^Russen versterken hun
positie in Afghanistan
Militairen naar
Nieuwe Hebriden
Moskou's bondgenoten voelen niets voor 'koude oorlog'
Initiatief EG krijgt
fgeen warm onthaal
Mugabe weigert Russische tanks
Nederland gooit hoge
ogen bij levering van
fregatten aan Portugal
Chin a Sen:
'Regering
is de baas'
Babrak Karmal
in isolement
Egypte en Israël eens:
Chileense
vakcentrale verboden
Besluit Parijs en Londen:
Reagan treedt
af bij seniliteit
Bijhouden Brits
gemeentefonds
gebeurt in VS
Weer verzoek tot
aanhouding van
zoon Donat-Cattin
PONDERDAG 12 JUNI 19B0
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
ISLAMABAD (AFP) De positie
van de Afghaanse president Babrak
Karma) lijkt geïsoleerder dan ooit,
sedert hij eind vorig jaar door de
Russen aan de macht werd geholpen.
Naast de hevige gevechten tussen
Islamitische opstandelingen en het
Russische bezettingsleger, vindt er
ook een gewelddadige confrontatie
■laats tussen de twee voornaamste
politieke groeperingen
«elf.
Bij gewapende botsingen tussen de
parcham-groep van Karmal en leden
van de Khalq-groep van de voorma-
Ui lige president Taraki zijn de afgelo-
ntipen twee weken alleen al in de Af-
ghaanse hoofdstad twintig doden ge-
01
vallen. Bij soortgelijke botsingen in
Kandahar, een grote stad in het zui
den van Afghanistan, zouden zeker
veertig doden zi£i gevallen. In een
recente toespraak tot afgevaardig
den van de provincie Pakhtia, gaf
Karmal toe dat er sprake is van
tegenstand tegen zijn bewind van de
kant van „kameraden".
Volgens westelijke diplomaten leeft
Karmal zeer teruggetrokken in zijn
paleis, dat zwaar bewaakt wordt
door Russische militairen. Een
vluchteling bevestigde in Pakistan
dezer dagen het gerucht dat zelfs de
vader van de president geen toe
stemming kreeg zijn zoon te bezoe
ken. De president kampt met een
steeds sterker verdeeld leger, dat bo
vendien zware verliezen heeft gele
den in de strijd tegen de opstande
lingen.
Hoewel de scholen officieel open
zijn, komt maar een gering deel van
de leerlingen opdagen. Ook op het
sociale front is de onrust groot. In
verscheidene bedrijven wordt al eni
ge tijd gestaakt, ondanks dreigemen
ten van de regering dat stakers dood
geschoten zullen worden.
«i
ISLAMABAD, MOSKOU (Reuter, AP, AFP) Het Russische leger in Afghanistan is bezig
met een grootscheepse operatie de situatie in dat land weer in de hand te krijgen. Per dag
arriveren zeker twaalf grote transportvliegtuigen met Russische manschappen en materieel
op het vliegveld bij Kaboel. Het Afghaanse wegennet is voor alle gewone verkeer gesloten. Een
"Jhoge Afghaanse militair voert in Moskou besprekingen over een betere samenwerking tussen
het Russische en Afghaanse leger.
De Afghaanse hoofdstad Kaboel lijkt
op dit moment niet rechtstreeks meer
bedreigd te worden door een aanval
van de duizenden opstandelingen die
posities rondom de stad hebben inge
nomen. Wel worden grote aantallen
bombardementsvluchten uitgevoerd
vanaf het vliegveld bij Kaboel door
helikopters en bommenwerpers.
Volgens een Amerikaanse journalist,
die een klandestien bezoek aan Af
ghanistan bracht, zouden de Russen
daarbij gebruik maken van twintig
centimeter lange uiterst brandbare
stjaljes die met enkele duizenden
tegelijk vanuit vliegtuigen en heli
kopters op dorpen worden uitge
strooid, waarna deze tot onbranding
irorden gebracht door brandbom
men. De Russische soldaten zouden
bij gevechten met de opstandelingen
ook gebruik maken van dumdum ko
gels, die zware verminkingen aan
brengen. Het gebruik van dergelijke
kogels is in strijd met de conventies
van Genève
De Afghaanse autoriteiten hebben
het wegennet afgesloten voor alle ver
keer na de voortdurende aanvallen
op militaire convooien. Dat betekent
dat de stad nu volledig geïsoleerd is.
