itgaven van ministeries
grens
ïKV>
Conflict Kamer-kabinet
om olieboycot Z.-Afrika
Invoering alphahulpen stuit op verzet
utoverkoop stort in
Neemt weinig plaats in maar
kanu heel wat narigheid
besparen.
n der Stee waarschuwt in Voorjaarsnota:
BVD moet beter
gaan letten op
geheime stukken
Personeelsstop
bij bussen in
streekvervoer
'nfleuropkikker is altijd welkom
Ondernemingsraad Arnhemse stichting bejaardenhulp wil kort geding
jjjDAG 18 JUNI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET H S 3
i HAAG (ANP) Minister Wiegel (binnen-
fjaken) wil, dat de Binnenlandse Veilig-
njenst (BVD) maatregelen neemt om te
,men, dat geheime, voor het archief bestem-
1 iIrAman iran Klirrparc
ADVERTENTIE
leken
i handen komen van burgers.
heeft dit opgedragen aan de dienst, nadat
-Utse galeriehoudster, mevrouw Zoetmul-
gen door het rijk afgedankte kopieermachi-
e geheime BVD-documenten aantrof. De
Kocht de kopieermachine op een veiling
Dienst domeinen in Wateringen.
een woordvoerder van het ministerie wil
lister uitgezocht zien hoe de bewuste docu-
menten in de machine onopgemerkt konden ach
terblijven. Een van de stukken bevatte gëgëvens
over een Oostduitse journalist, die een interview
van Kruisinga wilde kort natfat.diéWaé^afgetre
den als minister van defensie.
Het tweede stuk had betrekking op een Amster
dams bedrijf, dat nauw wilde gaan samenwerken
met een Oostduitse firma. Het derde stuk maakte,
melding van het feit, dat de Oostduitse inlichtin
gendienst familieleden had benaderd van een
oorspronkelijk Oostduitse vrouw, die inmiddels
de Nederlandse nationaliteit heeft.
Volgens de woordvoerder van Binnenlandse Za
ken zijn de stukken niet te betitelen als „uiterst
geheim". „Het is echter wel vervelend voor de
betrokkenen", aldus de woordvoerder. Voor zover
hem bekend kwam iets dergelijks nog niet eerder
voor in het bestaan van de BVD.
et
le
onze sociaal-economi-
i*| redactie
HAAG De uitgaven
verschillende departe-
ten dreigen gedurende de
J de helft van dit jaar de
J elde plafonds te over-
oii ijden.
Var. der Stee (financiën)
jftdit in de gisteren bij de Twee
ter ingediende voorjaarsnota,
lissentijdse balans over de uit-
ng van de begroting 1980. De
iter zal er echter nauwlettend op
toezien, dat de ministers zich aan de
gemaakte afspraken zullen houden.
Hij verwacht daarom ook dat er nog
al wat departementen in moeilijkhe
den zullen geraken.
Om welke departementen het gaat en
welke omvang ongeveer de over
schrijdingen zullen aannemen staat
niet in de nota. Duidelijk is wel dat
het steeds moeilijker wordt de'finan
ciële eindjes aan elkaar te knopen.
De financieringsproblemen zijn nog
verder vergroot doordat het kabinet
al wel een uitgavenoverschrijding
heeft aanvaard van rond één miljard
gulden. Voor verschillende onderwijs-
categorieën moest zo'n honderd mil
joen gulden extra op tafel worden
gelegd. De giframp van Lekkerkerk
vergde een uitgave van negentig
miljoen.
Ruimtevaart
Steun aan ontwikkeling van ver
keersvliegtuigen en ruimtevaart
kostte honderd miljoen meer dan was
begroot, en ten slotte moest er meer
geid worden uitgetrokken voor steun
aan individuele bedrijven (110 mil
joen) en het fonds dat bestemd is om
AOW- en AAW-trekkers niet méér be
lasting te laten betalen dan andere
inkomenstrekkers die net boven het
ervolg van pagina 1
bestuurder Joop van Tol, die
ions de FNV onderhandelt met de
ag. is het intussen niet eens met
Utrechtse collega. Hij zegt de
Jk te hebben dat veel bedrijven
de publiciteit gebruik maken om
sen op straat te zetten en kleine
(anisaties door te voeren.
