Armen verwarren bijbel
met grondslag CDA
1995.-
„Geschiedenis der kerk" verbeterd
H. Hasper op de rommelmarkt en in een boek
vandaag.
COLOMBO/
SRI LANKA
integratie van kerken
in België loopt goed
Trouw
Dr. C. H. Koetsier in Oegstgeest:
elke vrijdag -
retourvlucht v.a.
Luther „voorloper"
der communisten
VOORBUGANC
MAANDAG 16 JUNI 1980
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
In onze kerk werd een rommelmarkt
gehouden, waarop we wijn en Franse
kaas konden nuttigen teneinde
andermans noden te lenigen. Mild en
wel gevoed liep ik de kraampjes
langs, tot ik ergens een paar bundels
„Geestelijke liederen uit den schat
van de kerk der eeuwen" van
dominee H. Hasper zag liggen. Ik
bleef erbij stpan om te kijken of
iemand ze zou kopen. Dit gebeurde
niet. Aan bekenden stelde ik de vraag
of de naam van Hasper hun iets zei,
maar geen van hen antwoordde
bevestigend en ondanks mijn
animerende blik was er ook niemand
die verlekkerd vroeg: Hè toe. vertel es
Ik had hun overigens veel kunnen
vertellen, want ik had juist de lectuur
voltooid van de levensbeschrijving
van dominee Hasper, die de Marker
gereformeerde predikant N. van
Tellingen samengesteld heeft en die
de film Oosterbaan Le Cointre te
Goes uitgeeft onder de titel: „H.
Hasper. een omstreden hymnoloog."
De prijs is 19,90.
Het is een royaal geïllustreerd boek
van 181 pagina's, compleet met alles
wat een dergelijke uitgave goed
bruikbaar maakt: aantekeningen,
een levensloop in jaartallen, een lijst
van door Hasper gepubliceerde
werken en een personenregister. Het
boek oogt een beetje als een
jongensboek, maar daar moet de
koper zich niet door laten misleiden,
want we hebben van doen met een
bijzonder evenwichtig en toch
levendig geschreven biografie,
waarvan alleen het slordig
taalgebruik me somber stemt.
Dominee Van Tellingen heeft een
paar jaar als student-assistent
gewerkt bij het historisch
documentatiecentrum voor het
Nederlands protestantisme van 1800
tot heden, dat verbonden is aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij
hield zich daar bezig met het archief
van Hasper (1886-1974) emosp-
aams-promg vam dr. G. Puchinger,
het hoofd van het
documentatiecentrum en zelf een
vruchtbaar geschiedschrijver, ertoe
overgegaan het levensverhaal van
dominee Hasper op papier te zetten.
Wie de naam van Hasper noemt,
denkt aan de zaak-Haspermaar
welk „gewoon" kerkmens, al dan niet
op een rommelmarkt vertoevend,
stelt zich daar nog iets bij voor? Zelf
kwam ik er niet van huis uit. maar
beroepsmatig mee in aanraking. Ik
Caricatuur uit „De dood in den pot," een (anonieme) brochure van
dominee Hasper (illustratie uit „H. Hasper, een omstreden
hymnoloof").
moest vergaderingen verslaan van
medestanders van Hasper. die
vertelden hoe gemeen het was dat de
hervormde kerk niet naar de
psalmberijming en de gezangen van
Hasper omkeek en hoe schandalig
het was dat de gereformeerde synode
haar toezeggingen niet na kwam. Ik
maakte uittreksels van brochures en
berichten over procedures, ik woonde
synodale debatten bij en meldde de
samenstelling van een
arbitragecommissie
Het leven van dominee Hasper levert
een triest verhaal op. Het verhaal van
een bezield maar ook lastig man, die
al zijn werkkracht in dienst stelde
van zijn Ideaal: een nieuw
gezangboek en een nieuw psalter,
waarin leden van de verschillende
kerkgenootschappen, inclusief de
rooms-katholieke kerk, elkaar
zouden kunnen vinden en herkennen.
Niet voor niets koos een vereniging
van hervormde aanhangers deze
naam: „Eenheid door vernieuwing".
