De Fools van vroeger nu in een reservaat
Alternatieve geneeswijzen
in trek bij ontevreden mens
Pauline de Groot,
verademing in drie
dagen dansexperiment
Monument in Twente
voor kloosterzuster
Een zomerfestival ten einde
Extra berichten ANWB op radio
Veel animo voor
dirigentencursus
Onderzoek na KRO's 'Wat heet beter?'
DINSDAG 17 JUNI 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door André Rutten en Ditfcje Houtman
AMSTERDAM Ook Bertolt Brecht kon je nog gespeeld
zien. de laatste dagen van het Festival of Fools, dat immers
ook het zesde seizoen van het Thé&tre des Nations was. al
hoorde je die titel weinig gebruiken. De Schlicksupp Teater-
trupp uit Frankfurt speelde er drie middagen ..Der Brotladen"
(de bakkerswinkel), dat Brecht in 1929/30 schreef. Zonder het
af te maken. Zodat het weinig gespeeld is, in 1967 pas door het
Berliner Ensemble.
Deze voorstelling trok bij de Fools
weer een anders samengesteld pu
bliek dan de meeste andere, omdat zij
geregiseerd was door Paul Binnerts.
die eerst door zijn activiteiten bij de
actie tomaat bekend is geworden,
maar vervolgens consequent op zoek
is gegaan naar een andere manier van
theater maken, steunend zowel op
stukken als op theorieën van Brecht.
Dat betekende collectief een voor
stelling maken, zoals de laatste jaren
meer groepen zijn gaan doen het
Werkteater is er het sprekendste
voorbeeld van maar toch anders.
De eerste tijd gebruikte hij. zowel
met Nederlandse als met Duitse groe
pen, vooral Brechts ..leerstukken",
omdat die bedoeld zijn als leermateri
aal voor acteurs, die politiek theater
willen maken. Daarvoor moeten zij
precies weten, wat er met een ge
speelde situatie bedoeld wordt, en
hoe je die moet spelen, zodat het
bedoelde ook duidelijk wordt.
Dat betekent, dat alle spelers niet
alleen met het stuk. maar ook met
alle rolllen erin bezig zijn, samen kij
ken en uitmaken hoe zij gespeeld
moeten worden, het ten slotte alle
maal zouden kunnen, maar toch kie
zen wie het uiteindelijk zal doen. De
regisseur, tevens dramaturg, is daar
bij vooral kritisch begeleider.
Verrassender
Het lukte op die manier niet meteen,
maar het werd wel steeds verrassen
der. „Der Brotladen" toont de jongste
vorderingen. Brecht voert een groep
je werklozen op. die wat proberen te
verdienen. Een jongen, die kranten
gaat verkopen. Een weduwe, moeder
van vijf kindertjes, die in een huis
van de bakker woont, maar al maan
den de huur niet heeft kunnen beta--
len. Zij doet allerlei boodschappen
voor hem, gaat ook hout bestellen.
waar hij geen geld voor blijkt te heb
ben omdat hij aflossing en rente op
zijn hypotheek moet betalen wil hij
zelf niet op straat komen. Ook zet hij
de weduwe uit haar woninkje om het
aan wei-betalers te kunnen verhuren.
Een populaire zangeres, die voor de
publiciteit veel aan liefdadigheid (so
ciaal werk) doet maakt er helemaal
een puinhoop van. Een beeld van een
stukje samenleving in een economi
sche crisis.
Aan banden
Paul Binnerts en zijn groep gaan er
nu van uit. dat de spelers een groepje
straatmuzikanten zijn. die" spelend
tonen hoe zij als werklozen aan geld
proberen te komen. Zij spelen ook de
krantenmagnaat, de bakker, een
krachtpatser, de zangeres, door zich
om te kleden en andere bewegingen
aan te nemen. De krachtpatser is een
lange tengere acteur, met opgevulde
borstkas en biceps, zich bewegend als
een bodybuilder. De weduwe Queck
is een jonge actrice, die alleen al met
haar gezicht een hele scala van kin
derlijk-blije hoop, .verwachting, ver
driet. gelatenheid kan uitdrukken.