Tol meent dat de problemen van
lijke aard zijn. Hij denkt dan ook
irbeidstijdverkorting de beste
sing is, naast een mogelijke
verlaging op de duurdere
Talbot. Niet alleen dus de „benzine-
slurpers" maar ook andere Europese
merken. Met name de importeurs en
dealers die van deze merken afhanke
lijk zijn, hebben het moeilijk. De mer
ken die nog relatief goed worden ver
kocht zijn BMW, Citroën, Mercedes
en Volkswagen.
Merken die niets van het instorten
van de verkoop te duchten lijken te
hebben, zijn de Japanse. De verkopen
van Japanse auto's (Datsun, Honda,
Mazda, Toyota en Mitshubishi) staan
bij de RAI onder het kopje „goed tot
uitstekend" geregistreerd.
«1 ook de Bovag aanvankelijk
taeriing was toegedaan dat de
tierende autoverkopen van tijde-
fluur zouden zijn, is deze organi-
daar toch van teruggekomen.
Eens de Bovag zijn de problemen
njunctureel en structureel". De
ag heeft de regering gevraagd
steeds opnieuw de auto te belas-
:en heeft verder gepleit voor tijde-
e maatregelen voor de liqulditeits-
blemen van de garagebedrijven.
legering heeft toegezegd, dat de
'iduele bedrijven een beroep mo-
doen op de belastingdienst om
ïl van betaling te vragen. Boven-
>s afgesproken, dat tijdens de
van dit kabinet geen belasting
waring voor auto's zal worden
gevoerd buiten de reeds aange-
de.
ens secretaris van de Bovag, C.
le«uw, zal ook worden getracht
een algemene maatregel voor
'tijdverkorting te komen.
»ens cijfers van de RAI, was 1979
de verkoop van nieuwe auto's
.topjaar: 569.000 kopers reden
1 met eeri splinternieuwe auto de
jeuit. Voor dit jaar is de verkoop
op tussen de 480.000 en de
000 auto's. De RAI deelt desge-
'gd mee dat in het eerste kwartaal
dit jaar 160.763 auto's werden
't, tegen 183.423 in dezelfde
'e van vorig jaar.
.Winkt niet zo vreselijk ernstig,
os een woordvoerder van de RAI,
e het, niet dat de achteruitgang in
verkcop in zijn geheel rust op
•J» enkele merken: Fiat. Ford,
Lelyland, Peugeot, Volvo en
Koningin Beatrix wordt niet
alleen met ernstige zaken ge
confronteerd. Bij het bezoek
dat de dochter van de Mexi
caanse president haar gister
middag op het paleis aan het
Lange Voorhout in Den Haag.
bracht ging het er huiselijk
toe. Carmen Romano de Lopez
Portillo vergezelt op het ogen
blik een Mexicaans orkest, dat
op toernee.is in Nederland. De
presidentsdochter kwam niet
met lege handen. Hoewel geen
nadere bijzonderheden wer
den gegeven, had zij zo te zien
voor de koningin een bijzon
der muziekinstrument meege
bracht.
minimumloon zitten (240 miljoen).
Een andere tegenvaller is dat de ex
tra bezuinigingsronde van drie mil
jard gulden slechts voor 1,8 miljard
gulden „hard" is gemaakt. Tegenover
deze somberheid staan ook enkele
lichtpuntjes. De belastingontvang
sten vielen voor het eerst sinds tijden
eens mee: 665 miljoen meer dan was
verwacht. De winst bij de Nederland
se Bank pakte wat hoger uit (205
miljoen) en de verkoopopbrengsten
van de speciale inhuldigingsmunten
bedroegen maai' liefst 105 miljoen
gulden.
Deze meevallers kunnen echter niet
verhinderen, dat ook deze voorjaars
nota zijn schaduwen vooruit werpt op
de begroting voor het volgend jaar.
Minister Van der Stee becijfert dat
alleen al uit hoofde van de uitvoering
van de begroting van dit jaar het
volgende jaar een extra bezuiniging
noodzakelijk zal zijn van twee mil
jard gulden.
.Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Tuijnman
van verkeer en waterstaat heeft de
streekvervoerbedrijven een perso
neelsstop aangezegd. Per 1 juni mag
het personeelsbestand van deze
openbaar vervoersbedrijven niet
verder groeien. Tuijnman heeft deze
maatregel genomen, omdat de ex
ploitatiekosten van deze (voorname
lijk) busdiensten onverwacht sterk
stegen, vanwege het groeiend aan
bod van passagiers, dat ook deze
bedrijven te verwerken krijgen.
Op grond van deze groei bestaat er
een grote behoefte aan personeel bij
de streekvervoersbedrijven, die in
middels protest bij de minister heb
ben aangetekend. De PvdA zal bin
nenkort de minister over deze kwes
tie aan de tand voelen.