Het trieste schuilt hierin dat door
allerlei oorzaken, waarvan misschien
eigenzinnigheid aan de ene kant en
vooringenomenheid te andere zijde
de voornaamste zijn, Haspers
levenswerk op een rommelmarkt
terecht kan komen. Slechts baptisten
en vrijgemaakte gereformeerden
zingen iets van hem, en hij heeft de
invoering van het liedboek nog
meegemaakt.
Het goede en aantrekkelijke van het
boek van de heer Van Tellingen is
voor mij meer hierin gelegen, dat de
auteur zonder in een laf soort
neutraliteit te vervallen, het oog
rustig laat vallen op de verdiensten,
zwakheden en gebreken aan beide
kanten. Ik heb de indruk gekregen
dat dominee Van Tellingen het
liedboek niet zou willen ruilen voor
de bundels van Hasper, ik leid dit ook
af uit het feit dat hij zijn boek besluit
met een flink citaat uit de voorname,
wijze en herderlijke brief die mr. Sj.
Gerbrandy eens aan Hasper schreef
en waarin Hasper niet beklaagd en
nog minder opgehemeld wordt, maar
waarin Haspers werk kies en vroom
vergeleken wordt met het tarwegraan
dat in de aarde valt en sterft.
Mooi is voorts dat de schrijver zulke
aardige bijzonderheden vermeldt,
zoals deze: dat Adriaan C.
Schuurman de organist was van
Haspers Haagse gemeente,
gereformeerde kerk in hersteld
verband; dat de latere dominee G. P.
Klijn eens Hasper interviewde voor
De Rotterdammer; dat op
Schiermonnikoog, de eerste
standplaats van Hasper, de
strandjutters baden om 't behoud
van de zeevarenden, maar, zo
voegden zij eraan toe, „mocht het
zijn, dat schipbreuk geleden wordt,
laat het dan dicht bij óns eiland zijn";
en dat in 1939 het samen met
roomsen zingen uit het
psalter-Hasper uitgekreten werd voor
verraad aan de protestantse zaak.
Droef daarentegen is dat de
eerwaarde scribent uit Marken erg
slordig met de taal omspringt. Hij
schrijft (ik geef uit 't hoofd de
voorbeelden die bij me zijn blijven
Ds. H. Hasper, soals hij op de omslag
van het boek staat
hangen): blografie ouer (moet zijn:
van), Jonger dan hem (hij), het
hersteld verband en haar (zijn; de
auteur lijdt trouwens nogal aan, wat
ingezonden brievenschrijvers zo
aardig noemen: de haar-ziekte), van
start gaan (beginnen), dichters
waarvan meerdere (van wie
verscheidenen)En dan dat
akelige, overbodige „een stuk": een
stuk ergernis, een stuk teleurstelling.
Hebben al die hooggeleerden die
blijkens de inleiding het manuscript
van de heer Van Tellingen lazen, dit
niet opgemerkt? Wat ook nergens
naar lijkt is: hersteld
verband-gemeente.
Ik stop. Nu ik het van die slordige
taal gezegd heb, schud ik dat van me
af en prijs ik „H. Hasper, een
omstreden hymnoloog" graag aan.
ADVERTENTIE.
OEGSTGEEST (ANP) De
armen in ons land zijn zó van
de bijbel vervreemd dat zij
deze identificeren met de
grondslag van het CDA. In
hun ogen is de bijbel alleen
een instrument dat machti
gen tegen hen gebruiken en
niet een element in de strijd
naar emancipatie. Dit zei de
Amsterdamse gereformeerde
predikant dr. C. H. Koetsier,
afgelopen weekeinde te
Oegstgeest op een bijeen
komst van de werkgroep kerk
en ontwikkelingssamenwer
king van de raad van kerken,
over de kerk van de armen.
De bijeenkomst was een onderdeel
van een overleg dat de afdeling voor
ontwikkelingssamenwerking (COPD)
van de wereldraad van kerken voert
over het project. „Op weg naar een
kerk in solidariteit met de armen".
Hierin roept de COPD de kerken op
weer kerk van de armen te worden.
Alleen als de kerken vanuit het ge
zichtspunt van de armen handelen,
zijn ze trouw aan het evangelie.
Dat houdt in dat ds kerken zich be
paalde evangelische noties (solidari
teit, onderlinge afhankelijkheid) die
nog wel in de gemeenschap der ar
men leven, weer eigen moeten ma
ken. Verder dat de kerken zich aan de
zijde van de bevrljdlngsstrijd van de
armen moeten scharen en dat zij de
oorzaken van armoede aan de kaak
moeten stellen.
