1 Schip baart Texel zorgen Trouw Vakbonden voor aanleg van haven in de Dollard logeren in een ton met douche Commentaar Zimbabwe Niet alleen veertarieven, ook toekomst van eiland in geding Nu al jaarlijks een kwart miljoen toeristen eindelijk vrij volk fesÖAG 8 JULI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET O 5 erbii jcc| gemakkelijk zullen tegenstan- J®1 Crs van een Nederlandse olieboy- i vj ot tegen Zuid-Afrika de uitspraken odig an minister David Smith van Zim- Bbwe aanhalen om hun gelijk te rtJi rijgen- Smith liet bij zijn aan- Vaï omst op Schiphol onomwonden in sleten dat een olie-boycot tegen fd-uid-Afrika op dit moment een Jlptamp voor Zimbabwe zou zijn en het land tevens op langere termijn rJ waar zou treffen, oor >erb jitspraken als deze lijken koren op e molen van tegenstanders van een loei Icderlandse olieboycot tegen Zuid- mm drika met als al of niet eerlijk ken icdoeld argument dat je dit Zim- "nea abwe, dat toch al moeilijkheden iaui enocg heeft, niet aan kunt doen. tem Ziol ju horen we het ook eens van een *e T nmister uit een zwart buurland van JJJ Zuid-Afrika: Zimbabwe zou zeer te inen jjden hebben van een olieboycot rM egen Zuid-Afrika. dus Nederland g an er maar beter van afzien te len» iroberen de Benelux en de Scandi- hie lavische landen achter zo'n plan te [rijgen onh icn conclusie die wat al te gemak- [elijk is. Minister Smith heeft zich niet speci fiek uitgelaten over een Nederland se olieboycot tegen Zuid-Afrika. [JjHij heeft niet gezegd dat hij daar dei tegen was en zelfs niet dat hij tegen t: een olieboycot tegen Zuid-Afrika 2, D® uitspraak dat een olieboy cot legen Zuid-Afrika Zimbabwe (en andere zwarte buurlanden) zal om treffen, is niets nieuws en het zijn de He zwarte buurlanden zelf die zich _fetJat ten volle bewust zijn. Maar het nog steeds iets anders dan een itspraak tégen zo'n olieboycot. i ut Jil de woorden van Smith valt op t maken dat hij een totale en ffectieve olieboycot tegen Zuid- tfrika bedoelde. Immers een boy cot. die indirect Zimbabwe ..volko men kreupel" maikt, zal in ieder geval eerst ook Zuid-Afrika moeten treffen. Een Nederlandse olieboycot tegen Zuid-Afrika zal. zoils de indiener van de motie in de Tweede Kamer. Jan Nico Scholtei. meermalen heeft gezegd, niet effectief zijn, maar moet als een overigens niet gering) politiek signail worden op gevat. Een Nederlantfce boycot, die Zuid-Afrika niet effectief treft, zal dat zeker ook Zimbabwe niet doen. In die zin is de conclusie dat uit de opmerkingen van miiister Smith zou blijken dat Nederiand moet afzien van een olieboycot tegen Zuid-Afrika. even onjuist als voor barig. Wat Nederland wel uit dr woorden van Smith kan concluderen is dat het hoog tijd wordt dat de econo mische afhankelijkheid van Zim babwe jegens Zuid-Afrika vermin derd wordt. En daarbij kan Neder land zich verdienstelijk maken. Een van de knelpunten is de haven van Beira. die onvoldoende capaciteit heeft om de voor Zimbabwe beno digde olie te verwerken. Nederland beschikt over de technologie en het materieel om daar snel verandering in te brengen. Per slot van rekening zijn Nederlandse baggeraars niet zover van Zimbabwe (ci wel in Zuid-Afrika) al aanwezig. Het zou verheugend zijn as minis ter David Smith na zijn besprekin gen met de Nederlandse regering kon melden dat over dit sa>rt eco nomische bijstand overeenstem ming is bereikt. Zodat, als er ooit van een effectieve olieboycot tegen Zuid-Afrika sprake zal zijn, die wel Zuid-Afrika kan treffen miar niet meer. of althans in veel nindere mate, de zwarte buurlancen van Zuid-Afrika. Milieugroepen zijn tegen I jjiuiuuinee tonen de vakbondsorgani saties aan het niet eens te zijn met ihillende Nederlandse en Duitse ieugroeperingen. Deze menen dat aanleg van de Dollarthafen een te gjij.