Itrijd om Kaboel
ilijft voortduren
Khomeini vreest verdeeldheid
uropa laveert tussen Amerika en Arabieren
Carter mikpunt bij
betoging in Miami
Gezinsplanning slaat
aan in Indonesië
'Veilig' Venetië
Leger in Bolivia wil
itstel verkiezingen
pinister vraagt
Wer geld voor
Belgische leger
Groot aantal
arrestaties in
Zuid-Afrika
Zweden stapt af
van kernenergie
WOENSDAG 11 JUNI 1980
BUfTENLAND
TROUW/KWARTET
IEW DELHI, MOSKOU (Reuter, AP) De hevige gevechten rondom de Afghaanse hoofdstad
Caboel tussen islamitische opstandelingen en het leger van de Sowjet-Unie duren voort. De
fgelopen dagen zouden enkele duizenden guerrillastrijders vanuit Pakistan Afghanistan zijn
innengetrokken. Ook werden weer berichten vernomen over studentenverzet in Kaboel.
oigens een reiziger, die gisteren uit
aboel in New Delhi arriveerde en
jn wie werd meegedeeld dat hij uit
breide contacten in de Afghaanse
oofdstad had. vrezen de Russische
oepen nog steeds een aanval op de
■oofdstad. Op tal van dorpen rondom
aboel zijn aanvallen met tanks en LUenStpilCtll
liegtuigen uitgevoerd. Het aantal
ewegingen van Russische tanks,
liegtuigen en helikopters is aanzien-
jk toegenomen
dahar naar Herat bij de grens met
Iran in de loop van de algelopen
week. naar gisteren bekend werd.
Daarbij zou een onbekend aantal
slachtoffers zijn gevallen.
adio Kaboel meldde eerder dat „im-
erialistische agenten" gifgas had-
len gebruikt tegen een meisjesschool
n Kaboel en dat 158 meisjes in een
iekenhuis waren opgenomen. De ra-
loberichten maakten ook impliciet
neldmg van nieuwe studentenonlus-
en in de hoofdstad.
oigens andere bronnen zouden Af-,
haanse militairen traangas gebrui-
en tegen studentendemonstraties
n daarna de schuld voor de gevolgen
rvan op anderen schuiven. De meis-
esschool was in april ook het toneel
an heftige onlusten, waarbij zeker
150 studenten om het leven kwamen.
jpstandelingen zouden een aanval
hébben uitgevoerd op een Russisch
konvooi dat onderweg was van Kan-
De Afghaanse radio deed gisteren op
nieuw een beroep op alle weerbare
Afghaanse mannen om zich te mel
den voor de dienstplicht. Ze lopen de
kans op zware straffen als zij zich aan
die plicht onttrekken. Sedert de Rus
sische inval in Afghanistan eind vorig
jaar is de animo om in het leger te
dienen aanzienlijk afgenomen.
De leeftijd voor dienstplicht is ver
laagd van 22 naar 21 en om studiere
denen wordt geen uitstel meer ver
leend. De afgelopen weken zouden
echter zelfs al zestienjarigen voor het
leger zijn aangeworven. Volgens wes
telijke bronnen zou de kracht van het
Afghaanse leger sedert de Russische
inval gehalveerd zijn tot 40.000 man
door de massale desertie
De greep van de Sowjet-Unie op Af
ghanistan lijkt steeds verder toe te
nemen. Volgens een hoge functiona
ris van het Afghaanse ministerie van
buitenlandse zaken die dezer dagen
naar het Westen vluchtte, is de wer
kelijke minister van buitenlandse za
ken de Sowjet diplomaat. Wassili Saf-
rantsjoek. Deze heeft zich met acht
medewerkers in het Afghaanse minis
terie gevestigd en heeft het alleen'
voor het zeggen op het directoraat
voor politieke zaken. De officiële man
op het ministerie, sjah Mohammed
Dost, zou niets te vertellen hebben.
Alle telegrammen die uitgaan moe
ten ter goedkeuring aan de Russen
worden voorgelegd. Een groot deel
van de diplomatieke staven heeft het
veld moeten ruimen.
Moskou
Het Russische partijblad Prawda
heeft de Verenigde Staten er opnieuw
van beschuldigd het verzet in Afgha
nistan te steunen, waarbij dit land
gebruik maakt van Pakistan. De
krant sprak van de „kunstmatige Af
ghaanse kwestie", waarvoor een snel
le politieke oplossing best mogelijk
is. Maar daarvoor zijn dan wel inter
nationale garanties nodig tegen een
duurzame inmenging van buitenaf.