Het project bevat enkele aanbevelin
gen, die de CCPD zal voorleggen aan
het centrale comité van de wereld
raad van kerken, dat in augustus te
Genève vergadert. De eerste aanbe
veling luidt: de kerk moet zich bij
elke beslissing afvragen of deze meer
gerechtigheid voor de armen brengt.
kerken bedreven. Besloten werd te
komen tot een interdisciplinaire
werkgroep, die een nieuwe vorm van
theologie bedrijven (vanuit het per
spectief van de ondersten in de sa
menleving) moet voorbereiden. In dit
verband werd ook voorgesteld nieu
we methoden van bijbeluitleg, bij
voorbeeld materialistische exegese,
te verbinden met sociale activiteiten.
In een andere aanbeveling wordt om
bijbelvertalingen gevraagd, die niet
de bestaande toestand bevestigen.
Dr. H. M. de Lange constateerde,
sprekend over het project, dat er in
ons land (in vergelijking met Frank
rijk en Engeland) bitter weinig studie
wordt verricht over het verschijnsel
armoede.
Nederlands
Specifiek Nederlandse aanbevelin
gen betreffen de theologische oplei
dingen en bijbelvertalingen. Theolo
gie wordt in Nederland vooral in het
kader van wetenschappelijk onder
wijs en niet vanuit de praktijk der
Rectificatie
In onze editie van zaterdag hebben
we abusievelijk gemeld dat wethou
der drs E. J. van Tellingen uit Zeist
tot burgemeester van Zeist zou zijn
benoemd. Dat moet zijn tot burge
meester van Oud-Beijerland.
I*1?*! Boekingen: A-Reizen,
Cl 02979 -3952 of bij
Imjbzenj uw AN VR reisbureau.
OOST-BERLIJN (ANP) De Oost-
duitse partijleider Erich Honecker
heeft zich persoonlijk belast met de
leiding van de voorbereidingen voor
de herdenking in 1983 van het feit dat
het dan vijfhonderd jaar geleden is,
dat de kerkhervormer Maarten Lu
ther in het Pruisische Elsleben werd
geboren.
De leider van de Oostduitse commu
nistische partij werd in Oost-Berlljn
met algemene stemmen gekozen tot
voorzitter van het staatscomité voor
de Luther herdenking waarvan ver
der leidende politici en twee bis
schoppen deel uitmaken.
Het is de eerste keer dat een Oost
duitse partijleider is betrokken bij de
herdenking van een religieuze figuur.
LEUSDEN (GKN) Het sa
mengaan van drie kerken, in
de verenigde protestantse
kerk van België (VPKB), die
nu 105 gemeenten telt, blijkt Overleg
een daadwerkelijk met elkaar
bezig-zijn van diverse ge
meenten tot gevolg te
hebben.
nodig, want het aantal predikantsva
catures in de VPKB is nogal groot:
het beweegt zich tussen de 15 en 20
procent.
Dat proces is het verste voortgeschre
den in Antwerpen, waar de samen
werking al langer aan de gang was.
Maar het is nu ook in Gent en Meche-
len begonnen. Het feit dat de gemeen
ten elkaar regelmatig in regionaal en
landelijk verband ontmoeten, werkt
ook positief. Goede signalen zijn
voorts, dat bijeenkomsten die vroe
ger van één kerk uitgingen zoals de
oorspronkelijk gereformeerde z.g.
Mechelse evangelisatieconferenties
een flinke deelname van andere ge
meenten kunnen begroeten.
