andelnier stuwt vaak bloeddruk omhoog aoede ervaringen met huishoudschool Ziekenfondspremie naar 8,66 procent Financiële zorgen bedreigen Amnesty Excuus aan vooravond CAO-overleg havens en Schreiner zijn samenwerking uit Meisjès in techniek hebben meer kans op een baan egei :gel king op til Good Year Moderne kunst uit Afrika Plan voor volgend jaar: ikopterwerk in buitenland Eigen bijdrage ziekenvervoer Jeugdherbergen en NBBS doen samen bejaardenhelpster echt zo'n min baantje? 1\ - AG 24 JUNI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET Lische o: nze redacteur wetenschappen deA^kiNOEN Hoge bloeddruk kan, met name bij vrouwen, worden veroorzaakt door een atering aamde wandelnier. Tot deze conclusie komt de Groningse arts Dick de Zeeuw na vier nsvorr» nderzoek, waarop hij morgen promoveert, terug, p buikwand, „opgehangen" aan rekba re vezels en door omringend weefsel meer of minder op hun plaats gehou den Soms is er meer dan normale speling, en dat heet dan een wandel nier. Als de „patiënt" staat, zitten de nieren lager dan wanneer hij of is voor hoge bloeddruk een vooral zij ligt. Een wandelnier °gJ?. le': e oorzaak te vinden. Het werk wordt namelijk bij één op de vijf °"iZeeuw biedt een opening naar gezonde vrouwen aangetroffen, ter wijl maar één op de vijftig mannen intern zo beweeglijk is. i ons Schi Joekgi .Jdruk is een kwaal waar tien procent van de bevol- Ujdt veelal zonder dat te orming want ^et algemeen merkt lgewi niets van. Maar de afwijking is Vs e als risicofactor voor hart- en In een beperkt aantal £nÏÏ*m,*rgeval'en red ren liggen aan weerskanten iethard ru^gegraat ^gen de achterste -Dei CHT (ANP) De industrie- fNV heeft aangekondigd, dat t zei Volgens de theorie van De Zeeuw kan bij het zakken van de nier de slagader worden uitgerekt die hem van bloed voorziet. Die slagader wordt daar door nauwer, de nier krijgt dus min der bloed toegevoerd en kan daar door zijn werk minder goed doen. Dat werk is het uit het bloed filteren van afvalstoffen, die dan overgaan naar de urine. Afgeknepen kunde ontwikkelde De Zeeuw daar om een methode om met behulp van radioactieve merkstoffen de bloed- voorziening van de afzonderlijke nie ren uitwendig te meten. Volgens goe de medische onderzoekerstraditie was hij zijn eigen eerste proefper soon. Kunstmatig teweeggebrachte veranderingen in de bloedstroom ble ken keurig waar te nemen. Ook bij een patiënte met een wandelnier bleek het verschil tussen liggen en staan goed te meten. Daarmee is de wandelnier uit de ver geethoek gehaald waar hij tientallen jaren geleden terechtkwam. De Zeeuw: „Eind negentiende, begin twintigste eeuw schreven artsen al lerlei kwalen aan de wandelnier toe. Een ware lawine van nieroperaties was het gevolg, vaak met teleurstel lende resultaten. En zo raakte de wandelnier op de achtergrond." In Groningen is hij nu duidelijk terug. erlandi ertlg man tellende produktie- te eel van Good Year BV in Til- v dochter van het Amerikaanse inspi nconcem Good Year, morgen- s op te id in staking gaat wanneer met en andi rectie geen overeenstemming bereikt over een nieuwe CAO. 't inspuit volgens bestuurder Verdijs van de bond om een CAO 11 looptijd van 1 april 1980 tot 1 waarover inmiddels vier turig is onderhandeld. van de directie spitst zich punten: invoering van een landuitkering ter ver- n de nu bestaande einde- Ing en een bijzondere, aan itieniveau gekoppelde uit- ;t vastleggen van een be- ïnusuitkering in de CAO en van een regeling voor ver- uittreding. Year biedt alleen een volgens ld te gering aantal extra vakan- en aan voor werknemers van 12 uu ïaar en ouder en dan 00lc noS „H rwaarde dat ze hun werk goed en doen. Vorige week donder- leeft de bond