Andere aanpak nodig ran uitgavenbeheersing Nederlander houdt van slappe thee liscontoverhoging om •otere rentestijging ;gen te gaan Akzo reorganiseert Amsterdamse fabriek Ruim honderd bedrijven melden zich voor project Aantal kappers stijgt laatste twee jaar weer BN leent tegen 19,50 procent Hulp vluchtelingen Zelfstandig en veilig wonen in het prachtig gelegeri appartementencomplex 'Medicijngebruik oor bejaarden i onderzoek Park Boswijk, Doorn. In dit wooncentrum zijn enkele fraaie 1 en 2 persoons-appartementen te koop vanaf f 135.000,-. Loonkosten personeel in automatisering met zeven procent omhoog ZIN IN EEN WEEKBLAD? DE KRANT HELPT U BIJ UW KEUS. Industriële innovatie Ondanks veel doe-het-zelfwerk Mozambique krijgt nieuwe munteenheid familie Dagelijks over de krant nog steeds actueel Wolproduktie sterk gestegen Nederlander drinkt minder champagne ISPAG 17 JUNI 1980 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET 11 nstituut Onderzoek Overheidsuitgaven: an onze redactie economie USTERDAM Aangezien niet te verwachten valt, dat in de komende jaren verdere ^minderingen in de publieke uitgaven kunnen uitblijven, is het gewenst om naast het >ekennen van meer gewicht aan een meer systematische aanpak van uitgavenbeheersing van [iderop, andere beheersmogelijkheden te vinden. Het zoeken naar rechtvaardige toepas- ngsmogelijkheden van de profijtgedachte en het in overweging nemen van invoering van ïorizonwetgeving" verdienen daarbij ruimere aandacht. (t betoogt drs N. C. M. van Niekerk. recteur van het Instituut voor On- iBoek van Overheidsuitgaven, in it jaarverslag van 1979. Het insti- iut is een onafhankelijke, geen inst beogende particuliere instel- „g, opgericht in 1968 door de Neder- ndse vereniging voor openbare fi- mciën voor het verrichten van we- nschappelijk onderzoek van uitga- n van het rijk en van de andere ibliekrechtelijke lichamen en van sociale verzekeringen. en aanzien van de profijtgedachte de heer Van Niekerk acht het beter spreken van profijtgedachte dan MSTERDAM De Algemene Bank ederland gaat ƒ350 miljoen lenen fgen een rente van 10,25 procent. De ilgiftekoers van deze lening 1980 per 984-87 bedraagt 99,50 procent. In- chrijving staat open op 18 juni, stor ing moet plaatsvinden op 15 juli. De lening zal worden afgelost in vier nagenoeg gelijke jaarlijkse termijnen 0p 15juli van de jaren 1984 toten met 1981. Vervroegde gehele of gedeelte lij aflossing is niet toegestaan. Van de lening zal een bedrag van ten 70 miljoen op inschrijvings- irden worden geplaatst met irking van een aantal buiten- banken. van profijtbeginsel, omdat dé laatste term zou suggereren dat de tucht van de vrije markt verkieslijk zou zijn boven de besluitvorming via de volksvertegenwoordiging stelt hij vast. dat er geen aanleiding is te veronderstellen dat uit doelmatig heidsoverwegingen de keus niet meer dan nu het geval is zou kunnen uitko men bij het berekenen door de over heid van een prijs voor geleverde voorzieningen. Dit geldt te meer nu in de laatste decennia de overheidsgoe- deren en -diensten met een individu eel karakter relatief sterk zijn toege nomen. Wèl is het op grond van rechtvaardig heidsoverwegingen van belang de profijtgedachte meer dan voorheen in verband te brengen met de inkomenspolitieke doelstellingen van de overheid. Het verdient dan ook aanbeveling meer systematisch te zoeken naar rechtvaardige toepassin gen van de profijtgedachte. 