Schijngevechten boven Waddenzee om jager F-16 te testen
Meer aandacht voor
het muziekonderwijs
Taboe op voelen verarmt leven blinde
UW ANWB
ADVISEERT:
PvdA en D'66 komen met abortusvoorstel
Nederlanders op unieke
bergklimtocht in Peru
'Lawaaioverlast
tijdens vakantie
onvermijdelijk'
Kabinet schept negentig arbeidsplaatsen
Onderzoek lozing
van gif in Vorden
Britse kustvaarder
zinkt na aanvaring
„Voorzitterschap
CDA is geen
tweederangs rol"
Onderhandelingen met WD mislukt
Als u gevraagd
wordt uw
adres op te
leven, noemt
i er toch ook
de postcode
bij?
pttpost
Neem ook 'n goede
reisverzekering.
Kom naar't
ANWB-karrtoor.
Utrechtse tentoonstelling 'Kijken met je handen'
^NÓÉRDAG 12 JUNI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
Van een onzer verslaggevers
[,EEUWARDEN De vlieg
basis Leeuwarden zal van 23
uni tot en met 7 augustus de
ijdelijke thuisbasis zijn voor
•en internationale groep F-16
1 rliegtuigen Dagelijks zullen
vanaf de vliegbasis nageboot-
ste oorlogsoperaties worden
jjtgevoerd met als doel de
jog jonge jager onder Euro
pese omstandigheden op zijn
japaciteiten te testen.
pmdat de oefeningen midden in de
vakantietijd valien, zullen toeristen
in verscheidene delen van ons land
kunnen rekenen op meer dan nor
maal vliegtuiglawaai. Dit zal met
name gelden voor de noordelijke pro
vincies, de eilanden Vlieland en Ter
schelling. waar schietoefeningen wor
den gehoude en De Peel, dat doelge
bied wordt voor aanvaisoefeningen.
Commodore G. R. Bosch, chef staf
van taktische luchtstrijdkrachten
had de oefeningen liever op een ander
tijdstip gehouden. „Maar we konden
niet anders. We waren ook afhanke
lijk van België. Denemarken en Noor
wegen, waar na de Nederlandse oefe
ningen soortgelijke internationale
programma's moeten worden afge
werkt.;We zoilen echter ons best doen
de overlast tot een minimum te be
perken".
Afwijkend
Het is voor het eerst dat met een
nieuwe jager een dergelijk internatio
naal testprogramma wordt uitge
voerd. Volgens de luchtmacht was dit
nodig omdat van de F-16 nog lang
niet helemaal bekend is wat zijn opti
male mogelijkheden en beperkingen
zijn. Bij de vorige vliegtuigtypen lag
dat anders: de fabriek leverde behal
ve het produkt ook een compleet
handboek voorde vlieger. Dat laatste
heeft de Nederlandse vlieger nog
steeds niet. „Na de oeteningen.' al
dus Commodore Bosch, „hopen wij
hem dat te kunnen geven
Aan de oefeningen zullen behalve ze
ven vliegers uit de vier Europese lan
den, die de F-16 hebben gekocht, (on
der wie twee Nederlandse vliegers)
ook vijf Amerikaanse piloten en hon
derd technici deelnemen. Met de
tests wil men nagaan hoe het toestel
zich onder Europese omstandigheden
gedraagt. Tot nu toe moest men bij
het aanbrengen van wijzigingen (en
dat zijn er nu al vele geweest) veelal
afgaan op Amerikaanse ervaringen.
Maar die zijn volgens de luchtmach
ten van de vier Europese landen, niet
altijd maatgevend voor Europa. Weer
en terrein zijn anders, de navigatie is
vanwege het drukkere luchtruim ge
compliceerder en ook de vliegvelden
zijn afwijkend uitgerust.
Het voornaamste doel van de oefe
ningen is het testen van de wapensys
temen op doelmatigheid, de kwalitei
ten van het toestel als ondèrsteu-
ningsjager voor grondtroepen en de
overlevingskansen ervan in vijande
lijk gebied. „Het voordeel ervan is",
zegt commodore Bosch, „dat wij door
het uitwisselen van deze ervaringen
al vanaf het begin af kunnen worden
ingeschakeld bij het aanbrengen van
eventuele nieuwe modificaties".