Russische militairen hebben op twin
tig kilometer van het centrum op alle
toegangswegen barricades opgezet
tegen een mogelijke aanval van de
islamitische opstandelingen.
Hoge Russische en Afghaanse mili
taire functionarissen hebben gisteren
in Moskou besprekingen gevoerd
over verbetering van de militaire sa
menwerking. De leider van de Af
ghaanse delegatie was generaal-ma-
joor Ooi Aka, hoofd van het politieke
bureau van de Afghaanse strijd
krachten. Hij sprak met de Russische
onderminister van defensie, maar
schalk Nikolai Ogarkow. Niet duide
lijk is waarom aan de besprekingen
van Russische zijde niet werd deelge
nomen door minister van defensie
Oestinow. Deze is al twee maanden
niet meer in het openbaar gezien.
Ook bij de parade op 1 mei op het
Rode Plein in Moskou was hij niet
aanwezig.
Haat
Ook in Kaboel zelf gaat het verzet
door. De haat jegens de Russen zou
hevig opgevlamd zijn nadat het Rode
Leger het vuur opende op studenten
en scholieren, aldus een voormalige
hoge regeringsfunctionaris in Afgha
nistan, die inmiddels de leiding heeft
van een verzetsgroep. Hij zei tijdens
een gesprek met journalisten in Isla
mabad. dat de Russische troepenver-
sterkingen in Kaboel meer bedoeld
zijn de hoofdstad in handen te hou
den dan om de opstand in de omge
ving van Kaboel neer te slaan.
Volgens de Afghaan waren er op de
dag van zijn vertrek uit Afghanistan
(20 mei) 40.000 Russische militairen
rondom de hoofdstad gelegerd en hij
meende dat daar sedert die datum
zeker 10.000 man zijn bijgekomen.
r
BONN, CAIRO (AFP, Reuter) Zowel Israël als Egypte
hoopt dat de verklaring over het Midden-Oosten die de
Europese Gemeenschap zal uitgeven tijdens de Europese top
die vandaag en morgen in Venetië plaats vindt, geen doorkrui
sing zal betekenen van het vredesoverleg onder auspiciën van
de Verenigde Staten.
ADVERTENTIE
De leider van een Israëlische parle
mentaire delegatie die op bezoek is in
Bonn, Yitzhak Berman, deed gisteren
ren beroep op de Negen het delicate
proces van de onderhandelingen tus
sen Israël en Egypte niet te verstoren.
De Israëlische delegatie werd giste
ren ontvangen door de vice-voorzitter
van de Westduitse bondsdag Anne-
marie Renger, die tevens voorzitter is
van de Westduitse-Israëlische parle
mentaire vereniging Eerder ontving
ook de Westduitse bondskanselier
8chmidt de delegatie.
Ook Egypte zou niet graag zien dat
een Europees vredesinitiatief in het
■Midden-Oosten het op gang zijnde
vredesproces verstoort. De Egypti
sche vice-president Mobarak ver
klaarde onlangs nog dat een Euro
pees initiatief in de Verenigde Staten
een weinig warm onthaal zou krijgen,
maar dat de Egyptische regering de
Negen niets heeft gevraagd. De Egyp
tische pers is nog iets duidelijker in
haar standpuntbepaling; ze verwacht
eigenlijk helemaal niets van de top in
Venetië, hoogstens een vage resolutie
waarin zowel de rechten van de Pales-
tijnen als van Israël worden erkend
De Oostenrijkse kanselier Kreisky,
de eerste westelijke leider die de Pa
lestijnse leider Arafat ontving, sprak
gisteren de hoop Uit dat de Europese
Gemeenschap zal overgaan tot een
expliciete erkenning van de Pales
tijnse rechten. Het Westen heeft ver
bannen politieke leiders al vaker niet
juist beoordeeld, aldus Kreisky, die
een vergelijking trok tussen de bal
lingschap van generaal De Gaulle tij
dens de Tweede Wereldoorlog en de
ballingschap van Jasser Arafat nu.
