
Het schip was vol bijbels en christelij
ke lectuur, die gedistribueerd zouden
worden onder de kleine kerkjes op de
150 eilanden van Tonga.
door Pleter van der Ven
UTRECHT „Laat Ik ver
teerd worden, als ik maar
van nutte ben", een geliefde
uitspraak van Calvijn en
Abraham Kuyper en gretig
door bekommerde politici
uit hun school overgenomen.
Maar de Latijnse spreuk die
slechts drie woorden nodig
heeft om hetzelfde te zeggen
is ook het devies van de be
nedictijnen, monniken met
een traditie van 1000 jaar
langer dan Calvijn.
Sint Benedictus, vader van het wes
terse monnikendom, stichter van de
middeleeuwen, patroon van het
westen, vader van Europa, werd
1500 jaar geleden geboren. Dit
eeuwfeest heeft men aangegrepen
om niet alleen hem, maar ook en
vooral de leefwijze en idealen van
de kloosterlingen die naar zijn regel
leven onder de aandacht te bren
gen. Boeken, plaatwerken, artike
len in dagbladen en andere tijd
schriften (onder meer in Trouw),
cursussen, bezinningsweekends, ex
posities, feestmissen, fietstochten,
concerten, medailles, postzegels en
een groot slotcongres in het bene-
dictijnse Mekka: Monte Cassino.
In het kader van al die gebeurtenis
sen is zaterdag de meest landelijke
en publieke manifestatie in Neder
land: een feestelijke vesperdienst in
de Utrechtse Domkerk die om 17.00
u. begint en ongeveer een uur duurt.
Bisschop Bluyssen van Den Bosch
zal er een korte preek houden. De
toegang is vrij. Geboden wordt een
vesperdienst zoals monniken en
monialen die dagelijks houden in de
namiddag. Deze keer echter wel ex
tra feestelijk en voor de gelegenheid
samengesteld en aangepast. Maar
muzikaal Is de gewone soberheid
betracht: geen meerstemmigheid,
geen cither en geen tamboerijn,
geen concert, maar een koorgebed
Men kan kennismaken met de Ne
derlandse abdijmuziek, die hier de
laatste jaren op basis van het oude
j,Benedictus ziet de wereld in een zonnestraal", miniatuur, afge
beeld in „Benedictus en zijn tijd" door Walter Nigg en Helmuth
Nils Loose.
gregoriaans tot een eigen nieuwe
vorm is ontwikkeld. De teksten van
liederen en beurtzangen zijn ont
leend aan de benedictijnse litera
tuur, er zijn bijbelteksten uitge
zocht die toepasselijk kunnen zijn
op Benedictus.
Uitzonderlijk
In meer dan één opzicht is dit een
zeer uitzonderlijk gebeuren. Aller
eerst de plaats. In deze kerk hebben
sinds eeuwen geen roomse diensten
meer plaatsgevonden. Maar de her
vormde gemeente stelde de kerk ter
beschikking en verleent alle mede
werking. De dienst krijgt ook verder
nog oecumenische allure doordat
alle leden van de raad van kerken
vertegenwoordigd zijn en in de
zogenoemde „voorbeden" zullen op
treden. Ook op een andere manier is
de vesperdienst uitzonderlijk oecu
menisch, al is dat voor buitenstaan
ders moeilijk navoelbaar. Aan de
ene benedictijnse stam zijn in de
loop der eeuwen heel wat takken
gegroeid: benedictijnen, trappisten,
cisterciënzers en hun vrouwelijke
verschijningsvormen met nog wat
meer variatie. Deze kenden onder
ling genoeg concurrentie en richtin
genstrijd om gezamenlijke gebe
dsdiensten praktisch onmogelijk te
houden, daar kwam nog bij hun
doorgaans beperkte mobiliteit. In
Utrecht zijn alle „richtingen" aan
wezig, zelfs de benedictijnen van
Vaals, die met hun meer behouden
de opstelling een uizonderingsposi-
tie innemen, zullen in elk geval ver
tegenwoordigd zijn
Volle kerk
Met deze dienst willen de benedic
tijnse kloosterlingen zich laten zien
aan een breder publiek. Ze hopen
op een volle kerk, die behalve voor
de officiële gasten nog heel wat
ruimte biedt aan anderen. Benedic
tijnse klooosters en abdijen zijn
vanouds gastvrije plaatsen en over
aanloop hebben ze geen klagen. Ve
len vinden er stilte, bezinning, een
geestelijke oase; maar voor nog
meerderen blijft het een gesloten,
verre wereld, geheimzinnig, een
restje middeleeuwen. De abt van de
benedictijnerabdij in het Noordbra
bantse Oosterhout vertelt dat veel
mensen willen dat die abdijen zo
blijven, plekken waar nooit iets ver
andert, waar de tijd stilstaat en
bezoekers even de twintigste eeuw
en hun zorgen kunnen ontvluchten.