de directie een tum gesteld, dat vandaag af- Gisteren heeft de directie om gesprek gevraagd. Dat vandaag gevoerd. Als het geen igende resultaten oplevert, al- erdijsseldonk, wordt er vanaf t VA n gestaakt De min of meer afgeknepen nier gaat dan signalen afgeven om de bloed druk te verhogen. Daardoor wordt de werkdruk in de nier zelf min of meer hersteld, maar in de rest van het lichaam is de bloeddruk dan te hoog. Deze theorie heeft De Zeeuw stap voor stap onderzocht, en het verhaal bleek grotendeels te kloppen. Van vrouwen met hoge bloeddruk bleek maar liefst driekwart een wandelnier te hebben. Dat is vier maal zo vaak als bij vrouwen met een normale bloeddruk: een sterke aanwijzing dat er iets aan de hand is. Bij zeventien patiënten met een wan delnier werden staand en liggend röntgenfoto's gemaakt. Daaruit bleek dat er meestal een keurig ver band bestond tussen de mate waarin de nier zakte en de vernauwing van de slagader. Maar er bleken ook uit zonderingen te zijn: mensen bij wie de nierslagader zo lang en kronkelig was, dat hij ook door een zakkende nier niet werd uitgerekt. Verder was de onderzoekmethode voor de prak tijk niet zo geschikt, omdat voor het maken van de foto's een contraststof direct in de nierslagader moest wor den gespoten. Dit schilderij van een beul van de Pide de Portugese geheime dienst in Mozambique is te zien op een tentoonstelling over Afrikaanse kunst, die gisteren in het Tropenmuseum in Amsterdam is begonnen. De expositie werd geopend door prof. UUi Beier, die een belangrijke rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van de moderne kunst in Nigeria. De tentoonstelling, die onder meer een beeld geeft van de politieke, maatschappelijke en godsdienstige achtergronden van het ontstaan van de moderne kunst in Afrika, is samengesteld door Harrie Leyten en Paul Faber. Zij hebben ter gelegenheid van de tentoonstel ling „Moderne kunst in Afrika" een boek geschreven met dezelfde titel, dat de Afrikaanse kunst voor een breed publiek toegankelijk wil maken. De expositie duurt tot 15 september en is iedere dag van tien tot vijf geopend (in het weekeinde van twaalf tot vijf). Van onze sociaal-economische redactie AMSTELVEEN De premie voor de verplichte ziekenfonds verzekering zal volgend jaar met een half procent stijgen van 8,1 procent van het premieplichtig loon naar 8,66 procent. Dat schrijft de Ziekenfondsraad in een voorlopige mededeling aan de staatssecretarissen van volksgezondheid en milieuhygiëne en van sociale zaken. In 1979 zijn, aldus de Ziekenfonds raad, de kosten van de verplichte verzekering gestegen met 8,3 procent van 897,33 naar 972,05 gulden. Ook de kosten van de bejaardenverzekering gingen in dat jaar omhoog met 8,9 procent. Verder stegen de kosten van fysiotherapie en logopedie met 23,3 procent, tandheelkundige hulp met 16,7 procent. Het aantal verpleegda- gen in ziekenhuizen daalde met 1,8 procent van 1972 dagen per wettelijk verzekerde naar 1937 dagen. Ook daalde de afname van genees- en ver bandmiddelen (bij apothekers) met 3,4 procent. Donderdag zal de Ziekenfondsraad zich over deze gegevens buigen. Die dag komt ook de ziekenfondspremie voor parttimers aan de orde. De com missie verzekerden van de Zieken fondsraad heeft zich uitgesproken te- 'Misverstand' door Rotterdams artikel Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM Aan de vooravond van het overleg over een nieuwe haven-CAO, heelt de onderhandelaar van de Rotter damse havenwerkgevers, G. Zeebregts, zijn verontschuldigin gen aangeboden voor het „misverstand" dat is ontstaan door een artikel van zijn hand in het blad „Havennleuws". In dit orgaan van de havenwerkge- Volgens Zeebregts is hij er bij zijn