Egypte heeft de Israëlische premier
Begin gisteren veroordeeld voor
diens verklaring dat zijn regering nog
tien nederzettingen zal laten bouwen
in bezet gebied. Cairo vindt dat deze
opmerking geplaatst moet worden op
de agenda van de besprekingen die
begin juli in Washington worden ge
houden ter voorbereiding van een
mogelijke hervatting van de autono-
miebesprekingen.
Eerst werden 134 havenarbeiders ontslagen;
nè 1 mei werden 37 vakbondsmensen naar onherbergzame gebieden
verbannen,
nu is hun vakcentrale FUT helemaal verboden.
Wat hen rest is de hoop'ons protest èn onze steun.
Giro 1916108 Clat-Nederland, Nieuwe Gracht 47-
3512 LE Utrecht.
Stuur een proteatkaart, i
nummer 030-319675
in te vragen op telefoon-
SALISBURY (UPI) Premier Ro
bert Mugabe van Zimbabwe heeft
een aanbod van zijn vroegere ka
meraad in de guerrilla, Joshua
Nkomo, afgewezen om tanks en
gevechtsvliegtuigen van Russi
sche makelij in het leger op te
nemen. Mugabe wil daarmee voor
komen dat instructeurs en reser
ve-onderdelen uit de Sowjet-Unie
naar Zimbabwe moeten komen.
Mugabe streeft een onafhankelij
ke politiek na en heeft zijn buik
vol van de Sowjet-Unie, dat hem
weigerde te steunen in de guerril
la. Alleen het leger van Nkomo,
die nu minister van binnenlandse
zaken is, kreeg hulp van Moskou.
Na zijn grote verkiezingsoverwin
ning heeft Mugabe zich wel tot de
vroegere koloniale heèrsër Groot-
Brittannië gewend om hulp. De-
Britten helpen nu om het nieuwe
leger op te bouwen en een integra
tie tussen de vroegere vijanden te
bewerkstelligen. Ook op andere
gebieden helpen de Britten ijverig
mee aan de wederopbouw van de
vroegere kolonie.
Nkomo bezit naar verluidt elf
tanks van het type T-34 en enkele
MIG-straaljagers die nog in krat
ten zijn verpakt.
Volgens Mugabe zwerven nog
steeds eenheden van het guerrilla-
leger van minister Nkomo rond
die de bevolking terroriseren.
Een-
Heden van Nkomo die onder con
trole vEm de regering in Salisbury
sthan hebben onlangs nog 400 on
gehoorzame aanhangers van Nko
mo aangehouden. Zij zijn overge
bracht naar de JChami-gevangenis
in -Boelawayo./Öe guerrillastrij
ders die hadden geweigerd zich te
melden in de verzamelplaatsen
boden geen verzet bij de arresta
tie. Z& hadden zich maandenlang
misdragen en het gebied onveilig
geraakt
Van onze correspondent
LISSABON „Nederland heeft een gedegen en goed door
timmerd voorstel gedaan voor de levering van NAVO-fregat-
ten aan de Portugese marine," aldus de Portugese minister
van defensie Amaro da Costa. Da Costa brengt een bezoek
van drie dagen aan Nederland op uitnodiging van zijn collega
Scholten. Uit de woorden van de Portugese minister bij zijn
vertrek uit Lissabon gistermiddag kan worden opgemaakt dat
het Nederlandse voorstel hoge ogen gooit
Het gesprek tussen de beide minis
ters van defensie zou hoofdzakelijk
gaan over het Nederlandse voorstel
tot levering van drie fregatten, waar
van er één in Nederland en twee in
De Franse commissaris-resident op de Nieuwe Hebriden Jean-
Jacques Robert (links) bij zijn bezoek aan de opstandelingenleider
op Espiritu Santo Jimmy Stevens (rechts). Robert ging naar Stevens
om hem ertoe te bewegen een einde te maken aan zijn opstand. Het
overleg mislukte, waarop Robert met een militair ingrijpen op het
eiland dreigde.
