lacaber drama mist nenselijke werkelijkheid Fascinerend vakman Borowczyk onder de maat Van Manens Live blijft unieke gebeurtenis Kurosawa niet sterk, wel leuk De staart van Love Story /hen a stranger calls I comme Icare 7 V f Sanjuro Tsubaki es Héroïnes du mal Mows rouwen innen het ik bijna Oliver's Story Prolongaties en reprises iG 13 JUNI 1980 FILM/ KUNST TROUW/KWARTET 1 or D. Ouwendijk oorsprong van het verhaal, dat in de film When a stranger calls van Fred Walton, wordt ,|Meld is een krantebericht, ooit door een van de vervaardigers van het scenario, Steve Feke, ezen. Het bericht betrof een jeugdige vrouwelijke babysitter, die werd gekweld door rfoontjes met een dreigend karakter. v, U}ch niets bijzonders. Het bijzon- school in het feit, dat de „vreem- ,ig aan de telefoon" in het huis waar het meisje over de kinderen [kte, verborgen zat. Een werkelijk- die herinnert aan de macabere isieën van wijlen Alfred Hitc- V r Het is een verademing om weer eens een dramatisch strak opgebouwde film te zien. Zo'n film is I comme Icare („de I van Icarus"). Oeen opzienbarende, maar wel een fascinerend vakkundig gemaakte film. De maker is Henri Verneuil geweest, een man die met ettelijke films het bewijs heeft geleverd, dat zelfs met conventionele gegevens een schijnbaar onconventioneel werk op een sterke manier kan worden neergezet. Er zijn in de film drie verschillende gestaan) komen allemaal op een ver sprak er met een vriend, Fred jd, over en beiden meenden er pracht onderwerp in te zien voor korte televisiefilm. De film werd lakt, maar had geen succes. De itig minuten durende film werd >n door een drietal filmprodu- die wel „brood" zagen in een reiding van het gegeven en, met e als medeproducent en Walton regisseur, er een lange „speelfilm" maakten. Jkortkomingen de twintig minuten durende tele- i er heeft uit gezien kan ik niet Tórdelen. maar de wetenschap dat een uitbreiding is van een nopter gehouden gegeven laat je begrijpen over de tekortkomin gen, die in de film schuilen. Als men zich de gegevens indenkt een jong meisje, dat in de avondlijke stilte van een huis op kinderen zit te passen, dat gestoord wordt door hinderlijke telefoontjes en opeens tot de ontdek king komt dat de kennelijk geestelijk gestoorde telefoneerder ergens van uit het huis belt dat laat je inderdaad koude kriebels over de rug lopen. De wezenlijk dramatische spanning van het gegeven zit vooral hierin ver scholen. Voorzover de film in haar definitieve uitweiding zich tot dit gegeven be perkt, bezit zij een waarachtige gela denheid. Wat daar verbeeld wordt is in feite „niets". Het meisje Jill (Carol Kane), dat in het weelderig ingerichte milieu aan haar taak als babysitter is begonnen, is een ontspannen rustig type. De eerste telefoontjes irriteren haar meer dan dat zij er angstig door wordt. Vooral omdat zij in het begin denkt, dat iemand op een kwalijke manier grappig wil zijn. Maar vanuit de stilte van het huis en het onverwachte gerinkel van de tele foon begint iets vreesaanjagends door te sijpelen. De onbekende dringt er bij Jill op aan, dat zij gaat kijken hoe het met de kinderen bij wie ze moet waken gesteld is. Ze schijnt even te besluiten om het te doen. maar wordt door iets onverklaar baars tegengehouden. Tot slot begint de angst haar te overmannen, zij belt de politie en dan komt snel de ont knoping van het drama de kinde ren zijn op een beestachtige manier om het leven gebracht en JUl was voorbestemd om ook slachtoffer te worden. Carol Kane als de baby-sitter. Psychopaat In de film wordt niet deze spanning als drama opgebouwd maar het ver volg ervan: de moordenaar blijkt een psychopaat te zijn geplaatst in een psychiatrische inrichting, waaruit