Opleiding
Behalve de zes F-16-toestellen zullen
om schijngevechten te kunnen leve
ren. ook andere toestellen aan de
proeven deelnemen. Ondermeer doen
mee het op Soesterberg gestationeer
de F-15-squadron en een aantal Ne
derlandse Starfighters en F-5-toestel-
len.
Deze internationale samenwerking
krijgt een vervolg als in oktober vol
gend jaar op de basis Sheppard in
Texas een gezamenlijke vliegoplei-
ding voor jachtvliegers uit twaalf NA
VO-landen begint. Uit Nederland zul
len hieraan het eerste jaar 23 vliegers
deelnemen. Het gaat om een basisop
leiding. De training op de F-16 zal in
Nederland plaatshebben. De enige
landen die niet aan deze training
deelnemen zijrr Frankrijk. Luxem
burg en IJsland.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De muzikale vorming op scholen voor kleuter-, lager- en buitengewoon
onderwijs zal worden verbeterd. Met ingang van 1 augustus komt er een urgentieopleiding
voor consulenten muzikale vorming aan drie instituten voor kunstvakonderwijs. Verder wil
het kabinet negentig arbeidsplaatsen scheppen voor dergelijke consulenten, die de onderwijs
krachten op school intensief moeten gaan begeleiden.
Een en ander valt af te leiden uit een
ontwerp-beleidsplan van de ministers
Pais (onderwijs en wetenschappen)
en Gardeniers (CRM) en de staatsse-
cretarissen Hermes (onderwijs) en
Kraaijeveld-Wouters (CRM).
uit het plan blijkt dat de muzikale
vorming op de scholen de laatste ja
ren nogal is verwaarloosd. Dat komt
I voornamelijk doordat de onderwij-
zers en onderwijzeressen minder
thuis zijn op dit gebied dar. bij voor-
I beeld in vakken als tekenen en hand-
mrdigheid Muziek is een betrekke
lijk moeilijk vak en bovendien wordt
het onderricht daarin aan de oplei-
ingsinstituten onder moeilijke om-
dandigheden gegeven. Dit omdat de
tudenten niet of nauwelijks muzika-
t scholing hebben gehad op de scho
en waar ze vandaan komen, aldus de
windslieden.
bin plan is erop gericht alle onder-
Ijskrachten in kleuter-, lager- en
Bitengewoon ondenvijs algemene
luzikale vorming te laten geven. Van
m zal een aantal groeps-onderwij-
rs cursussen in muzikale basisvor-
ing verzorgen voor oudere kinde-
Verder zal de nieuwe opleiding
onderwijskrachten in het toe-
iomstige basisonderwijs op dit punt
lorden aangepast
[De in augustus op te zetten urgentie-
si opleiding voor consulenten muzikale
6 --
VORDEN (ANP) De Zutphense of
ficier van justitie mr. Kuiken laat een
onderzoek instellen naar het lozen
van duizenden liters gevaarlijke stof
fen door het metaalbedrijf Ten Have
Produktie BV in Vorden (Gelder
land).
De Socialistische Partij, afdeling
kmhem. is de lozing ter ore gekomen
ran ex-werknemers bij dat bedrijf,
raarna de officier is ingeschakeld.
Ten Have zou stoffen als tri. tolueen
n benzeen al ongeveer twintig jaar
»p het eigen industrieterrein hebben
cstort. Volgens de SP heeft de bevui-
ng van de grond zeker de omvang
an de verontreiniging die onlangs in
chijndel aan het licht is gekomen.