-'are wissel trekt op het milieu en udat er bovendien voorlopig geen gro te haven aan de Duitse kust noodza- tlijk is in verband met de matige iomische vooruitzichten. (olgens noordelijk FNV-bestuurder !un Jan Zanen is de Dollarthafen belang voor de ontwikkeling van loord-Duitsland De gezamenlijke ibondsorganisaties menen wel dat rirpn«kwp<stip er een nauw samenwerkingsverband 1 "moet gaan ontstaan tussen Emden en ,tede Dollarthafen aan de ene kant en n 1 de haven van Delfzijl en de Eemsha- ven aan de andere kant. Ie •£r moet een gemeenschappelijke in dustrialisatie- en havenpoli tiek ko- i." aldus Zanen. Op deze wijze nen minder gewenste ontwikke lingen in het Eems-Dollardgebied te- gaan worden. Dan kunnen in- door Willem Schrama TEXEL Lang niet alle Texelaars die afgelopen zater dag demonstreerden voor een goedkoper veertarief, was het louter om de centen te doen. Wat in het protest aan de ha ven van 't Horntje bepaald ook meespeelde was de komst van de nieuwe dubbeldeks- veerboot „Molengat", die in de nabije toekomst in staat zal zijn om maar liefst drie maal zoveel auto's naar het populaire vakantie-eiland te vervoeren als elk van de twee huidige veerboten, de Mars diep en de Texelstroom. Met de lange wachttijden in de zo mermaanden (vier tot zes uur is geen uitzondering) zal het dan wel gedaan zijn, maar anderzijds heeft die capa citeitsvergroting in de afgelopen Ja ren de vraag doen rijzen of Texel al niet vol genoeg Is. Het valt niet licht te achterhalen hoe veel toeristen het eiland jaarlijks te verwerken krijgt. Aan de hand van toeristen- en woonforensenbelastlng staan er op het gemeentehuis in Den Burg zo'n kleine 40.000 slaapplaatsen (Inclusief campings, bungalows, ho tels, appartementen, enz.) geregis treerd, die elk Jaar goed zijn voor ruim tweeêneenkwart miljoen over nachtingen. Daarmee houden de officiële gege vens op, maar een woordvoerder van de VW wil het rekensommetje best afmaken. Gedeeld door een gemid delde verblijfsduur van acht tien dagen komt hij tot een jaarlijkse toe- ris tens troom van 250.000 mensen Een zeer reëel beeld, zo herhaalt hij nog eens. Protest Dat de ongeveer 13.000 Texelaars de ze ontwikkeling niet allemaal Jui chend hebben gadegeslagen, laat zich raden. De plannen voor de „Molen gat", die zo'n tien jaar geleden voor het eerst op tafel kwamen, stuitten dan ook meteen al op protesten. Niet alleen bij de Waddenvereniging (die door menige Texelaar wel eens be moeizucht wordt toegedicht), maar ook bij Gedeputeerde Staten van Noord-Holland en niet te vergeten bij de Inwoners zelf. Het m.s. „Molengat" met een vervoerscapaciteit van 180 auto's in de haven van 't Horntje: moet Texel nog voller? Er vormde zich al gauw een actie groep die het spookbeeld opriep van een leeglopende dubbeldekker met 180 auto's aan boord. Dat betekent een file van 8,5 kilometer, zo werd gezegd, zowat van de haven naar Den Burg. Daartoe zouden de smalle we gen op het eiland moeten wórden- aangepast, om nog maar te zwijgen over het te verwachten aantal dagjes- automobilisten, die niet gehinderd door wachttijden het verkeer op het eiland zouden doen toenemen zonder de toeristenkas noemenswaardig te spekken. Kortom, de actievoerders voelden voldoende vaste grond onder de voe ten om de zaken maar eens groots aan te pakken. Vrijwel huis-aan-huls werd enkele Jaren geleden onder de bewoners van het eiland een enquête gehouden, waaruit bleek dat S3 pro cent tegen de dubbeldekker was. Emoties alom, want de TESO (Texel's