amer dringt aan op
rerlaging BTW op film
jegbamiueb
bonkt.
Khtenwïaétïjjn
MieUrnb
}alau voert ongelijke strijd met de Trident
'Recht op schadevergoeding
van patiënt beter regelen'
een nieuw onderzoek
inderen Lekkerkerk
Plafond gewit...
SPIERPIJN!
idanks aandringen ouders:
Wachten
op
Van Agt
Dienstplichtigen
met bezwaar tegen
kernwapens helpen
mcering satelliet
n jaar uitgesteld
ilecherche lost
irie overvallen op
jeldtransporten op
Medewerkster consumentenbond bepleit:
DERDAG 12 JUNI 1980
TROUW/KWARTET P 6 - RHS 11
I onze parlementsredactie
HAAG De tweede Kamercommissie voor Cultuur, Recreatie, en Maatschappelijk
li wil van minister Gardeniers, dat ze samen met haar collega van financiën bekijkt of het
v.tarief voor film kan worden verlaagd. Een probleem daarbij is, dat de Nederlandse
.ring daar niet helemaal vrij in is, gezien het feit dat die tarieven in EG-verband worden
gesteld.
ADVERTENTIE
unister heeft gisteren tijdens een aard. Maar hoeveel het extraatje voor
leling overleg met de Kamer toe- de film gaat inhouden wilde de minis-
•d voor de begroting van volgend ter nog niet zeggen, al gaf ze er wel
extra geld uit te trekken voor de een voorproefje van: „Het zullen ge-
uktie van Nederlandse films. Het zien de huidige economische situatie
daarbij om films van artistieke geen geweldige bedragen kunnen
ITTERDAM (ANP) Ondanks aandringen van vee! ouders
ut er geen nieuw algemeen medisch onderzoek naar de
ondheidstoestand van de 232 leerlingen van de kleuter- en
isschool „De Aalscholver" in Lekkerkerk.
huldigen van het rijksinstituut
r de volksgezondheid hebben de
ers laten weten dat er geen enkele
Usche noodzaak is voor zo'n on-
joek, zeker niet nadat uit TNO-
tingen is gebleken dat er in Lek-
kerk-west geen gevaarlijk ben-
n is. Een eerder algemeen medisch
leizoek onder alle bewoners van
wijk naar de invloed van de ver-
Éutreiniging leverde geen verontrus
tende resultaten op. Toch hebben
I «ei ouders van kinderen die De Aal-
Itholver bezoeken, aangedrongen op
jen nieuw groot medisch onderzoek,
omdat 0} ongerust zijn over de effec-
of lange termijn op de gezond-
Kid van hun kinderen,
mdelegatie van de oudercommis-
[Jietschoolteam en een vertegen-
ordiging van het gemeentebestuur
i Lekkerkerk hadden minister
Ginjaar om dit onderzoek gevraagd.
Het onderzoek zou zich dan ook moe
ten uitstrekken over ongeveer zestig
oud-leerlingen van „De Aalscholver".
Het rijksinstituut voor de volksge
zondheid, dat zich bezighoudt met de
medische aspecten van de Lekker-
kerkse gifaffaire, heeft de ouders wel
laten weten dat zij zich tot de huis
arts of de schoolarts kunnen wenden
als hun kinderen medische klachten
hebben, waarvan zij vermoeden dat
zij iets te maken kunnen hebben met
de verontreinigingen Deze artsen
kunnen de kinderen dan eventueel
doorverwijzen naar het instituut voor
specialistische hulp.
Binnenkort zal een begin worden ge
maakt met het afbreken van De Aal
scholver. Het gymnastieklokaal is de
afgelopen dagen al gesloopt.
zijn De minister gaat er bij haar
toezeggingen overigens wel vanuit
dat ook de bioscoopbond een bijdra
ge doet aan de grotere geldstroom die
naar het Nederlandse filmwezen gaat.
In haar notitie van enkele weken ge
leden maakte de minister bekend
meer te gaan besteden aan Neder
landse produkties. Ze ging er daarbij
vanuit dat er ongeveer vier hoofd
films per jaar gefinancierd, dan wel
financieel gegarandeerd kunnen wor
den. Daarbij maakte ze ook gewag
van een betere samenwerking tussen
de NOS en de filmwereld. Daarom
heeft ze een werkgroep ingesteld, die
alle mogelijkheden van samenwer
king tussen de NOS en de filmwereld.