vers schreef Zeebregts onlangs dat berekening vanuit gegaan dat haven een stuwer in de haven 43.000 gulden werkers het hele jaar niet ziek zijn, verdient en een kraanmachinist ,twee van de drie zogenoemde kiosza- 48.000 gulden. Op grond van deze terdagen werken en bovendien ge- Proefpersoon In samenwerking met het Gronings laboratorium voor nucleaire genees- bedragen concludeerde Zeebregts dat het met de betaling van de haven werkers nog niet zo slecht gesteld was. Deze looncijfers hebben het nodige stof doen opwaaien, niet alleen onder de havenarbeiders maar ook bij de vakbeweging. Bestuurder Ger Ros van de Vervoersbonden FNV reageer de met een brief, waarin hij meedeel de dat deze bedragen sterk overdre ven zijn en een te rooskleurig beeld geven van wat er in de haven werke lijk verdiend wordt. middeld per week drie overuren ma ken. Zeebregts blijft overigens van mening dat de havenwerkers op grond van de betaling niet veel reden hebben om „aan de bak te gaan". Hij verwacht ook niet dat de ruim twaalf duizend havenarbeiders zich lenen voor acties die „ontevredenen onder hen zouden willen ontketenen om hun eisen kracht bij te zetten". Vandaag wordt het overleg tussen de havenwerkgevers en de vakbeweging heropend over een nieuwe CAO, die over de datum van 1 januari 1981 heenreikt (dat is de datum waarop de loonwet afloopt). De belangrijkste ei- Onder de havenarbeiders heerst ver- sen van de vakbeweging zijn: her- deeldheid over het te volgen CAO- structurering van de lonen, twee pro- beleid. Een deel voelt er niets voor te cent initiële loonsverhoging, verbete- onderhandelen over een CAO met ring van de lonen van de laatstbetaal- een langere looptijd maar vindt dat den en verbetering van de beloning de loonwet volledig genegeerd moet voor vuil en zwatur werk. worden. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM De organisatie Amnesty International, waarvan de hoofdzetel gevestigd is in Londen, dreigt in financiële moeilijkheden te komen, als niet binnen afzienbare tijd meer leden en donateurs zich zullen aansluiten. De spectaculaire groei van weleer lijkt tot stilstand te zijn gekomen en aangezien deze organisatie geheel afhankelijk is van leden en donateurs zal er de komende twee Jaar veel meer gedaan gaan worden aan het werven van fondsen. Ken onzer verslaggevers IOL KLM-helikop- een honderd procent er van de KLM en er Airways onderzoe de mogelijkheden voor samen uitvoeren van heli- terwerkzaamheden in het w(5 enland. Daarbij wordt in bijzonder gedacht aan 1-Amerika. r la ai Jarenlang acUei in het raland, waar het bedrijf met e werkt voor de olie-industrie. VAN he«ft onder meer vestigingen in HAP an, Indonesië, Maleisië en •helikopters werkt voornamelijk g» rt oliewingebied op de Noordzee. Dl van de afhankelijkheid hiervan t komen, zoekt het bedrijf sinds jnoc 1 naar nieuwe activiteiten, In het buitenland. Ie samenwerking doorgaat, bete kent dit een verzoening tussen twee bedrijven sinds de vele ruzies in het verleden. In de beginjaren van het vliegtoerisme heeft Schreiner Air ways enkele jaren geprobeerd naast KLM en Martinair ook een deel van deze snel groeiende markt in handen te krijgen. Door tegenwerking van de KLM, die in het bedrijf een lastige concurrent zag, moest Schreiner deze charter-tak afstoten. In de Jaren zeventig kwam het con flict opnieuw aan de oppervlakte toen de oliewinning op de Noordzee op gang kwam. Schreiner, die toen al geruime tijd over helikopters be schikte en graag de bevoorradings- vluchten naar de platforms wilde uit voeren, werd toen door de Rijkslucht vaartdienst opzij geschoven ten gun ste van de KLM, die daarvoor een eigen helikopterdienst wilde op zetten. Pas begin dit