Uit alles is te zien. hoe goed door
dacht en hoe precies er gespeeld
wordt. Nu ja. soms lijkt iets wel eens
wat omslachtig het stuk is van
vijftig jaar terug en niet afgewerkt
maar de voorstelling is een zeer sterk
pleidooi voor deze manier van
werken.
Het leek me de moeite waard aan het
eind van het Festival of Foolsrrhéa-
tre des Nations nog even naar voren
te halen. Een redelijke overzicht over
een zo rijk aanbod, waarvan naar de
schattingen van het ogenblik zo'n ze-*
ventig duizend bezoekers genoten
hebben of soms 2ich wat geërgerd
is gewoon onbereikbaar. Opmerke
lijk. maar niet verwonderlijk, dat er
bij praktisch alle voorstellingen die
Brechts
ik heb meegemaakt, al vrij snel weer
mensen weg gingen. Het lag in de
opzet van een zo groot aanbod: even
proeven, en als het niet meteén
smaakt, weer wegwezen. De vraag
was wel. of je dan nog ergens anders
behalve in de openlucht terecht
kon. want hoe langer hoe meer waren
voorstellingen al vroegtijdig, uitver
kocht. Het publiek, dat niet naar
Schliqksupp Teatérgrupp - Angelika Sieburg als Niobe Queck.
Programma's voor
dinsdag 17 juni
AMSTERDAM. Stadsschouw-
burg (20.15 uur): Boven Drij
ven. Tent Frankendael (20.15
uur): Aap verslaat de knekel-
geest. Mickery (20.30 uur) i
Humboldt's Current. Carrt I
(20.15 uur): Het Nationale Bal-
let. Tropeninstituut (Orote j
aula 20.15 uur): Japan. Univer-
siteitstheater (20.30 uur): De
Ontdekking.
DEN HAAG. Circustheater
(20.15 uur): De Toekomst. Ko
ninklijke Schouwburg (met
busvervoer, 19.30 uur): Zomer- i
gasten. Koninklijke Schouw
burg (20.15 uur): India. HOT
(20.30 uur): Die schönsten Zeit
im Leben.
ROTTERDAM. De Doelen
(Grote zaal, 20.15 uur): Neder
lands Kamerorkest. Theater
Zuidplein (20.30 uur): Jozef van
den Berg. Luxor (20.15 uun:
Lindsay Kemp. De Doelen
(Kleine zaal. 20.15 uur): Poetry
International.
UTRECHT. Muziekcentrum
Vredenburg (20.15 uur): A H4n-
del Pasticcio. Stadsschouw
burg (Blauwe zaal, 15 uur): Eln
Fest bei Papdakis. Stads
schouwburg (Grote zaal. 20
uur): Nederlands Danstheater.
EINDHOVEN. 8tadsschouw-
burg (Grote zaal, 21.15 uur): Le
Testament de Vlllon.
MIDDELBURG. Abdij toren
(20 uur): Beiaardconcert.
schouwburgen gaat en zich dus ook
niet aan de daar gangbare regels
houdt moet ver in de meerderheid
geweest zijn. Als de festival-leiding
straks de balans heeft opgemaakt zal
er meer over te zeggen zijn.
Maar de bandeloosheid van de fools-
festivals uit de jaren zeventig dat
toen nog ontregeld werkte is met dit
monsterfestival aan banden gelegd.
De Fools zijn opgeborgen in een re
servaat. het unieke terrein aan de
ADM. waar ze geen kwaad meer kun
nen. De chaos van voorheen is hier
mee controleerbaar gemaakt en on
gebouwd tot een groot pretpark dat
niets meer met de oorspronkelijke
opstandigheid van weleer heeft te
maken'.
HILVERSUM (ANP) Van 15 Juni
tot en met 30 augustus zendt de ra
dio-nieuwsdienst van het ANP dage
lijks in aansluiting op het korte
nieuws van 23.00 uur op Hilversum I
extra oproepberichten van de ANWB
voor vakantiegangers in het buiten
land uit.
