Consumenten gaan meer
op kwaliteit letten
lisconto omlaag
Lichtpuntjes
op woningmarkt
Industriepolitiek in Nederland
Oppassen geblazen met
liquidatieverkopen
'goedkope' woonhuizen
Compleet in computers
Duitsland optimistisch
over economische groei
Attentie
V D: Nederlander nu nog erg prijsbewust
or het eerst sinds april 1978
PS verlaagt
fpotheekrente
Uitspraken over
Zonnatura betreurd
P. E. de Hen blikt terug in proefschrift
IOAG 21 JUNI 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
31
Art»
onze redactie
inomie
[STERDAM Het is
lassen geblazen met de
inaamde „liquidatie-
ïkopen" van woningen,
iarmee door bepaalde
adelaren ln onroerend
cd wordt geadverteerd.
stond onlangs (op 10 juni) een
vertentie betreffende een liqui-
tieverkoop in deze krant. Hierin
rd door D F-Beleggingen in
isterdam onder meer een vier-
jjerappartement in Amster-
n-Buitenveldert aangeboden,
yvan de koopprijs van
47.000 op 165.000 was gesteld.
870,
Djvraagd deelde directeur U.
nneboom van D(enneboom)
igel?) mee, dat deze apparte-
enten werden aangeboden na
ns iemand in financiële moet
heden en geen eigen eigendom
iren.
Jet b pompen of verzuipen", zo
ini bij |egde de heer Denneboom hier-
sstraai n toe. De banken willen name-
soms niet verder met het ver-
ien van krediet, terwijl op het
genomen krediet hoge rente
t worden betaald,
meeste aangeboden panden
n leeg en zijn vooralen van een
„jtierapport, dat door beëdigde
xateurs is opgesteld. De koper
u dus in de meeste gevallen di
et de gekochte woning kunnen
ètrekken, als ten minste wordt
ddaan aan de huisvestingsnor-
van liquklatlevertcoop appartementen
resteert slechts:
I groot twnor-opp OVERTOOM c v.
Koopprijs van 247.000 naar149.000
1 3-kamar-app. BOVEN HOTEL SLOTANIA, c.v.. Ml.
Koopprijs van 147.000 naar110.000
1 3-kamer-app. WARMONDSTRAAT.
Koopprijs van 142.000naar7 80.000
14-kimar-app. BUITEf iVELDERT. c v., lift, grool balkon etc.
Koopprijs van 247^000 naar16?rWB
1 4-lum«f-spp. AMSTELVEEN, hoogbouw, achter-
stalig ondertv
Koopprijs van 205.000 naar155 000
Prijzen k.k. bij voktoancJe Intomen hoge
Inl. 020-727352
Binnenkort wordt een aanvang gemaakt met het real
luxe «pparteman^ i«ü mon'jf ntaal
gemeente Am-
men van
sterdam.
Volgens directeur lng. 8. van der
Werf van het makelaarskantoor
Boomsma Comp. in Amster
dam, is de prijsvergelijking van
ƒ247.000 voor ƒ165 000 apekool.
om niet te zeggen pure volksver-
lakkerlj. De advertentie is volgens
hem op deze manier opgesteld, in
de hoop dat het publiek denkt, dat
er koopjes te halen zijn.
Maar die 247.000 is op dit mo
ment bepaald niet meer de markt
waarde, zoals in de advertentie
wordt voorgesteld. Niets is minder
waar, aldus de heer Van der Werf.
Voor flats als deze in Buitenvel-
dert, zijn volgens hem op het
hoogtepunt van de woningmarkt
eind 1978 wel eens prijzen in
die orde van grootte gerealiseerd.
Thans is de marktwaarde echter
geenszins meer het bedrag, dat in
de advertentie wordt gesugge
reerd.
In hoeverre de genoemde koop
prijs van 165 000 k.k. (kosten ko
per) thans reëel is, kan de heer
Van der Werf niet zeggen. Dan zou
hij precies moeten weten om welk
pand het gaat. Vandaar dat hij
een eventuele koper adviseert
niet alleen in dit geval, maar in
611e gevallen een eigen „echte
deskundige" in de arm te nemen.