'Horizonwetgeving' Een tweede mogelijkheid die Van Niekerk noemt om tot beheersing van de uitgaven te komen en die tot nu toe in Nederland nauwelijks aan dacht heeft gekregen betreft de in de Verenigde Staten ontwikkelde „Sunset"-wetgeving. Eenvoudig ge zegd komt dit beheersingsalternatief erop neer dat elk overheidsprogram ma na een bepaald aantal jaren van zelf „achter de horizon verdwijnt", tenzij de volksvertegenwoordiging hier een stokje voor steekt. Zonder een pleidooi te willen houden voor een klakkeloos overnemen van dit beheersingsinstrument verdient het toch een nadere overweging, aldus Van Niekerk. Niet alleen is het een in wezen een voudige methode, maar bovendien komt het tegemoet aan de vaak geul- te wens dat m de politieke besluitvor ming, met name in het parlement, tot een prioriteitenstelling dient te wor den gekomen. Immers door deze .ho rizonwetgeving" bespreekbaar te ma ken zal een discussie worden uitge lokt over de vraag welke overheids programma's wel of niet bij voorbaat van toepassing dienen te worden uit gesloten. Daardoor wordt de volks vertegenwoordiging uitgenodigd tot het stellen van prioriteiten, stelt Van Niekerk. EN HAAG (ANP) De Nederlandsche Bank heeft de (rente discontoverhoging van de Deutsche Bundesbank entrale bank) nagevolgd om een grotere rentestijging tegen [gaan. Minister Van der Stee van financiën heeft dit meege- etld op vragen van het Tweede Kamerlid Woltgens S&.vi iterwege blijven van een dis- 1 wifoterhoging in Nederland, aldus de minis ter, en de geldmarktverkrap- "fhi als gevolg daarvan zou tot een iwellicht grotere rentestijging hebben geleid dan zich nu heeft voorgedaan en zou bovendien aanleiding hebben taen geven tot een opnieuw invoe ren van de net afgeschafte extra ren- teopslag op hun debettarieven reke ning-courant door het bankwezen. AMSTERDAM (ANP) Akzo-chemie wil haar vestiging in Amsterdam-Noord drastisch reorganiseren om een einde te maken aan de blijvende miljoenenverliezen in de afgelopen jaren. Een nog onbekend aantal arbeidsplaatsen zal daarbij verloren gaan, mogelijk een deel in de vorm van ontslagen. De directie van Akzo-chemie heeft dit gisteren de staf in Amster dam-Noord. de ondernemingsraad en het personeel aldaar meegedeeld. Door de snelle aanpassing van De Werlandsche Bank kon de verho pen van de officiële rente beperkt blijven tot een half procent De Bun- deebank verhoogde het disconto met ia procent dere landen rente in Nederland, aldus minister n der Stee, wordt ln belangrijke ite bepaald door de ontwikkeling i de rente in andere landen, vooral de Verenigde Staten en in de lan en die aan het Europese monetaire elsel deelnemen. Voor zover het de ederlandse geldmarktrente betreft, orden de tarieven vooral beïnvloed oor de EMS-landen. Omdat, in to nstelling tot de ontwikkeling in de erenigde Staten, zich in deze lan- m, als gevolg van de vooralsnog hoge Westduitse tarieven, geen noe menswaardige rentedalingen hebben voorgedaan, is er uit dien hoofde voor Nederland geen mogelijkheid om tot discontoverlaging over te gaan. De discontoverhoging van De Neder landsche Bank is een aanpassing aan de gestegen rente in het buitenland (West-Duitsland) ten einde de koers van de gulden ten opzichte van de overige EMS-valuta's te handhaven. Dit is een onderdeel van het beleid gericht op de bestrijding van de infla tie, aldus minister Van der Stee. In wat wordt genoemd toekomstbie- dende produkten zullen de komende tijd vele miljoenen guldens worden geïnvesteerd. Tegelijkertijd worden de huidige produktie en onderhoud- kosten drastisch teruggedrongen, al dus Akzo-chemie, een van de zeven divisies van het Akzo-concern. Op de lokatie Amsterdam-Noord van Akzo-chemie werken thans 700 men sen. De woordvoerder van Akzo-che mie kon desgevraagd niet meedelen hoeveel arbeidsplaatsen verloren zul len gaan. Binnenkort volgen daar over nadere mededelingen. Akzo-chemie in Amsterdam-Noord (het vroegere Ketjen) heeft de afgelo pen jaren miljoenen guldens