Deze berichten zijn vooral bestemd
zijn voor vakantiegangers in onze na
buurlanden. waar. mede als gevolg
van de eind april in gebruik genomen
sterkere zenders in de Flevopolder,
Hilversum I in de avonduren beter
ontvangen kan worden. Als gevolg
van deze extra berichten zal het N08-
programma „Met het oog op morgen"
in die periode enkele minuten later
beginnen
In juli en augustus kunnen vakantie
gangers zendtijd krijgen van Radio
Nederland Wereldomroep om tips
aan anderen door te geven. Deze rege
ling is ondergebracht in „de Wereld
omroep Retourlijn". waarvoor dage
lijks in de programma's, afhankelijk
van het aanbod aan ANWB-oproep
berichten, maximaal vijf minuten
zendtijd beschikbaar zal zijn.
Naar schatting van de Wereldomroep
zullen in die tijd ongeveer tien reac
ties worden opgenomen. Het is de
bedoeling dat vakantiegangers in het
buitenland naar aanleiding van situa
ties die zij meemaken, de telefoon
pakken en gedurende een minuut een
relaas op een dag en nacht aanstaan-
HILVERSUM (ANP) Voor de inter
nationale dirigentencursus van de
NOS. die van 4 tot en met 30 augustus
voor de 27ste maal in Hilversum
wordt gehouden, hebben zich kandi
daten uit zeven verschillende landen
gemeld: acht Engelsen, zeven Ameri
kanen. vier Nederlanders, twee Cana
dezen. een Fransman, een Bulgaar en
een Israëliër. Na een voorselectie zul
len ten slotte acht kandidaten kun
nen deelnemen aan de cursus, die dit
jaar onder leiding staat van de Engel
se dirigent Edward Downes. De cur
sus staat dit jaar in het teken van
opera en operette.
Speciaal vandaag
de band bij de Wereldomroep inspre
ken. Wie dat te kostbaar vindt en
bovendien geen haast heeft, kan met
zijn boodschap ook wachten tot na
thuiskomst.
Via die „Retourlijn" kunnen de luis
teraars ook dagelijks voorspellen wel
ke Nederlander de volgende dag het
hoogst in de dan te rijden etappe van
de Ronde van Frankrijk zal eindigen.
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM Theater De Ba
lie aan het Kleine-Gartmanplant-
soen in Amsterdam blijft open
ook nadat de Brakke Grond op 1
oktober weer in gebruik is geno
men. De Balie was oorspronkelijk
ingericht als vervangingstheater
voor de Brakke Grond, dat de
afgelopen jaar werd verbouwd.
Het komende seizoen wordt De
Balie afwisselend bespeeld door
Theater De Balie
gaat niet dicht
beroeps- en amateur-theatergezel
schappen. Naast Sater en het Pro-
jekttheater krijgt de amateurto-
neelstichting De Engelenbak de
ruimte om hier hun voorstellingen
uit te brengen. De Engelenbak
speelt al een jaar niet meer in het
eigen huis in de NeB omdat de
verbouwing van dit theater ingrij
pender bleek dan aanvankelijk
was voorzien.
Na het komende seizoen hoopt de
Stichting weer in De Nes terecht
te kunnen. De Balie ,zal dan het
gehele jaar voor beroepstoneel be
schikbaar zijn, waar een aantal
vaste gezelschappen het eigen ge
zicht van dit theater moet gaan
bepalen.
door Ineke Sluiter
AMSTERDAM Het ik-tijdperk heeft ook in de dans toep
slagen. In de serie voorstellingen die het Holland Festiva
organiseert onder de titel Nieuwe vormen beweging/dans, i
voornamelijk solistisch werk te zien. In 1960 begon in Net
York in de daar legendarische Judson Church in Oreenwi«|
Village een beweging binnen de moderne dans, die grensva
leggend wilde werken en bestaande normen omver wild
gooien. De nadruk valt sterk op de natuurlijke bewegtnj
lopen, springen, vallen, opstaan, en op de specifieke bew
gingsmogelijkhed.en en de persoonlijkheid van de experin»
terende danser Dat vraagt mede om een omschakeling iidt
manier van kijken bij de toeschouwer.