Daarom heeft ze een werkgroep inge
steld, die alle mogelijkheden van sa
menwerking gaat onderzoeken. Ze
verwacht veel hell van die groep.
Fusie
Ze is echter geen voorstander van een
mogelijke fusie tussen de NOS en het
filmbedrijf Cinecentrum. De NOS
heeft al gesteld de aandelen van Cine
centrum te willen overnemen, maar
mevrouw Oardeniers is daar niet zo
happig op. Zij meent dat juist in
verband met de commerciële oogmer
ken van het filmbedrijf zulks in
strijd zou zijn met de omroepwet.
De heer Kosto (PvdA) pleitte er bij de
minister voor, deze zaak niet zo gauw
te willen laten afknappen op dat com
merciële aspect van het bedrijf. Er
zouden naar zijn mening gouden kan
sen verloren gaan. temeer omdat er
wel eens kopers op de stoep zouden
kunnen staan met pure commerciële
oogmerken, die het artistieke inder
daad van de eerste plaats verdringen.
Vijf vijftigers praten over de
fusten en lasten van hun
leeftijd. Over de al dan niet
gapende generatiekloof,
over vervulde en onvervulde
wensen, over hun idealen en
hun toekomstplannen.
A/tm Cf ou wet, Gregor Frenkel Frank.
Cees Staal. Peter van Westendorp
en Jan Vri|man rond de tafel in de
nieuwe Zero.
Tweede-Kamervoorzitter
Dolman had gistermorgen
geen andere keus dan de
vergadering te schorsen,
toen bleek dat de regering
niet op tijd in de Kamer
aanwezig was. Een haastig
opgetrommelde minister
Wiegel van binnenlandse
zaken werd door de voor
zitter uitgenodigd om
maar naast hem op het po
dium te komen zitten. Sa
men praatten ze de tijd vol
en wachtten ze op minis
ter-president Van Agt, die
uiteindelijk alsnog ver
scheen.
ADVERTENTIE
Fr zijn allerlei manieren om spierpijn
op te lopen. Dat is zó gebeurd
Gelukkig is er ook een voortreffelijke
manier om er snel weer vanaf te
komen. Inwrijven met Algesal maakt
de spieren los en soepel Algesal
brandt niet op de huid. geeft geen
vlekken en heeft gelukkig een
heel aangenaam parfum. Zorg dat
u altijd een tube in huis hebt Algesal
is uitsluitend verkrijgbaar bij apotheker
en drogist. Lees vooraf de gebruiks
voorschriften. Algesal als bewegen
pijn doet.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Binnen de krijgsmacht
moet een oplossing worden gevonden
voor dienstplichtingen met gewetens
bezwaren tegen kernwapens. Werk
wijze en gevolgen van deze wapens
zijn zo eigensoortig, dat het mogelijk
moet zijn daartegen erkende bezwa
ren te hebben zonder een beroep te
hoeven doen op de wet gewetensbe
zwaren militaire dienst.
Dit schrijft de algemene vereniging
Nederlandse militairen in het maand
blad „Appèl", dat deze week ver
schijnt en dat speciaal gewijd is aan
de problematiek van dienstplichtigen
en kernwapens.
een onzer verslaggevers
DHOVEN De lancering van de
wood astronomische satelliet
18) wordt voorlopig een jaar uit-
eld. De Amerikaanse partner in
Nederlands-Amerikaanse project
t zich in de planning verslikt, zo
t uit een mededeling van het
istrieel consortium IR AS
Mat de technische en organisaton-
ke problemen onverwacht veel tijd
_j6ieiv zal het Amerikaanse infra-
Tod-waarnemingsinstrument niet in
eptember, maar pas volgend jaar
mei in Nederland arriveren. Het
wordt dan samengebouwd met het
''ruimtevoertuig, dat hier gemaakt is
door het consortium (Fokker. Hol
landje Signaalapparaten en het Na
tionaal lucht- en ruimtevaartlabora-
'nrium). De nieuwe lanceerdatum is
joorlopig gepland in augustus 1982.