Misverstand
De heer Van der Werf heeft boven
dien bezwaar tegen de term „liqui
datieverkoop" wegens het misver
stand dat dit woord kan oproepen.
Het publiek denkt bij liquidatie-
verkoop al gauw aan een failliete
boedel, terwijl het in dit geval
alleen maar gaat om het snel te
gelde maken van onroerend goed.
Ten slotte wijst de Amsterdamse.
makelaar erop, dat bij het kopen
van een eigen huis het niet alleen
een kwestie is van de prijs, maar
dat het ook gaat om de vraag of de
financiële situatie van de koper
dat toelaat.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM De Nederlandse consumenten zijn meer prijsbewust dan in omringende
landen het geval is. Dat betekent echter tevens, dat het kwaliteitsbewustzijn bij ons wat
zwakker is ontwikkeld. Dit merkt Vroom Se Dreesmann op in een intern jaarverslag over 1979-
1980.
In de komende jaren moet worden
verwacht, dat bij de strijd om het
marktaandeel de prijsconcurrentie
weliswaar nog wat zal verscherpen,
maar dat het kopend publiek daarbij
steeds meer zal gaan letten op hand
having van de kwaliteitseisen. De
sterkte van het warenhuis ligt juist in
de combinatie van goede kwaliteiten
tegen scherpe prijzen, en het is vooral
hierom dat wordt verwacht dat het
warenhuis ln de huidige periode van
vertraagde groei een rol van toene
mende betekenis zal spelen. De eerste
prille tekenen van zulk een renaissan
ce doen zich bij de warenhuizen in
een aantal landen reeds voor, aldus V
it D.
Groeiend geweld
Het verslag gaat ook in op de proble
men waardoor het warenhuis wordt
geplaagd. Vele binnensteden, zo
wordt opgemerkt, zijn onvoldoende
toegankelijk en hebben te weinig
ADVERTENTIE
en thuis in uw branche
Europa's grootste computerfabrikant
K I. Nederland H.V.. Zwaansvlid 20.1081 Al' Amsterdam, tel.: 020-42 45 45
onze redactie economie
ilSTERDAM De Nederlandsche Bank heeft het discon-
de officiële rente) met een half procent verlaagd. Met
ng van maandag bedraagt het promessedisconto 11
ent.
in feite al bewogen rondom het nu
door te voeren lagere peil.
ruimte voor kort parkeren. Daarbij
komt, vooral wat de grote steden be
treft, een hoge mate van verdraag
zaamheid gebrek aan moed? ten
aanzien van het groeiende geweld"
met politieke en/of criminele achter
grond. Juist het warenhuis is in deze
kwetsbaar door zijn veelal centrale
ligging in de binnensteden, de grote
verkoopoppervlakten en een groot
aantal in- en uitgangen.
Een en ander leidt soms tot onvol
doende politiebescherming, zo zegt
V D. Bovendien is het seponerings-
beleid niet uniform en daarom ondui
delijk. Plannen om met uniformering
ook tot publikatie ervan over te gaan
lijken verwerpelijk, omdat dit een
vrijbrief zou geven voor winkeldief
stallen tot een bepaald bedrag. De
afkalving van het normbesef zou
daarmee worden geïnstitutionali
seerd, zo meent het warenhuiscon
cern.
Ondanks de ongunstige economische
omstandigheden heeft Vroom en
Dreesman in het op 31 januari afge
sloten boekjaar 1979-1980 de handels-
omzet verder zien stijgen van 5,6
miljard tot 6,5 miljard en de netto
winst (naar aanschafwaarde) van
100 miljoen tot 112 miljoen.
V it D (behalve onder deze naam ook
actief onder namten als Edah, Siebel.
Kreymborg, Hunkemöllers, Staal
Bankiers en City Courier) voorziet
een verdere internationale expansie,
waarbij vooral gedacht wordt aan de
V.S.. Brazilië en het Verre Oosten.
Expansie buitenland
De buitenlandse deelnemingen krij
gen dan ook een toenemend gewicht.