)e SP wil door inschakeling van art-
en proberen de werknemers bij het
staalbedrijf medisch te laten on-
zoeken. In de omgeving van het
lustrieterrein staan geen wo-
lingen.
vorming zal twee jaar duren. Het is
een dag-opleiding die het niveau van
de eerstegraads leraar schoolmuziek
niet helemaal benadert. Tot de oplei
ding zullen alleen kandidaten worden
toegelaten die een bevoegdheid heb
ben voor kleuter- en lager onderwijs
en die bovendien deskundig zijn op
het gebied van muzikale vorming
Dat laatste zal worden beoordeeld
door een speciale commissie
Voorrang
Voorrang zal worden gegeven aan
werkloze onderwijskrachten. De cur
sus wordt afgesloten met een staats
examen, waarna men consulent kan
worden of als tweedegraads leer
kracht les kan gaan geven aan een
school voor voortgezet onderwijs.
De negentig arbeidsplaatsen voor
consulenten muzikale vorming zullen
worden opgehangen aan bestaande
muziekscholen, die deel uitmaken
van een verenigd centrum voor
kunstzinnige vorming. De consulen
ten zullen, als ze dat willen, de onder
wijzers en onderwijzeressen intensief
moeten gaan begeleiden. Daarbij zul
len ook de schoolbegeleidingsdien
sten en pedagogische academies wor
den inschakeld.
Per onderwijzer(es) zal die intensieve
begeleiding ongeveer twee jaar in be
slag nemen. In het plan wordt ervan
uitgegaan dat een consulent in die
tijd maximaal tien tot vijftien scho
len tegelijk aan kan. Dat betekent
per consulent zo'n honderd onder
wijskrachten in twee jaar. De ar
beidsplaatsen zullen worden betaald
uit de rijksbijdrageregeling sociaal-
cultureel werk. Ze zullen evenredig
over het gehele land worden verdeeld.
Van een onzer verslaggevers
IJMUIDEN De Britse kustvaarder
„Queenford" is gistermorgen ten wes
ten van IJmuiden op de Noordzee
gezonken na een aanvaring in de mist
met het Griekse motorschip „Irenes
Sun Het licht beschadigde Griekse
schip nam direct na de aanvaring de
drie Britse 'bemanningsleden aan
boord, die later werden overgezet op
de Nederlandse kustvaarder Boeka
nier.
Tijdens mist op zee bij Hoek van
Holland deed zich gisteren een aan
varing voor tussen de Britse ertstan
ker Crusader en het Griekse vracht
schip „Airisteus". Beide schepen lie
pen enige schade op. maar konden op
eigen kracht hun reis vervolgen.
Bij het stadhuis van Dronten aait koningin Beatrix Bennie Moerdijk over zijn bol, nadat zij is verrast
met een boeket bloemen. Rechts burgemeester mr. E. P. van Veldhuizen van Dronten en naast hem
prins Claus. De koningin en de prins bezochten gisteren de IJsselmeerpoIders. nadat het paar eerst een
bezoek aan de provincie Groningen had gebracht. De andere provincies krijgen nog deze maand een
beurt.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG AR-voorzitter Hans
de Boer noemt berichten, dat de ko
mende CDA-vooraitter Bukman voor
namelijk een organisatorische rol
toebedeeld krijgt, „onzin". De Boer:
„Het gaat om een politieke functie,
die natuurlijk organisatorische as
pecten omvat. Noch de ARP (waaruit
Bukman afkomstig is redactie),
noch de heer Bukman zou genoegen
nemen met een tweederangs rol", al
dus De Boer. In CDA-kring circuleert
het verhaal, dat er een nieuwe vice-
voorzitter van KVP-huize zou komen,
die als eerste „politieke man" van het
CDA-bestuur zou fungeren. Volgens
De Boer wordt de 46-jarige Bukman
de enige echte opvolger van professor
Piet Steenkamp, de uit de KVP AF
KOMSTIGE TEGENWOORDIGE
VOORZITTER VAN HET CDA.
Bukman is CDA-fractieleider Lub
bers bijgevallen in diens opvatting,
dat het kabinetsbeleid geen inzet
mag zijn van de komende verkiezin
gen. Evenald Lubbers meent Buk
man, dat het CDA niet met een verde
diging van het beleid van het kabinet
Van Agt naar de kiezers moet gaan.