Eigen Stoomboot Onderne ming) weigerde het onderzoek serieus te nemen omdat de vragen te sugges tief zouden zijn gesteld. Na veel ge lobby aan weerszijden ging de ge meenteraad van Texel aanvanke lijk tegen twee Jaar geleden ten slotte om: de „Molengat" moest er maar komen. Verwarring Onlangs werd de dubbeldekker door Rijn-Schelde-Verolme voor een be drag van om en nabij de veertig mil joen gulden opgeleverd. Het schip ligt nu nog ln de haven van 't Horntje voor anker en zal pas in september gaan varen. Maar voorlopig met ge bruikmaking van één autodek, om dat Rijkswaterstaat van meet af aan heeft duidelijk gemaakt dat aanpas sing van aan- en afvoermogelijkhe den ten behoeve van het bovendek er ln de eerste Jaren niet ln zitten. Niet om financléle redenen (het project zou enkele tientallen miljoenen gul dens gaan kosten), maar ook niet omdat rijksplanologen een dergelijk Van onze correspondent BUNDE Vakbondsbestuurders uit Noord-Nederland en uit Noord-Duitsland menen dat de Dollarthafen bij de Duitse havenplaats Emden in ieder geval moet worden aangelegd, "ieu-aspecten zullen echter wel in de gaten gehouden moe- «tjten worden en vandaar dat de bonden de regeringen van Tederland en West-Duitsland oproepen om tot een gezamen- gei üjke milieuwetgeving voor het Eems-Dollardgebied te komen. Tekeningen, bi) voorkeur in liggend for maat, sturen aan Trouw jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. dustrieën die zich in deze regio willen vestigen ook niet verschllende ha vens tegen elkaar gaan uitspelen. ..Bovendien," aldus Zanen. „lijkt het er op dat de Eemshaven de aanlan dingplaats gaat worden voor het vloeibare aardgas (LNO), terwijl Em den plannen heeft om zich te ontwik kelen tot LPG-haven (voor vloeibaar petroleumgas). Alleen al vanuit vei ligheidsoverwegingen Is een nauwe samenwerking dringend gewenst." Nederlandse en Westduitse autoritei ten zijn het echter nog steeds niet eens over de grens Nederland-West- Duitsland in het Eemd-Do 11 ardge bied. De Nederlandse overheid be weert dat de Dollarthafen aangelegd wordt op Nederlands grondgebied, terwijl de Duitsers dat ontkennen. Zanen meent dat deze discussie van minder belang gaat worden indien de twee overheden meer de bereidheid tonen om te gaan samenwerken budget niet met een positief advies dekken. Een verwarrende situatie. Reden ge noeg om eens te praten met TESO- dlrecteur Theo Hoogerhelde, wie ooit verweten werd de gemeenteraad van Texel onder druk te hebben gezet toen de dubbeldekker erdoor kwam. Hoogerhelde zegt een eerlijk en geen diplomatiek antwoord te geven op de vraag of Texel die toekomstige stroom van auto's wel kan hebben. „Ik ben hier geboren en getogen,'* zegt hij. „En eerlijk gezegd hoeft het voor mij zo druk niet. Als u dit aan Theo Hoogerhelde als Texelaar vraagt, dan zeg Ik: voor mij hoeft die rot-dubbeldekker niet. Maar aan de andere kant moet Je ook realist zijn. We moeten hier met z'n allen ook nog ergens van leven. Bovendien ls er behoefte aan vervoersmogelijkheden en het ls onze taak daarin te voorzien. Het ls onze klus om 500.000 auto's per Jaar over te zetten, al wordt daar door de provinciale overheid wel eens an ders over gedacht." Geen alternatief Hoogerhelde vraagt zich af wat het alternatief zou zijn geweest. Er was een nieuw schip nodig om twee rede nen. Op de eerste plaats als tijdige vervanging van de twee bestaande veerboten, die na vijftien Jaar inten sief gebruik meer onderhoud gaan vergen. Een zaak waarvoor de tijd ontbreekt, omdat ze het hele Jaar regelmatig ln de vaart zijn. En dan waren er de lange wachttijden, een doorn ln het oog van de toeristen die het eiland