De conjuncturele neergang in Ameri
ka manifesteert zich nu na een lange
vertraging. De verwachtingen van V
D zijn met betrekking tot de Ame
rikaanse belangen niet zo somber. In
het algemeen heeft de detailhandel
zich er goed op kunnen voorbereiden
en heeft betrekkelijk lage voorraden.
Een herhaling van de neergang van
1973-1974 zal zich dan ook waar
schijnlijk niet in die heftigheid voor
doen. Bovendien zijn de deelnemin
gen er merendeels gelegen in econo-
misch-geografische gebieden, die re
latief minder kwetsbaar lijken voor
een conjuncturele daling.
Het is. volgens V Si D. moeilijk de
verwachtingen voor het lopende jaar
te formuleren. De bedrijfsresultaten
zullen die van 1979 80 vermoedelijk
wel evenaren. Vooruitzien op middel
lange termijn ls echter niet mogelijk.
Het vertrouwen van de mensen in de
economische en sociale ontwikkeling
in de tachtiger jarsn is danig uitge
hold. Recente onderzoekingen wijzen
op een snel om zich heen grijpend
pessimisme, dat zijn uitwerking op
het consumptieniveau niet zal mis
sen. Toch zullen zich ook dan weer
onverwachte opklaringen en nieuwe
mogelijkheden voordoen.
ihet promessedisconto van De
ndsche Bank plegen de han-
ïken hun voornaamste rente-
a voor kortlopende kredieten
jen aan het bedrijfsleven te
Ide andere rentetarieven van de
iche Bank zijn met een
•nt omlaaggegaan. Het wis-
ïto is met ingang van de ko-
week 9,5 procent en de voor-
ite 10,5 procent.
ktkringen toonde men
risteren nauwelijks verrast over
itregel van de centrale bank,
irvan wordt gezegd dat de gewij-
i verhoudingen op de valuta-
en de daarmede samenhan-
daling van de geldmarktrente
rtoe de aanleiding hebben ge-
nd. Al enkele dagen was de geld-
voorbereid op een discontover
en wel omdat de tarieven zich
FRANKFURT (Reuter) De economische groei van de
Bondsrepubliek heeft in het eerste kwartaal van dit jaar één
procent bedragen, ondanks de snelle stijging van de olie
prijzen.
Het warenhuis van Vroom
Dreesmann in Amstel
veen. Onder de naam V
D worden momenteel 57
warenhuizen geëxploi
teerd. Het concern is van
oordeel, dat het bestaande
warenhuisapparaat vol
doende is en geen verdere
uitbreiding behoeft. De
aandacht is daarom geheel
gericht op vernieuwing
van bestaande vestigingen.
aï
onze redactie economie
STERDAM Met ingang
maandag verlagen de
o en de Rijkspost-
arbank de hypotheekren-
0p diezelfde datum neemt
Bouwfonds voor Limburg-
kmeenten eenzelfde stap.
rente voor gewone hypotheken
maandelijkse betalingen wordt
procent (effectief 11,49 procent)
Tor tophypotheken 11,0 procent
ttief 11,71 procent). De rente
gewone hypotheken met half-
lijkse betalingen wordt 11,0 pro
feffectief 11,44 procent) en voor
^P/potheken 11,2 procent (effectief
5 procent).
de Postgiro/RPS vermindert de
otheekrente voor maandbetalin-
met 0,2 procent en voor half j aars-
dingen met 0,3 procent,
het Bouwfonds voor Limburgse
«centen gaat de hypotheekrente
10,9 naar 10,7 procent.
Voorts wordt er van die kant opge-
wezen, dat de centrale bank al enkele
dagen steun heeft verleend aan de
Duitse mark. De gulden ls namelijk
vast in het Europese Monetaire Sys
teem. Overigens wordt eraan getwij
feld, of de dalende tendens van de
rente zich zal doorzetten. Er zouden
tekenen zijn, die op het tegendeel
wijzen.
De verlaging van het disconto, die
nu is aangekondigd, is de eerste se
dert april 1978. De laatste wijziging,
die overigens de nodige verrassing
teweeg bracht, dateert van 2 mei van
dit Jaar. Toen verhoogde De Neder
landsche Bank voor de negende maal
in successie sedert 26 juli 1978 haar
tarieven over de gehele linie met een
half procent.