Pas dan kunnen de redenen wegval
len waarom de Afghaanse regering de
Sowjet-Unie om bijstand vroeg, aldus
de Prawda.
MIAMI, SEATTLE (AFP, AP, Reuter) Een woedende
menigte heeft president Carter bij een bezoek aan Miami
bekogeld met stenen en flessen. Carter was daar om te
praten over de schadeloosstelling na de rassenrellen van
vorige maand waarbij veertien doden vielen. Ook heeft hij
het probleem van de Cubaanse vluchtelingen besproken.
Woedende bewoners van Miami bij het bezoek van president Carter.
Later zouden zij door het politiekordon heenbreken en de president
bekogelen met flessen en stenen.
In de zwarte wijk Liberty City zegde
Carter in een gesprek met plaatse
lijke autoriteiten toe dat de staat
voor de helft bij de vergoeding van
de schade, die wordt geschat op
tweehonderd miljoen gulden, zal
bijspringen.
Toen hij na de bespreking het volk
wilde toezwaaien, jouwde de toege
stroomde menigte hem uit en beko
gelde hem met flessen en stenen.
Carter werd niet geraakt; wel kwam
een fles op zijn auto terecht. Op het
vliegveld van Miami zei Carter niets
van de betoging gemerkt te hebben.
Carter heeft zijn verkiezing in 1976
voor een belangrijk deel te danken
aan de steun van de zwarte bevol
king. Ook voor de verkiezingen van
dit jaar hoopt hij op steun uit die
hoek.
Voor zijn vertrek naar Miami had
den zwarte congresleden Carter ge
zegd hem niet te zullen steunen
voor zijn herverkiezing als de be
strijding van de werkloosheid geen
centrale plaats in zijn beleid gaat
innemen. De werkloosheid onder
zwarten Is hoger dan onder
blanken.
Cubanen
Carter beschuldigde de Cubaanse
leider Fidel Castro ervan internatio
nale wetten te overtreden door mis
dadigers mee te sturen bij de uit
tocht van Cubanen. Het gaat om
meer dan zevenhonderd Cubanen in
de opvangkampen in Florida. Car
ter zei dat Cuba deze mensen weer
op moet nemen.
Verder zei Carter dat de uittocht uit
Cuba moet worden stopgezet. Al
leen de 362 mensen die zich al een
maand in gebouwen bevinden, waar
Amerikaanse belangen in Cuba
worden behartigd moeten volgens
de president een „directe uitreis ver
gunning" krijgen.
Verkiezingen
De strijd tussen Carter en Kennedy
voor de kandidatuur van de demo
cratische partij gaat onverminderd
door. Op een congres voor Ameri
kaanse burgemeesters in Seattle
heeft Carter zich ertegen verzet dat
Kennedy ook zou spreken.
De voorzitter van het congres gaf
toe dat hij een toespraak van Ken
nedy op verzoek van het Witte Huis
geannuleerd had. Carter vond het
onaanvaardbaar" dat Kennedy
hem van repliek zou dienen. Sinds
het begin van de verkiezingscam
pagnes heeft Carter geweigerd met
Kennedy in discussie te treden.
i PAZ AFP, AP, Reuter) De militaire leiders in Bolivia
Men de presidentsverkiezingen van 29 juni minstens één
uitstellen De politieke partijen in dit land zijn daar
|en.
t militairen vinden het gezien de
üirtische crisis niet verantwoord
zingscampagnes te voeren. Het
rstel kwam nadat het leger in
pnta Cruz. 900 kilomter ten zuiden
ft de hoofdstad La Paz. de staat
n beleg had afgekondigd
j militairen eisen een nieuwe kies-
fct en een „authentieke democra-
pj Volgens hen is daartoe een rege-
van nationale eenheid nodig om
Économische crisis van het land
v te. pakken.
ïtaüüaire leiders hebben de inte-
frjraident mevrouw Gueiler ge-
vraagd tot de volgende verkiezingen
aan te blijven. Zij droegen eind vorig
jaar ff bloedige onlusten de macht
Z™' laar over. nadat het parlement
als president had aangewezen.