hij ontsnapt is. Een detective, die de lijkjes van de kinderen heeft gezien en daarom een intense haat tegen de dader heeft opgevat, wordt aangeno men om de man weer op te sporen. De film is geconcentreerd op dat de- Amsterdam, Tuschinski I, 16 jr. tectivewerk. Wat je bij de film blijft hinderen is, dat je na een eerste ont knoping de lugubere waarheid om trent de aanwezigheid van de gek in het doodstille huis met de (onzicht baar blijvende) kinderen en de baby sitter nog in de verwachting wordt gebracht van een tweede ontknoping. Dat zou gekund hebben, als je iets zou weten over de menselijke werke lijkheid van de psychopaat. Hoe is hij tot zijn afwijkingen gekomen? Wat is zijn wezenlijke afwijking? Is hij een ongelukkig mens? Een gedoemde? een onrechtvaardig gekwelde? een bedorven geest? Omdat je niets van de man weet, kan bij de kijker ook geen gevoel van gemeenschap opko men met het lot van de man. Daarom gaat de film feitelijk uit als een nachtkaars. Goed, een nachtkaars in technisch gezien wel impone rend formaat; maar toch een nacht kaars. elementen verwerkt: politieke, crimi nele en psychologische. Zij vormen de drie strengen van het verhaal. Strengen die zo behendig in elkaar zijn gevlochten, dat er een ondeel baar geheel is bereikt. Er wordt een moordaanslag gepleegd op een president. Van welke staat, doet er niet toe. De moordenaar be vindt zich in een hoog flatgebouw, hij wordt daar door een onbekende neer- dachte manier om het leven: een tweede parallel met de moord op Kennedy. Volney komt er achter, dat er verbindingen bestaan tussen de wereld van de misdaad en de geheime dienst van de staat. Hij doorziet vol ledig het complot: komt de officiële „dienst in de staat", tot het besluit dat politici onwenselijk zijn gewor den, dan weten ze, als overheid, in de wereld van de criminaliteit makkelijk figuren te vinden, die als „reinigings- geschoten. Er wordt een commissie dienst" kunnen fungeren. De ontdek- van onderzoek benoemd, die na een jaar de zaak gesloten verklaart: de moordenaar is bekend, hij was een psychopaat. Een ongelukkige samen loop van omstandigheden dus. Een der leden van de commissie alle maal „achtenswaardige mannen" wenstzich niet te binden aan de offi ciële verklaring. Het is de procureur generaal van de staat. Volney (Yves Montand). Hij zegt zijn twijfels te hebben. Daarmee wordt in de film een parallel opgenomen met de moord op president Kennedy. king kost ook Volney het leven. Het boeiende aan de film ls. dat hij. ondanks het feit van de onmiskenba re verwijzingen naar de moord op Kennedy (of King, of anderen) een zelfstandig drama is geworden. De individuen zijn authentiek, geen re plieken van historische figuren. Niet in het minst daardoor is het kijken naar deze film een spannende bele venis. DO Amsterdam Calypso; Den Haag Asta, 16 jr. Ontdekking Er zijn meer gelijkenissen: mensen die een andere visie hebben op de moordenaar (volgens hen een door hen herkende figuur op een andere plaats in het gebouw dan waar de „erkende moordenaar" zou hebben c films van Valerian Borowczyk zijn, te beginnen met „Goto, de l'amour" uit '69 of „Blanche" uit 1972, omstreden films mst. Het is bij alle films van deze oorspronkelijk Poolse Btenaar een vraag geweest, of men bereid was zich te laten ,f linnen door de picturale schoonheid ervan. Marceline en Marie alle drie geno men uit verschillende tijden: de re naissance, de negentiende eeuw, de moderne tijd. schoonheid, die verhoogd werd een zeer verfijnde erotiek. Het ie beeld" heeft bij Borowczyk Is de voorrang gekregen boven Imisch dramatische beeld. Soms een bijna geniale harmonie be- maar heel dikwijls moest de oopbezoeker zich tevreden