Van onze radio- en tv-redactie
DRONTEN Onder de bezoekers van alternatieve genezers worden in verhouding veel
mensen gevonden die ontevreden zijn met hun huisarts of specialist Dat aantal bedraagt
ongeveer veertig procent Dit blijkt uit een onderzoek dat het Nederlands instituut voor
preventieve gezondheidszorg op verzoek van het KRO-tv-programma „Wat heet beter?" heeft
gedaan.
van wie 6.9 procent dat is circa
660.000 personen van achttien jaar of
ouder, het consult in het laatste jaar
'van onderzoek onderging: Gemiddeld
uitgegeven bedrag aan alternatieve
geneeswijzen per bezoeker in 1979
was 240 gulden (circa 200 miljoen
gulden in totaal). In totaal werd in
1979 26 miljard gulden uitgegeven Verbetering
aan officiële geneeswijzen* dat is hon
derddertig maal zo veeL
Nederland-TsJecho-SIowa-
kije. Rechtstreeks verslag van
uit het San Sirostadton in Mi
laan in het kader van het Euro
pees voetbalkampioenschap.
Ned I. 17.40 uur
Griekenland-West-Duits-
land. Rechtstreeks verslag
vanuit het Stadion Communa
le in Turijn.
Ned L 20J27 uur
Brandpunt besteedt aan
dacht aan de volgende onder
werpen: het onderzoek van
prof. Buikhuisen onder agres
sieve jongeren in inrichtingen
van de kinderbescherming en
een symposium over hoofdpijn
in Rotterdam.
Ned 2, 21.20 uur
Studio Sport. Terugblik op
de tot nu toe gespeelde wed
strijden van het Nederlands
elftal in de strijd om het Euro
pees kampioenschap voetbal
voor landenteams in Italië.
Ned I. 22.45 uur
In veel gevallen speelt hierin een
technisch tekortschieten van de offi
ciële geneeskunde in diagnose of the
rapie een rol, maar ook het voorge
schreven krijgen van medicijnen die
als schadelijk worden gezien en onte
vredenheid over de beschikbare tijd
van de arts. De resultaten van het
onderzoek zullen onderdeel zijn van
de laatste uitzending van het inmid
dels zeer bekende gezondheidspro
gramma „Wat heet beter?" op dins
dag 24 juni. Het programma heeft
dan drie tv-selzoenen meegedraaid,
nadat het als incident was ontstaan
naar aanleiding van een documentai
re over acupunctuur die vier Jaar ge
leden achtduizend reacties opriep.
Er zijn in die drie jaar dertig uitzen
dingen in totaal geweest over andere
manieren van genezen. De gemiddel
de kijkdichtheid was één miljoen, dat
wil zeggen, dat deze lag tussen een
half miljoen bij de laagst bekeken
uitzending, en twee miljoen bij de
uitzending met de hoogste kijkdicht
heid. De gemiddelde waardering was
met 7.2 ruim voldoende. Het pro
gramma houdt niet zozeer op te be
staan, omdat er geen alternatieve ge
neeswijzen meer te bespreken zijn,
maar om de eenvoudige reden, dat de
programmamakers wel eens wat an
dere willen.
In het afsluitende programma van
volgende week zal met drie huisart
sen worden gesproken over het vak
van huisarts, met drie alternatieve
genezers over hun beroep en met drie
medische specialisten. In dit pro
gramma zal worden ingegaan op ge
noemd onderzoek, dat zich bezig
houdt met de belangrijkste vraag,
hoe tevreden de Nederlander is met
zijn of haar huisarts en specialist, en
hoe groot de bekendheid is met alter
natieve geneeswijzen.