Het is nog onduidelijk wat er gebeurt
als de regering het voorstel van de
militairen afwijst. De voorzitter van
hst parlement oud-president Walter
BRUSSEL (Reuter, AP, AFP) De
nieuwe Belgische minister van defen
sie Charles Poswick dreigt af te tre
den als er niet meer geld vrijkomt
voor het leger. Minister Poswick, een
franstalige liberaal, zei in een vraag-
esprek met het blad Libre Belgique
10 at het leger minstens 70 miljoen
fl ulden nodig heeft om aan de NAVO-
j) ilichten te kunnen voldoen. België
a, can volgens Poswick niet meedoen
,iaan NAVO-oefeningen in oktober
met Westduitse en Amerikaanse troe
pen, omdat er geen geld voor beschik
bar is. Poswick vindt dat de Belgen
san „geloofwaardigheid" verliezen
len de NAVO.
Guevara noemde het voorstel „een
excuus voor toekomstige militaire ac
ties, die kunnen uitmonden in een'
staatsgreep."
Sinds Bolivia 154 jaar geleden onaf
hankelijk werd. zijn al 188 staatsgre
pen gepleegd. Volgens de linkse presi
dentskandidaat Hernan Siles Zuazo
vergroot het uitstellen van de verkie
zingen alleen maar de politieke crisis.
De leider van de socialistische partij
Marcelo Quiroga Santa Cruz liet zich
in soortgelijke bewoordingen uit.
De sfeer in het land wordt hoe langer
hoe meer gespannen. Voortdurend
plegen rechtse groeperingen aansla
gen op openbare gebouwen, radiosta
tions en vakbondsbureau s. Vorige
week probeerde het hoofd van de
presidentiële lijfwacht nog president
Gueiler te vermoorden.
Door dit soort aanslagen hopen
rechtse groeperingen een chaotische
sfeer te scheppen, waarin de militai
ren een staatsgreep kunnen uit
voeren.
Militairen zeggen dat in Santa CruZ
de staat van beleg zal voortduren
totdat de Amerikaanse ambassadeur
Marvin Weissman het land is uitge
zet. Het Amerikaanse dagblad de
Washington Post meldde vorige wek
dat Weissman door persoonlijk ingrij
pen een rechtse coup had weten te
verhinderen.
Ook uiterst rechtse groepen verlan
gen de uitwijzing van Weissman. Om
de regering in La Paz onder druk te
zetten zijn leden van die groeperin
gen in hongerstaking gegaan.
De journalist van de Washington
Post die het bericht van Weissman
aan zijn krant doorgaf is door de
Boliviaanse autoriteiten vijf uur vast
gehouden. Volgens de autoriteiten
hebben zij een „vriendschappelijke
gesprek gehad over een dreigende
staatsgreep in Bolivia".
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT In totaal vijf
honderd Bengalen krijgen in
de loop van vijf jaar in Indo
nesië een training in het gaan
de houden van een program
ma voor geboortenbeperking.
De mensen uit Bangladesj
kunnen daar inderdaad een
en ander opsteken. „Wij heb
ben een van de succesvolste
programma's ter wereld",
zegt dr. S. Haryono, plaats
vervangend voorzitter van de
Nationale commissie voor ge
zinsplanning in Indonesië.
De noodzaak voor dat succes was ook
wel klemmend. Toen het overheids-
programma in 1970 begon, woonden Dorpen
in Indonesië 120 miljoen mensen en
werden er jaarlijks per duizend inwo
ners 43 kinderen geboren, Als daar
geen verandering in zou komen, kon
voor het jaar 2000 een bevolking van
280 miljoen worden berekend. Een
nogal theoretische berekening, want
hoe al die mensen te eten zouden
krijgen, kon niemand in redelijkheid
aangeven.
Er wonen nu 138 miljoen mensen m
Indonesië, het geboortecijfer is ge-,
daald tot 30 per duizend, en de bere
kende bevolking in 2000 is terugge
bracht tot tweehonderd miljoen. In
drukwekkende resultaten, waarbij
overigens Haryono's gastheer prof.
dr. A. A. Haspels opmerkt dat een
geboortecijfer van 30 per duizend nog
steeds „wanhopig veel" is.
Maar dr. Haryono gaat gewoon door,
en zijn commissie krijgt daar ook
groeiende budgetten voor. De resul
taten zijn des te opmerkelijker omdat
het programma in 1970 op het ver
keerde been begon. Men richtte een
serie klinieken in die spiraaltjes res
pectievelijk de pil moesten distribue
ren. In de jaren die volgden, bleek dat
dit slechts effecten had in de directe
omgeving van die klinieken.