stel let barokke kleur- en vorm-ex- ganties. die nauwelijks binnen van de beoogde dramatiek itvaardigen waren. Waarschijn- dit te herleiden tot de kunst. Borowczyk zich in allereerste itte bekwaamd heeft schil- it en lithografie. [hetjongste filmprodukt van Bo- tylr Les héroïnes du mal is Huafilm, vrijwel niets genietelijks Ier overgebleven. De strikt picutra- kwaliteiten zijn opnieuw voortref- |k te noemen, maar voor de rest is allemaal even gezocht en wille- irig Tot en met de erotiek, die in r geval alle charme van Borowczyks Uectuele verfijning heeft verloren wel dicht in de buurt is gekomen wat alleen maar gekwalificeerd I worden als materiële porno, i vertelt belevenissen van een 1 jonge vrouwen, Margherita, idows" begint met een landing. Daar hoeft nle- Mingen°Ieneaanverwante Life ook deze keer nog te lang Boccaccio Het verhaal in „Margherita" (een amoureus avontuur, eindigend met de dood van de schilder Raffael) heeft een Boccaccio-achtig karakter. Maar het vertoont alleen maar de grove aspecten van Boccaccio's erotische fantasieën, zonder ook maar iets erin te laten binnenvloeien van de liber tijnse speelsheid van het voorbeeld. Het verhaal van Marcelline is het enige dat is uitgewerkt met een ver rassende pointe. Een zestienjarige, afkomstig uit gegoed burgermilieu (met ouders om op te schieten), heeft al haar kinderlijke affectie afgescho ven op een wit konijn. Om haar (pe dagogisch) te treiteren laten de ou ders het konijn als gebraad opdienen en door Marcelline, die aanvankelijk niets in de gaten heeft, opeten. Mar celline wreekt zich door haar ouders de hals af te snijden. Het gruwelver haal eindigt heel onschuldig in de slaapzaal van een meisjespensionaat, waar Marcelline „sterke verhalen" vertelt Ook dat van het konijn? Het derde verhaal, Marie, over een vrouw, een ontvoerder, haar man en een hond, bevat een zo onfrisse sug gestie, dat het me niet belieft om er nader op in te gaan. Over het geheel genomen is de film Borowczyks talentvol erotisch en te vens intellectualistisch spelen met kleur en materie en beide zeer lichamelijk niet waardig. DO. Amsterdam Alfa 2, 16 jr. Met grote regelmaat worden door Film International Japanse films uitgebracht, hetzij nieuwe, hetzij al in het verleden gemaakt en vertoonde films. Het lijkt een wat vermoeid nagolven van een belangstelling, die een aantal jaren geleden zeer groot ls geweest. Alsof er van het filmen in Japan een vernieuwende stimulans op het Europese of westerse filmen zou kunnen uitgaan. Dat is een vergissing geweest. Fragment uit Les héroïnes du mal. Het Japanse filmen is sterk nationaal gebleven. Niet in de zin van een natio nalisme, dat zijn apartheid hoog wil houden en als het toppunt van cul tuur beschouwd wil zien. Het natio nalisme in het Japanse film is, trouw blijven aan stijlen, die te herleiden "Zijn tot de invloed van eeuwenoude inheemse culturen. Dit maakt, dat je nooit met echt onbevangen meege voel aan Japanse films gebonden kunt raken. Te meer niet. omdat veel al terug wordt gegrepen op de Japan se historie, met allerlei wederwaar digheden van Shoguns, edelen, prin sen en samoerai. Afstand Dat is ook weer het geval met de uit 1962 daterende film Sanjuro Tsubaki van Kurosawa. In deze film neemt Kurosawa herhaaldelijk op een luch tige manier afstand van het traditio nele drieste samoerai gedoe, dat je in zoveel Japanse films aantreft. De su per heldhaftigheid wordt net. niet ri dicuul, maar krijgt toch wel een knauw. Zelfs in de heroïek van de hoofdfiguur, Sanjuro. die door een charmante Japanse dame wordt ver geleken met „een getrokken zwaard". Zo flitst hij. En. zegt de dame, een zwaard dat werkelijk imponerend is, is bestemd om in de