VILA, LONDEN (AFP, AP, Reuter) Groot-Brittannië stuurt
„De buitenwereld heeft er geen benul 1?" ^(»i?UT\.He^rld.?n °m
van wat er in Kaboel gebeurt," aldus rust op de eilanden te herstellen. Vijftig él honderd man
deze man. „Op 24 februari tijdens de Franse para-militaire oproerpolitie zijn daar al aangekomen,
opstand van de bazaar, werden geen
zeshonderd, maar duizend mensen Het besluit is genomen nadat de op-
gedood. Granaatbeschietingen van- stand op het grootste eiland Espfrltu
uit gevechtshelikopters op de in mei 8 an to zich had uitgebreid naar een
manifesterende studenten maakten ander eiland Tanna. Daar kwam bij
op een dag 170 slachtoffers. Gewon- bet bestormen van een politiepost
den mochten van de Russische mili- een opstandeling om het leven,
tairen geen hulp krijgen. Ziekenhui- De Britse minister van buitenlandse
zen kregen de opdracht geen gewon- zake.-* Lord Carrington zei dat de
de .contra-revolutionairen' toe te troepen worden gestuurd om de over
laten." gangsregering van Walter Lini te
NEW YORK (AFP, UPI) Als
de 69-jarige republikein Ro
nald Reagan in november de
Amerikaanse presidentsver
kiezingen wint, sal hij sieh re
gelmatig aan een medisch on
derzoek onderwerpen. Bij aan
wijzingen van seniliteit zal hij
aftreden.
In een interview met de New
York Times zei Reagan echter
„zich nog nooit zo fit te hebben
gevoeld als nu". Hij zei nog net
zo alert te zijn als twintig jaar
geleden, dat hij niet vergeet
achtig is en ook geen last heeft
van „depressieve" buien.
ADVERTENTIE
steunen en er op toe te zien dat ver
wachte demonstraties in de hoofd
stad Vila niet uit de hand lopen. Lord
Carrington benadrukte dat ondanks
de troepentransporten de pogingen
van Frankrijk en Groot-Brittannië,
die de Nieuwe Hebriden tot 30 Juli
besturen, zullen doorgaan om de toe
stand vreedzaam op te lossen. Ver
wacht wordt dan vandaag de nood
toestand wordt uitgeroepen.
Lord Carrington heeft in het Hoger
huis gezegd dat Qroot-Britannië en
Frankrijk de Nieuwe Hebriden op 30
Juli geen onafhankelijkheid zullen,
als de ongeregeldheden op de eilan
den blijven voortduren.
Woordvoerders van Walter Lini zei
den dat er een verband is tussen de
opstand op Espiritu Santo en de on
rusten van afgelopen dinsdag op het
eiland Tanna. Het radiostation op
Espiritu Santo zou zijn sympathie
met de opstandelingen op Tanna
hebben betuigd.
Dinsdag probeerden de opstandelin
gen op Tanna de landingsbaan van
het vliegveld op te blazen om de
komst van troepen van buitenaf te
gen te houden. Aanhangers van Lini
wisten dit te voorkomen. De opstan
delingen trokken daarna naar een
Britse politiepost. Zij ontwapenden
de wacht en wisten negenentwintig
mensen te bevrijden die bij eerdere
onrusten op het eiland twee weken
geleden waren gevangen genomen.
De politie gebruikte traangas om de
opstandelingen te verspreiden. Bij de
ongeregeldheden voor de politiepost
kwam de opstandelingenleider Alexis
Yolou, waarschijnlijk door een kogel
van zijn eigen medestanders, om het
leven. De politie zou geen wapens
hebben gebruikt. Politietroepen van
andere eilanden hebben de politie
macht op Tanna versterkt.
Evenals de opstandelingen op Espiri
tu Santo willen de rebellen op Tanna
zich na de onafhankelijkheid van de
Nieuwe Hebriden afscheiden, of in
ieder geval een grote mate van onaf
hankelijkheid hebben van de rege
ring in Vila.