Daaronder wordt verstaan, een be
handelingswijze. waarbij bepaalde
manipulaties met wervelkolom of ge
wrichten worden uitgevoerd, die
soms een krakend geluid voortbren
gen:^. para-normale geneeskunde en
5. acupunctuur^
De meest geraadpleegde alternatieve
geneeswijzen in 1979 waren in volgor
de: 1. homeopathie. 2. kruidengenees-
kunde, 3. chiropractie/ostoepathie.
Op de vraag: „Verbeterde uw algehe
le gezondheid tijdens de behandeling
door de alternatieve genezer?" ant
woordde 56 procent met: „Ja, een
behoorlijke verbetering". 22 procent
met: „Ja. iets verbetering", en 22 pro-
Vervolg
Het onderzoek is gehouden onder
3782 Nederlanders van achttien Jaar
en ouder. Een vervolgonderzoek werd
gehouden onder 233 bezoekers over
alternatieve geneeswijzen en onder
263 bezoekers over specialisten
Daaruit bleek, dat 18,2 procent dat is
circa 1.8 miljoen personen van acht
tien Jaar en ouder wel eens een alter
natieve genezer of arts heeft bezocht.
Van een onzer verslaggevers
HENGELO In Twente is het initiatief genomen om een
monument op te richten voor de geleidelijk uit het beeld
verdwenen figuur van de geheel in het zwart gehulde
kloosterzuster, waarvan er destijds duizenden werkzaam
zijn geweest bij het rooms-katholieke onderwijs en in
dienst van de barmhartigheid (ziekenhuizen, bejaarden
zorg, en daklozenhulp).
De bedoeling ervan is niet de
kloosterzusters letterlijk op een
voetstuk te plaatsen, want naar
hun aard deden ze hun werk veelal
in stilte, maar wel om de herinne
ring aan hen levendig te houden,
omdat ze na de oorlog steeds .meer
van het toneel verdwenen.
In de vier dekenaten van Twente
is. nadat enige particulieren het
initiatief hadden genomen, de
Stichting Monument Kloosterzus
ter opgericht (voorzitter de zaken
man G. Tasche te Hengelo) die
zich ten doel stelt gelden voor een
gedenkteken bijeen te brengen.
Aan de beeldhouwer Martin Stolk
is inmiddels gevraagd een ont
werp te maken, dat ter zijner tijd
beoordeeld zal worden. Alle Instel
lingen in Twente, die voorheen
een vrouwelijke religieuze in
dienst hadden, zijn benaderd voor
een bijdrage.
Uitdrukking
In dit gebied kan men van oudere
mensen, vooral vrouwen, nog vaak
de uitdrukking horen „Ik ben
vroeger bij de zusters geweest",
hetgeen betekent dat ze er ten
tijde van de nog niet gemengde
scholen onderwijs van kregen of
een naaicursus bij hen volgden.
De stichting vindt het onbegrijpe
lijk dat men vrijwel nooit meer
hoort spreken over de roeping die
in het verleden zo veel religieuzen
hebben vervuld. Met hun actie
voor een monument voor de kloos
terzuster willen ze als het ware een
schijnwerpertje richten op een al
bijna vergeten bladzijde uit het
boek van ,,'t rijke roomse leven".
cent met: „Nee, geen verbetering".
Op de vraag: „Verbeterde uw algehe
le gezondheid tijdens de behandeling
door de specialist?" antwoordde 46
procent met: „Ja, een behoorlijke ver
betering", 23 procent met: „Ja. iets
verbetering". 30 proclnt met: „Nee,
geen verbetering", eh één procent
„Geen antwoqrd".
Van de Nederlanders is 59 procent het
eens met de stelling, dat alternatieve
geneeswijzen in het ziekenfondspak
ket moeten worden opgenomen, ook
als daardoor de premie hoger zou
worden. Zowel degenen die wel eens
een alternatieve genezer hebben be
zocht. als degenen die dat wel eens
hebben overwogen, zijn voor het me
rendeel door vrienden, bekenden of
familie op dat idee gebracht. De pers
media hebben hierin een minder be
langrijke Invloed dan verwacht werd.
