,Werk moet plezierig kunnen zijn' Tekening van een lezer Trouw Commentaar CNV-bestuurder juicht nieuwe Arbeidsomstandighedenwet toe •hypotheekrente 3lMiandeling milieuwet W/ASCHÜWIWG: u NADERT DEGftfwb V/)N DE DEHOKRflTtë Marine begeleidt Andrea Smits lezers schrijven eigen boek MCT EEN INIHODUKTTE DOOR JAN TERLQUW strafschop naaimachine OENSDAG 18 JUNI 1980. BINNENLAND TROUW/KWARTET izingwekkend eigenlijk dat er zoveel politieke spanning kon Vdtstaan om de vraag of er iets zou jij >eten worden gedaan tegen de ogelijkheid om ongelimiteerd lidei laaide hypotheekrente af te 1 Pi :kken bij het invullen van het laslingbiljet. 10 ie even alle feiten overziet en urk niet beperkt tot het kennis 3U* men van krantenkoppen en slag- 'linen over deze zaak. zal ontdek- n dat er in werkelijkheid bijna sthe pts aan de hand is. Er wordt j5?ji Ikomen ten onrechte gespecu- ;rort rd °P gevoe'ens van angst bij de irg i )te groep huizenbezitters. z<* 1 iar de meerderheid van de ieede Kamer (in feite alle grote (2 rtijen. met uitzondering van de >cho f0) wil helemaal niet die kleine ?5T izenbezitters pakken. Welnee, jjj |ereen die een hypotheek van 0.2 rhonderdduizend gulden of jnder heeft hoeft zich niet be- te ma^en Voor hen blijft Orki b bij het oude: de betaalde Biai potheekrente blijft voor hon en* r(j procent aftrekpost bij het rekenen van het inkomen voor inkomstenbelasting. K!Ct L Heen iemand die een hypotheek an meer dan vier ton heeft (een ïtm tdrag dat de mogelijkheden van c meeste Nederlanders te boven reken maar eens uit wat je rente en aflossing per jaar l bent bij zo'n hypotheek) zou zich zorgen hoeven maken over bedrag dat die vier ton te ;aat. Iemand bij voorbeeld 000 gulden hypotheek zal alleen rente van die gulden niet mogen opvoe- op het belastingbiljet. Voor de blijft alles bij het oude. is nog een punt dat voor de •deling van dit vraagstuk be- grijk is. maar dat de tegenstan- s van limitering zelden of nooit r voren brengen. (Vandaar ook il de tegenstand zo snel de indruk l van demagogie). Iemand die i zorgen maakt over een even vermindering van aftrekpos- i, zit al gauw heel hoog op de kstingtabel daar waar 67 of procent belasting over de hoog ste inkomensbestanddelen worden betaald. Dat zogenaamde schijventarief (hoe meer je verdient, des te meer belasting betaal je) is op zichzelf erg rechtvaardig, maar als het om het opvoeren van aftrekposten gaat. verkeert het soms in zijn- tegendeel. Concreet gezegd: op een gegeven ogenblik verlokt het thans geldende belastingsysteem de mensen tot het maken van on kosten en het demonstreren van grote praal en luxe aan en om hun huis. want zo is de redenering het grootste deel wordt toch door de belasting betaald. Het stellen van een limiet voor het afwentelen van de luxe tot zeer luxe woonlasten op de schouders van de belastingdienst, zal weinig geld in het laatje brengen, omdat het om zo weinig mensen gaat en om kleine bedragen als de eerste vier ton buiten beschouwing blijft. Maar het psychologisch belang ervan is groot. Limitering heeft misschien niet meer dan een signaalfunctie, maar het belang van dergelijke sig nalen moet in de politiek niet wor den onderschat. Het is vooral door de onverzoenlij ke houding van de WD-ministers in het kabinet, dat deze zaak tot nu toe steeds geblokkeerd is geweest. Van de ministerraad, zo zag het er steeds naar uit, waren geen voor stellen te verwachten. Het is daar om verstandig, dat de CDA-fractie in de Tweede Kamer nu het initia tief heeft genomen om, als het kabinet halsstarrig blijft, met een eigen wetsontwerp te komen en zo de brede meerderheid in de Tweede Kamer te mobiliseren. Wie de CDA-fractie op grond van dit initiatief zou verwijten dat het de