De scheiding tussen produ
cent en consument gaat ver
vagen. We worden prosu-
menten', veel-kunners en
zelf-doeners. eigen tuinman
en eigen huisarts. Dat
ngt een nieuwe, betere
balans in ons leven.
'De Derde Golf'. Alvin Tofflers toe
komstvisie, nu in de nieuwe Zero.
■NU IN OC KIOSK
LONDEN (AP) Wanneer
Britse regeringsambtenaren
uitrekenen hoeveel geld Britse
gemeentebesturen uit de
staatskas moeten krijgen, ge
beurt dat in feite in Amerika.
Er is in Engeland geen compu
terapparatuur die de ingewik
kelde formules aankan, beken
de een woordvoerder gisteren.'
Van de beeldscherm-terminals
in Londen gaan de signalen
eerst naar het in Amsterdam
gevestigde bureau Geiseo, een
dochteronderneming van de
Amerikaanse concerns Gene
ral Electric en Honeywell. Dan
gaan ze via een satellietver
binding naar de computers in
Cleveland (Ohio) en Rockville
(Connecticut) waar het eigen
lijke rekenwerk gebeurt Bin
nen enkele minuten verschij
nen in Londen de gewenste
antwoorden.
De uit te keren bedragen han
gen onder andere af van de
aantallen bejaarden, school
kinderen, onvolledige gezin
nen en werklozen, die dus per
gemeente trouwhartig in het
Amerikaanse informatiesys
teem worden bijgehouden. De
Britse overheid betaalt voor
de dienstverlening per jaar
200.000 pond (0,9 miljoen
gulden).
Portugal zullen worden gebouwd. De
in Portugal te bouwen fregatten zul
len van Nederlandse technische ken
nis profiteren. Ook van Italiaanse en
Belgische zijde worden voorstellen
tot de levering van deze fregatten
gedaan. Het Belgische voorstel zou
nog deze week bij de Portugese rege
ring worden ingediend. Dinsdag zou
een NAVO-ad-hoc-groep de drie voor
stellen naast elkaar leggen, waarna
Portugal de formele eindbeslissing
neemt.
Oost-Timor
Amaro da Costa. die tevens vice-voor
zitter is van de Portugese christen
democratische partij, het CDS, wil
met zijn Nederlandse collega ook pra
ten over problemen van algemeen
politieke aard. Hij zou onder meer de
kwestie Oost-Timor ter sprake bren
gen, zonder echter verband te leggen
tussen de levering van Nederlandse
fregatten aan zowel Indonesië als
Portugal.
Amaro da Costa is van mening dat
Nederland een belangrijke bemidde
lende rol kan spelen bij de oplossing
van de humanitaire problemen op het
door Indonesië bezette Oost-Timor.
„Maar de beste manier om het huma
nitaire probleem op te lossen is een
begin te maken met de aanpak van
het politieke probleem," is de strikt
persoonlijke mening van de Portuge
se minister.
Da Costa zou tenslotte ook praten
met de minister van landbouw en
visserij, Braks. Tijdens hun diner zou
de Portugese landhervorming ter
sprake komen „Het gaat om een pro
bleem dat de Nederlandse publieke
opinie heeft verontrust en te maken
heeft met het algemene politieke
imago van Portugal bij de Nederland
se publieke opinie," aldus Da Costa.
PARAMARIBO (ANP, SNA) De
Surinaamse premier Chin a Sen heeft
er gisteren geen twijfel over laten
bestaan wie nu eigenlijk de lakens
uitdeelt in Suriname. De regering re
geert en beleidsdaden gaan uitslui
tend van de regering uit. verklaarde
Chin a Sen. Regeren geschiedt echter
wel in nauwe samenwerking met de
Nationale Militaire Raad (NMR).