De personeelsstop kwam gisteren ter
sprake in een overleg dat de Tweede
Kamer met minister Tuijnman had,
over de wens van de spoorwegen
extra materieel aan te schaffen. De
Tweede Kamer is vanwege de onver
wachte groei die de spoorwegen
doormaken, sterk geporteerd voor de
bestelling van 220 extra treinstellen,
om het toenemende aantal passa
giers te kunnen verwerken.
Het aantal reizigers-kilometers bij
de NS stijgt nu gemiddeld met
viereneenhalf procent, tegen een da
ling van één procent in voorgaande
jaren. Tijdens spitsuren in het wes
ten van het land is het reizigersaan
bod zelfs twintig procent hoger dan
voorheen.
De NS lopen dan ook, zoals Tuijn
man het noemde „op de tenen" om
voldoende materieel rijdende te hou
den. De minister noemde de bestel
ling zelf al noodzakelijk en verwacht
per 1 juli een beslissing in het kabi
net over de kosten van de extra
treinstellen. De Kamer rekent, ge
zien de uitspraken van Tuijnman, op
een positieve beslissing.
Niet uitstellen; nü halen!
Bij uw ANWB-kantoor,
de Rabobank en de
Grenswisselkantoren.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De meerderheid van de Tweede Kamer en de regering zijn duidelijk tegenover
elkaar komen ts staan inzake de olieboycot van Zuid-AJrika. Namens de meerderheid van zijn
fractie diende het CDA-Kamerlid mr. J. N. Scholten een motie in die de regering verzoekt
„thans een olie-embargo jegens Zuid-Afrika in te stellen". Het kabinet zal zich naar verwacht
later deze week over de motie beraden, wanneer deze vandaag met steun van de linkse fracties
wordt aangenomen.
Minister Van der Klaauw zei „de
grootst mogelijke bezwaren" tegen
de motie op het punt van de boycot te
hebben. Hij wilde niet ingaan op de
vraag wat de gevolgen zijn van aan
neming van de motie. Tegen twee
anderen delen van de motie had hij
geen bezwaar: opvoering in Europees
verband van de hulp aan zuidelijk
Afrika en vaststelling van een datum
voor de verkiezingen in Namibië.
De Kamermeerderheid ziet in de olie
boycot een laatste vreedzame moge
lijkheid om de Zuidafrikaanse rege
ring te pressen het apartheidssys
teem af te schaffen voordat er gewel
ddadige botsingen tussen blank en
zwart ontstaan. De regering heeft
zich tot nu toe steeds tegen een een
zijdige Nederlandse boycot verzet. De
regering ziet het zonder steun van de
Europese Gemeenschap als een niet-
effectief drukmiddel en vreest eerder
schade voor de omringende staten in
zuidelijk Afrika.
Premier Van Agt wilde niet direct een
harde botsing met de Kamermeerder
heid inclusief de meeste leden van de
CDA-fractie riskeren. Hij had minis
ter Van der Klaauw daarom opdracht
gegeven de zaak in de eerste ronde
niet op de spits te drijven. Verwacht
wordt dat de uiteindelijke ontkno
ping van het conflict pas volgende
week, na het vrijdagse kabinetsbe
raad, in de Tweede Kamer zal plaats
vinden. Dan kan blijken of het kabi
net zijn verzet tegen de boycot opge
eft dan wel voet bij stuk houdt waar
na het aan de CDA-fractie is om al of
niet met de mogelijkheid van een
kabinetscrisis door te zetten.
De heren Ter Beek (rechts) en Scholten, die gisteren voor PvdA en
CDA het woord voerden tijdens het olieboycotdebat in de Tweede
Kamer.
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM De ondernemingsraad van de stichting gezinsverzorging en
bejaardenhulp Arnhem, waar zo'n zeshonderd mensen werken, heeft zich
unaniem uitgesproken tegen de invoering van de zogeheten alpha-hulp, zoals
het ministerie van CRM die voorstaat. De leden van de raad zijn van mening,
dat het bestuur van de stichting een eigen verantwoordelijkheid heeft en niet
voor de druk van het ministerie moet zwichten.
»cht.
ode v;
De ondernemingsraad wil dan
ook dat het bestuur een kort
geding aanspant tegen het
verplicht invoeren van deze
vorm van hulp zoals CRM die
eist. Alpha-hulpverlening is in
strijd met de doelstelling van
de stichting, met de geest van
de wet en van een goed be
stuurder mag niet geëist wor
den hiervoor verantwoorde
lijkheid te dragen, aldus de
ondernemingsraad.