Een en ander kwam naar voren op het
breed moderamen een deel van de
gereformeerde synode dat namens
deze synode een aantal zaken afhan
delt waar de zaken van de Belgi
sche kerken werden besproken. Daar
bij bleek dat de nieuwe kerk erg blij is
met de eigen opleiding voor predi
kanten: de protestantse theologische
faculteit in Brussel, waar de Neder
landstalige afdeling in enkele jaren
het aantal studenten van rond tach
tig tot honderd, onder wie 27 vrouwe
lijke, zag oplopen. Die toename is ook
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautstraat 131 Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned. Credietbank
Rekeningnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel. 010-115588 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(abonnementen en bezorging
Postbus 3
8000 AA Zwolle
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwolle
Abonnementsprijzen:
Per maand 16.98
Per kwartaal 50,95
Per half jaar 101,90
Per jaar 201.60
Advertentietarieven op
aanvraag
Telefonische abonnementenop
drachten (zie adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30
van maandag t/m vrijdag. Op'
zondag van 18-20 uur telef 020-
913456
Opgave mini-advertenties tel
020-936868 of schri1teli|k aan
Mini-Adv afdeling, postbus 433
1000 AK AMSTERDAM.
Adreswi|zingen uitsluitend schrif
telijk aan onze Amsterdamse
door prof. dr. C. Augustijn
Toen ik de „Geschiedenis der
kerk" van De Jong in huls
kreeg, hadden wij aan tafel
juist de inleiding op 2 Makka-
beeên gelezen. Daar verzucht
de schrijver: „Voor ons was
het schrijven van deze samen
vatting geen gemakkelijk
werk, maar een moeizame ar
beid die veel zweetdruppels
en slapeloze nachten heeft ge
kost, juist zoals het iemand
die een feestmaal moet berei
den, niet zal gelukken om zon
der moeite al zijn gasten te
vreden te stellen". Het zou
mij niet verbazen, als De Jong
een dergelijke verzuchting
had geslaakt
Alle grote overzichtswerken op het
gebied van de kerkgeschiedenis wor
den tegenwoordig altijd door een
aantal experts geschreven. Dan blijft
iedere schrijver op het terrein dat
hem bekend is. Maar het is een on
dankbaar werk, een boek te schrijven
dat de hele kerkgeschiedenis in vier
honderd bladzijden samenvat. De au
teur kan dan weinig kwijt van zijn
eigen onderzoek, bij de meeste onder
delen moet hij afgaan op de bestaan
de literatuur, en toch verwacht de
lezer iets eigens, iets dat specifiek is
voor dit boek en voor deze schrijver.
In deze bespreking zal ik me ook
daartoe beperken: wat is de eigen
aard van dit boek. waarin onder
scheidt het zich van andere samen
vattende werken op dit gebied?
Nieuw boek?
Ik begin met de vraag: is het een
nieuw boek? Het gaat terug op de
„Geschiedenis der kerk" van de hand
van H. Berkhof, de huidige hoogle
raar in de dogmatiek te Leiden. De
eerste druk daarvan verscheen in
1941 en sinds 1967 had De Jong dit
boek al bewerkt. Nu heeft hij het,
naar hij zelf zegt, woord voor woord
herschreven. Ik heb een aantal ge
deelten uit dit boek vergeleken met
het corresponderende deel van de
laatste druk van het boek van Berk
hof. Daarbij bleek mij, dat inderdaad
heel weinig ongewijzigd is blijven
staan. Tegelijkertijd is de structuur
dezelfde gebleven. Een nieuw boek,
aldus mijn conclusie, maar duidelijk
voortbouwend op het oude.
Perioden
Typerend, en afwijkend van de vorige
editie, is de indeling in perioden. De
schrijver is een systematisch, plan
matig werkend man. Men ziet het
dadelijk: per periode heeft hij zich
kennelijk een limiet gesteld van vijf
tig bladzijden, en daarbij is het dan
ook gebleven! Alleen de zestiende
eeuw kreeg zeventig bladzijden. Ook
volgens plan? Of ging het enthousias
me van de auteur voor déze stof toch
met zijn oorspronkelijke opzet aan de
haal? Ik hoop, dat het laatste het
geval is. Systematisch werken ls een
goede zaak. maar er zijn grenzen!
Minder gelukkig ben ik ermee, dat De
Jong de zestiende eeuw als een geheel
eigen periode behandelt, onder de
benaming van „de scheurende kerk".
Een dergelijke indeling was vroeger
zeer gebruikelijk. De laatste tijd is
men echter vooral van katholieke zij
de gewend, met 1300 een nieuwe
periode te laten beginnen. Dat heeft
naar mijn mening grote voordelen.