Maar zo willen hij en zijn monniken
niet functioneren. Meditatie, zorg
vuldig ingetogen gebed, de kunst
van het samen bidden, werken en
leven ja, maar dan wel voor mensen
van deze tijd die aan deze tijd een
boodschap hebben. „Terar dum
•prosim", luidt de al eerder aange
haalde lijfspreuk. De benedictijnen
lijken zich weinig zorg te maken
over de vraag of hun kloosters over
honderd of over dertig jaar nog wel
bestaan. Ze laten zich ook niet zo
van de wijs brengen door de betere
aanwas van jongeren die te zien is
in kloosters waar uitdrukkelijk wel
voor een behoudende lijn gekozen
is. Wat hen betreft mogen eventueel
bestaande kloosters verdwijnen, als
maar de grote waarde van het „cha
risma", de eigen Inbreng van het
monnikswezen, behouden blijft.
Mede daarom werd besloten deze
landelijke gebeurtenis nu eens niet
in een afgelopen klooster te laten
plaatsvinden maar in het centrum
van het land, in de stad waar vol
gens de traditie ooit een benedictij
ner monnik begon aan de zoge
noemde kerstening van deze stre
ken; Willibrord. De benedictijnse
kloosterlingen geloven stellig dat er
nog wel iets te doen is om die ker
stening te vervolmaken.
Dr. A. Kruyswijk
niet permitteren dat hun kerk irrele
vant wordt en wij kunnen hun in de
toekomst misschien nog van dienst
zijn bij het vinden van een verant
woorde houding.
Kruyswijk meent dat de gereformeer
de delegatie haar identiteit niet mag
opgeven en hij verzekert, dat de gere
formeerden, als zij tot een keus ge
dwongen zouden worden, zeker voor
het lidmaatschap van de wereldraad
zouden kiezen. „Het zijn aardige ke
rels ln de GOS, maar er valt niet mee
te praten", vat Kruyswijk zijn me
ning kort samen.
Indien de gereformeerden uit de GOS
zouden verdwijnen, zou dat een fi
nanciële aderlating van betekenis
zijn, want Nederland betaalt bijna
een kwart van de kosten van de GOS,
circa 45.000 gulden per jaar. Dat is
een zeer behoorlijke som, want de
bijdrage aan de wereldraad bedraagt
slechts 5000 gulden méér en daar krij
gen de gereformeerden heel wat meer
voor dan van de GOS ooit te ver
wachten is.
VAKANTIE EN HET ZELF
Je komt die vier relaties van de mens
tot Godtot de medemens, tot
zichzelf en tot de dingen meestal
tegen in een verhandeling over onze o
arbeid In al die vier relaties hebben L
we een arbeidsverantwoordelijkheid r1
Vakantie betekent in 't algemeen een
tijd van rust, van arbeidsloosheid
Als je werk mee moet nemen dan kan
de aardigheid er gauw af zijn. Een
bekende uitspraak is deze, dat de
mens in ieder geval altijd zichzelf
meeneemt Je kan je zelf niet kwijt.
En ik denk dat 't ook niet de
bedoeling is. Maar ook hier ligt het
verschillend. Iemand die 't toch altijd
al zo druk heeft met zichzelf, doet er
verstandig aan om erop uit te zijn dal
eens te laten liggen, of op een heel
andere manier met zichzelf bezig te
zijn, nl. zichzelf de nodige rust te
gunnen. Als je problemen hebt,
waarmee je de laatste tijd toch al veti
bezig geweest bent, zal het niet
eenvoudig zijn die van de ene dag op
de andere naast je neer te leggen. En
toch kan de vakantie helpen. Het
nieuwe dat je ervaart, een andere
omgeving, andere dingen, andere
mensen, moet je dan de kans geven
om je aandacht te trekken.
