Suriname
de hulp
Fan Nederland
Angola wil stappen
tegen Zuid-Afrika
Top VVD roept
Keja tot de orde
Britse veerboten
varen niet
naar Engeland
CRM maakt haast
met extra banen
CARLOS GAAT
TERUG
NAAR CHILI
girorekening 1918108
Inval uit Namibië duurt voort
Bisschop Tutu
vóór economische
boycot Z.-Afrika
Fietser omgekomen
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
9
l onze correspondent
RAMARIBO Het comité van christelijke kerken in
iname staat kritisch tegenover de Nederlandse ontwikke-
[shulp aan Suriname. Minister De Koning, die gisternacht
dat land aankwam, zal daarover met de kerken een gesprek
Jben.
el van de ontwikkelingsleden, al-
i de kerken, komen niet Suriname
ar de multi-nationale ondernemin-
iten goede. De kerken hebben zich
fel voor als na het aftreden van de
[ering-Aron kritisch uitgelaten
er de politieke en maatschappelij-
ontwikkelingen in Suriname. Zij
llen aan de Nederlandse minister
or ontwikkelingssamenwerking
idelijk maken waarom.
ehalve met de kerken zal minister
e Koning ook een gesprek hebben
et werkgevers en werknemers, en
idere zogenaamde functionele groe-
n in Suriname. Gisteravond was de
vachting, dat er geen ontmoeting
plaats hebben met de Nationale
htaire raad (NMR) in Suriname,
gelijk zal er informeel contact zijn.
knngen van de Nederlandse am-
0de in Paramaribo wordt het
ïr beter geacht dat De Koning de
ÖR negeert. Een woordvoerder van
Surinaamse regering verwacht dat
fc Koning met NMR-voorzitter Si tal
praten.
geren zullen maandag tijdens het
öek van De Koning betogen. Zij
ril solidariteit betuigen met de
ering Chin A Sen en de NMR en
testeren tegen „de negatieve hou-
g van de Nederlandse regering ten
Eien van de revolutie in Surina-
De scholieren hebben overigens
geen vrijaf voor de betoging.
(lang
•f Surinaamse regering vindt het
?oek van De Koning van groot be-
ig. Nu Nederland financiële midde-
beschikbaar gesteld heeft voor de
fdubbeling van de ouderdomsuit-
óng en de verlaging van de leeftijd
&rop men aanspraak kan maken
'deze uitkering van 70 naar 65 jaar,
opt de Surinaamse regering ook
i financiële steun voor de uitvoe-
l van de overige punten van haar
entieprogramma. Daaronder val-
i onder andere een opleveren van
fcend volkswoningen, een ziekten-
•tenregeling voor ambtenaren en
oder draagkrachtigen en de bouw
ln een brug over de Surinamerivier.
lo Surinaamse zijde zal minister De
"o'ng verder verzocht worden de
gekende 2.7 miljard aan ontwikke-
Bhulp waardevast te maken. Dit
1 de door inflatie snel stijgende
'ten van lopende en geplande pro
ten het hoofd te kunnen bieden,
^e door het trage tempo waarin de
tyecten werden gerealiseerd, was
flens de regering Arron al zo'n slor-
zevenhonderd miljoen door in
flatie verloren gegaan. Na het ontslag
van minister Zunder, die er niet in
geslaagd is het departement van Unie
en Ontwikkeling behoorlijk van de
grond te krijgen, zullen Adhin, minis
ter van opbouw, en premier Chin A
Sen de belangrijkste onderhande
lingspartners van De Koning zijn.
HOEK VAN HOLLAND (ANP) De
veerdienst van Hoek van Holland
naar Harwich ligt ook vandaag en
morgen gedeeltelijk stil als gevolg
van de staking van Engelse beman
ningen. De schepen van de Stoom
vaart Maatschappij Zeeland varen
die dagen wel.