Daarover zijn de Surinaamse rege
ring en de NMR het volledig met
elkaar eens, aldus de premier in een
rede voor het Surinaamse volk Chin a
Sen achtte het nodig om de rede te
houden, omdat er een voortdurende
discussie is over de verhouding tus
sen de regering en de NMR en over de
plaats die de NMR binnen het Suri
naamse staatsbestel inneemt
ROME (AFP) De Italiaanse justitie
heeft een nieuw aanhoudingsbevel
uitgevaardigd tegen Marco Donat-
Cattin, wiens vader secretaris-gene
raal was van de christendemocrati
sche partij. De rechter van instructie
van Turijn is tot de conclusie geko
men dat Marco heeft deelgenomen
aan de moord op de Milanese rechter
Emilio Alessandrini, die op 29 april
vorig jaar om het leven werd ge
bracht. De links groepering Prima
Linea nam de verantwoording op zich
voor de moord. Tegen drie anderen
zijn ook aanhoudingsbevelen uitge
vaardigd.
foor J. J. Moskau
BONN Aangezien bondgenootschappen worden gesloten om ze te
ontduiken, hebben Leonid Breznjew en Jimmy Carter ondanks alle
verschillen één ding gemeen. De Amerikaanse president kreeg een
tamelijk koele reactie van zijn Westeuropese bondgenoten op zijn
nadrukkelijke aansporing tot eensgezinde actie tegen Moskou, en Brezn
jew heeft al even veel problemen om zijn geallieerden in Warschau,
Boedapest en Boekarest op één spoor met het Kremlin te krijgen ten
aanzien van Afghanistan.
Eerst was daar de weloverwogen vertraagde
instemming van de Polen en de Hongaren
- om van de Roemenen nog maar te zwij
gen met de invasie van december Terwijl
oe Polen van Edward Gierek aanvankelijk
net deden alsof Afghanistan voor hen niet
bestond. speelden de Hongaren een spel
van dubbelzinnige zedigheid dat de Sowjet-
leiders behoorlijk moet hebben geïrriteerd.
pezien de sterke greep die de socialistische
landen hebben op kranten, radio en televi-
Me' was het onthullend en onthutsend om te
*jen en te horen hoe Hongaren aan Janos
Berecz zowel op radio als tv konden vragen
»of het waar is dat de Duitse Democratische
Republiek en Hongarije troepen naar Af
ghanistan zullen zenden om de Sowjet-
strijdkrachten daar te vervangen". En Be
recz kreeg voorts de netelige vraag voorge
schoteld: „Waarom hebben we nooit eerder
iets te horen gekregen over het onrecht
onder (de vroegere communistische dicta
tor) Amin? Waarom hoorden we niets over
de moord op Taraki (zijn voorganger)?"
Gevoel van zorg
Een moedige Hongaar bestond het zelfs te
vragen: „Wie in Afghanistan heeft de Sow
jet-Unie uitgenodigd (om op te rukken naar
Kaboel)?" Die laatste vraag roept uiteraard
herinneringen op aan 1968, toen troepen
van het Warschau-pact „op verzoek van
Tsjechoslowakije" een voortijdig einde
kwamen maken aan de Praagse lente van
Alexander Dubcek.
Berecz zat er duidelijk niet ver naast toen
hij openlijk constateerde dat zulke vragen
een gevoel van zorg onder de Hongaren
weerspiegelen. .Scherpe aanvallen op de
ontspanning," zei hij, „hebben vele mensen
niet alleen verbaasd maar ook verontrust"
Daarbij liet hij in het midden wie verant
woordelijk is voor de plotselinge verslechte
ring in de Oost-West-verhouding. „Over de
gehele wereld," voegde hij er nog aan toe,
„is er een gevoel van onzekerheid dat
samen met twijfel ook de kop opsteekt in
ons eigen volk."
Volgens een onlangs overgelopen medewer
ker van de Russische geheime politie KGB,
Ilja Dzjirkvelow, zijn zelfs de doorgaans zo
volgzame Russische staatsburgers in ver
warring gebracht door het optreden van
hun overheid in Afghanistan. In interviews
met het Britse dagblad The Times zei
Dzjirkvelow dat „toen we onder elkaar
(Sowjet-functionarissen) Afghanistan be
spraken. we ons gewoon niet konden voor
stellen waarom de leiding het hoofdzakelijk
had gevonden zo'n zinloze en onlogische
stap te doen. We vonden het complete
waanzin."