Jaar heeft Schreiner voor deze vluchten eveneens vergun ning gekregen, maar het bedrijf heeft daarvan tot nu toe nog geen gebruik gemaakt. Prinses Margriet heeft gisteren in Hilversum aan vijfentwintig kinderen de prijzen uitgereikt in de gedichtenwedstrijd van Unesco en NCRV. De kinderen kregen een boekje en een boekenbon. De prinses zette haar handtekening in de boekjes van alle prijswinnaars. Gebeurt dat niet, dan is het gevaar groot, dat Amnesty haar werkzaam heden drastisch zal moeten beper ken. Dat betekent dat er minder on derzoekscommissies naar landen kunnen gaan en dat er minder geld kan worden gegeven aan politieke gevangenen en hun gezinnen, die door vervolging vaak in behoeftige omstandigheden geraken. De moeilijkheden doen zich niet al leen voor bij het internationaal secre tariaat in Londen, maar eveneens bij de grote afdelingen, gevestigd in Eu ropa. zoals in Nederland. Die afdelin gen dragen Jaarlijks een bepaald per centage al van het geld, dat ze via leden en donateurs binnenkrijgen. In Nederland zelf dreigt er een tekort te ontstaan, dat in de tonnen loopt, maar internationaal gaat het om nog hogere bedragen. De Nederlandse af deling van Amnesty telt momenteel zo'n 43.000 leden en de opzet is dat dit aantal in de toekomst fors dient te worden uitgebreid, wil men de activi teiten kunnen voortzetten. Amnesty is nu eenmaal voor haar werk geheel afhankelijk daarvan, omdat ze geen subsidies aanvaardt teneinde haar onafhankelijkheid van overheden en andere instanties te kunnen waar borgen. Volgens Hans de Vrey, woordvoerder van Amnesty Nederland is er geen reden voor paniek, maar zal er de komende tijd wel meer dan normaal een beroep worden gedaan op het publiek om de organisatie te steunen. Hij heeft overigens niet de indruk, dat er in Nederland een verzadigings punt bereikt zou zijn. gen een minimum-ziekenfondspre mie voor parttimers. Volgens de com missie zou een dergelijke minimum premie administratief-technisch zeer moeilijk uit te voeren zijn. Ook zou den de baten van een dergelijke rege ling niet zo heel veel meer zijn dan de kosten. De commissie reageert hiermee op een adviesaanvraag van staatssecre taris Veder-Smit van volksgezond heid. Zij is van mening dat er een einde moet worden gemaakt aan de nu veelvoorkomende situatie dat ie mand parttime werkt, weinig ver dient, op grond daarvan ook heel weinig ziekenfondspremie moet beta len en toch recht heeft op het volledi ge ziekenfondspakket. Volgens de staatssecretaris zou hieraan een ein de moeten komen door de invoering van een (hogere) minimumpremie. Volgens de jongste ramingen van de Ziekenfondsraad zou de premie AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) voor het volgend jaar niet behoeven te stijgen. De premie, die door werkgevers moet worden be taald en voor dit jaar is vastgesteld op 3,2 procent, zou volgens bereke ningen van de raad in 1981 3,1763 moeten bedragen en dus zelfs een ietjes lager kunnen zijn dan dit jaar. Van een onzer verslaggevers AMSTELVEEN De eigen bijdrage voor ambulancevervoer dient te wor den geschrapt, maar ziekenfondspa tiënten moeten voortaan voor zieken vervoer wel maximaal honderd gul den per jaar gaan betalen. Die eigen bijdrage geldt zowel voor openbaar vervoer, taxi als particuliere auto en komt in de plaats van de verschillen de vormen van eigen bijdragen die sinds jaar en dag voor het ziekenver voer van kracht zijn. De commissie eigen bijdragen van de Ziekenfondsraad, die dit voorstelt, wil verder dat de ziekenfondsen strikt de hand gaan houden aan de eis, dat bij vergoeding van taxi of particulie re auto alleen een vergoeding wordt gegeven, als dit vervoer medisch noodzakelijk is. Door een