Een ontwikkeling, die niet werd ver
wacht gezien de tendens tot renteda
ling. De centrale bank moest echter
wel tot discontoverhoging overgaan,
omdat West-Duitsland eveneens de
officiële rente een half procent duur
der maakte. Ook nu was op de geld
markt wel verwacht, dat het Neder-
landse besluit tot discontoverlaging f s.ooo (spanvisien br36 "25" soö.ra«/ 25 900.
7n„ 7nn vnnrnfepeaan door een soort- KW 167 8 800. wr 57 23 200. vier IJMUIDENA-
zou Zijn vooraigegaan aoor een soort REN. IJM s /2200 24 f 57 600 154 fl lQ0 209
gelijke Westduitse stap. ƒ6.300: bxtx - 100.000.
Visserijnleuws
1JMUIDEN, 20 Juni - 3.570 kg tong, 137 kisten
tarbot en griet. 25 kisten kabeljauw, 42 kisten
schelvis, 052 kisten wijting, 2.100 kisten schol, 98
kisten schar. 18 kisten makreel en 02 kisten di
versen.
Prijzen per kilogram: tarbot 12.91-11.59. gr. tong
10.51-12 01. gr. m tong 15.95-13.13. kl. m. tong
16.91-15.08; tong I 10.62-15.17. U 16.29-15.16: zalm
16.01-12.78.
Per 40 kilogram: horstmakreel 66-37. r. poon n
190. r. poon in 160-132, krab 39. steenbolk 47-27.
heek 166-142. haal 128-124. tarbot 392-266. griet
346-172; kabeljauw I 114-102, II 128-96. III 106-80,
XV 90-84, V 88-55; schol 1 128-84. n 112-90, m 90-63.
IV 74-41; schelvis I en II 144-72. III 154-82, IV 96-56.
makreel II96-56, schar 66-31. muilets 512, poontjes
36-24. inktvis 356-240. tongschar 267-042.
BESOMMINGEN VAN VRIJDAG Eenentwin
tig enkelingen en een span. Zeven URKERS: UK 7
ƒ11.500. 94 6.200. 129 2.500. 138 5.900. 141
1.900. 216 2 700. 235 1.700; UK 135 en UK 145
Van onze redactie economie
HOEVELAKEN President-commissaris dra O. van Veenen van het Bouw
fonds Nederlandse Gemeenten in Hoevelaken, ziet een aantal lichtpuntjes
voor de woningmarkt. Dit bleek gisteren uit zijn toespraak bij de opening van
de jaarvergadering.
Hij dacht dat de 7.500 extra gesubsidieerde premle-A-woningen er dit Jaar
ongetwijfeld wel komen. Van het succes van de premie-B-woningen, die ook
extra worden gesubsidieerd, was hij minder zeker. Maar, zo zei hij, al wordt de
markt er dan weinig groter door, hopelijk wordt ze wel weer wat geani
meerder.
Andere lichtpuntjes zag hij in de verhoging van de koopsomlimiet bij de
gemeentegarantie voor bestaande huizen van 125.000 tot 200.000. Deze
verhoging kan meehelpen, de vraag naar bestaande koophuizen weer op gang
te brengen en dat heeft dan weer een gunstig effect op de animo tot het kopen
van een premie-B-woning of vrije-sectorwoning.
Een lichtpunt noemde hij ook, dat verschillende gemeenten gaan beseffen,
dat de achteruitgang van de eigen-woningbouw uit volkshuisvestingsoog
punt als een ernstige zaak moet worden beschouwd. Positief is ook, dat de
rente over de top heen lijkt.
Het geheel overziende kwam hij tot de conclusie, voor dit jaar niet pessimis
tisch, maar gematigd optimistisch te zijn. Op de wat langere termijn vreesde
hij echter, dat de problemen rond de nieuwbouw als geheel toenemen.
Dit cijfer is afkomstig van de West
duitse Centrale Bank, die heeft uitge
rekend dat een groei van één procent
in het eerste kwartaal overeenkomt
met een groei van 3,5 procent over het
hele jaar. De Westduitse regering ver
wacht voor dit jaar een reële toene
ming van de produktie van alle goe
deren en diensten van 2,5 procent.