Van de bezoekers van alternatieve
genezers en artsen had tachtig pro
cent tevoren voor de klachten de
huisarts geraadpleegd, bij wie men in
meer dan de helft van de gevallen al
langer dan een Jaar onder behande
ling was. Tijdens het bezoek aan de
alternatieve genezer bleef 38 procent
onder behandeling of controle van de
huisarts. Van de bezoekers aan alter
natieve genezers had zestig procent
tevoren een specialist geraadpleegd,
bij wie men in meer dan de helft van
de gevallen al langer dan een jaar
onder behandeling was.
Onder behandeling van de specialist
bleef 34 procent. Meestal blijft men
onder behandeling van de huisarts of
de specialist, terwijl men ook een
alternatieve genezer bezoekt, omdat
men bang is, de huisarts of specialist
tegen zich in het harnas te jagen.
AO-boekje nr 1819: Voetbalgeweld,
door W Oudewortel, uitg. Stichting
IVIO. Lelystad. 20 blz 1.90
Plannen voor stadsvernieuwing, eer
studie over de verhouding tussen
planning en recht door dr F. L Bus
sink, uitg Samsom, Alphen a. d. Rijn
480 bIZ.- 65 gulden
De grote brand van Vrieeenveen in
oude ansichten, de tekst is van J
Hosmar Uitg. Europese Bibliotheek
Zaltbommel. 55 blz - ƒ28.90
Het abstraheren van emoties in sym
bolisch geladen beweging, die boven
het persoonlijke is uitgetild, is nau-
-welijks meer te vinden bij de „post
modernen". Wat wel opvalt is, dat er
zich sinds 1960 toch betrekkelijk wei
nig nieuwe dingen ontwikkeld heb
ben. Het is echter goed. dat het Hol
land Festival in samenwerking met
de Appel de gelegenheid geeft kennis
te nemen van de zaken waar de jong
ste dansgeneratie op dit moment mee
bezig is. Terugkijkend op drie dagen
moderne dans in De IJsbreker, een
zaaltje aan de Weesperzijde, ontstaat
het volgende beeld.
Op 13 juni opent Sheryl Sutton met
Holocaust. Het Woord betekent
brandoffer, algemene slachting. De
associaties, die velen met het woord
zullen hebben, zijn niet in het geding
bij het bekijken van de dans. Er vindt
ëen ontwikkeling plaats van een on
schuldig jong meisje, via een wezen
zonder uitgesproken karakter naar
een in blits pak geklede figuur met
zonnebril op en broodmes in de hand.
Als dit de ontwikkelingsgang van de
mensheid verbeeldt, nogal naïef. She
ryl Sutton néémt tekst en video in
haar werk op. Ze spreekt live of via de
monitor, en tijdens hef laatste deel
van het werk, met het broodmes,
waar overigens niets engs mee ge
beurt. zie je het eerste deel via de
monitor terug. Dus toch een bood
schap. Een slecht functionerende
sluiting van de zilverkleurige broek
deed een forse aanslag op de concen
tratie. Als geheel wel een goede po
ging, maar wat arm van vormgeving.
Van weinig of geen vormgeving is
sprake bij Pooh Kaye. Zij is leerling
van Simone Forti, die diergedrag be
studeert en gebruikt als inspiratie
bron. Kaye voegt daar primitieve
overlevingsdriften van de mens aan
toe, zoals het bouwen van een veilig
hol. Vandaar vêel bakstenen, die als
attribuut fungeren en tevens zorgen
voor de „muzikale" begeleiding. Ei
genlijk kan men in het geval van
Kaye spreken van nieuwe vormen
van voortbeweging, maar dan als
viervoeters. Er is interessante bewe
ging, en verrassende sprongen die be
ginnen en eindigen in liggende en
geknielde posities. Toch raak je ner
gens echt betrokken bij het gebeuren,
je mag er .eigenlijk alleen naar kijken.