scherpere controle en deze nieuwe regeling ver wacht de commissie dat er zo'n veer tig miljoen kan worden bespaard. Er wordt verder geen verschil meer gemaakt tussen korte en langdurige behandeling, lokaal en interlokaal vervoer, terwijl wel de kilometerver goeding bij gebruik van eigen auto zal worden verbeterd. Deze moet op 25 cent komen. AMSTERDAM De Nederlandse Jeugdherberg Centrale (NJHC) en het Nederlands Bureau Buitenlandse Studentenbetrekkingen (NBBS) heb ben besloten tot samenwerking. Deze krijgt komende winter gestalte in een gezamenlijk uit te geven wintersport- brochure. Beide organisaties zien in de samen werking een aanvulling van eikaars activiteiten. Legde het NBBS zich vooral toe op het bieden van goedko pe reismogelijkheden voor jongeren, de NJHC richtte zich meer op de accommodatie. De samenwerking zal geen integratie inhouden. Van het slagen van het winterpro- gramma zal afhangen of men ook volgende zomer met een gezamenlij ke brochure zal uitkomen. De NJHC heeft 70.000 leden en boek te vorig jaar 850.000 overnachtingen. Plet Hagen rijven over de huishoudschool 't een riskante aangelegenheid, heb ik vorige maand weer ge kt, toen ik een artikel schreef er de kop „Huishoudschool uit halen". Alleen al de titel wekte sommigen verontwaardiging, kon ik beweren dat de huis- dschool in het slop zat? Drie ■leerlingen van een huishoud- ®ol stuurden een uitvoerige f om me uit de droom te hei- ze vonden de huishoudschool fijne school, die uitstekende ipectieven bood zowel voor ver- [onderwijs als voor een beroep. rtond er op 7 mei precies in de krant? bevatte op die dag een hele pagina, ftwijd was aan de vraag, waarom in Wand zo weinig meisjes een technische tung kiezen. De strekking van de ver lende verhalen was duidelijk: veel «sche opleidingen en beroepen zijn JJtotrekkelijk voor meisjes. Wie dus !°°r de keuze staat, zou best eens in die ön* mogen denken. verband kwam ook de huishoud- F01 aan de orde. Het bestaan van ver schillende scholen van beroepsonderwijs heeft een scheiding in de hand gewerkt tussen meisjes en jongens. Het traditionele beeld is, dat de lagere technische school een jongens-school is, de huishoudschool een meisjes-school. Op beide regels bestaan wel uitzonderingen, maar het patroon ligt nog altijd vast. De huishoudschool, werd vervolgens be toogd, zit nogal in de problemen: de trek naar de mavo wordt steeds sterker en veel huishoudscholen zien het aantal leerlingen teruglopen. Nu de daling van het geboorten- cijfer daar nog eens bovenop komt, worden verschillende huishoudscholen in hun voortbestaan bedreigd. „Eén van ons is na de huishoudschool naar de INAS gegaan, en is na het behalen van dat diploma naar het buitenland gegaan. Ze heeft in Berlijn praktisch hetzelfde werk gedaan en dezelfde cursussen gevolgd als een zus die havo had gedaan. De andere twee huishoudscholieren gaan nu naar het middelbaar beroepsonderwijs, de een in de richting maatschappelijk werk. de ander in de richting cultureel werk. Op die opleiding zitten zowel leerlingen van mavo en havo als van het huishoudonderwijs." Ervaring Op gezag van minister Albeda van sociale zaken vermeldde ik verder, dat steeds meer meisjes die van school komen werkloos worden. Dat lot zou vooral meisjes uit het huishoudonderwijs treffen. Ik kan het ook niet helpen, maar de statistieken wijzen dat uit. De moraal van dat verhaal was weer: VüCWGIQig denk ook eens over een technische oplei ding, want dan heb je later betere beroeps mogelijkheden. Uit Trouw van 7 mei 1980. wijs nodig zijn, om de doorstroming naar andere vormen van onderwijs te verbeteren. Nu was de bedoeling van dit alles niet te zeggen dat de huishoudschool een slechte opleiding