Reformatie en contrareformatie ko
men niet uit de lucht vallen en er
wordt meer recht gedaan aan het
eigene van de tijd na 1300, als in feite
de hoogmiddeleeuwse maatschappij
en kerk ten onder gaan.
weinigen ontkennen. Maar ze kan
heel goed samengaan met de bena
ming „kerkgeschiedenis". De Jong
kiest echter voor deze term, onder het
voorbehoud, dat een aantal normen
worden gehanteerd voor wat „kerk"
ls. Dreigt dan niet het gevaar, dat we
naar ónze normen selecteren en daar
door op een verkeerde manier boven
de stof gaan staan?
Typerend
Vraag
Een van de belangrijkste vragen is
zonder twijfel: welke geest spreekt
uit het boek, hoe gaat de auteur met
zijn stof om? In een inleidend hoofd
stukje over „de kerk en haar geschie
denis" geeft de schrijver daarover
principiële beschouwingen. Ik moet
bekennen, dat dit gedeelte mij be
paald niet duidelijk ls. Hij kiest voor
de benaming „geschiedenis der kerk"
in plaats van „geschiedenis van het
christendom". Het is een in Neder
land vooral in de 19de eeuw vaak
gemaakte onderscheiding: geschiede
nis van het christendom zou ruimer
zijn, omdat men dan ook de inwer
king van het christendom op de cul
tuur en anderzijds ook „ketterse" be
wegingen een plaats kon geven.
Dat deze laatste vorm van kerkge
schiedschrijving de Juiste is, zullen
Maar de praktijk ls natuurlijk veel
belangrijker dan de theorie. Kort ge
zegd: de schrijver gaat op zeer nuch
tere, zakelijke wijze met zijn stof om.
Daarin ligt één van de grootste ver
schillen met de vorige drukken. Ik
kan dat verschil heel kort weergeven.
De oude druk zegt op een gegeven
moment: „Alexander gevoelde dat de
leer van Arius het Evangelie zou op
heffen". Nu is dat geworden:
„Alexander zag in Arius' redening
een opheffen van het Evangelie". Als
het om één zin ging, zou het een
onbelangrijke wijziging zijn. Maar
het is typerend voor de manier, waar
op de schrijver met zijn stof om
springt. Ik zeg het met enige nadruk,
omdat hier het zwakste punt van de
vorige drukken lag: voortdurend liep
de schrijver de lezer voor de voeten
met oordeelvellingen, veroordelingen
en preken. Dat alles, waarvan veel
gebruikers op de duur razend werden,
ls nu verdwenen.
Traditioneel
Dit betekent niet, dat het boek nu
kleurloos is geworden. Duidelijk
komt naar voren, dat de schrijver een
protestant is, die ook recht wil laten
wedervaren aan de kerk van vóór de
Hervorming en aan de katholieke
kerk van daarna.
Heeft het verhaal ook een eigen
kleur? BIJ een zo beperkte omvang
ontkomt men er niet aan, dat het
zwaartepunt komt te liggen bij wat
men de geschiedenis van de „officiéle
kerk" zou kunnen noemen: de ge
schiedenis van pausen, kerkvaders,
ketters en kerkhervormers. IK heb op
dit punt toch wel kritiek. Is het boek
niet al te traditioneel geworden, te
weinig gedurfd? Ik schrijf het wat
aarzelend neer, omdat Ik ook niet
precies weet, hoe het wél zou moeten.
Maar uiteindelijk kon niemand de
auteur dwingen, dit boek te schrij
ven. Doet hij het, dan mag je hem er
ook op aanspreken en de vraag stel
len: waarom doe Je het eigenlijk en,
als Je het doet, kan dan niet heel wat
traditionele stof over boord om nu
eens andere, eigen accenten te
leggen?
Kras
Misschien hangt het hier gesignaleer
de samen met een volgend punt. Wel
ke Qpvatting heeft de schrijver over
het historisch verloop? Gebeurt er
eigenlijk iets in de geschiedenis van
de kerk? Het lijkt misschien een ab
surde vraag aan het adres van ie
mand, die daar juist vierhonderd
bladzijden over vol gekregen heeft.