mogelijkheid van een kabinets crisis schept, slaat wel de voorgaan de fase over. namelijk het ramme len met de portefeuilles door de VVD-ministers. Deze zijn begon nen met het tot een prestigezaak opblazen van een kwestie die gerekend naar haar eigen merites alleen maar verdient snel en zonder veel poespas te worden afgehandeld als een zaak van eenvoudige recht vaardigheid. „Een van de belangrijkste stukken na oorlogse wetgeving", zei minister Albeda van sociale zaken drie weken geleden in de Kamer, toen daar de nieuwe Arbeidsom standighedenwet werd behandeld. De „Ar bowet" zoals zij kortweg wordt genoemd, is I Vervolg van pagina 1 De amen- iten willen de wet algemene be- tn zo wijzigen, dat niet alleen lygiëne, maar ook het milieu een enkel hoofdstuk aangeduid, haar terrein zou gaan behoren. ^Jjiiar behoren natuurlijk ruimtelijke rieil dening, wegenaanleg, en luchtver- itreiniging door gebruik van be- ttalde brandstoffen ook toe. Ba hfl ik dat zou van invloed kunnen zijn jj,, het energiebeleid van minister fijM n Aardenne van economische za- d( n. Naar wordt aangenomen is hij M t dan ook geweest die zijn stem aar heeft laten horen. aadkracht m ja oppositie hamerde met deze 3M lendementen weer eens op de ver- rking van de positie van minister njaar. Twee jaar geleden diende Ir(( i6-fractieleider Terlouw al een mo- in, die van het kabinet vroeg, en uister Ginjaar meer daadkracht i te staan. Die is naar de mening n de regeringspartijen naderhand r voldoende versterkt. En vooral ■iet lA'er Lansink meent dat de minis- rk. nu eerst maar eens moet beginnen ■en alle nog in voorbereiding zijnde iün ieuwetten tot stand te brengen, t hij wordt opgezadeld met nog ff verantwoordelijkheden gisteren door de Kamer aangenomen. De nieuwe wet gaat de veiligheidswet van 1934, de silicosewet van 1951 en een aantal andere wetten vervangen. De uitspraak van Albeda over de grote betekenis van de wet lijkt wat vreemd, want tot nu toe is er niet veel van in de publiciteit gekomen. Waarschijnlijk heeft dit te maken met de grote eensgezindheid die er in politieke kring over de Arbowet bestaat. Politieke touwtrekkerij trekt nu eenmaal meer aandacht. Mr Dick van de Kamp, hoofdbestuurslid van het CNV, deelt de mening van Albeda. Reden om hem te laten uitleggen wat er door de Arbowet allemaal gaat veranderen voor de werknemers. door Johan van Workum UTRECHT „Iedereen heeft het over extra betaling van vuil en onaangenaam werk. Sociaal-psychologisch kan dat vaak onvermijdelijk zijn. Maar ik vind het het paard achter de wagen spannen. Neem bijvoorbeeld de vleeswarenindustrie. Er was daar vorig jaar een tekort aan mensen voor bepaalde functies. Dat was onaantrekkelijk werk. De werkgevers be gonnen toen mannen bij elkaar weg te kopen en daaruit ontstond de toonbeweging. „De goede oplossing is echter dat je de arbeidsplaatsen aantrekkelijker maakt. Je moet menswaardige arbeid creëren. Werknemers besteden een derde deel van de dag en het belang rijkste stuk van hun leven ln de on derneming. Het werk moet dan op zo menswaardig mogelijke en plezierige wijze kunnen gebeuren. Dat is een waarde in zichzelf. En een bijkomend voordeel is dat ziekteverzuim en ar beidsongeschiktheid minder worden, en dat de arbeidsmarkt beter gaat werken." CNV-bestuurder Dick van de Kamp is blij met de langzaam stijgende belangstelling voor de werkomstan digheden. humanisering van de ar beid, en de kwaliteit van het werk. Ook al is die stijging in belangstelling wellicht deels noodgedwongen, door dat er nu eenmaal weinig ruimte meer is voor directe loonsverbetering. De Arbowet schept een prima basis waarop die belangstelling kan groei en en bloeien, vooral door de nieuwe opzet van de wet