Natuurlijk is dat gemakkelijker
gezegd dan gedaan. Toch zegt ik 't.
Dat is ook een vorm van aan je zelf
werken als je de gelegenheid benut
om andere indrukken op te doen. Je
komt er dan eens uit, uit het kringetji
van al die werkdagen of al die dagen
in de bekende omgeving Geen mens
kan daarbuiten om goed te
funktioneren, om dat technische
woord eens te gebruiken. Maar
misschien zijn er geen grote
problemen. Dan zijn er nog grotere
kansen om eens iets aan je zelf te
doen. Je zelf eens af te vragen, maar
dan niet op die vlakke manier van
alledag: waarmee ben ik eigenlijk
bezig? Wat is de zin van mijn
bestaan? En dan niet meteen: hoe
denken anderen over mij (want dat
wordt het heel gauw), maar:
beantwoord ik aan wat van mij
verwacht mag worden?
Samenleven zal ons een zorg zijn,
voor mensen van 40 tot 60 jaar zonder
vaste levenspartner, 11-16 augustus,
De Drieklarüc, Paterswolde (tel.
05907-2700).
Leren aan, in, door, met en van de
groep, voor docenten, 11-15 augustus,
Vredeveld, Vries (tel. 05921-1948).
Qestalten van de dood, studies over
abortus, euthanasie, rouw, zelfmoord
en doodstraf, onder redactie van G.
A. Banck, L. Brunt, B. van Heerikhui-
zen, H. Hilhorst en J. IJzermans. Uitg.
Ambo, Baarn. 319 blz. ƒ29,50.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Kolderveen toez.: W J
Koelewijn, kand. te Brakel.
Aangenomen naar Dinteloord:
Scheepmaker te Almelo; naar Am
hem (bepaalde opdracht vrijz. her
vormden): P. E. C. Blom, te Veendam
Bedankt voor Enschede (buitengew
wijkgem.) toez.): A. Jonkers te NOP
(wijkgem. Ens-Kraggenburg).
Beroepbaar: mevr. J. T. Fortuin. Tc
renweg 3, Hem; K. Vos, Morelstraaj i
73, Utrecht; G. Wassinkmaat., Zuider-,
kruis 347 Veenendaal (per 11 aug). J
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Enschede: C.
de Bruijne te Enkhuizen.
Bedankt voor Enschede: C. A. Ve
hoog te Franeker.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Almkerk-Breda: C. d<
Putter, kand. te Kampen.
DEN HAAG (PNHK) Ongeveer
honderd plaatselijke kerken in Ne
derland hebben gehoor gegeven
de oproep van Solidaridad, de inter
kerkelijke actie voor Latijns-Ameri-
ka, om handtekeningen te sturen
naar president Carter van de Verenig
de Staten onder het motto „Stop in
Gods naam de wapenzendingen aar.
El Salvador"
Naar aanleiding van de vele handte
keningen die aangeboden zijn, ver
klaarde een woordvoerder van de
Amerikaanse ambassade in Den
Haag, Frederic Mabbatt, dat er in
Nederland een „aanzienlijk misver
stand" is over de VS-politiek met
betrekking tot El Salvador. Volgens
Mabbatt wordt in El Salvador „een
regering gesteund van progressieve
burgers en militairen", terwijl de
volksbewegingen in dat land „ex
treem links" zijn.
Dit is één van de illustraties uM
„Nooit geen oorlog meereen
nieuw deeltje uit de serie Gespreks
stoffen voor jongeren (1979/1980, nf
1). De twintig pagina's tellende bro
chure is een uitgave van De Horstinlt
postbus 400, Amersfoort en kosl
3,65. Een jaarabonnement (drie bro
chures) kost negen gulden. In de^
nieuwe brochure komen de volgt
onderwerpen aan de orde: We v
nooit oorlog en toch moeten we
steeds weer aan geloven; Ideologie ol
hoe gaan we toch in de oorlog gel*
ven?; De staat verdedigt onze veili
heid, daar heb je maar in te gelovf
en: Nederland in vredestijd