Jin Nederlandse kant wordt gepro
beerd. de extra kosten van de vertra
ag binnen het budget op te vangen.
|n een onzer verslaggevers
STERDAM De Amsterdamse
tierche heeft in samenwerking met
Zwolse politie drie grote roofover-
len opgelost. Er zijn drie verdach-
aangehouden, die inmiddels heb
bekend de overvallen te hebben
ileegd. Wegens medeplichtigheid
nog twee arrestataties verricht,
verdachten komen uit Am-
dam.
ADVERTENTIE
ROTTERDAM (ANP) Er moeten maatregelen komen die de patiënt in staat stellen zijn
recht op vergoeding van bij medische behandeling geleden schade waar te maken. Ook is een
objectieve klachtenbehandeling nodig. Dit bepleitte mevrouw mr. E. Dil-Stork, juridisch
medewerkster van de Consumentenbond gisteren in de algemene vergadering van de
Nationale Ziekenhuisraad.
Wat een genot.
Maar je buren kunnen
hun eigen woorden
niet meer verstaan.
En worden weer naar
binnen gejaagd. JbT
Wat een leven!
Dóé d'r wat aan.
Als je zó doorgaat
kunnen jullie allebei
niet meer écht
van de tuin genieten.
Koop dus de stilst
mogelijke maaier. En
overleg even voordat
m gaat gebruiken.
Hoe? Vraag informatie aan de Nederlandse Stichting Geluidhinder. Postbus 381 2600 AJ Delft-
De meeste klachten die de consumen
tenbond van patiënten binnenkrijgt
hebben enerzijds betrekking op te
kort aan Informatie en anderzijds op
het ontbreken van een behoorlijke
klachtenbehandeling en van de mo
gelijkheid schade te verhalen. Op het
ogenblik is dat laatste bijzonder
moeilijk, doordat de patiënt door
gaans niet beschikt over de vereiste
informatie om te kunnen vaststellen
of er bij zijn behandeling iets is mis
gegaan en zo Ja wat. Het is namelijk
vaak onduidelijk wie voor de ontsta
ne schade moet worden aangespro
ken en het bewijs van „wanprestatie"
is moeilijk te leveren. Een van de
oorzaken van toenemend aantal
klachten bij de medische tuchtcolle
ges is waarschijnlijk, dat patiënten
bewijs proberen te verzamelen om
een civiele schadeclaim te kunnen
indienen Maar ook dan blijft een
procedure voor de burgerlijke rechter
volgens mr Dil hachelijk: met weinig
kans op succes en veel kans op hoge
proceskosten.
Het aanspreken van de verzekeraar
van het ziekenhuis of de arts leidt
meestal evenmin tot het gewenste
resultaat, omdat de wettelijke aan
sprakelijkheidsverzekering door
gaans alleen schade dekt die is ont
staan door verwijtbare fouten. Assu
radeuren wijzen veel schadeclaims af
met het argument dat er bij de be
handeling weliswaar een fout is ge
maakt. maar dat die fout niet „ver
wijtbaar" is. Mr. Dil noemde het be
denkelijk, dat schadeverhaal op dit
gebied zo bijzonder moeilijk is: niet
alleen voor de patiënt, die met de
schade blijft zitten, maar ook voor
het imago van de medische wereld.
Zij denkt daarbij aan het oprichten
van een soort TNO. een medisch in
stituut, dat onafhankelijk deskundig
onderzoek zou kunnen doen naar
klachten, ook suggereerde zij uitbrei
ding van de dekking van de medische
WA-verzekering of het sluiten van
een aan vullende verzekering door
medeci. Dit dan in die zin. dat alle
schade wordt gedekt die patiënten
lijden ten gevolge van bij de behan
deling gemaakte fouten, ook al zijn
die niet verwijtbaar
Regels
Mr. Dil zei, dat de rechtsbescherming
van de patiënt moet worden vastge
legd in regels: wetten, erkennings- of
subsidieregelingen en model-contrac-
ADVERTENTIE
ten. In de bouw. de woninginrichting
en de textielreiniging. heeft overleg
tussen de branche-organisaties en de
Consumentenbond standaardcon
tracten opgeleverd met als sluitstuk
de oprichting van geschillencommis
sies voor de behandeling van klach
ten. De gedachte ligt voor de hand.
zei mr. Dil. dat in overleg tussen de
raad en de Consumentenbond een
modelcontract voor de relatie zieken
huis-patiënt zou worden opgesteld.