schede te blijven. Sanjuro erkent dat, maar wordt door de omstandigheden gedwongen, om een „getrokken zwaard" te blijven. Corruptie, verraad, heldenmoed en Miljoenen over de gehele we reld hebben oceanen smake lijke tranen vergoten bij de geraffineerde huilebalk-film „Love Story", gebaseerd op het veredelde Kasteel-roman- netje van Erich Segal. Als u het nog niet of niet meer mocht weten: ene Oliver en ene Jenny beleven daarin een volmaakte liefde waardoor de leukemie een wrede streep trekt. Jenny is dood maar Oliver leeft en waarom zou Segal daar geen profijt van trek ken? Aangezien hij in het be zit is van jeugd, schoonheid, intelligentie, een onoverzien bare hoop geld en wanhoop (vooral op dit laatste komen vrouwen af als vliegen op de stroop) ligt het in de rede dat de man wel weer eens aan het vrijen zal raken. In „Oliver's Story" van regisseur John Korty gaat hij. na lange, kuist jaren, wat zuchtend en aarzelend aan slag. De vTOUwen aan wie men hem wil koppelen moet hij niet, maar zijn nog steeds zwaar gewonde hart wordt geraakt door Marcie, een vrouw die minstens zo mooi. intelligent en rijk is als hij. Doch aangezien Segal het ongelukkige einde tot zijn handels merk heeft gemaakt moet het mis gaan. Oliver heeft namelijk bij al het andere ook nog een neiging tot socia le vooruitstrevendheid en Marcie is er niet wars van de fraai geschoeide voet op de underdog te zetten, vandaar. „Oliver's Story" (met respectabele W W.-B. Amsterdam-Tuschinski 2. n worden allang modieus in misbruikt. al spoedig blijkt dat het hier »t om een gewone pak-de-da- tov. ook al wordt meteen een tkkelijke politieman ingescha- Nee, er zitten verwrongen din- diter, het rollen-schema wordt n kop gezet Stoere feministen 1 misschien tot woede bewegen, 1 gefixeerde mensen zullen er chijnlijk niet onwenniger te- n kijken als tegen elf van de twaalf-in-het-dozijn thrillers i ook van psychologisch hout AMSTERDAM Omdat de geplande Schone Slaapster-produktie door financiële tekorten door Eefje van Schalk Planken wordt gezaagd. producer en regisseur zo a[ opgeven over de geheimzinnig- a.: JJ® de plot wordt niet recht "Ik. want een blinde weet na fartier hoe de boel zo ongeveer zit- Dat vormt dan ook de 3 Deid van „Windows": er zitten huwelijks kronkels in de in- i?.. en geen onverwachte Si?, gen- de makers hebben «ujnlijk gedacht dat het bizar- [genoeg was. Ten onrechte. De 1 ebt weg, een paar bleke bieden geen soelaas, dat de 1181 leven moet laten iii maar je ziet het aanko- tmfi, roemde cameraman Gor- wuiis („Windows" is zijn regie- weet aan een vrij onbekend an New York in de greep van «tater griezelig kille beel- ontwringen. Maar gevoel voor voor timing heeft hij niet. zakt „Windows" langzaam «ner als een pudding in elkaar. W. W.-B. voorlopig niet kan doorgaan, komt Het Nationale Ballet dit Holland Festival terug met tien Carré-voorstellingen van Live/Life, de tweedelige produktie die vorig jaar zoveel opschudding veroorzaakte. Voor beide balletten geldt het etiket revolutionair, maar dat begrip dekt wel verschillende ladingen. Van Manens Live (Liszt) is baanbrekend door de unieke vondst om een gelijktijdige videoregistratie (live) en een vooraf opgenomen studio-opname (flashback) in een levend ballet onder te brengen. pdsm-, Alhambra 1, 16 jr. Eén danseres, de superslanke Coleen Davis, wordt tijdens haar bewegin gen door de ogen en zeer vaste hand van cameraman Henk van Dijk „op genomen": zij wordt live weergege ven op een groot scherm achter op het podium. Hierdoor ontstaat het effect van dubbel kijken; zowel haar beeld als de danseres zelf vragen in tens om aandacht. Davis gaat de uit daging van de camera (haar eigen beeld) aan, zelfs