verlies geleden. Het kastekort is de afgelo pen vijf jaar tot 31 miljoen gulden opgelopen. Dat tekort wordt deels veroorzaakt door de ontwikkelings activiteiten op de lokatie, maar ook door de lopende produktie van stof fen. Akzo-Chemie in Amsterdam- Noord maakt onder andere zwavel zuur, sulfo-produkten en katalysato ren. Deze produkten overigens wor den waarschijnlijk wel levensvatbaar geacht. De leiding van de fabriek zal de ko mende tijd worden versterkt met een lid van de directie van Akzo-chemie uit Amersfoort, te weten de heer D. Hagenaar. Akzo-chemie wil ook be drijfskundig advies van buiten inwin nen. Aan de ondernemingsraad is hierover advies gevraagd. Vorig jaar leed de Amsterdamse ves tiging van Akzo een verlies van 1,7 miljoen gulden. Hoewel voor dit jaar weer op een bescheiden winst was gerekend, heeft het bedrijf in de eer ste vier maanden van dit jaar al twee miljoen gulden verlies geleden. De bonden wijten de huidige problemen aan mismanagement, „een klacht die Akzo zelf heeft onderschreven door de tijdelijke leiding in handen te leg gen van de heer Kagelaag en een locatie-manager op een zijspoor te zetten". Reeds enkele jaren geleden vond een ingrijpende reorganisatie plaats bij de technische dienst van Akzo. Die herstructurering is mis lukt, zo menen de bonden, die echter wel achter enige vorm van reorgani satie staan. Een onderzoek is inge steld door het Bureau Reuchlin, Dek ker en Partners. ADVERTENTIE N HAAG (ANP) De Landbouw school in Wageningen onder- kt het gebruik van geneesmidde- door bejaarden. Doel is te berei- dat bejaarden medicijnen zo ver se «woord mogelijk gebruiken. Voor- tde aan het onderzoek zijn ge- tken gevoerd met huisartsen, 'erkers van apotheken en be- inverzorgsters. Aan u de keus in hoeverre u gebruik wilt maken van de vele faciliteiten, die het totale service arrangement de be-, woners van dit gerieflijke en gezellige wooncentrum biedt (Zeer gunstige financieringsvoorwaarden.) Voor geheel vrijblijvende informatie kunt u zich wenden Vellinga Makelaardij B.V., Kampweg 2,3941HH Doom, Telefoon: 03430-2841. AMSTERDAM (ANP) De gemid delde loonkosten van werknemers in de automatiseringscentra zijn in één jaar met bijna zeven procent geste gen. Dit blijkt uit een enquête naar het salarispeil in de automatiserings centra, die Bureau Berenschot elk jaar houdt. Uit het onderzoek kwam ook naar voren, dat het aantal vacatures in de automatiseringscentra groter is dan ooit tevoren. Vooral aan program meurs en systeemanalisten zou be hoefte zijn: van de 227 bedrijven die samen 149 vacatures opgaven, waren 229 vacatures voor programmeurs en 332 voor systeemanalisten. Vooral de grotere centra zouden vol gens Berenschot duidelijk last heb ben van personeelsgebrek. Aan het onderzoek werd deelgenomen door 227 bedrijven of instellingen, ofwel 6478 mensen die in automatiserings functies werkzaam zijn. Kolencentrale gaat kunstgrind maken Van een onzer versoaggevers ARNHEM De Provinciale Gel derse elektriciteitsmaatschappij wil het grootste deel van de as uit de nieuwe kolencentrale in Nij megen ter plaatse gaan verwer ken tot kunstgrind. De PGEM on derhandelt met een Engels be drijf over de levering van techni sche kennis voor de bouw van een sinterinrichting. Hierin wordt de fijne vliegas die uit de verbrandingsgassen van de centrale wordt achtergehouden, samengebakken tot „grind"-brok- jes. Daardoor worden de giftige metaalverbindingen vastgelegd die in de onbewerkte as een mi lieuprobleem opleveren: daaruit kunnen ze door water geleidelijk worden opgelost. De PGEM denkt aan een installa tie met een capaciteit van 150.000 ton as per jaar, die dan drie-vijfde van de produktie van de nieuwe centrale