Het vormen van een patiëntenge
schillencommissie zou dan een vol
gende stap kunnen zijn.
Betere selectie
Foto's verzamelen is, vooral
in Amerika, een nieuwe
kunstraee. Maar ook in
Nederland
groeit de belang-
Welke hartstochten drijven
de grote collectioneurs?
Bert Hartkamp en Manfred Heiting
over de kunst van het fotoverzame-
len in de nieuwe Zero
De voorzitter van de ziekenhuisraad,
drs. F A. Vissers wees erop dat de
ziekenhuiswereld met ruim vier pro
cent van de beroepsbevolking op de
loonlijst en in 1980 een omzet
van 18.4 miljard gulden de afmetin
gen van een grote bedrijfstak heeft.
Deze groei geeft reden tot bezorgd
heid: we geven een groter deel van
ons nationaal inkomen aan gezond
heidszorg uit (negen procent) dan aan
onderwijs (acht procent). Vissers
vindt dat de ziekenhuizen zich in
"alle ernst" moeten afvragen hoe zij
kunnen bijdragen aan een verminde
ring naar de vraag aan medische
voorzieningen. De ziekenhuizen zul
len samen met anderen moeten zoe
ken naar betere methoden patiënten
te selecteren en naar een scherpere
scheiding tussen noodzakelijke hulp
en oneigenlijk gebruik. Ziekenhuizen
moeten actiever worden in de voor
lichting: onder meer moeten zij eer
lijk durven zeggen welke problemen
ze niet kunnen oplossen en ook moe
ten ze de minder gunstige effecter
van behandeling binnen de zieken
huismuren naar voren brengen.
tor Govert van Oord
Jb Palau-eilanden vormen de meest westelijke groep eilanden van de Carolinen, 500 mijl ten
sten van de Filippijnen aan de zuidrand van de Filippijnse zee. Na de verovering in 1944 op
Japanners werden de eilanden in 1946 als trustgebied door de Verenigde Naties toegewezen
n de Verenigde Staten. Door hun vooruitgeschoven positie, langs de olieroute van het
dden-Oosten naar Japan, vormen de eilanden een militair- strategisch waardevol gebied.
sinds de Tweede Wereldoorlog, na-
'de Japanners bij verrassing Pearl
rbour op Hawaii overvielen, is de
lerikaanse strategie gericht ge-
;st op het creëren van een vooruit-
choven verdedigingslinie in de Pa-
c die onverhoedse aanvallen op
Amerikaanse continent onmoge-
moeten maken. Die behoefte is na
debacle van de Verenigde Staten
Vietnam en Cambodja nog veel
'ter geworden doordat deze staten
«ds meer mogelijkheden lijken te
den voor Russische oorlogssche-
n om permanent in de centrale
Cmc aanwezig te zijn. Geen won-
f dus dat de Amerikaanse marine
l oog heeft laten vallen op eilanden
1 Micronesië. onder meer Palau.
dape en Tinian naast de al be-
ande be as is in Guam, als mogelij-
vestigingsplaatsen voor vooruitge-
joven bases. De nieuwe basis in
lau zou moet worden gebouwd aan
r diep water en is vermoedelijk
>temd voor de nieuw ontwikkelde
■tent-onderzeeboot.
Trident is het nieuwste snufje op
Pengebied. Deze gigantische on-
rceeér kan 24 raketten meenemen
fOlkzo'n 8 tot 15 afzonderlijk richt
te kernkoppen zullen dragen. De
Rcisie van de Trident-2 raketten is
verbluffend: na 10.000 kilometer te
hebben afgelegd kunnen doelen ge
raakt worden met een nauwkeurig
heid van 100 meter, een absoluut re
cord! Ook de prijs van de Trident-
ondeizeeër is een nieuw hoogtepunt
in de wapenrace, ruim 3 miljard gul
den per stuk. De Trident moet opere
ren vanuit zo diep mogelijk water, om
zo. onvindbaar voor de vijand, een
verrassingsaanval op de Russische
raketsilo's te ondernemen en de Rus
sische raketten te vernietigen voor ze
zijn gelanceerd. Want de Trident is
een aanvalswapen.