De kwestie van de alpha-hulp
verlening speelt al geruime
tijd sinds het ministerie van
CRM onder druk van de
bezuinigingen besloot dat
deze hulpvorm moet worden
ingevoerd bij de gezinsverzor
ging. Het gaat hier^em huis
houdelijke hulpverlening zon
der begeleiding en/of verzor
ging aan hoogbejaarden, ge
handicapten of langdurig zie
ken, die zelf niet de financiële
draagkracht kunnen opbren
gen en dikwijls ook de weg
niet kennen om deze hulp te
verkrijgen. De opzet is dat
mensen' (leeé: vroüweh) die
de2!e htilp tferlëften, biet in
dienst komen van de stichting
geziftsVerzorging, maar' van dè
cliënt, waarbij de stichting
een bétriïddelëhde rol speelt.
De- centrale raad voor de ge-
zinsVëizorgmg hééft zich hier
tegen nogal gekant, maar het
zijn 'uiteindelijk 'de' stichtin
gen zelf die beslissen of al dan
niet tot deze vorm van hulp
verlening wordt overgegaan.
Vooral in steden als Ensche
de, Groningen, Utrecht en nu
ook Arnhem, is hiertegen ver
zet gerezen. De „werkers in
het veld" maar ook stafleden
vinden dat aan deze vorm van
hulpverlenen meer nadelen
dan voordelen zijn verbonden.
Niet alleen voor de cliënt,
maar ook voor de alpha-help-
ster. Nadelen voor de cliënt
zijn: geen begeleiding van de
helpsters, geen vaste werktij
den, bij ziekte, vakantie of zo
maar wegblijven geen hulp en
de cliënt moet het geid voor
schieten en op tijd de formu
lieren inleveren.
Ook voor de helpster zitten er
nogal wat nadelen aan vast,
met name ten aanzien van
haar rechtspositie, want zii
kan geen aanspraak maken
op sociale voorzieningen. Zij
kan te allen tijde ontslagen
worden, maar geen beroep
doen op de WW, bij ziekte
volgt na zes weken geen uitke
ring meer en er zijn geen mo
gelijkheden voor vorming en
opleiding.
De ondernemingsraad van de
Arnhemse stichting voor ge
zinsverzorging en bejaarden
hulp vindt het een zeer kwalij
ke zaak, als de instelling waar
werkneemsters een goede
rechtspositie bezitten hieraan
haar medewerking verleent.
Vooral omdat het weer een
verzwakking is van de vrouw
op de arbeidsmarkt. De raad
is van mening dat de vraag
naar puur huishoudelijk werk
zonder verzorging en/of be
geleiding wel door de stich
ting gehonoreerd moet wor
den. Deze mensen dienen te
worden geholpen, maar alleen
door helpsters die in dienst
zijn van de stichting en daar
door een goede rechtspositie
hebben
Begeleiding
De stichting in Arnhem biedt
momenteel hulp in die situa
ties waarin naast de behoefte
aan huishoudelijk werk een
duidelijke behoefte bestaat
aan begeleiding en/of verzor
ging. Het ministerie van CRM
wil echter dat zij per 1 januari
volgend jaar cliënten over
neemt die nu nog thuishulp
via de gemeentelijke sociale
dienst ontvangen. Een deel
van deze cliënten heeft zuiver
huishoudelijke hulp nodig en
hiervoor wil CRM dan de zo
geheten alpha-hulp invoeren.
Hoewel de ondernemingsraad
zich unaniem hiertegen heeft
uitgesproken heeft het dage
lijks bestuur van de stichting
eind mei inmiddels besloten
de alpha-hulp wel in te voeren
en de cliënten van de sociale
dienst over te nemen. Wel
wordt gesteld dat de stichting
er naar streeft die hulp zoveei
mogelijk te laten veiTichten
door personeel m dienst van
de stichting en de rechtsposi
tie van aipha-helpsters te ver
sterken. Voor die helpsters
draagt deze hulp echter veelal
het karakter van ..betaald
vrijwilligerswerk"
Maandagavond komt het al
gemeen bestuur van de stich
ting bijeen om zich over deze
kwestie te buigen en de onder
nemingsraad ziet hierin een
laatste kans deze zaak nog te
kunnen tegenhouden. De le
den zijn van mening dat het
bestuur te weinig heeft ge
daan aan het zoeken naar al
ternatieven. Bovendien vin
den ze dat dit bestuur niet
zomaar voorbij kan gaan aan
het standpunt van de onder
nemingsraad. een groot deel
van de staf en de medewer
kers in het veld. En dat stand
punt is: geen invoering van
alphahulp op deze manier.