De komende drie dagen probeert de
Stoomvaartmaatschappij Zeeland
zoveel mogelijk passagiers van Hoek
van Holland naar Harwich te vervoe
ren met de schepen „Prinses Beatrix"
en „Koningin Juliana". Ook zal de
maatschappij passagiers per bus ver
voeren naar Oostende, vanwaar per
schip naar Dover wordt gereisd. De
maatschappij raadt passagiers, die
op de Engelse schepen hebben ge
boekt, aan hun reis uit te stellen,
omdat het vervoer niet kan worden
gegarandeerd.
DEN HAAG(ANP) Het ministerie van
CRM is begonnen met het scheppen
van ruim 3800 nieuwe arbeidsplaat
sen voor de zogenaamde trendvol
gers. Het grootste deel, 3300, gaat
naar de maatschappelijke dienstver
lening (gezinszorg en bejaarden-
werk).Het totale plan omvat 5.000
plaatsen, die uiterlijk eind januari
1981 bezet moeten zijn. Op de begro
ting 1981 is daarvoor 130 tot 140 mil
joen uitgetrokken.
Verder staan onder meer in de sector
kunsten 172 plaatsen open en in het
in nood verkerende bibliotheekwerk
100. Voorts kunnen mensen worden
geworven op het terrein van natuur
behoud en sport. Afgesproken is dat
de beschikbare banen bij de arbeids
bureaus aan te melden. Als dat na
vier weken geen resultaat heeft, kan
eventueel tot vrij worden geworven.
En wat doet u?
t.n.v. CLAT-Nederland, Utrecht,
met vermelding 'Chili' op het giro
strookje. Daarnaast kunt u ook nog
een protestkaart naar de Chileense
regering sturen. Kaarten zijn aan te
vragen via ons telefoonnummer
030-319675.
Beinema: „Je kunt de zaak niet los
koppelen van andere zaken, zoals het
opstellen van de begroting waarvoor
het kabinet nu staat. Dat heeft voor
mij meegewogen, ook de niet geringe
afweging om als lid van de grootste
regeringspartij je eigen kabinet naar
huis te sturen."
„Wat de zaak zelf betreft, de conclu
sie die is getrokken dat het kabinet
niet bereid zou zijn om de motie uit te
voeren, ging mij te ver. Ik vind, dat
het kabinet duidelijk is opgeschoven
in zijn standpunt. Er zijn nieuwe mo
gelijkheden geopend. Ik vind, dat je
dan de ploeg een kans moet geven die
te benutten. Het is toch moeilijk
voorstelbaar dat je meteen honderd
procent van de je eigen standpunt
binnenhaalt."
Begrip
Couprie: „Ik kan er begrip voor op
brengen, dat anderen het kabinet het
voordeel van de twijfel gunnen. Ik
geloof, dat zij net zo min nog vertrou
wen hebben in het kabinet, maar op
het laatste moment toch zijn gaan
aarzelen. Ik vind het jammer dat het
kabinet niet is gevallen. Voor de pro
blemen die er nu zijn, is een ander
kabinet nodig."
Beinema: „Laat het kabinet nu maar
nagaan of voor een boycot steun bij
die andere landen is te verkrijgen.
Lukt dat niet, dan komt de zaak na
de zomervakantie weer terug. Van
Agt heeft weliswaar niet de verzeke
ring willen geven, dat zo het niet
mocht lukken Nederland tot een een
zijdige boycot zal overgaan, maar hij
heeft dat ook niet uitgesloten."
Hoe zal van nu af aan de positie van
„de zes" in de CD A-fractie zijn? Di
rect na afloop van de stemming
merkte een KVP'er op: „De fractie
bestaat voor mij nu nog maar uit 43
leden."