Bukman sluit samenwerking met de
PvdA in een nieuwe regeringsploeg
geenszins uit. De aankomende CDA-
voorzitter ziet „op het ogenblik in de
PvdA bewegingen, die erop wijzen,
dat men zich niet zo extreem opstelt
tegenover het CDA als in het verle
den wel eens gebeurde."
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
De Internationale Reis- en Krediet
brief zorgt voor hulp, op het moment
dat het nodig is, maar betaalt niet alle
onvoorziene kosten.
Daarvoor is een goede reisverze
kering onmisbaar!
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG PvdA en D'66 gaan zich volgende week
beraden over de indiening van een eigen abortusvoorstel. De
fractieleiders Van Thijn (waarnemend) en Terlouw kondigden
dit gisteren aan, na het vastlopen van de onderhandelingen
met de WD over het indienen van gezamenlijke wijzigings
voorstellen op het wetsontwerp van de regering
Deze onderhandelingen mislukten, fractieleider Rietkerk heeft zijn-colle-
omdat de liberalen niet aan PvdA en ga's Van Thijn en Terlouw gistermid-
D'66 de garantie wilden geven dat zij dag meegedeeld, dat de WD de han-
tot het eind toe aan deze voorstellen den wilde vrijhouden voor het geval
zouden blijven vasthouden. WD- het kabinet over een van de voorstel-
DEN HAAG (ANP) Een expeditieploeg van acht Nederlanders gaat de
hoogste berg van Peru beklimmen. Het is de Huascaran (6.76S meter),
waarvan de groep zal proberen de zuid-top geheel te overschrijden. Die
route is volgens de Nederlandse bergsportvereniging nog niet eerder uitge
voerd. De acht, onder leiding van Koos van Leusden (36) uit Prinsenbeek,
vertrekken 28 juni vanuit Antwerpen naar Peru. Begin augustus komen ze
weer terug in Nederland.
De groep splitst zich aan het begin van de toch in tweeën voor het opzetten
van twee basiskampen aan beide zijden van de berg. Die kampen komen op
ongeveer 4.500 meter te staan en dienen ter ondersteuning van de klimploe-
gen. Tevens wordt vanuit deze bases de omgeving verkend en beveiligd. Het
vervoer van de bagage tot aan de plaats van de kampen geschiedt met ezels
en een vrachtwagen.
De gemiddelde leeftijd van de expeditieleden is 35 jaar. Zes van de acht
werken in het onderwijs, en de twee anderen in het bedrijfsleven. De ploeg
is samengesteld uit ervaren top-alpinisten. Drie van hen namen in 1976 deel
aan de geslaagde Himalaya-expeditie, aldus de bergsportvereniging.
len het onaanvaardbaar zou uit
spreken.
Volgens Rietkerk hebben de onder
handelaars van zijn fractie dit voor
behoud aan het begin van de bespre
kingen nadrukkelijk kenbaar ge
maakt. Van de zijde van PvdA en
D'66 werd dit echter tegengesproken.
Aan deze kant ging men uit van de
veronderstelling dat er onderhandeld
werd op basis van de as „samen uit
samen thuis".
Rietkerk zei het jammer te vinden
dat de gezamenlijke onderneming is
mislukt, te meer daar al over het
merendeel van de zaken inhoudelijk
overeenstemming was bereikt. Het
initiatief voor de onderhandelingen
was ook van de WD uitgegaan
Risico
Volgens PvdA en D'66 viel met de
liberalen niet verder te praten bij het
ontbreken van een spijkerharde ga
rantie om, zéals Van Thijn zei „de
beker tot het eind toe leeg te drin
ken". Volgens Van Thijn zou dan im
mers het risico bestaan, dat de WD
onder druk van het kabinet toch het
voorstel van de ministers Ginjaar en
De Ruiter zou aanvaarden. „Wij zou
den dan met lege handen staan."
PvdA en D'66 verlangden in feite van
de WD, dat deze fractie bij een on
aanvaardbaar van het kabinet op een
van hun voorstellen het wetsontwerp
zou verwerpen, waarna de weg vrij
zou zijn voor een gezamenlijk initia
tiefvoorstel.