Volgende week speelt in de Kamer
ook het dreigende conflict rond de
aftrekbaarheid van de hypotheekren
te, die het CDA wil beperken en de
WD niet. In politieke kring wordt
aangenomen dat het kabinet de
CDA-fractie niet op allebei de punten
de voet dwars kan zetten.
Verdeeld
De meningen in de CDA-fractie over
de xnotie-Scholter. waren verdeeld.
Twaalf fractieleden waren tegen in
diening. Een groep van tien tot vijf
tien fractieleden is in ieder geval voor
de motie. De rest was wel voor indie
ning, rnaar zal de uiteindelijke stem
ming laten afhangen van de argu
menten van de regering. Het is nog
volstrekt onduidelijk hoe deze ver
houdingen in de fractie zullen liggen
als de vraag van een kabinetscrisis
aan de orde komt.
De tegenstanders in de CDA-fractie
menen, evenals de fracties van de
VVD, SGP en GPV, dat een olieboy
cot van Nederland alleen niet effec
tief kan zijn nu Nederland er niet in is
geslaagd de Europese Gemeenschap
voor zo'n olieboycot mee te krijgen.
De voorstanders ontkenden dit niet.
Een olieboycot is materieel een klei
ne zaak maar moreel een daad van
solidariteit met de zwarte bevolking
en een signaal voor het onderdruk
kende blanke regiem" zei het CDA-
Kamerlid Schol ten
Minister Van der Klaauw benadrukte
in zijn antwoord dat hii van het pas
onafhankelijk geworden zwarte land
Zimbabwe (voormalig Rhodesië) een
positieve invloed verwacht op ds
gang van zaken in zuidelijk Afrika
Volgens hem zou een olieboycot van
Zuid-Afrika direct ook Zimbabwe
schaden. Minister Van der Klaauw
deelde mee dat de regering van Zim
babwe Nederland nog slechts erucele
dagen geleden ervan op de hoogte
heeft gesteld dat andere manieren
voor Zimbabwe om aan olie te komen
momenteel niet goed werken. De raf
finaderij in Zimbabwe is al jaren bui
ten werking, de bruggen zijn kapot,
de havens zijn verzand, en, zo bena
drukte minister Van der Klaauw. mo
menteel sluit Zimbabwe contracten
voor olieleveranties met Zuid-Afrika.
De communist Bakker wees er echter
op dat de minister van buitenlandse
zaken van Zimbabwe deze week nog
ontkend heeft dat een olieboycot zijn
land zou schaden.
Voorts meent minister Van der
Klaauw dat een olieboycot de moge
lijkheden om invloed in Zuid-Afrika
uit te oenenen en om de zwarte meer
derheid in Zuid-Afrika humanitaire
hulp te verstrekken zal bemoeilijken.
De CDA'er Mommersteeg had tevo
ren verdedigd, dat een Nederlands
gebaar juist door de verwantschap
tussen Nederland en het blanke Zuid-
Afrika. wel speciale invloed in Preto
ria zou hebben. „Dat signaal is juist
nu nodig, nu de spanningen steeds
hoger oplopen", zei hij. De WD'er
Bolkestein verwachtte eerder dat het
de rechtse krachten in Zuid-Afrika
zou versterken.
CDA en de linkse fracties kritiseer
den de inzet waarmee Nederland bin
nen Europa voor de olieboycot ge
pleit heeft. „Het was politiek met een
knipoog naar de Europese Gemeen
schap. De minister geloofde er zeil
niet in en kon de EG-partners niet
overtuigen", zei Brinkhorst (D'66).
Ter Beek (PvdA) zei: „Het stond van
tevoren vast, dat deze regering zich er
niet echt voor zou inspannen."
De voorstanders van de boycot von
den algemeen, dat minister Van der
Klaauw veel te optimistisch is over
mogelijke „natuurlijke veranderin
gen" binnen Zuid-Afrika en de in
vloed die Zimbabwe daarop kan uit
oefenen. „Van de eerder toegezegde
veranderingen door de regering-Bot-
ha is niets terecht gekomen en dat
kan ook niet anders in een racistische
maatschappij", zei mr. J. N. Scholten