zou kunnen verwerken. Met mogelijke afnemers van het kunstgrind cementlndustrie, wegenbouw, vulstofindustrie zijn al contacten gelegd. De in stallatie zou in principe ook kunstzand kunnen maken. Tegen de winning van zand en grind uit de Nederlandse bodem bestaan uit het oogpunt van natuurbe houd groeiende bezwaren. Ander zijds heeft de regering er in de Kolennota op gewezen dat de af valverwerking een van de belang rijkste problemen is bij de herin voering van steenkool als belan grijke energiebron. De nieuwe kolencentrale in Nij megen zal naar verwachting te gen het einde van dit jaar op stoom komen. De sinterinrichting zou pas over drie jaar gereed zijn. De kosten daarvoor worden ge raamd op enkele tientallen mil joenen guldens. Verder is hon derd miljoen uitgetrokken voor het ontzwavelen van de rook van de centrale, die zelf een investe ring van zeshonderd miljoen gul den vergt. )ij is gebleken dat bejaarden dan andere bevolkingsgroepen moeite mee hebben te begrijpen it een arts voor ogen heeft, als hij li recept uitschrijft Dikwijls ont- sekt het de oudere patiënt aan in- Wnatie over de werking van de ge- fesmiddelen en hun eventuele bij- trkingen. Ook zijn zij vaak onvol- «nde op de hoogte van de gebruiks- *jze. Ze weten vaak niet hoe ze een meesmiddel in moeten nemen en anneer ze het gebruik moeten grond van de uitkomsten van het jnaeraoek zullen cursussen en voor- «itingsavonden worden gegeven »oor bejaarden. Van onze redactie economie AMSTERDAM De Neder lander houdt van een kop ech te slappe thee. Dat blijkt als we de cijfers van het theever- bruik van voor en na de Twee de Wereldoorlog naast elkaar leggen. Het verbruik van thee bedroeg in 1978 621 gram per hoofd. VóOr de tweede wereld oorlog dronken we naar schatting evenveel thee als nu, maar wel met twee keer zoveel thee in de pot: 1300 gram de Nederlander per jaar. De oorzaak van deze ontwikkeling ligt in de schaarste tijdens de Tweede Wereldoorlog, waardoor de Nederlan der zijn thee slapper is gaan drinken. Sindsdien heeft hij van de nood een deugd gemaakt. Het blad „Marketing in Europe" pu bliceerde onlangs een omvangrijk ar tikel over koffie- en theeverbruik, waaruit blijkt dat de markt voor kof- fie en thee de laatste Jaren sterk in beweging is geweest. Onder invloed van slechte koffie-oogsten in Brazilië in 1975, rezen de koffieprijzen in 1976 en 1977 de pan uit. De Nederlandse consument ging meer thee drinken en minder koffie. Na goede oogsten en daardoor lagere prijzen, herstelde de koffieconsumptie zich weer in 1978, en ging het theeverbruik achteruit. De echte theedrinker drinkt drie kop pen per dag. Het verbruik lag in 1978 op 621 gram per hoofd van de bevol king. Ongeveer driekwart van alle geconsumeerde thee wordt gekocht in de levensmiddelenzaak. De popu lairste melanges zijn Ceylon en in Engeland verpakte thee. Oemlddeld kost een kopje (slappe) thee dat in huiselijke kring wordt genoten twee cent. Jongere consumenten, vooral in de grotere steden, geven in toenemende mate de voorkeur aan melanges van hoge kwaliteit. Ongeveer zeventig procent van alle thee wordt geprodu ceerd in theezakjes. Koffie Koffie wordt in Nederland iets meer gedronken dan thee: aangenomen dat met de bereiding van een kopje koffie vijf gram koffie gemoeid is. dan dronk de Nederlander in 1978 ruim drie en een halve kop koffie per dag. Exclusief oploskoffie. maar die wordt zo weinig gedronken dat het nauwe lijks de moeite van het vermelden Van onze redactie economie DEN HAAG Bijna honderd bedrijven hebben zich bij TNO in Apeldoorn gemeld om deel te nemen aan het project Industriële Innovatie, dat door het ministerie van economi sche zaken in samenwerking met TNO werd opgezet. Binnenkort