Het beraad van beide oppositiepartij
en over een eigen initiatief-voorstel
zal zich vooral toespitsen op het tijd
stip van indiening. Men wil voorko
men, dat dit voorstel tegelijk met dat
van de regering zal worden behan
deld. In dat geval zou het initiatief
het eerst in stemming komen. De
WD zou dan moeten tegenstemmen,
omdat zij gebonden is aan het regeeri
akkoord.
door Bert de Jong
UTRECHT De zorg voor de gehandicapte komt meestal tot stand op
negatieve gronden. De gehandicapte wordt namelijk gebruikt om de bekende
stoel in de hemel te verwerven. O kommer wee. als je je niet als srachtoffer
gedraagt, dan ontneem je de ander deze stoel.
Deze verzuchting liet gisteren
de heer J. Huyers heren, de
directeur van de Vereniging
het Nederlandse Blindenwe
zen. in de discussiebijeen
komst van de vakgroep ortho
pedagogiek van de Utrechtse
universiteit. Deze bijeen
komst werd gehouden ter ge
legenheid van de opening van
de tentoonstelling „Kijken
met je handen" die tot en met
26 juni in het Centrumge
bouw-Zuid aan de Utrechtse
Heidelberglaan is te betasten.
De klacht van de blinde heer
Huyers was dat je altijd te
maken hebt met mensen die
zo nodig wat voor je moeten
doen, voor wie je een stukje
bevrediging van de hulpvaar
digheid betekent. „Als object
van de hulpvaardigheid bied
je de ander de mogelijkheid
zijn superioriteit te bewijzen.
Die ander is maar al te snel
geneigd je als gehandicapte
inferieur te noemen."
Overigens wilde de voorzitter
van het blindenwezen de
hulpvaardigheid graag accep
teren. Hij was ervan over
tuigd. dat alles goed bedoeld
was. Zijn vrees was echter dat
de gehandicapten, die als
mens moeilijker zijn. met
minder plezier worden gehol
pen, terwijl dezen de hulp veel
meer nodig hebben.
Relativeren
De negatieve benadering, van
de hulpverlening, zo pleitte de
heer Huyers, moet worden
omgebogen, Een blinde func
tioneert zoals ieder ander
mens. Alleen ontbreekt hem
het stukje zintuig van het
zien. Dat zien, dit waarnemen
moet worden gerelativeerd.
Voor deze positieve benade
ring, met als Uitgangspunt de
overeenkomst met de ziende
mens, voerde ook mevrouw G.
Elseling-Bosscher uit Biltho-
ven een warm pleidooi. Zij is
moeder van een blind kind In
het wetenschappelijke milieu,
waarin deze inleidingen wer
den gehouden, kwamen de
wetenschap en de deskundig
heid er niet zo best van af. De
klacht van mevrouw Eiseling
was. dat de deskundigen on
middellijk het verdriet van de
ouders om hun blind kind ver
sterken en je meest boze dro
men bevestigen. „Het werd
ons duidelijk gemaakt dat al
les erger was dan we dach
ten," aldus deze moeder.
'Ramp'
Verondersteld wordt dat hef
blinde kind steeds in een ang
staanjagende ruimte moet le
ven. Mevrouw Eiseling had
vele andere ervaringen met
haar kind. De onveiligheid
werd aangepraat. „Ons was
-een ramp overkomen, dat was
de indruk die we moesten krij
gen maar", vertelde mevrouw
Eiseling. „wat wij ontdekten
was. dat de wereld om ons
heen zo interessant was, zo
voelbaar en tastbaar en zo vpl
effecten. Dat leerden wij van
ons blind kind." De inleidster
gaf de wetenschappelijke we
reld om haar heen het advies
de feiten te verzamelen over
wat de ouders van blinde kin
deren geïnspireerd en creatief
hebben gedaan. Dat zal vol
gens haar een schat aan mate
riaal opleveren.