Zorgplicht Van de Kamp over die opzet: „De oude veiligheidswet kon je ais werk gever passief naleven. Je kreeg een boekje vol met voorschriften. Bij voorbeeld hoe de lichtinval moet zijn. Dat regelde je dan. en daarmee was het afgelopen. De nieuwe Arbowet legt de ondernemer een zorgplicht op. De harde kern met voorschriften is natuurlijk gebleven. Maar daarnaast moet hij algemene aandacht geven aan de beginselen van goede arbeids omstandigheden. Hij moet nu een actief beleid voeren." „Hij moet een 'jaarplan' maken over de verbeteringen in de werkomstan digheden die hij het eerstkomende Jaar denkt door te voeren. Na afloop van het Jaar moet er een Jaarverslag komen, en een vervolg-jaarplan. Er moet een veiligheidsrapport worden opgesteld, met gegevens over de stof fen waarmee gewerkt wordt, het pro- duktleproces, mogelijke gevaren, voorzorgsmaatregelen die zijn ge troffen." Al deze stukken moeten worden vast gesteld na overleg met de onderne mingsraad of de speciale „commissie voor veiligheid, gezondheid en wel zijn" die uit en door de werknemers moet worden gekozen. Verder moet er ln alle afdelingen van het bedrijf werkoverleg komen tussen chef en medewerkers over alles wat te maken heeft met veiligheid, gezondheid en welzijn in verband met de arbeid. „Zo'n verplicht werkoverleg over deze zaken is iets unieks. Je kunt dan als werknemer fouten signaleren, pro blemen doorgeven, de leiding beïn vloeden. Op die manier worden de mensen zelf actiever betrokken bij de kwaliteit van hun werkomstandighe den. Dit werkoverleg is van funda menteel belang voor de medezeggen schap van werknemers. We praten tot nu toe over ondernemingsraden, en over het rechtstreeks kiezen van com missarissen. Je praat dan over gede legeerde medezeggenschap, over ver tegenwoordigend overleg. Maar het werkoverleg gebeurt door de mede werkers zelf." Werk stoppen „Werknemers die merken dat er niets wordt gedaan met hun op- en aan merkingen over veiligheid of welzijn, kunnen dan naar de ondernemings raad of de velllgheidscommissie stap pen. Ze kunnen bovendien de ar beidsinspectie een onafhankelijke dienst, onderdeel van het ministerie van sociale zaken vragen een on derzoek te komen instellen. Die open relatie direct naar de arbeidsinspec tie, dat is ontzettend belangrijk. Het geeft een stukje zekerheid voor de werknemers. De arbeidsinspectie kan bij gevaar desnoods het werk laten stilleggen." Dick van de Kamp arbeid aantrekkelijker maken De werknemers kunnen ook zelf het werk stilleggen als direct gevaar voor personen dreigt en de arbeidsinspec tie niet tijdig gealarmeerd kan wor den. Het loon loopt dan door, en de werknemers kunnen niet aansprake lijk worden gesteld voor de schade, tenzij de werkgever kan bewijzen dat de werknemers konden weten dat er geen gevaar was. „Dit recht van de werknemers om desnoods het werk te Een derde amendement, waarop de minister met iets minder krasse be woordingen reageerde, vraagt er om de Centrale Raad ook advies uit te laten brengen aan het parlement, in plaats van aan de regering alleen. Dat geeft staatsrechtelijke problemen, lieten de regeringspartijen weten, en bovendien schept het een precedent voor andere adviescolleges, waarvan de gevolgen niet kunnen worden overzien. Bovendien zou de Kamer het hele werkschema van deze orga nen in de war kunnen brengen door een overvloed aan adviesaanvragen. Daarbij komt, dat deze organen in de praktijk altijd al openbaar zijn in hun advisering. Al met al had de regering minister Ginjaar niet met zulk een zwaar ge schut naar de Kamer hoeven sturen. In de verschillende fracties werd dit zenuwachtige gedoe al in de crisiss feer getrokken. Vooral in CDA- en VVD-kring was men verbaasd over dit optreden van de heer Ginjaar. CDA-woordvoerder Lansink betitel de het als even verrassend als overbo dig. Voor oppositieleider Den Uyl was het aanleiding de minister om schrif telijke argumentatie voor zijn „on aanvaardbaar" te vragen. De andere fracties menen dat er in ieder geval vandaag gewoon over de wetswijzi gingen, de wetvoorstellen en de amendementen kan worden gestemd. Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. 8EST/1I)»'O*1 mogen onderbroken, is psychologisch van groot belang," vindt Van de Kamp. Het onderstreept de mede verantwoordelijkheid van de werkne mer voor zijn eigen werkomstandig heden. Iets nieuws van de Arbowet is de toevoeging van het begrip „welzijn" aan het rijtje van veiligheid en ge zondheid. Dat slechte werkomstan digheden iets te maken hebben met de gezondheid van de werknemers, is al lang ingeburgerd. De bedrijfsarts of bij grotere bedrijven de bedrijfsge neeskundige dienst, is een bekend begrip. Veiligheidsdiensten of veilig heidsfunctionarissen staan echter nog in de kinderschoenen. Nu komt er ook de norm „welzijn in verband met de arbeid" bij. Welzijn als norm Er is, vooral van werkgeverskant, nogal wat reserve geuit over toevoe ging van de norm „welzijn", vooral omdat die weinig is ingevuld. Maar Van de Kamp vindt deze toevoeging een logische zaak: „Of nu je gezond heid wordt bedreigd door werken met gevaarlijke stoffen of in onveilige om standigheden, dan wel je welzijn wordt bedreigd door lopende band of geestdodend werk, ik zie daar geen principieel verschil tussen. De over heid zal wel voorzichtig moeten zijn met uitgewerkte voorschriften op grond van de norm „welzijn". Werk gevers en werknemers zullen in de bedrijven die norm moeten laten ont wikkelen. Wel hoort de arbeidsin spectie op te treden wanneer de prin cipes van de Arbowet worden gene geerd." Als een werkgever voorschriften op gebied van de veiligheid met voeten treedt, zal de arbeidsinspectie proces verbaal opmaken. Voor het niet nako men van de „zorgplicht" die voort spruit uit de welzij ns-norm, geldt een andere procedure. De arbeidsinspec tie zal dan eerst met de werkgever praten en concrete eisen stellen hoe de wet in een bepaalde situatie nage leefd moet worden. Pas als nadien aan deze eisen geen gevolg wordt gegeven is sprake van wetsovertre ding en kan proces-verbaal volgen. Arbo-diensten Het is de bedoeling dat gezondheids diensten en veiligheidsdiensten in be drijven geleidelijk worden samenge voegd en uitgroeien tot „Arbodien- sten". waarin dus ook de norm „wel zijn" tot haar recht komt. De minister kan ook overgaan tot oprichting van onafhankelijke, regionale „Arbo-in- stituten". Die staan dan ten dienste van vooral kleinere bedrijven die niet zo gemakkelijk een eigen Arbodienst in stand kunnen houden. Van de Kamp vindt trouwens dat de arbeidsomstandigheden in kleinere bedrijven meer aandacht verdienen. „Er werken daar bij elkaar heel veel werknemers. Maar veel bedrijven, zoals bakkerijen, loodgieters, metaal nijverheid, krijgen hooguit één keer in de vijf jaar bezoek van de arbeids inspectie. Ik hoop dan ook dat de minister gebruik maakt van de moge lijkheid in de Arbowet om Arbo-insti- tuten op te richten." De nieuwe Arbowet bevat nog veel oningevulde witte plekken. De wet is eigenlijk geen regeling van de ar beidsomstandigheden, maar eerder een aanjager die een jarenlang proces van aandacht voor en verbetering van arbeidsomstandigheden in wer king zet. „Dat verklaart ook wel een beetje waarom deze wet nog niet veel publieke aandacht heeft gekregen." Minister Albeda wil acht jaar uittrek ken om de Arbowet geleidelijk, bij stukken en beetjes, in werking te stellen. Intussen zal de arbeidsin spectie flink worden