De cijfers wijzen, volgens de Bundes
bank, op innerlijke kracht van de
Westduitse economie in een tijd,
waarin de meeste landen het extra
zwaar hebben als gevolg van de hoge
olieprijzen en pogingen om de inflatie
in de hand te houden. In de Europese
Gemeenschap wordt rekening gehou
den met een gemiddelde groei van 1.5
procent op jaarbasis, voor de leden
van de Gemeenschap. Voor Neder
land schatte de Europese commissie
de groei op 0,7 procent.
De mate waarin de produktiecapaci-
teit van de Westduitse economie
wordt gebruikt ls in het eerste kwar
taal toegenomen, wat tot gevolg had,
dat in veel sectoren de werkgelegen
heid verbeterde, zo bericht de Bun
desbank. Het totale aantal werklozen
nam echter toch niet noemenswaard
af, omdat veel buitenlanders naar de
Bondsrepubliek kwamen om werk te
zoeken.
Duitsland breidde de exportleveran
ties vooral uit aan oile-producerende
landen. De Bundesbank is van me
ning dat de geldvoorziening krap
moet blijven omdat inflatie nog
steeds het grootste economische pro
bleem is waar de Bondsrepubliek
mee kampt.
AMSTERDAM (ANP) De Stichting
Alternatief Warenonderzoek (SAW)
betreurt het, dat een van haar mede
werkers Zonnatura heeft betiteld als
een „oplichtersclub". Temeer omdat
Zonnatura een van de weinige com
merciële bedrijven is. die ten minste
nog enige kwaliteitscontrole op zijn
reformprodukten uitvoert, aldus de
SAW. De SAW vindt het niet terecht,
dat hierdoor deze firma de zondebok
is gemaakt van de beunhazerij in de
reformhandel in het algemeen.
In een interview in het maandblad
Milieudefensie waaraan in een deel
van deze krant aandacht werd be
steed trok SAW-medewerker Arie
van Genderen onlangs van leer tegen
de valse aanbevelingen waarmee in
ons land alternatieve voedselproduk-
ten aan de man worden gebracht. Hij
noemde daarbij „Zonnatura" als eni
ge firma met naam en toenaam
door dr. Hille de Vries
Waardebonnen
1 foor teruggebrachte
finkelwagentjes
IV Van onze redactie economie
I* AMSTERDAM - Het Haagse
upermarkt,bedrijf Konmar,
onderdeel van het V ii D-con-
*rn, gaat volgende week be
nnen met een nogal ongewo-
waardebonnen-actie. De
tent krijgt de waardebonnen
temelijk niet voor het kopen
'«n artikelen bij dit bedrijf,
jnaar voor het na gebruik
terugbrengen van zijn winkel
wagentje.
Wet deze actie denkt Konmar
•en middel te hebben gevon-
ten om het ongewenste „rond
zwerven" van door parkerende
«'anten in de omgeving van de
teak achtergelaten wagentjes
voortaan tot een minimum te
peperken. Voor zijn terugge
dachte wagentje ontvangt de
latent één waardebon. Op tien
waardebonnen kan hij gratis
een appeltaart halen.
Eén van de eersten die het begrip economische politiek combineerde met
het bijvoegelijk naamwoord actief was dr Hans Max Hirschfeld, vóór en
tijdens de Tweede Wereldoorlog secretaris-generaal van economische za
ken en gaf zijn boek de titel: „Actieve economische politiek 1929-1934". Hij
kon toen (1946) niet vermoeden dat een jonge doctor in de economie nog
eens niet alleen zijn werk zou overdoen in een twee maal zo dik proefschrift,
maar ook de titel zou verdubbelen. „Actieve en re-actieve industriepolitiek
in Nederland" noemde P. E. de Hen de dissertatie, waarop hij eind april
promoveerde aan de Tilburgse hogeschool. De 34-jarige auteur was van
1970-1980 redacteur van Vrij Nederland en is sinds kort verbonden aan de
redactie van het Financieele Dagblad.