Onafhankelijke koers
Om de basis op Palau te kunnen
bouwen kocht de marine in 1977 een
groot stuk land op het eiland Babelt-
haupt. en nog datzelfde jaar werden
besprekingen geopend met de eiland-
raad van Palau om tot een definitieve
afspraak over de vestiging te komen.
Maar de zaken liepen voor de Ameri
kanen niet zo makkelijk als was voor
zien. In 1978 stemden de inwoners
van Palau voor het eerst over de
toekomstige staatkundige status van
de eilanden. En ze kozen daarbij voor
een onafhankelijke koers, los van de
door de VS voorgestelde Federatie
van Micronesische staten, een ver
band van eilanden uit het vroegere
Amerikaanse trustgebied in Micro
nesië.
Kwaad bloed
Palau koos voor een eigen weg en
daarom werd het nodig een eigen
grondwet voor de nieuwe staat op te
stellen. In november 1978 werd daar
voor een speciale grondwetscommis
sie door het volk gekozen, die onaf
hankelijk van de eilandraad een
grondwet samenstelde. Op 2 april
werd de nieuwe grondwet officieel
gepresenteerd aan het volk van Palau
en de buitenwereld. De opschudding
die de nieuwe grondwet in Ameri
kaanse regerings- en legerkringen
veroorzaakte was groot. Want in arti
kel 13 van de grondwet werd uitdruk
kelijk gesteld dat het niet toegestaan
zal zijn in Palau atomaire stoffen
bedoeld voor gebruik in oorlog of in
kerncentrales, of in de vorin van
atoomafval, te testen, op te slaan of
te dumpen. Alléén als 75 procent van
de bevolking dat uitdrukkelijk via
een referendum zou toestaan kon
daarvan worden afgeweken. Boven
dien werd in hetzelfde grondwetsarti
kel ook nog vastgesteld dat het niet
toegestaan zal zijn land te onteigenen
in Palau ten behoeve van een buiten
landse instantie.
Beide grondwetsartikelen waren dui
delijk bedoeld om het stichten van
een Amerikaanse marinebasis voor
de Trident onmogelijk te maken: de
aanslag op het schaarse land door de
marine had veel kwaad bloed gezet.
Nog diezelfde maand april maakte de
Amerikaanse ambassadeur Rosen-
blat duidelijk dat de Verenigde Sta
ten deze grondwet van Palau onaan
vaardbaar vonden. En hij voegde
daar meteen aan toe dat de Ameri
kaanse economische hulp aan Palau
zeker niet zou worden voortgezet, als
Palau bleef denken aan een volledige
onafhankelijkheid zonder de door de
VS voorgestelde „free association"
tussen Palau en de VS. Het kat en
muis spel was geopend. Rosenblat
liet het daar niet bij: in mei 1979 werd
op zijn „aandrang" ln een vergade
ring van de eilandraad waar niet het
vereiste quorum aanwezig was, een
werkgroep ingesteld die de nodige
wijzigingen in de voorgestelde grond
wet moest aanbrengen. De al vastge
stelde datum van het volksreferen
dum werd veranderd omdat de wijzi
gingen niet op tijd konden worden
gerealiseerd.
De bewoners van Palau lieten dat
echter niet toe; begin Juni 1879 werd
het volkscomité van Palau opgericht
onder leiding van de advocaat Ro
man Bedor. Het volkscomité spande
onmiddellijk een rechtsgeding aan
tegen de beslissingen van de onvolle
dige eilandraad, om de oorspronkelij
ke datum van het referendum te
handhaven. De dreiging van dit ge
ding deed de Amerikaanse autoritei
ten en de eilandraad besluiten om op
de opschorting van het referendum
terug te komen en op 9 juli 1979 kon
de bevolking van Palau zijn mening
geven over de oorspronkelijke voor
gestelde grondwet voor hun nieuwe
land. Het succes was groot: 92 pro
cent van de bevolking van Palau
stemde vóór de nieuwe grondwet, die
van Palau een atoomvrije zone zal
maken.