letterlijk loopt ze over de cameraman heen. Wetend dat ze niet aan zijn registratie kan ontko men speelt ze er als het ware mee, met haar beeld en met hem. de zwart geklede onbekende registrator. Het verhalende element in dit ballet komt door de entree van een danser. Henny Jurriëns, die het toneel over steekt en verdwijnt. Zij volgt hem en in de hal van Carré dansen zij een door de camera geregistreerd, agres sief geladen duet (voor het publiek op het scherm te volgen), waarbij de architectonische kenmerken van die ruimte op zo'n sublieme manier zijn verwerkt dat de pilaren, schuifdeuren en spiegels een dramatische functie krijgen. Schitterend gevecht Terug in de zaal duwt Davis haar hand voor de camera, alsof ze zichzelf wil wegvagen en wat de zaal te zien krijgt is een flashback, waarin haar herinneringen aan een studio-dansge- vecht in beeld komen. Een schitte rend gevecht in de stilte van bonken de voeten, klossende spitzen en hij gende ademhaling. De vrouw wordt op haar rug met de armen tegen de vloer gedwongen en het enige dat zij in de onderdrukking nog kan doen, is Jurriëns door zijn bescheiden opstel- haar hoofd afwenden. De danser linS maar intense aanwezigheid en staat op, incasseert een klap en loopt Van Dijk door zijn ongeloofwaardige woedend weg. Deze flashback maakt soepele camerabediening. duidelijk wat er live met de twee mensen aan de hand is. Dót is het geniale van dit ballet, waarin het ver leden concreet en levend wordt ge maakt door de combinatie van beeld en beweging. Langzaam loopt Davis, als haar verleden weg vaagt, met de registrerende camera achter haar aan naar buiten, om als een schim achter de hoge brug te verdwijnen. Een sterk beeld, van een vrouw die zichzelf kan redden. Het ballet is duidelijk gebonden aan de uitvoerenden, die net als vorig jaar grote bewondering afdwingen. Davis door haar haarscherpe balleUijf. open cameragezicht en stalen zenuwen. Minder plezierig is het terugzien van Life, het twee uur durende spektakel van Van Dantzig en Van Schayk voor het hele gezelschap. De 22 delen zijn onder te brengen in drie hoofdmoten: de jeugd (revolte), de volwassenwor ding (zoeken van idealen) en het ou der worden, met het besef dat het leven niet meer is dan een eenzaam avontuur. In vergelijk met de produk tie van vorig Jaar zijn er in opzet en inhoud weinig verschillen te ontdek ken. Pas in het laatste kwartier komt de verandering: bleef de hoofdfiguur zich vroeger tot het bittere einde ver zetten, zelfs in de folterkamers, dit jaar laat hij zich geleidelijk alle idea ler^ van opstand tegen vervuiling, on slimheid spelen weer een essentiële rol in het verhaal. Een kamerheer van de keizer weet, dat er in zijn clan verschrikkelijk corrupte handelingen worden gepleegd. Onder toezicht van de politiechef van zijn streek. Kikui. Een neef van hem verdenkt zijn oom van de corruptieve handelingen en deelt Kikui zijn vermoedens mee. Hij vertelt dat in een vergadering aan zijn vrienden en wordt daarbij af ge-, luisterd door de verborgen zittende samoerai Sanjuro. Die geeft een gees tige uitleg aan zijn vermoeden, dat de oom-kamerheer oprecht is en Kikui- no een schurk is. want de een is lelijk (heeft een paardegezicht dat langer is dan een paardehoofd), de ander is knap van uiterlijk. Langs de gebrui kelijke weg van list en geweld worden de zaken opgelost. Exotisch Het is geen sterke film van Kurosa wa. al heeft zij door het (voor ons) exotische wel een bepaalde aantrek kelijkheid. Sanjuro is geen „heldenfi guur" als in onze cultuur een Don Quichot. maar zowel door hem zelf als door de twee in de film ten tonele gevoerde vrouwen (echtgenote en dochter van de kamerheer) wordt er aan zijn heroïek