Maar ls wel reden tot die vraag. Op
blz. 61 lezen we: „Er is geen vooruit
gang In de theologie". Ik vind dit een
krasse stelling. Als ik de gehele pas
sage lees, krijg ik de indruk dat daar
achter de volgende visie zit. Er is een
bron, de bijbelse boodschap. Soms
verwijdert de theologie zich van deze
bron. Dan komen er altijd weer men
sen, die de kerk tot haar bron terug
roepen: Athanasius, Augustinus, Lu
ther, Zinzendorf. Er is dus zo iets als
een pendelbeweging in de kerk: van
de bijbel óf en dan abrupt weer naar
de bijbel toe.
De visie heeft oude papieren, men
vindt haar al bij de eerste kerkhistori
ci. Ze heeft ook voordelen. BIJ deze
opvaatlng heeft de historicus een
norm, er is een centrum in de geschie
denis en dus ook een structuur in het
verhaal. Maar de nadelen zijn m.i.
groter. Eigenlijk ontkent men op deze
wijze de geschiedenis als zodanig. De
geschiedenis bestaat slechts bij de
gratie van mensen, die fout zijn.
Prof. dr. Otto J. de Jong
Verbetering
Wat mij altijd weer opvalt maar
dan kies Ik voor een totaal andere
benadering is de geweldige veel
vormigheid van het christendom. Op
hoeveel totaal verschillende wijzen
hebben mensen hun geloof in Jezus
beleefd! Het gaat daarbij om eerbied
voor wat mensen in Jezus gezien heb
ben, ook die mensen die ver van mij
afstaan. Ik zeg niet, dat ik van deze
veel meer relativerende visie niets bij
De Jong vind. Integendeel, over het
algemeen toont hij een redelijk Inle
vingsvermogen. Maar zijn visie heeft
ongetwijfeld tot gevolg, dat een be-"
paald raster wordt gehanteerd.
rvei
ld
fa
Tussen de VPKB enerzijds en de her
vormde kerk alsmede de gerefor
meerde kerken In Nederland ander
zijds is inmiddels een gemeenschap
pelijk overlegorgaan in het leven ge
roepen, dat beurtelings in België en
Nederland vergadert en een samen-
op-weg proces, nu niet van de beken
de twee, maar van de drie kerken wil
bevorderen.
Nog niet duidelijk is, hoe het blad van
de voormalige gereformeerde kerken
in België „De Open Poort" zal worden
verbreed tot een orgaan van de
VPKB. Dit blad wordt grotendeels
gefinancierd uit steunabonnementen
In Nederland (thans ongeveer 10.000).
Dit aantal loopt echter geleidelijk
terug, al staat daar tegenover dat het
aantal abonnees in België duidelijk is
toegenomen.
MAASTRICHT (ANP) De door bis
schop Gijsen geëxcommuniceerde en
uit het priesterambt ontzette pastoor
Cor van der Spek van de .streekge
meente Het Eikske" te Schaesberg
moet de pastorie uit. De Maastrichtse
rechtbank heeft de aan bisschop Gij
sen getrouwe parochie van het buurt
schap Het Eikske in het gelijk
gesteld.
Geen moment te verliezen
We lazen zaterdag: „en hij (Petrua)
greep hem (de verlamde) bij de
rechterhand." Daar moeten we nog
even bij stilstaan. We zagen dat er
iets agressiefs in dat grijpen zit. Hei
is geladen met de noodzaak van hei
moment. Er wordt hier niets
uitgesteld en niets afgewacht. De
verlamde ls er, de Naam van Jezus»1 v
er en de apostelen zijn er. Er hoeft I?
nergens op gewacht te worden,
hoezeer het „wachten op God" ln
andere omstandigheden ook zinnl»
mag zijn. En dat alles terwijl er van
de buitenkant gezien geen enkele
reden was om zo'n haast te maken.
De verlamde zat er immers al zolai
hij leefde, 't Was nooit anders
geweest. Ik hoor het soms mensen
zeggen als het erom gaat om een op
zichzelf zinnige verandering aan te
brengen: 't Is toch altijd zo geweest
Ik denk dat dit een heel belangrijk
gezichtspunt is in deze tijd. In heel
veel situaties handelen mensen
eenvoudig omdat ze altijd zo
gehandeld hebben. Die hoge
politie-functionaris ln Portugal die
dat Nederlandse meisje, ten onredtfC
verdacht van terrorisme, zondert
een klap gaf, deed daarmee
waarschijnlijk niets ongewoons. Dj:
had hij altijd gedaan, 't Was altijd»
geweest. Mensen die moeite geven,
ook al is die moeite nog zo klein, en
terecht, moet je hardhandig laten
merken dat Je die moeite niet wiltZf
blijft alles op orde en kan je rustig
doorleven, ten minste als Je aan de
kant staat van degenen die kunnet L
slaan. Mensen die zich met ft]
mensenrechten bezig houden zijnoi(l
eigenlij k lastig, want ze willen
verandering. Waarom? 't Is toch I
altijd goed gegaan! Wie heeft er nu V
last van al dat gif in de zee en ont
onze hulzen? Petrus greep de
verlamde. Er was geen moment te
verliezen.