Couprie: „Mijn positie is niet veran
derd. Ben ik een dwarsligger? In 99
procent van de beslissingen heb ik de
fractie gevolgd. Ik geloof niet in een
soort christelijke politiek waarin je
gezamenlijk een christelijk plan
maakt. Ik opereer vanuit mijn eigen
individuële geloofsovertuiging en ik
denk dat Je dat het best kunt doen in
een partij met andere christenen, zo
veel mogelijk op gezamenlijke basis,
maar als het moet ook individueel. Ik
vind dat volstrekt bijbels."
Kan hij zijn stemgedrag uitleggen
aan zijn mensen? „Ik denk dat ik het
niet zou kunnen, als ik anders had
gestemd. In december, na het kern
wapendebat, sneed het door mij heen
dat ik niet had doorgezet. Zo ligt het
nu niet. Ik ben geen jankende dissi
dent."
Vorige week was Carlos Frez in
ons land. Hij is voorzitter van de
Chileense vakcentrale FUT en
hij kwam steun vragen voor zijn
organisatie. De Chileense rege
ring wil de FUT door de rechter
tot „staatsgevaarlijke organisa
tie" laten verklaren.
Carlos Frez en zijn vrienden lopen nu de kans op langdurige gevangenisstraf of
verbanning. Toch gaat hij nu terug naar zijn land. want hij vindt dat hij zijn
'comparieros' nu niet in de steek kan laten. Maar ook rekent hij er op dat wij in
Nederland dat evenmin doen.
Stort uw bijdrage op
ir Hans Goslinga
N HAAG Vlak voor de beslissende stemming over de
lie van afkeuring schoot het CDA-Kamerlid Fred Borgman
het binnenlopen van de vergaderzaal zijn collega Jan van
iwelingen aan.
it doe je?," vroeg hij.
ior," zei Van Houwelingen.
Koningin Beatrix hier in gesprek met meisjes van een Turks folklore dansgroepje tijdens een
ongedwongen optreden in de Julianahal in Utrecht.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De WD'er Keja is tijdens het debat over
de olieboycot tegen Zuid-Afrika hardhandig tot de orde
geroepen door zijn fractieleider Rietkerk en partijvoorzit
ter Korthals Altes. Aanleiding daartoe was het feit dat
Keja tijdens de stemming over de motie-Ter Beek, die om
uitvoering van de al aangenomen motie Scholten vroeg,
achter het gordijn bleef staan en dus niet deelnam aan de
stemming. Resultaat van de harde woorden van de twee
leiders was uiteindelijk dat Keja bij de stemming over de
motie van afkeuring van Den Uyl wel zijn „tegen" liet
horen.
Reden van zijn eerdere afwezig
heid was onmin met zijn fractie.
Tijdens de stemming over de mo
tie Ter Beek werd Keja door me
vrouw Kappeyne van de Coppello
nog op het hart gedrukt mee te
stemmen, maar hij zag daarvan af.
omdat hij meende dat men hem
niet nodig had. De moeilijkheden,
zo bleek later, vloeiden voort uit
de toezegging van premier Van
Agt aan de Kamer om een visum
plicht voor Zuidafrikanen in te
stellen.
Voor Keja was dat een belangrijk
element in de discussie, waar naar
zijn mening de fractie van de WD
een oordeel over had moeten
geven.
Keja: „Binnen onze fractie is de
visumplicht al jaren onderwerp
van gesprek. Op grond van de
veronderstelling dat het in Zuid-
Afrika wel eens goed mis zou kun
nen gaan, moet je je bedenken dat
vele duizenden Nederlanders of
ex-Nederlanders hun toevlucht
zouden kunnen nemen tot Neder
land. Met dat gegeven is het inte
ressant of het die mensen al dan
niet moeilijk wordt gemaakt dit
land binnen te komen.
We hebben het binnen de fractie
zeer vaak over die zaak gehad.
Gisteren werd het plotseling actu
eel doordat van Agt met dit be
sluit kwam. Logisch dat ik tijdens
het fractieberaad heb gevraagd
hoe wij daar als WD over denken.