De regerings- en partijleiders in Warschau
en Boekarest lijken zich vooral zorgen te
maken over de gevolgen van de plotselinge
verkoeling tussen Oost en West. Onmiddel
lijk na de inval heeft Moskou kennelijk alle
officiële contacten op hoog niveau tussen
Oost en West voorlopig verboden. Pas sinds
kort is de dialoog van Boedapest. Boekarest
en Warschau met bij voorbeeld Bonn weer
op het oude peil gebracht. De Westduitse
minister van economische zaken Lambs-
dorff is net terug uit Boedapest, minister
van wetenschap en techniek Volker Hauff
heeft eind mei Oost-Duitsland bezocht en
tezelfdertijd deed de Roemeense minister
van buitenlandse zaken Stefan Andrei
Bonn aan.
Te veel op het spel
Westduitse regeringsfunctionarissen zijn
ervan overtuigd dat Warschau. Oost-Ber-
lijn, Boedapest hoe dan ook duidelijk willen
maken dat zij niet wensen te worden mee
gesleept in een herleving van de koude
oorlog tussen Moskou en Washington. Al
leen al op economisch terrein staat er voor
hen ook te veel op het spel. Polen en Roe
menië, om maar eens twee landen van de
Comecon te noemen die het meest in het
krijt staan bij het Westen, kunnen het zich
niet veroorloven dat hun handelscijfers
achteruit gaan. De Poolse export naar de
Bondsrepubliek steeg in de eerste drie
maanden van dit jaar met 30,5 procent
vergeleken met dezelfde periode van 1979
en Roemenië slaagde er zelfs in zijn export
met 48,1 procent te verhogen. En dan heb
ben beide landen toch nog een hinderlijke
onevenwichtigheid in hun handel met hun
belangrijkste partner in het Westen.
Hoe hoog Oost-Europa dit alles opneemt
bleek zonneklaar tijdens de viering van het
25-jarig jubileum van het Oostenrijkse
staatsverdrag Andrej Gromiko en Edward
Muskie waren half mei in Wenen de grote
blikvangers, maar op de achtergrond speel
den Hongarije, Joegoslavië en zelfs Bulga
rije de hoofdrol. Zij lieten geen gelegenheid
voorbij gaan om hun toewijding aan voort
zetting van de ontspanning te demon
streren.
DDR verrassend
Het optreden van Tsjechoslowakije stak
hier schril bij af. Voor wie daar nog twijfels
over mocht koesteren demonstreerde mi
nister van buitenlandse zaken Chnoupek
hoe treurig het is gesteld met een land als
het zich geheel onderwerpt aan het Krem
lin. Meneer Chnoupek, aldus een commen
tator, was in Wenen ais gesprekspartner net
zo in trek als de vertegenwoordiger van
Liechtenstein.
Het verrassendste voor velen is ongetwij
feld de houding van de vroeger zo op Mos
kou georiënteerde Oostduitser. Niet alleen
heeft Schmidts vertrouweling Volker Hauff
onder grote belangstelling van de media de
DDR bezocht, maar ook maken de Oost
duitsers duideljk dat ze er vast op rekenen
dat de bondskanselier nog deze zomer ein
delijk zijn aangekondigde bezoek aan Oost-
Duitsland brengt. Zoals Bonn door een goe
de verstandhouding met Washington zich
de handen heeft vrijgemaakt, net zo lijkt
Oost-Berlijn zich meer speelruimte te heb
ben verworven door een soortgelijke bena
dering van Moskou.
Natuurlijk, als puntje bij paaltje komt rest
Bonn, Oost-Berlijn. Warschau of Boedapest
niets anders dan zich te schikken naar de
wensen van de meester, zoals bij voorbeeld
bleek uit de aarzelende gehoorzaamheid
van WestrDuitsland ten aanzien van Car
ters Olympische boycot. Maar zolang het
kan doen de landen in Midden-Europa
aan beide zijden van de scheidslijn hun
best in gesprek te blijven, in de hoop hun
respectieve „grote broer" weer aan de on
derhandelingstafel te krijgen.