Alsnog ongeldig
Maar de tegenkrachten waren niet
voor één gat te vangen. In augustus
1979 werd de aangenomen grondwet
op grond van een discutabele uit
spraak van het hof voor de trustge-
bieden alsnog ongeldig verklaard,
omdat dit Amerikaanse rechtscollege
van mening is dat de eilandraad van
Palau ook zonder quorum beslissin
gen mag nemen. De afwijzing van de
grondwet in mei door de eilandraad is
dus geldig en het spel kan opnieuw
beginnen. De eilandraad kan dus op
nieuw een groepje mensen aanwijzen
die de grondwet moeten gaan herzien
en een nieuwe datum voor een refe
rendum vaststellen. Het Volkscomité
van Palau was woedend en ging on
middellijk in beroep tegen de beslis
sing van het hof. Maar nu, bijna een
jaar later is er nog geen uitspraak van
het hof van beroep.
De herziening van de grondwet leidde
ertoe dat zorgvuldig alle voor de Ver
enigde Staten onaanvaardbare arti
kelen uit de grondwet werden ge
weerd, inclusief de bepalingen hande
lend over een atoomvrije zone.
De periodieke verkiezingen voor de
eilandraad in september 1979 werden
door het volk van Palau aangegrepen
voor een duidelijke manifestatie van
hun wensen. De uitkomst was vernie
tigend voor de zittende eilandraad
want 27 van de 28 nieuwe leden zijn
voorstanders van de oorspronkelijke
grondwet.
Opnieuw grepen de Verenigde Staten
in. De trustgebiedcommissie ver
lengd de zittingstermijn van de oude
eilandraad tot na de datum van het
referendum over de herziene grond
wet. Honderdduizend dollar werd uit
getrokken voor propaganda voor de
herziene grondwet om het volk te
overtuigen dat de belangen van de
VS en Palau het best op deze manier
konden worden gediend. De tegen
standers, verenigd in het Volkscomi
té kregen niets. Maar het volk van
Palau bleef koppig met 70 tegen 30
procent werd de herziene grondwet
verworpen. De belangen die de oude
eilandraad vertegenwoordigde waren
niet de belangen van het volk.
Starre opstelling
De Verenigde Staten lijken van plan
de ongelijke strijd van kat en muis te
bijven voortzetten. In januari van dit
jaar bleek dat uit de starre opstelling
van de Verenigde Staten toen zij wei
gerden een gesprek over de toekom
stige status van Palau te verzette,
omdat de nieuwe eilandraad pas één
week in functie was. Voor de VS geldt
bovendien nog steeds dat onder de
oorspronkelijke grondwet van Palau
geen ..free association meer mogelijk
is. Palau mag kiezen uit een toekomst
zoals het volk die zelf ziet, of uit
Amerikaanse economische hulp. Het
eerste betekent een ontwikkeling ge
baseerd op de mogelijkheden die het
land en de oceaan bieden, het tweede
betekent een ontwikkeling die steunt
op de Amerikaanse militaire aanwe
zigheid.
De nieuwe eilandraad heeft tot nu toe
woord gehouden. Eerst mag het volk
zich uitspreken over zijn eigen toe
komst: de oorspronkelijke versie van
de grondwet voor Palau komt over
vier weken op 9 juli opnieuw in stem
ming. Pas daarna zal er worden ge
sproken over de gevolgen van die
uitspraak van het volk voor de toe
komstige relatie met de Verenigde
Staten. De belangen bij het komend
referendum zijn groot. Vertegenwoor
digers van de handelssector en op de
achtergrond de Verenigde Staten ste
ken grote bedragen in de propaganda
tegen de nieuwe grondwet. Maar ook
na een goede afloop van het referen
dum blijft de angst voor ingrijpen
van de V8 groot. Palau met zijn
14.000 inwoners leggen geen gewicht
in de schaal bij de plannen van de
militaire strategen.
Govert van Oord heeft onlangs als
vertegenwoordiger van het Inter
Kerkelijk Vredesberaad een confe
rentie op Hawaii bijgewoond over
een kernwapenvrije Stille Oceaan.
Dit is zijn laatste bijdrage daarover.