We hadden tijd genoeg om erover
te praten. Als dan blijkt dat ik na
herhaald verzoek geen antwoord
krijg op mijn vraag, concludeer Ik
dat ze het zonder mij ook wel
kunnen. Vandaar dat ik niet bij de
eerste stemming was."
Keja ontkent echter dat de harde
woorden van Rietkerk en Kort
hals Altes invloed hebben gehad
op zijn gedrag: „Het is duidelijk
dat ik zou deelnemen aan de stem
ming over de motie Den Uyl. Je
laat een kabinet niet vallen door
een ruzietje binnen je eigen club."
HANNOVER (ANP) Bisschop Des-
mond Tutu, secretaris van de Zuid-
afrikaanse Raad van Kerken is vóór
een economische boycot van Zuid-
Afrika. „De blanke machthebbers
zouden hierdoor gevoelig getroffen
worden", zegt Tutu in een interview
met een Luthers tijdschrift.
Het blanke Zuid-Afrika krijgt nog de
meeste steun uit de westelijke hoofd
steden. ,3enut al uw politieke, eco
nomische en diplomatieke macht om
het apartheidsregime de mogelijkhe
den tot overleven te ontnemen. U
bent medeschuldig wanneer u een
dergelijk regime ondersteunt", aldus
de zwarte bisschop tot zijn mede
christenen in het Westen.
De 50-jarige Desmond Tutu geldt als
een van de belangrijkste strijders
voor de mensenrechten in Zuid-Afri
ka. Vorig jaar riep hij in Kopenhagen
de Deense regering op de uitvoer van
steenkolen naar Zuid-Afrika te sta
ken. Als represaille werd hem zijn
paspoort afgenomen. Op Tweede
Pinksterdag werd Tutu met nog 51
kerkleiders gearresteerd wegens een
vreedzame demonstratie in Johan
nesburg. Dinsdag moeten zij voor het
gerecht verschijnen op beschuldiging
van overtreding van de wet op sa
menscholingen, op openbare orde en
belemmering van het verkeer.
WADDINXVEEN De 32-jarige C
M. Verheyden uit Waddinxveen is bij
een verkeersongeluk in zijn woon
plaats om het leven gekomen. Hij
kreeg met zijn fiets geen voorrang
van een vrachtauto en werd over
reden.
was even over vijven en op dat
nent wist vrijwel niemand of het
jiet-Van Agt enkele minuten la-
nog zou bestaan. „Er zijn geen
jen geteld in de fractie." zei een
i-Kamerlid. „we weten niet hoe
zal aflopen."
hts een enkeling wist, cynisch
hjzend naar „de soepele kniege-
hten van CDA'ers op cruciale
Mikken". met zekerheid dat het
net het zou redden. Maar de
ten die zich in de broeierige sfeer
a en voor de groene gordijnen
ansfcden. verkeerden in onzeker-
1 is
^et fkerheid was er ook bij CDA-
gdepïeleider Lubbers, die zich ner-
riacherig door de zwaarste uren
zijn politieke loopbaan bewoog,
overgrote meerderheid van mijn
tie zal tegen deze motie stern-
meldde hij vanaf het spreek-
oelte, een laatste restje kordaat-
in zijn stem leggend.
~4iekerheid ook bij premier Van
B die uiterlijk onbewogen, strak
F zich uit kijkend, de linkerhand
er de kin als versteend achter de
mngstafel zat. Van slechts drie
VKamerleden wist hij. dat ze de
ie zouden steunen. Hans de Boer,
van Houwelingen en Jan Nico
uiten.
hoeveel zouden erbij komen?