worden in enige vluchtelingenkampen in Thailand vier apparaten voor de bereiding van melk uit melkpoeder geïnstal leerd. Deze apparaten zijn geschonken door het PToduktschap voor Zuivel. Vorig jaar werden daar al twee van deze „melkpoederoploseenhe- den" geplaatst, waarmee zeer goede resultaten worden bereikt. Het project biedt ondernemingen praktische hulp bij het oplossen van problemen die zich voordoen bij pro- duktvemleuwing, nieuwe processen, afzetmarkten, management en derge lijke. De heer H. J. Albarda, project leider, licht toe dat de bedrijven wel aan bepaalde normen moeten vol doen: Het moeten redelijke gezonde ondernemingen zijn, die ln Nederland zijn gevestigd en die niet meer dan 500 mensen in dienst hebben. Boven dien moeten het industriële bedrijven zijn. De projectgroep stuurt eerst een doorlichter naar het bedrijf die een rapport samenstelt, op basis waarvan wordt besloten of het bedrijf aan de voornoemde criteria voldoet. Daarna doet een adviseur zijn intrede in het bedrijf, waar hij minimaal één Jaar blijft. Albarda: „In het begin is meestal niet duidelijk waar bij een bepaald bedrijf de knelpunten lig gen". De bedoeling van de project groep industriële Innovatie is na ver loop van drie jaar, als zo'n honderd bedrijven van deze mogelijkheden gebruik hebben gemaakt, met een „knelpuntennota" te komen, waarin de vraag „hoe stimuleer je innovatie" centraal zal staan. De overheid steunt het project met 10 miljoen gulden. De bedrijven betalen zelf 50.000 gulden (schatting) mee aan de advieskosten. De rest wordt door het rijk betaald. BIJ vier bedrijven is al een begin gemaakt met het project: De Agio Sigarenfabriek in Duizel, Eromes Schoolmeubelen in Wijchen, Firect Confectie-industrie in Veenendaal en het Electro Chemische Veredelings- bedrijf in Den Bosch. Van onze redactie economie DEN HAAG Het aantal kapperszaken, dat jarenlang gelei delijk verminderde, stijgt de laatste twee Jaar weer. Op 1 Januari van dit jaar waren er 8500. Dat blijkt uit een brochure van bet Economisch instituut voor het midden- en kleinbe- drijf. In de jaren zeventig gingen de men- sen minder naar de kapper dan voor heen. vooral jongeren die langer haar droegen. Deze mode is echter groten deels over en jeugdige klanten bezoe ken de haarverzorgers dan ook weer met een grotere frequentie. Een rol in het verminderde bezoek speelt echter ook dat in veel gezinnen apparaten voorkomen waarmee men het haar zelf bijknipt of krult. Het bezoek aan de kapper krijgt dan het karakter van „er weer een goede cou pe in laten knippen" of „er een goede permanent ln laten zetten". Omzet- drukkend is ook verschijnsel van de niet-reguliere kappers, door de bran che zelf beunhazen genoemd. Omzet- stlmulerend in de afgelopen tien Jaar was aan de andere kant dat in eerste instantie dames duurdere behande lingen lieten verrichten. In de tweede helft van de jaren zeventig gebeurde dat ook ln herenzaken (bij voorbeeld wassen en knippen waar de heren kapper voorheen alleen knipte). Een Interessante ontwikkeling is dat het onderscheid tussen dames- en he- AMSTERDAM Mozambique sluit de grens vandaag en morgen om haar inwoners in de gelegenheid te stellen hun „escudo's" in te wisselen voor een nieuwe nationale munt, de metical. De metical zal honderd centavo's tel len. Het persbureau Alm van Mozam bique deelde niet mee welke koers bij de omwisseling zal worden gehan teerd. De naam „metical" is afgeleid van het Arabische Mithgal, een gouden munt die in Mozambique werd ge bruikt voordat de eerste Portugese kolonisten aan het eind van de vijf tiende eeuw in Mozambique aan kwamen. waard is. (In tegenstelling tot Enge land, waar vrijwel alleen maar oplos koffie wordt