Wat bedoelt hij met de benaming actief en re
actief, toegepast op een onderdeel van de
economische politiek? Reactief wil in dit
verband zeggen dat de regering pas dan tot
actie overgaat, wanneer personen of groepen
uit het bedrijfsleven daarom uitdrukkelijk
vragen. De term actief is gestempeld in de
discussie over de handelspolitiek: vrijhandel
of protectie (bescherming). Tot aan de op
richting van de E.G. overheerste in ons op
internationale handel en scheepvaart aange
wezen land de mening dat protectionisme
verwerpelijk was.
Hirschfeld, de eerste directeur-generaal van
het nieuw gevormde departement van econo
mische zaken, gaf stem aan dót deel van de
openbare mening dat vraagtekens plaatste
achter dit traditionele standpunt. Daarbij
had hij een open oog voor de groeiende
noodzaak om Nederlands industriële basis te
verbreden. Met het oog op de dogmatische
tegenstellingen over handelspolitiek, zelfs
binnen éénzelfde politieke partij, waar bij
voorbeeld de anti-revolutionairen Kuyper en
Colijn verschillend over dachten, lag een be
hoedzaam woordgebruik voor de hand. IJve
raars voor protectie en industriebevordering
van overheidswege noemden zich daarom
heel voorzichtig voorstanders van „actieve"
economische politiek.
Nieuwe gegevens
De grote verdienste van de studie van De Hen
ligt in de massa nieuwe gegevens die hij naar
voren brengt, waarvoor hij in het bijzonder
heeft geput uit het archief van economische
zaken. Dat brengt wel het nadeel mee dat het
boek als geheel min of meer vanuit dit depar
tement is geschreven. „Gouvernementeel"
noemt de schrijver het zelf in zijn inleiding.
Hij heeft zijn stof sterk chronologisch inge
deeld, waardoor centrale vragen wèl worden
aangesneden, maar vaak onvoldoende wor
den uitgewerkt.
Eigenlijk ligt dit voor de hand. want een
regeringsdepartement werkt soortgelijk. Het
houdt zich een tijdlang met een bepaalde
zaak bezig, zet dingen op. maar de uitwerking
is dikwijls niet in het archief terug te vinden.
Daardoor maakt dit inhoudrijke boek hier en
daar een wat onevenwichtige indruk. Zo be
handelt de schrijver ook de eerste vijf jaren
na de Tweede Wereldoorlog wanneer onze
industriepolitiek pas echt van de grond
komt. maar de eigenlijke problematiek van
het boek wordt in hoofdzaak bepaald door de
vraagstukken van vöör de oorlog.
De jaren twintig met een duidelijk oneven
wichtige arbeidsmarkt en de jaren dertig met
de massale werkloosheid staan centraal.
Toen ging het niet alleen om industriepoli
tiek. maar om economische politiek in het
algemeen. De schrijver erkent dit zelf door in
den brede in te gaan op een algemene kwestie
als de ordeningsvraag, zoals men destijds het
streven om, al of niet met overheidsdwang,
tot beperking van de concurrentie te komen,
noemde.
Het sterkste vind ik de hoofdstukken waarin
De Hen handelt over initiatieven om de indu
striële basis van onze volkshuishouding te
verbreden en over de wijze waarop de over
heid in dit opzicht werd geadviseerd. Het
curieuze van de zaak is dat het niet ontbrak
aan raden en commissies, bedoeld om een rol
te spelen in de advisering van de overheid
over economische aangelegenheden. Meteen
in 1918 stelde Den Haag een Nijverheidsraad
en een Middenstandsraad in. Beide zijn in de
jaren tussen de wereldoorlogen blijven
bestaan.