Iten had zojuist twaalf CDA'ers
jekregen bij de stemming over
itie die alsnog om een olieboy-
Zijn verklaring die aan de
ig hierover voorafging, had
n een diepe indruk gemaakt.
iieke politieke geloofsbeüj-
van een Anti-revolutionair zei
,Ik ben niet bereid," had
:n gezegd, „als ik moet kiezen
het voortbestaan van het ka-
en dit duidelijke signaal voor de
ikte mensen op de wereld,
kabinet voorrang te verlenen."
olten, de verguisde. Sommigen in
JDA-fractie konden zijn bloed wel
iken. „Ik had dit succes iedereen
ind, maar niet hem," zei er een.
r zijn partij teruggewezen naar
onverkiesbare plaats op de kan-
tenlijst. „Hij kan gemakkelijk va
iue spelen."
„Pertinente onzin," zei een ander, „je
kunt van Scholten zeggen wat je wilt,
maar in de Zuid-Afrika kwestie heeft
hij vijftien jaar lang een uiterst con
sequentie lijn gevolgd.
Moed
Scholten in zijn betoog: „Er is gespro
ken over moed. Met name mijn frac
tievoorzitter heeft het element
„moed" in de discussie geïntrodu
ceerd. Ik heb op dat punt geen pre
tentie."
De Brutus die het had voorzien op
keizer Van Agt? Een politicus die
louter uit was op de val van het
kabinet, dat van hem nooit had mo
gen optreden? Scholten tot de Ka
mer: „Ik meen dat het tot de wezens
kenmerken behoort van een inhouds
volle politiek dat men een principiële
lijn waarvoor men eenmaal heeft ge
kozen, niet opoffert aan partijpolitie
ke verhoudingen in eigen land."
De cynici haalden de schouders op,
bij anderen stonden de tranen in de
ogen. Scholten kreeg twaalf CDA'ers
mee. onder wie drie KVP'ers. Stef
Dijkman, Joep de Boer en Ad Lan-
sink. De overigen waren ARP'ers. On
der hen, verrassend. Anton Veerman,
de eminence grise onder de Antirevo
lutionairen.
Veermen achter het gordijn: „Als de
keus gaat tussen het kabinet en de
strijd tegen het racisme, is het voor
mij gemakkelijk. Dan kies ik voor de
strijd tegen het racisme.
Maar nu Den Uyl een motie van af
keuring had ingediend, lag de zaak
weer anders. Het was nu voor of tegen
het kabinet. Even leek het er op, dat
de Kamer in één ruk hierover zou
stemmen. Lubbers had geen behoefte
aan hernieuwd beraad.
Gebaar
Op dat moment gebaarde de KVP'er
Lansink naar zijn fractieleider die
behoefte bij hem wel bestond. Het
was zeven minuten over half vijf.
Fractiesecretaris Eversdijk snelde
naar Kamervoorzitter Dolman. Toch
beraad. Dolman schorste tot vijf uur.
Nu ging het er om in de CDA-fractie.
In de vroege ochtend pas konden de ministers naar huis: Van links naar rechts: Van Aardenne, Van Agt, De Ruiter en Pais.
Als acht van de dertien opstandigen
voet bij stuk zouden houden, was het
kabinet weg. Bij zeven standvastigen
zouden de stemmen staken. In dat
geval had er vanochtend opnieuw
moeten worden gestemd.
Wat gebeurde er in dat laatste fractie
beraad van het CDA? Deed Lubbers
een laatste poging zijn verdeelde
manschappen op één lijn te krijgen.
Beinema: „Hij heeft wel een beroep
op ons gedaan, maar dat was zeker
geen dramatisch beroep."
De dertien moesten voor zichzelf een
beslissing nemen. Wel of geen ver
trouwen meer in Van Agt? Wel of niet
solidair met Ruud Lubbers? De be
haaglijk van de meerderheid of de
kwetsbaarheid van iemand die zijn
nek heeft uitgestoken? Je eigen kabi
net naar huis sturen als lid van de
grootste regeringspartij?
Couprie stemde voor de motie van
afkeuring. Hij zei na afloop: „mijn
stemgedrag stond vast. Van tevoren
al. Ik had geen vertrouwen meer in
het kabinet."