gedronken.) De Nederlander verbruikt ongeveer één pak koffie van 250 gram per twee weken. Geschat wordt dat ongeveer eenderde van het totale koffiever- bruik geschonken wordt door horeca- en andere instellingen. In 1978 waren er in Nederland 18 industriële koffiebranders. Hun om zet bedroeg 1.381 miljoen gulden in 1977. De detailhandelomzet in koffie wordt geschat op 1.400 miljoen gul den in 1978, en in thee 150 miljoen gulden. Zowel in gebrande koffie als in oploskoffie en thee, is Douwe Eg berts koploper met zijn martkaande- len die respectievelijk 50, 35 en 60 volumeprocent bedragen. Verwacht wordt dat de prijzen en het verbruik van koffie en thee in 1980 nagenoeg stabiel zullen blijven. De concurrentie zal worden verscherpt, vooral tussen de grote winkelketens en discounts Volgens Marketing in Europe zal dit ook van toepassing zijn op de bekende merken. rensalons in toenemende mate ver vaagt. Het is heel gewoon dat man nen door vrouwen worden geknipt. Wettelijk is het echter niet toege staan dat een herenkapper aan da mes een volledige behandeling geeft (dus inclusief permanent). In 1979 boekten dameszaken 575 k 625 mil joen omzet, herensalons 130 a 155 miljoen. Samen 700 k 800 miljoen, wat verdeeld over 8500 zaken een gemiddelde omzet geeft van zo'n 85.000 k 90.000. Gezien de omzet per arbeidskracht 37.000 in damesza ken, 47.000 in herenzaken) betekent dat inclusief de kapper zelf twee arbeidskrachten per zaak. MONACO (Reuter) In het seizoen 1979-80, dat 30 juni afloopt, is er over de hele wereld ruim 2,7 miljard kilo vette wol geproduceerd. Dit is de grootste hoeveelheid in acht jaar. Dit heeft de secretaris van de Internatio nale Wol- en Textielorganisatie, M. J. Godfrey, verklaard tijdens de jaar lijkse bijeenkomst van de organisatie ln Monaco. De produktie is overigens vijf procent kleiner dan de recordhoeveelheid van 2,85 miljard kilo in het seizoen 1968- 69 De grootste producenten dit seizoen waren Australië (722 miljoen kilo), de Sowjet-Unie (472 miljoen kilo), Nieuw-Zeeland (353 miljoen kilo), Ar gentinië (172 miljoen kilo), China (100 miljoen kilo), Zuid-Afrika (99 miljoen kilo) en Uruguay (73 miljoen kilo). Nieuw-Zeeland zorgde voor de helft van de produktievergroting met twee-en-een-half procent ten opzichte van het voorgaande seizoen, Austra lië voor een kwart en de Sowjet-Unie en Uruguay voor de rest. Van onze redactie economie DEN HAAG De Nederlandse import van champagne liep de eerste drie maanden van dit jaar terug met bijna 9 procent, bericht het Comité Interprofes sional du Vin de Champagne te Epemay. Er werden ruim 172 duizend flessen geïmporteerd, tegen ruim 189 duizend in het eerste kwartaal van vorig jaar. In totaal werd gedurende de eerste drie maanden van dit jaar voor 5,5 miljoen franks aan Franse champagne ver kocht De Fransen berichten dat de totale uitvoer van champagne over de eerste drie maanden een stabilisering laat zien De uitvoer steeg naar Italië, Zwit serland, Venezuela en Canada, maar Nederland. België. West- Duitsland. Engeland, de Vere nigde Staten en Ivoorkust im porteerden beduidend minder. De totale export van Franse champagne kwam hiermee in die periode uit op bijna dertien miljoen flessen. Gelukkig toonde de Franse consument zich tegenover de Franse champagne-industrie van zijn beste kant, door zelf ruim twee miljoen flessen champagne meer te drinken dan in de overeenkomstige pe riode van vorig jaar. Daarmee kon door de industrie toch nog een omzetstijging worden be reikt van 5.3 procent in het eerste kwartaal. De totale om zet beliep 37,5 miljoen flessen, waarvan er 24,7 miljoen door de Fransen zelf werden gecon sumeerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 11