geknabbeld. Daarom is het niet onamusant om naar de film te kijken. DO. Amsterdam Kriterion, 16 j. hoofdrollen van Ryan O'Neal en Can- dice Bergen) deelt met vele vervolg- boeken en -films een zekere bleek heid: „Love Story" kon je aanbidden of verfoeien, een tussenweg was er niet, „Oliver's Story" beweegt zich over het middenpad en zal dus waar schijnlijk noch een tranen- noch een kassa-trekker worden. Hoewel het link is je op dat gebied aan voorspel lingen te wagen: de smaak van het grote publiek is een raadselachtig fenomeen. Fragment uit Live van Hans van Manen en op muziek van Franz Liszt. Live is het eerste deel van de Live/Life dat dit jaar weer op het programma in het Holland Festival staat. Op de foto Coleen Davis en Henny Jurriëns. Foto Jorge Fmtauros recht en ongelijkheid ontnemen. De jongen ziet de dansende tijger in zich zelf sterven en hoewel hij nog op het schoolbord schreef dat conforme ren gelijk is aan creperen, laat hij dat wel met zich gebeuren. Zijn persoon lijkheid wordt door de maatschappij kapot gemaakt. Van Dantzig en Van Schayk zijn er dus nog pessimisti scher op geworden. Dezelfde verwijten die zij vorig jaar over hun Life kregen, blijven gelden: het is erg lang. heeft geen climax en laat een uiterst naïeve kijk op de wereldproblemen zien. Clichés wor den gebruikt om het essentiële aan te geven. Dat roept wrange bijsmaken op en het beeld van AJC van de jaren tachtig, met alle beslist eerlijke en oprechte bedoelingen van Van Dant zig en Van Schayk. Manhattan De nieuwste film van Woody Allen, een ode in zwart-wit aan zijn geliefde stad New York. De gehele week in Rivoli. Heerlen en City 2, Roosendaal. The Godfather deel I! Vervolg van de kroniek van een Mafia-familie, ver rassend sociaal en politiek geënga geerd. geregisseerd door Francis Ford CN Odeon 2. Den Haag Die dritte Generation Rainer Wemer Fassbinder veegt in een barokke film de vloer aan met de Duitse revolutio nairen van de derde generatie en met de maatschappij die hen voortbracht. De gehele week in Cinecenter. Am sterdam In einem Jahr mit dreizehn Monden Navrante film vol gefrustreerde men senliefde van Rainer Werner Fassbin der. 13 juni Filmhuls Arnhem. Les demoiselles de Wilko Prachtige. Tsjechow-achtige film van de Pool Andreej Wajda. 14 en 15 juni Film huis Breda. Chiedo Asilo De nieuwste film van de Italiaan Marco Ferreri. vol kinderen en een anarchistisch levensgevoel. 13, 14 en 15 jiini Filmhuis Nijmegen. Die Blrchtrommel Film van Volker Schlöndorff naar het boek van Gün- ter Grass met een unieke bijdrage van de kleine trommelaar David Ben- nent. De gehele week in City 6. Am sterdam; Luxor. Haarlem: Bijou. Hil versum: Studio. Delft; Euro 8. Den Bosch; Royal. Echt: City. Delfzijl: Royal. Roermond: Tivoli 1. Apel doorn. Koning van Engeland. Hulst; Centraal. Helmond; City. IJmuiden. Royal, Weert Prepares vos mouehoirs Bijzonder amusante komische Frane satire van Bertrand Blier met prachtige rollen van Gérard Depardieu en Patrick De- waere De gehele week in Studio. Lei den en Camera. Den Haag. David Zachtmoedige en Intrigerende film van Peter LUienthal over een toevallige overlevende van de nazisti sche joden-vervolging. De gehele week in Camera, Den Haag. Ten Aardige komedie van Blake Ed wards over de perikelen met een plas tic droommeisje. niet zonder morele en maatschappelijke vegen uit de pan De gehele week in City 3 en Tuschinski 4. Amsterdam. Cineac 2. Den Haag; Lumière 4. Rotterdam; Luxe. Arnhem. City 3. Groningen: Rembrandt 3, Utrecht. Koning van Engeland. Hulst; Centrum 2. Nijme gen; Victoria 2. Hoorn. Harmonie. Til burg. Roxy, Bergen aan Zee; Luxor 1. Beverwijk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 11