Beinema stemde tegen de motie. Hij
zei: „na de eerste stemming heb ik de
rekening voor mezelf opgemaakt. Ik
vond, dat ik het kabinet het voordeel
van de twijfel moest geven".
Beide Antirevolutionairen verklaar
den, dat het hun in de eerste plaats
om de zaak, de boycot, zelf ging. Maar
er speelden ook andere overwegingen
een rol.
Couprie: „Het is een aaneenschake
ling van zaken, waarin het kabinet
weigerde aan het CDA tegemoet te
komen en die onder grote druk zijn
gladgestreken, zoals de hypotheek
rente en de topsalarissen. Dat werkt
ook psychologisch op je door."
„Maar de zaak zelf stond bij mij voor
op. Het was voor mij van begin af aan
een uitgemaakte zaak dat die boycot
er moest komen. Het kostte mij vorig
november al te veel moeite om met
een half jaar uitstel genoegen te ne
men. Sindsdien hebben we uitspra
ken gehad van de AR-partijraad, het
CNV, de kerken. Wat had er nu nog
meer moeten gebeuren om tot een
boycot over te gaan?"
NEW YORK (AFP, Reuter) „Dit is oorlog," zo zei de
Angolese afgevaardigde Wlisio de Figueiredo bij de Verenigde
Naties, naar aanleiding van de Zuidafrikaanse inval in zijn
land.
De Angolees wees op de felle veroor
deling van de gijzeling ln de Ameri
kaanse ambassade in Iran, terwijl
wat betreft Zuid-Afrika „slechts tan
deloze resoluties worden aange
nomen".
De Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties praat over hardere maatrege
len tegen Zuid-Afrika, wegens de aan
val op Angola die al voortduurt sinds
7 juni. Daarbij zijn 370 mensen ge
dood en 255 gewond. Verschillende
plaatsen worden door Zuid-Afrika be
zet gehouden. Derde wereldlanden
steunden de Angolese zegsman, maar
de westerse landen, met uitzondering
van Portugal, zwegen. Zij vrezen dat
de Zuidafrikaanse invasie een rege
ling voor Namibië (Zuidwest-Afrika)
ondergraaft.
Angola, dat aan Namibië grenst is
een toevluchtsoord voor guerrillstrij-
ders van de SWAPO, de bevrijdings
beweging voor Zuidwest-Afrika. De
voormalige Duitse kolonie wordt
sinds 1920 bestuurd door Zuid-Afrika
krachtens een mandaat van de Vol
kenbond. De VN hebben daaraan in
1966 een einde gemaakt, met de be
doeling Namibië, waar een miljoen
mensen wonen, onafhankelijk te ma
ken. Zuid-Afrika heeft zich daarvan
niets aangetrokken.
De secretaris-generaal van de VN,
Waldheim heeft voorstellen gedaan
voor Namibië, maar de nationale ver
gadering van Namibië, de Democrati
sche Tumhalle Alliantie (DTA), is te
gen de plannen omdat Waldheim zich
niet uitlaat over de SWAPO.
Waldheim heeft volgens de DTA op
nieuw de vraag ontweken of de be
vrijdingsorganisatie SWAPO het al-
leenvertegenwoordlgingsrecht voor
Namibië moet krijgen.
De Democratische Tumhalle Allian
tie heeft in Windhoek een verklaring
uitgegeven waarin men zich „diep
teleurgesteld" noemt over het feit dat
Waldheim zich niet heeft uitgelaten
over de SWAPO.
De Democratische Tumhalle Allian
tie. een door Zuid-Afrika gesteunde
multi-raciale partij onder leiding van
Dirk Mudge, neemt begin juli als in
terne regering van Namibië de macht
in dat gebied over. Deze machtsover
name wordt door geen enkel land
erkend.
ADVERTENTIE