14 juni, het grote dieptepunt. Het
optreden -,an Miranda Tufnell en
Dennis Greenwood, die zich om beel
dend kunstenaar Tim Head gefor
meerd hebben. Met de beste wil van
de wereld valt er niets positiefs te
ontdekken, er is niets De paar onbe
nullige ideetjes onuitgewerkt, van
het aangekondigde ruimtegebruik
niets te bespeuren. Hef is een gran
dioze onderschatting van een beleefd
blijvend publiek, met een pretentie
die gênant is.
Een verademing is Pauline de Groot.
Zij werkt al sinds 1966 in Nederland
na een intensieve studie in de Vere
nigde Staten. Zij blijkt zelf de beste
uitvoerster van haar werk. Het bewe
gingsidioom Is zo persoonlijk, dat het
door andere dansers, hoe capabel
ook, nooit op dezelfde unieke manie
uitgevoerd kan worden. Haar ttü
heet Gaps and Bridges. In tegeraWj
ling tot het meeste tot nu vertoomk
zijn hier duidelijke, heldere struct#
ren, ritmisch en dynamisch intewj
sant. wat ook geldt voor de bewegrn
Uit bewegingsaanzet en -verloop on!
staat een boeiende vorm. Voeg daal
bij een mooi ruimtegebruik en er I
een écht danswerk. De dans, opfl
bouwd uit 10 delen is wel wat te lam
en ontaardt In een soort marathon
Een zwak deel is waar het over eb ei
vloed gaat; de tekst is vervelend
wordt heel slecht gesproken (voon
de uitspraak van het Engels is erbai
melijk). Als De Groot zelf spreekt, i
dat veel bevredigender. Het is jan
mer, dat zij naast een zo uitstekend
muzikale begeleider, wiens naam lx
laas niet genoemd wordt, niet ee
professionele spreker heeft aanp
trokken. Het had de spanning zeke
op peil kunnen houden.
15 juni. Tanaka Min en een film vai
Yvonne Rainer, een van de pionkf
van 1960. Terwijl het publiek zoeti
de rij wacht tot de deur van de zal
open gaat. is Tanaka al met de voa
stelling begonnen onder de bomd
langs de Amstel. Gehuld in een regfl
jas. geïnspireerd door het weer. Nid
voor niets heet zijn troep Body Wd
ther Laboratory. Zijn beweging!
zijn afwisselend langzaam en gespa
nen en bijna spastisch, met snel
wisselingen naar de verschillende
chaamsdelen. Hij beweegt zich rie
ting IJsbreker, begeleid door zijn f»
bliek, naar een volledig ontruim!
zaal.
Op de grond zittend bekijken we
film van Yvonne Rainer, die zich no
uitsluitend met dit medium bea
houdt. De film heet Trio A. de chore
grafie is van 1966, de film van lifl
Een soort credo, maar niet erg ova
tuigend. De bedoeling is een aant
bewegingsmogelijkheden van b
menselijk lichaam aan te geve
maar het blijken er nogal weinig t
zijn.
Als de film afgelopen Is. ligt dal
plotseling Tanaka Min op de gron
tegen een muur. Naakt. Een perte
lichaam. Een uitermate langzaam W
wegingsproces begint, dat ademloo
gevolgd wordt. Iedere beweging uj
tegelijkertijd een pose te zijn. pracD
tig om naar te kijken. Er gaat
geweldige spanning van uit en
mysterieuze communicatie vind
plaats Van liggen naar staan, naa|
gaan in de ruimte, tempo versnellen
tot een razende dans, begeleid doof
drums, door geluiden makende muti
kanten. Er is nog een danser bezi*
maar vanuit mijn positie niet te zien
Het eindigt met het wegrollen vW
Tanaka Min over de vloer van l*J
theater, via het restaurant de traf a
naar buiten, waar hij op de stoeprai*
tot absolute rust komt. Dan is andtf
half uur veretreken En blijft het gf
voel iets heel bijzonders mee ge maal1
te hebben.