uitgebreid en opgetuigd met nieuwe deskundigen met name die zijn gespecialiseerd op het aanpassen van de werkomstan digheden aan de aard van de mens (ergonomen). Intussen heeft de minister al een voorlopige „Arbeidsraad" ingesteld, bestaande uit mensen van werkge vers, vakbeweging en overheid. Deze raad moet de minister adviseren over de verdere invulling van de wet in de praktijk en over allerlei maatregelen die de minister de komende jaren zal moeten uitvaardigen. Van de Kamp is lid van de Arbeidsraad. „Deze raad moet onontgonnen gebieden in ont wikkeling gaan brengen. Ik denk dan met name aan het begrip „welzijn". Dat begrip betekent voor mij het hart van het vraagstuk van humanisering van de arbeid." Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Het met radio-actief afval geladen Nederlandse schip An drea Smits, dat van actievoerenden moeilijkheden ondervond in IJmui- den en Zeebrugge, is op weg naar de stortplaats in de Atlantische Oceaan op 1700 kilometer ten zuidwesten van de Engelse plaats Lands End. Dit heeft de Belgische kustwacht giste ren meegedeeld. De Andrea Smits wordt begeleid door een fregat van de Nederlandse marine. Greenpeace heeft aangekondigd geen verdere ac ties tegen de Andrea Smits te onder nemen. Verwacht wordt dat het schip in de loop van morgen zal aankomen op de stortplaats. De socialistische fractie in het Euro pese parlement heeft zich achter de milieugroepen geschaard. In een gis teren in Straatsburg gepubliceerde verklaring die is gedateerd op 12 juni zegt de fractie de actie van de milieu groepen te steunen. De Europese so cialisten doen een beroep op de Ne derlandse en Belgische autoriteiten het probleem van het dumpen van radio-actief afval te bestuderen en er voor te zorgen dat schepen met der gelijk afval niet uit havens in de EG kunnen uitvaren. Zij noemen de dum ping bijzonder zorgwekkend. Een boek dat door de lezers wordt geschreven: dat zou een omschrijving kunnen zijn van het „opinieboek" dat de kleine Amsterdamse uitgeverij Edu- gram nog dit jaar op de markt hoopt te brengen. In een adver tentie, geplaatst in vijf landelijke dagbladen, werd het boek, dat „Samenwonen" gaat heten, in het vooruitzicht gesteld. Het zal goeddeels bestaan uit brieven van degenen die over dat onder werp een mening hebben of uit ervaring kunnen spreken. Die ad vertentie diende ertoe de brief schrijvers aan het werk te zetten. Het idee is van Ton Trel, direc teur van Edugram, die onder meer in de reclame werkzaam is geweest. Om het te kunnen ver wezenlijken, heeft hij steun ge zocht bij de gerenommeerde en draagkrachtige uitgeverij Bruna in Utrecht. Jan Buis, algemeen directeur van die onderneming, heeft wel vertrouwen in het pro ject. Als het in commercieel op zicht aan zijn verwachtingen be antwoordt, zal „Samenwonen" worden gevolgd door een reeks andere boeken die op dezelfde leest worden geschoeid. Buis noemt voor de vuist weg een paar onderwerpen op: feminisme, kraken, eigen-woningbezit, eu thanasie. „Ik noem maar wat; je kimt er natuurlijk eindeloos op variëren. Je zou ook kunnen den ken aan Beatrix Ja of nee, Carter ja of nee. Het gaat erom dat er meningen tegenover elkaar wor den gezet." Als het eerste „opi nieboek" een succes wordt, denkt Buis, zou de reeks 24 titels kun- 'nen omvatten. De voor „Samenwonen" bestem de brieven („van niet meer dan één kantje (A4, 21 x 30 cm, wit papier) getypt of zeer duidelijk geschreven," aldus de adverten tie) zullen worden geselecteerd door een Jury. De 222 „interes santste brieven" worden „in fac simile gereproduceerd met uw naam en adres." In de Jury zitten, naast Ton Trel zelf, Hedy d'Ancona, ds A. Kla- mer, Huub Oosterhuis, Alice Op- penheim en Mary