per auto bezoeken. Hoogerhelde: „Verder moet men zich afvragen, wat kost het méér om een tweede dek ertussen te krijgen? Die extra voorziening voor de toekomst komt in de orde van grootte van een miljoen. Dat is dus eigenlijk niets in het licht van het totale bedrag Je mag verwachten dat zo'n schip onge veer 25 jaar mee kan. Dus als dat bovendek nou maar de laatste vijf jaar nog gebruikt kan worden, dan is deze keuze ondanks alle rentederving van dat ene miljoen nog rationeel geweest." Jk geef toe dat zulks strikt bedrijfs economisch geredeneerd is Maar na tuurlijk moet ik zo redeneren. Als wij het verkeerd gedaan hebben, zal dat over vijftien of twintig jaar blijken Een ander probleem is dat op het korte traject tussen Den Helder en Texel (vaarduur twintig minuten) niet met meer dan twee boten kan worden gevaren. Die zouden elkaar gaan vertragen, zegt Hoogheride 'Kraanfunctie' „We hebben toch nog bekeken wat het kost als we met drie enkeldekkers zouden gaan varen. Dat betekent uitr eindelijk een marginale capaciteits vergroting tegen een te hoge investe ring. Je moet zo'n schip ook nog be mannen." TESO-directeur Hoogheide: „Onze taak is vervoeren". Over de voorlopige weigering van Rijkswaterstaat om de dubbeldek kers operationeel te maken zegt Hoo gerhelde „Natuurlijk is het voor Rijkswaterstaat moeilijk om geld voor die faciliteiten los te krijgen als de zaak planologisch niet gedekt is. Gedeputeerde Staten hebben ons in hun streekplan een soort „kraanfunc- tie" toebedacht teneinde vooral maar niet te veel verkeer op het eiland neer te zetten. Vanuit hun gezichtshoek is dat begrijpelijk, maar laten we we) reëel blijven. Met behulp van de wet op de ruimtelijke ordening kan de overheid zelf de toeristenopnameca paciteit op het eiland regelen. Dus wees consequent." „Als je zegt: wij willen op Texel niet zo'n toeristische ontwikkeling, be perk dan de accommodatie of geef geen kampeervergunningen meer af Maar onze taak is vervoeren. En voor lopig doen we dat met één dek. Ik heb geen flauw idee op welke termijn dat tweede dek operationeel wordt Mocht dat op betrekkelijk korte ter mijn gebeuren, dan betekent dat voor ons ruimere exploitatiemogelijkhe den. We hebben berekend dat in zo'n geval een tariefsverlaging van 25 pro cent tot de mogelijkheden behoort. En dat is maatschappelijk gezien voor Rijkswaterstaat toch een argu ment dat hun eventuele investering een hoog rendement geeft." Waarmee we belanden bij de demon stratie van afgelopen zaterdag. In na volging van gesubsidieerde veer- dienst naar Ameland. Schiermonnik oog en Breskens pleiten de actievoe rende Texelaars voor een goedkoop jaarabonnement ft raison van zo'n twintig gulden, waarmee zij onbe perkt te voet kunnen overvaren. TE SO kent wel een kortings- en voor rangssysteem voor eilanders, maar zegt zo'n goedkoop jaarabonnement niet uit eigen middelen te kunnen dekken. Gesprekken met minister Tuijnman van verkeer en waterstaat hebben de hoop op subsidie voorlopig verijdeld, dus restte voor de actie voerders nog slechts het middel van de massale demonstratie Minder frequent Of hun eis een roep in de woestijn blijft weet Hoogerheide ook niet. „Dat hangt van de minister af. Hoe wel wij een vergelijking met Ameland en Schiermonnikoog niet zo reëel vin den omdat daar aanzienlijk minder frequent gereisd wordt, zijn we er echt niet tegen. Alleen kunnen wij het niet betalen, of we zouden het moeten afwentelen of het toerisme. En dat vind ik wel een beetje discu tabel." Problemen genoeg dus voor de Texe laars en hun eigen stoombootonder neming. Al nam een actievoerende inwoner de zaken afgelopen zaterdag nogal laconiek