Dr. J. van Weelden. lid van de
vakgroep, legde uit hoe juist
onze cultuur vijandig staat te
genover het tasten. Voelen is
vies. Het woord is in onze taal
met lust beladen.
„Onze zinnen zijn er om ge
prikkeld te worden. Maar op
het voelen berust een groot
taboe. Deze instelling bete
kent een grote verarming voor
het leven van de blinden, die
het juist van het tasten moe
ten hebben. Het tast-taboe
kan alleen maar worden opge
heven als we de blinden hele
maal ongecompliceerd als me
demens willen ontmoeten."
..De dingen kunnen ons in de
steek laten", aldus Van Weel
den. „Zij kunnen zelfs vijan
dig worden. Dit geldt vooral
voor blinden. Het tasten ver
minderd weliswaar de vijand
schap. maar er wordt niet
door het tasten bereikt, dat de
dingen weer bij de mens te
rugkomen. Het is niet moge
lijk door het tasten de wereld
van de dingen weer te verta
len voor de blinden."
Kritiek
Dr. Van Weelden leverde hier
mee indirekt kritiek op de ten
toonstelling in het Utrechtse
universiteitsgebouw. De colle-
cite is samengesteld door het
„Atelier des enfants" van het
Parijse „Centre Pompidou".
De bezoeker krijgt een blind
doek voor en wordt vervol
gens door een vriendelijke
hand rondgeleid. Binnen een
seconde is hij volkomen
gedesoriënteerd Geleidelijk
hervindt hij tastend zijn weg.
Reactie van een blinde: „Het
is goed dat dit gebeurt, dan
weten de mensen heei even
wat het betekent, niet te kun
nen zien."
De discussie werd geleid door
prof. dr. J. F. W. Kok Prof. dr.
H. J. Heeren. lid van het colle
ge van bestuur, opende de ex
positie.
Norm
De heer Huyers had nog de.
stelling verkondigd dat een
blinde niet gehandicapt is
doordat hij niet kan zien,
maar dat hij gehandicapt
wordt door de gemiddelde
normen van de maatschappij.
Het nieuwe universiteitsge
bouw was een bewijs van deze
stelling. In de zaal waren veel
op- en afstapjes, en het ge
bouw moet door de blinde be
zoekers betreden worden via
akelige ijzeren trappen. Bo
vendien prijkt voor het ge
bouw een groot discrimine
rend bord: „Parkeerplaats al
leen voor begeleiders van blin
den Alsof deze bestuurders-
begeleiders minder goed kun
nen rijden en de geringe af
stand naar de gebruikelijke
parkeerplaats niet kunnen
lopen.
Minister zwijgt
over wapenvondst
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Schol
ten (defensie) weigert medede
lingen te doen over een geheim
zinnige wapem'ondst in de
Limburgse gemeente Heythuy-
sen. Het PSP-Kamerlid Van
der Spek. initiatiefnemer van
een spoeddebatje, ving giste
ren in de Kamer bot met een
reeks van vragen over de wa
pens. „Het belang van de staat
gedoogt beantwoording niet."
aldus minister Scholten.
De bewindsman beriep zich
hierbij op de grondwet (artikel
104), maar volgens Van der
Spek deed Scholten dat ten
onrechte Het beweerde
staatsbelang is in strijd met de
belangen van de bevolking, al
dus de PSP'er. Hij haalde be
richten aan uit het Limburgs
Dagblad, volgens welke de
„gloednieuwe wapens" be
stemd zijn voor legereenheden,
in het geval van bezetting van
ons land.
Van der Spek vroeg zich af of er
nog meer wapen voorraden „zo
maar ergens onbeheerd in de
grond zijn gestopt." Scholten
wilde ook op die vraag niet
ingaan. Hij was zelfs niet be
reid. de ,-aste Kamercommissie
voor de inlichtingen- en veilig
heidsdiensten te informeren,
zoals de socialist Patijn voor
stelde. In die Kamercommissie
zitten de fractieleiders van de
vier grootste partijen.
„Kritiek doet me niks. En als de
kleur je niet aanstaat, hoepel je maar
op