!d<
vt
Kardinaal Pignedoli
Geschiedenis leeft van het verhaal.
Althans, zo is het altijd geweest. Op
het ogenblik schijnen alleen de En
gelse historici deze hoge kunst nog te
verstaan. Ook ln dit boek ls het zeker
niet het sterkste punt. Maar ruimte
voor het verhaal kan men natuurlijk
alleen creëren door een vergaande
mate van selectie van het feitenmate
riaal. Welnu, waarom niet? Ik heb
zoëven al gezegd, dat wat meer durf
de schrijver niet zou misstaan, ik zou
het hier nog eens willen herhalen. Het
mag dan waar zijn, dat het boek op
allerlei cursussen gebruikt wordt, dat
behoeft nog niet te betekenen dat er
toch weer zo veel mogelijk „ln" moet.
Mijn conclusie ls: een geweldige ver
betering, maar graag bij een volgende
druk nog wat meer veranderingen. En
overigens: van harte bedankt!
Dr. C. Augustijn, hoogleraar kerkge
schiedenis van de Vrije Universiteit
te Amsterdam, bespreekt de „Ge
schiedenis der kerk", tiende, geheel
nieuwe druk, door dr. O. J. de Jong,
hoogleraar kerkgeschiendenis aan
de rijksuniversiteit te Utrecht. Uitg.
Callenbach, Nijkerk, 57,50.
De president van het Vaticaanse i
cretariaat voor de niet-christea
kardinaal Sergio Pignedoli, is a
dagochtend op 70-jarige leeftijd ove
leden. Piognedoli stond in het Val
caan te boek als een vertrouwelii
van paus Paulus. Hij ls ook wel w
genoemd als diens mogelijke opt
ger. Zelf vond hij dit desdtijds „dat
rende onzin", waarom zijn ouden
de hemel nog harder zouden lach
dan hijzelf. In 1977 maakte hij
diplomatieke blunder toen hij
hoofd van de vatikaanse delega
naar een door de Lybische presidi
Gaddafi georganiseerde moslim-O
ferentie zijn goedkeuring gaf aan
sterk anti-Israëlische slotverklaii
van het congres, zonder dat hij 4
helemaal gelezen had. Het Vatlka
moest alle zeilen bijzetten om de bo
weer recht te trekken. In 19711
Pignedoli in Nederland. Hij bezoi
de Salvator-parochie in Amsterda
Noord, waar hij een zorgvuldig vo
bereide, pittige preek over Karl Baf
liet schieten, omdat een journal
hem vertelde dat die heus te moei!
zou zijn voor de Amsterdamse katl
lieken. Pignedoli heeft toen
over de jongeren gepreekt.
Paulo Freire
De Braziliaanse pedagoog P«
Freire (58), sinds 1973 adviseur
onderwijs- en opvoedingskwesties
de wereldraad van kerken en dir
teur van het „instituut voor cultus
actie" ion Genève, is teruggelee*
naar zijn vaderland. Hij wordt
hoogleraar oaan de katholieke
versiteit van Sao Paulo. Freire is
tlef geweest bij de alfabetisering
Brazilië. Volgens hem moet er n
alleen schrijven en lezen geleerd
den, mar moeten de mensen ookl
wust gemaakt worden van hun el
mogelijkheden. I 1964 is hij opgepi
omdat men zijn pedagogische metl
den verdacht vond.
ADVERTENTIE
tEHMAnC
paternosters
(geautomatiseerde)
omloopstellmgen voor
kantoor en/o( magazijn
brengen rust en dynamiek
in uw organisatie
02510-2564^
Ö\lNO