op. Een gevatte volzin van drs P citerend, zei hij „Als de pont zo breed was als de stroom, dan kon-ie blijven liggen, ze me laatst een econoom" Ook zo beu van al dat moeilijke gedoe om aan een behoorlijk on derdak te komen, dat u net als Diogenes en Piggelmee onbe zorgd in een ton zou willen krui pen (hoewel die tonnen achteraf eerder grote, stenen potten ge weest moeten zijn)? Geen pro bleem. In de vakantie moet het tenminste kunnen. Nog niet di rect. maar wel volgend jaar, als Bauke Kolk uit Stavoren zijn plannen erdoor krijgt. De 31-jarige Kolk is eigenaar van een hotel in het Friese stadje, dat naar het befaamde „vrouwtje van Stavoren" genoemd is Al leen heet ze op de pui van het hotel niet „vrouwtje", maar „de vrouwe": tenslotte is ze in haar beste jaren een invloedrijk en vooraanstaand mens in Stavoren geweest. De mogelijkheden om het hotel uit te breiden zijn zo goed als uitgeput en zodoende heeft Kolk de uitbreiding In een letterlijk totaal andere vorm ge zocht in wijnvaten. Vaten die groot genoeg zijn om er een twee persoons kamer van te maken, want de uit Zwitserland afkom stige tonnen zijn 3'/: meter lang. hebben een doorsnee van 2,75 meter en een inhoud van zo'n vijftienduizend liter, zodat er makkelijk twee mensen in moe ten kunnen. Plus twee bedden. een kast en wellicht nog een zitje, en dan moet je nog ruimte heb ben om je een beetje te kunnen vertreden ook. De vaten staan nu nog bij het station, en voordat achter het hotel de eerste gasten erin kun nen, zal er nog heel wat moeten gebeuren .Met is echt niet zo dat je die dingen maar even ji de tuin zet en daarmee uit," zegt de hoteleigenaar. Inderdaad kun je moeilijk verwachten dat de gas ten er 's avonds in stappen en dat de eigenaar dan het deksel op het vat doet. Er moet dus een deur in, er komen raampjes patrijs poorten er wordt een vloertje in gelegd, en achterin koiat nog een deur Achter die deur zullen douche en w.c. te vinden zijn, en ook de installatie voor de centra le verwarming komt daar in de buurt. En verder moet er reke ning gehouden worden met alle mogelijke voorschriften en veilig heidseisen en met de ventilatie. Een lekevraag natuurlijk, maar als twee mensen nou eens samen op één bed gaan zitten aan elke kant komt een bed met on geveer een meter tussenruimte ertussen gaat zo n ton dan niet rollen? Ter geruststelling van de genen die wel zin hebben in een tonnen-vakantie: dat zal onmo gelijk zijn. „De vaten worden zo stevig verankerd dat daar geen kans op is," zegt» Kolk. „Mis schien in beton, maar dat weet ik nog niet precies. In elk geval ko men ze niet eens op de grond te liggen, maar ongeveer een meter hoog, met een balustrade er voor. Daaronder leggen ze een grote kelder, en er komt ook een dak over de vier vaten, maar je zult duideljk blijven zien dat het wijnvaten zijn." Vier tonnen onder één kap dus. die nu nog niet meer dan vier losse wijnvaten zijn Kolk is druk met de tekeningen bezig Burge meester en wethouders hebben ze al bekeken en staan wel achter de plannen, maar heel wat com missies zullen hun goedkeuring er nog aan moeten hechten voor dat de bouwvergunning kan wor den afgegeven. Enals die vergun ning er nou eens niet komt? „Ik ga er zonder meer van uit dat het doorgaat." zegt de hotelier. „Vol gend jaar Pasen wil ik ze in elk geval klaar hebben. Het wordt echt iets voor jonggetrouwden, voor de wittebroodsweken en zo; vooral jongelui vragen er nu al naar." Rekent hij dus zo'n beetje op belangstelling van bruidspa ren uit het hele land? „Van een hele hoop wel in elk geval," zegt hij vol vertrouwen Het is geen echte Tour de France, maar de „Tour de Frats" lijkt er