is Wel citeerde ik met instem ming een beleidsnota van een der onder wijsbonden, waarin mensen uit het huis houdonderwijs voorstellen tot verbetering aandroegen. Zij wilden met name een ver sterking van de beroepsvoorbereiding. Uit-" eindelijk zou een samengaan van de ver schillende soorten van lager beroepsonder- Tot zover het verhaal uit de krant van 7 mei, dat door de drie gezusters Barendrecht uit Benthuizen „met stijgende verbazing en ergernis" werd gelezen. „Als de huishoud school zo nodig uit het slop gehaald moet worden, moeten er vooral zulke stukken gepubliceerd worden," schreven zij. De brief bevatte een aantal opmerkingen die uitvoerig citeren waard zijn. „Wij heb ben ontzettend goede ervaringen met de huishoudschool," zeggen deze oud-leerlin gen. „Wij hebben op een geweldige school gezeten. We konden in de tweede klas al vakken kiezen voor een beroepskeuze. En dat waren echt niet alleen vakken als ko ken, naaldvakken en tekenen. Daarbij za ten onder andere ook wiskunde, biologie en aardrijkskunde." „Het ligt aan de leerling zelf, wat zij ervan maakt. Met ons diploma op C-niveau kun nen wij straks bij voorbeeld naar het voor bereidend hoger beroepsonderwijs, wat na drie jaar leren inhoudt, dat wij het havo diploma hebben. Wij kunnen net zo goed een hogere beroepsopleiding gaan volgen. Natuurlijk zijn er meisjes die hun diploma niet halen en dan in een winkel gaan staan, maar daarmee is nog niet gezegd dat alle leerlingen van de havo zo gemotiveerd zijn." „Wij hebben weliswaar meer tijd nodig om in het hoger beroepsonderwijs te komen, maar doen wel heel wat meer ervaring op. Het is heus niet on geëmancipeerd of zo, om te leren koken en te leren om zelf kleding te maken. Waarom moet iedereen zonodig de technische kant uit? Zijn gezinsverzorg sters en bejaardenhelpsters echt van die minne baantjes? Deze mensen doen anders heel nuttig werk, waar de huishoudschool een zeer geschikte opleiding voor is. Denk maar niet dat de maatschappij erop vooruit zal gaan als iedereen een universitaire oplei ding ging volgen of in het technisch onder wijs ging. Welnee, de huishoud- en nijver heidsopleiding is de moeite waard. Maar als alle bladen nu vooral maar negatieve stuk ken schrijven, dan is het wel te verklaren waarom het aantal leerlingen terugloopt." Tot zover de drie zussen uit Benthuizen. Er kwamen nog twee andere reacties binnen, die het vermelden waard zijn. Twee scholen in Overijssel geven een overzicht van de bestemming van de leerlingen die de school verlaten. De cijfers die zij presenteren be wijzen dat althans in Dedemsvaart en Has selt weinig problemen voorkomen bij het vinden van een goede vervolgopleiding of een baan. Een groot deel van de afgestudeerden (ge middeld ongeveer eenderde) gaat door naar de INAS-opleiding. Ongeveer een vijfde deel studeert verder in het middelbaar be roepsonderwijs. De rest gaat een vakoplei ding volgen op een streekschool of neemt een baan. Ten slotte is er nog een kleine groep leerlingen die het vierde jaar nog eens over doet. om het eigen niveau te verbete ren. Voorzover de meisjes gaan werken, is er geen sprake van dat zij bij het arbeidsbu reau als ongeschoold in de kaartenbak ver dwijnen. In de meeste gevallen vinden zij zelf, zonder hulp van het arbeidsbureau, een passende baan. Ik geef bovenstaande reacties voor wat ze zijn. Het zou mogelijk zijn andere voorbeel den te noemen, die een minder gunstige indruk geven. Maar dat is niet de bedoeling van dit verhaal. Ik ben de briefschrijvers dankbaar, dat zij uit de anonimiteit van de landelijke statistieken te voorschijn zijn gekomen om hun eigen verhaal te vertellen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 9