Systematisch onderzoek naar het effect van
hun functioneren is nog niet verricht, maar
mijn verwachtingen zijn. ook na lezing van
De Hen's studie, niet hoog gespannen. Het
heeft er alles van dat de regering door middel
van haar ambtenaren slechts oppervlakkig
voeling hield met het bedrijsleven, commen
taar vergaarde op wetsvoorstellen en uitvoe
ringsmaatregelen. maar dat er nauwelijks
oorspronkelijke adviezen uitkwamen. Al van
af 1971 dateerde een Staatscommissie voor
de Economische Politiek, waarin op hoog
niveau beraad over economische zaken tus
sen vertegenwoordigers van bedrijfssectoren
en departementsambtenaren moest plaats
vinden. Op het laatste moment traden nog
vertegenwoordigers van vakbonden toe,
maar een succes werd ook deze uit enkele
tientallen leden bestaande commissie niet.
Vooral op aandrang van de rooms-katholieke
minister T. J. Verschuur kwam in 1931 onge
veer gelijktijdig met de instelling van het
departement van economische zaken de Eco
nomische Raad tot stand. Deze was veel
kleiner: slechts 15 leden, die officieel zonder
last of ruggespraak zitting hadden. De func
tie van de raad was in opzet vergelijkbaar
met de na-oorlogse SER, al gaat het mij te
ver om te stellen, zoals De Hen doet. dat deze
op de traditie van de Economische Raad
heeft kunnen voortbouwen. Waar het de een
zijdige invloed betreft van de president van
de Nederlandsche Bank, die in de persoon
van Mr. L. J. A. Trip zéér veel in de melk had
te brokkelen, is er in eik geval weinig over
eenkomst.
Plaats veroveren
Het belangrijkste verschil met de huidige tijd
is dat al deze door de regering ingestelde
organen vanuit het parlement maar weinig
morele steun ontvingen. De Economische
Raad. die heel belangrijk had kunnen wor
den, kwam zodoende in de lucht te hangen.
Dat dit adviescollege verdeeld was over de te
volgen monetaire politiek betekende een gro
te misser, maar veel erger was dat ook de
Tweede Kamer verdeeld was. Colijn en Trip
prezen de gave gulden ijverig aan maar de
politieke partijen verdienden hem! In feite
moest de regering in haar streven om de
economische politiek op een bredere basis te
schoeien, optornen tegen de overheersende
handespolitieke traditie. Op de Amsterdam
se Grote Club gaven handel, scheepvaart en
bankwezen de toon aan, fabrikanten van een
lagere status hoorden thuis in de Industriële
Club.
Trouwens niet alleen de industrie moet nog
zijn plaats veroveren, maar in veler ogen gold
hetzelfde voor de rooms-katholieken, onder
wie zich de krachtigste voorstanders voor een
op bescherming gerichte (actieve) handelspo
litiek bevonden. Dat socialisten en werkne
mersvertegenwoordigers zich hadden in te
vechten sprak heiemóól vanzelf. Maar de
laatsten ontbrak het destijds ook wel eens
aan voldoende deskundige vertegenwoordi
gers.
Toch is het departement van economische
zaken er in de jaren dertig in geslaagd om de
grondslag te leggen voor de vernieuwing en
uitbreiding van de Nederlandse industrie. De
Hen beschrijft het allemaal, gedetailleerd en
op boeiende wijze: de oprichting van T.N.O.
en van de provinciale economisch-technolo-
gische instituten en de moeizame wijze waar
op de industrie-financiering van de grond
werd getild. Al gauw wordt de groei van een
moderne industrie ruw onderbroken door de
tweede wereldoorlog. Deze keer zou het be
drijfsleven zijn contacten met de overheid na
afloop van de oorlog niet opnieuw prijsgeven.
De bestaansmogelijkheden van een deel van
de pas na de tweede wereldoorlog tot volle
wasdom gekomen Nederlandse industrie
worden in onze tijd steeds meer problema
tisch. De afstand die erdoor tot de hier be
schreven periode wordt geschapen opent te
gelijk perspectief voor een lange-termijnzicht
op onze industrie. Dit belangrijke boek. ge
schreven in een heldere stijl, biedt daartoe
alle gelegenheid.
„Actieve en re-actieve industriepolitiek in
Nederland", door dr. P. E. de Hen. Uitgave
De Arbeiderspers, Amsterdam. 431 blad
zijden.
Dr. Hille de Vries is hoogleraar in de Econo
mische Geschiedenis aan de Rijksuniversi
teit te Leiden.