toch wel een tikkeltje op. Deze oudste jeugdronde van Neder land bestaat al dertig jaar en wordt van 21 tot en met 30 juli voor de 45ste keer verreden. Net als in de grote Tour worden er etappes gereden, elke dag zo'n 65 kilometer lang Er wordt gereden in ploegen van zes (jongens en meisjes van tien tot vijftien jaar) en wie de meeste punten verza melt die op vele manieren te veroveren zijn rijdt in de „gele trui". Er is ook een ploegenklas- sement, en zo mogelijk wordt er elke dag een etappewestrijd ge houden De bezemwagen rijdt mee voor renners met kapotte fietsen en renners die zich naar het oordeel van de tourdokter forceren. Op maandag 21 juli wordt in Utrecht gestart en de finish ligt na allerlei omwegen op 30 juli in Leiden. Jongens en meisjes die mee willen rennen, kunnen zich op twee manieren opgeven: schriftelijk bij het se cretariaat van de Tour de Frats, Doorewin 1143. 1788 KB Den Hel der, of telefonisch op nummer 02235-2903, elke werkdag van 9 tot 12 uur. Sherlock Holmes is eindelijk vrij. Vogelvrij mag je wel zeggen, want van nu af mag iedereen hem en zijn vriend en assistent Wat son in nieuwe avonturen laten opduiken of ondergaan, net wat de schrijver leuk vindt. Sherlock Holmes is geen eigendom meer van zijn bedenker. Sir Arthur Co- nan Doyle. Gisteren was het pre cies vijftig jaar geleden dat Co- nan Doyle overleed, en volgens de Britse wet lopen op dat mo ment de auteursrechten af. Alles mag zijn held, Sherlock Holmes, zodoende nu overkomen, maar de 67-jarige dochter van de schrijver. Lady Bromet, hoopt wel dat de nieuwe avonturen een beetje in stijl zullen blijven De verhalen van Sir Arthur Co- nan Doyle die 71 jaar geworden is, zijn in éénenveertig talen ver schenen. waaronder een Eskimo- taal en het Esperanto Stapels boeken, waaronder twee encyclo pedieën zijn over het fenomeen Sherlock Holmes verschenen, verder een atlas. 116 stomme en 81 geluidsfilms plus een ballet en een musical. Die musical heet „Baker Street." genoemd naar de Londense straat waar Holmes zou hebben gewoond. De straat bestaat inderdaad, het nummer (221-b) niet. Vlakbij de plek waar Holmes volgens de verhalen ze telde en de oplossing van tal van schier onoplosbare problemen in zijn gemakkelijke stoel vond, is nu een grote bouwondernemer gevestigd Hij heeft een paar mensen in dienst die er speciaal zitten om de dagelijks binnenko mende brieven uit de hele wereld te beantwoorden. Brieven, ge richt aan Sherlock Holmes, af komstig van mensen die nog steeds heel serieus de hulp van de papieren speurder inroepen „De voordeurbel kan ik boven niet horen. Wilt u daarom de sleu tel die aan een touw hangt achter de brievenbus, naar buiten halen, via de brievenbus, en de voordeur openen? en boven komen en dan luid Volk roepen met bv Vroom en Dreesman, dan kom ik er aan. ik ben dus wel thuis om de fiets in ontvangst te nemen." Aldus een kattebelletje dat be zorgers van genoemde firma er gens in het oosten des lands aan de deur van een klant vonden en dat nu in het personeelsblad Ven dex Press is afgedrukt. Net zoiets dus als uit Roodkapje en de boze wolf trek maar aan het touwtje, dan gaat de deur vanzelf open De klant mag van geluk spreken, dat inbrekers niet van de hartelij ke uitnodiging gebruik hebben gemaakt. Van de meer dan 125 000 inbraken per jaar wordt ruim 90 procent met heel eenvou dige werktuigen gepleegd, waar schuwt een ander personeels blad. de MenS-krant van Holec Hoe makkelijker het slot. hoe gauwer dus een inbraak. En een touwtje uit de brievenbus vréagt om inbrekers, laat staan als je er nog een toelichting bij hangt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5