Zeldenrust- Noordanus. Het gezelschap, meldt Trel, zal vooral letten op „de kwaliteit van de brieven" en „de markante inhoud". Taalfou ten, zegt hij, „vinden we niet erg." Het boek gaat ongeveer twee tientjes kosten. De schrijvers hoeven niet gehonoreerd te wor den: zij zullen zich tevreden moe ten stellen met een exemplaar van het mede door hen vervaar digde boek, dat zal worden inge leid door de politicus Jan Ter louw. Een geldelijke beloning voor de auteurs zit er volgens Trel niet in, omdat het boek „an ders een onhaalbare kaart" is. Buis vindt dat de schrijvers vor stelijk genoeg beloond worden. „Ze krijgen het boek cadeau, en dat is niet zo weinig. Ja. het is een goed honorarium. Welke debute rende schrijver krijgt twee tien tjes per pagina? In de meeste gevallen worden ze niet eens ge drukt. We krijgen hier per week 2000 pagina's op onze lessenaar. Het is nu eenmaal zo dat velen zijn geroepen, maar weinigen uit verkoren." Trel zelf krijgt wel een beloning voor het idee dat hij Bruna aan de hand heeft gedaan. Want deze manier om boeken te maken is volgens Buis nog nooit vertoond, ook niet in het buitenland. En wat „Samenwonen" betreft: dat lijkt de Bruna-directeur „een aar dig cadeautje voor kinderen om aan hun ouders te geven." OfcJjkwwKSig A*Mcr«r»i»n Cew. «tv**** V.Vic.w.V,*, Wam»n V* 3 LotMWjtituw Kc<-wx> 3* -*> aSfcXMr. öfc D« r9pu tv'*"-!»» Vifiiixvt .UW®"™'™**! WUB.KnwMe»ttmvHou 501trt -rferci Onte*». Bwi :aiti OiaaShMOe it»*** Cn>;tt mie tin.'" Sa»t*>i Iwwa 6QCOC Scfwrac wn» ito Gcd -sa* «jfcea -tAiw De strafschop die Dick Nanninga in de wedstrijd Nederland-Grie kenland tijdens het Europese voetbalkampioenschap in Italië meekreeg van scheidsrechter Prokop, heeft geleid tot vragen in het Griekse parlement. De soci aal-democraat Alavanis heeft zich er zo over opgewonden dat zijn land door een omstreden pe nalty uiteindelijk van Nederland heeft verloren (1-0), dat hij van de onderminister van sportzaken actie verlangt. Griekenland moet op zijn minst protesteren tegen wat volgens hem de „afslachting van ons nationale elftal" is ge worden. Alavanis vraagt zich af of de wedstrijd niet overgespeeld kan worden vanwege de slechte leiding. Het zeer rechtse blad Estia ver baast zich er niet eens over dat de Oostduitse scheidsrechter het arme Griekenland zo benadeel de, want wat is het grondbeginsel van het communisme? Precies: „dood aan de zwakkeren". Van een communist was niets beters te verwachten. Als het nu eens een strafschop tegen Nederland was geweest en als Griekenland met 1-0 had ge wonnen, welk Nederlands Ka merlid zou dan vragen gesteld hebben? Zoals vrouwen, eenmaal in een commissie of vereniging beland, vaak gestrikt worden voor het zetten van koffie en thee. zo blij ken mannen, bij voorbeeld op ouderavonden, ook hun vaste klusjes te hebben. Een huisman klaagt hierover in het blad „Man nentaal"; „Op ouderavonden wordt door de moeders bedacht, dat ik maar moet timmeren of fotograferen. Ik vraag: waarom nu speciaal die klussen, waarom vraag je me niet wat ik wil doen? Ik vind koken ook leuk en ik zou ook een beetje willen leren naai en. Oh. wat enig, is de opening tot gelach en grapjes en mijn inde ling bij de verkleed- klerenmaak- groep. Maar dan nog ben ik er niet. Als we als werkp-oepje aan de slag zijn met naaien, blijk ik angstvallig in de gaten gehouden te worden. Bij de geringste aarze ling wordt mijn lapje me uit han den gegrist Er wordt mij niet alleen getoond, hoe de lap goed onder de machine te schuiven, maar ik moet echt mijn lap terug grijpen om niet na vijf minuten een kant en klare aan elkaar ge naaide lap terug te krijgen." Een duidelijk geval voor de mannen lijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5