Om de massa van de bevolking te
bereiken, moest men de dorpen in". En
dat niet alleen met een doos pillen,
aldus Haryono, maar met een ontwik
kelingsperspectief waarvan gezins
planning een zinnig onderdeel uit
maakt. In 1974 werden de eerste ex
perimentele gezinsplanningsclubs
opgezet. Die zijn meer dan een sys
teem om op de maandelijkse bijeen
komst de pil te distribueren, er zitten
elementen van voorlichting en zelf
hulp in, het is de bedoeling dat ze het
brandpunt van de gemeenschapsont
wikkeling worden, zegt Haryono. De
bijeenkomsten hebben ook een. dui-
delijk gezelligheidsfunctie; een heel
goede greep voor de ledenbinding
bleek het organiseren van een loterij
te zijn.
Er zijn nu 120.000 van die gezinsplan
ningsclubs, die driekwart van Indo-
nesië's 61.000 dorpen bestrijken. Er
zijn dorpen waar tachtig tot negentig
procent van de echtparen in de
vruchtbare leeftijd aan gezinsplan
ning doet. (Die vruchtbare leeftijd is
overigens geen voorwaarde om lid
van zo'n club te mogen worden). Op
Java en Bali ligt het percentage wat
boven de veertig.
Het platteland is dus daadwerkelijk
bereikt. De balans is zelfs wat doorge
schoten, vertelt Haryono: „Wij dach
ten dat de stedelijke bevolking wel
voldoende andere informatiebronnen
had. Maar ook al lezen ze de krant, ze
blijken weinig op ongerichte voor
lichting te reageren Het netwerk
van clubs zal dus ook op de steden
gericht worden.
Haryono ziet niet alleen cijfers, hij
voelt ook een maatschappelijke ver
andering optreden: een gezin met vijf
kinderen wordt niet meer zo gewoon
gevonden. „Een overgang waar wij in
Nederland zo'n zeventig jaar over ge
daan hebben," merkt Haspels be
dachtzaam op, en je kunt niet ver
wachten dat dit in een andere samen
leving zo maar even geregeld kan
worden.
TEHERAN (Reuter, AFP)
Het gaat niet goed met Iran.
De interne verdeeldheid van
het land is een veel grotere
bedreiging dan de aanvallen
van buitenaf. Woorden van
deze strekking sprak ayatol
lah Khomeini gisteren tot de
verzamelde gouverneurs van
de Iraanse provincies.
„Iran legt te weinig rijpheid aan de
dag om zichzelf te besturen. Dat
brengt het gevaar met zich mee dat
een of andere buitenlandse mogend
heid, de Sowjet-Unie of de Verenigde
Staten, zich gaat aandienen als onze
bewaker." Het is voor het eerst In o J
zestien maanden dat de geestelijk BcHll oBür
leider van Iran zich in zulke pessimis
tische bewoordingen over de situatie
in zijn land uitliet. De ayatollah zei te
vrezen dat de eenheid van de eerste
dagen van de revolutie verloren gaat
en hij riep de verzamelde gouver
neurs op de problemen van het land
in een geest van samenwerking op te
lossen.
In het lot van de Amerikaanse gijze
laars lijkt vooralsnog weinig verande
ring te komen. Er bestond gisteren
onduidelijkheid over de vraag of de
Iraanse minister van buitenlandse za
ken Ghotbzadeh inderdaad deze
week naar de Noorse hoofdstad Oslo
komt voor besprekingen met de daar
verzamelde socialistische leiders. De
minister zou, volgens een Noorse
krant, uitdrukkelijk in Teheran het
consigne hebben gekregen niet over
de kwestie van de gijzelaars te
praten.
De Iraanse president Bani Sadr liet
zich gisteren impliciet uit tegen een'
proces tegen de gijzelaars. Een proces
betekent dat sommigen ook niet
schuldig kunnen worden bevonden,
aldus de president in een interview
met een Teheraanse krant, en de
vraag dringt zich dan op waarom
deze mensen dan zo lang zijn vastge
houden. Verder zou een openbaar
proces, waarbij de Amerikanen over
advocaten zouden kunnen beschik
ken, voor veel Iraniërs de vraag doen
rijzen waarom de Amerikanen wel en
zij zelf niet bij een proces over een
advocaat mogen beschikken.
De voormalige Amerikaanse minister
van justitie, Ramsey Clark, die on
langs als waarnemer aanwezig was
bij een congres in Teheran over de
Amerikaanse praktijken ten tijde
van het regime van de sjah, ziet wel
enig heil in een beslissing van het
Iraanse parlement over het lot van de
gijzelaars. Overigens meent hij dat er
alleen kans is op een positieve beslis
sing als de Amerikanen hun houding
tegenover Iran ingrijpend veran
deren.
Washington moet bewijzen dat het
niet de vijand van Iran is, aldus de ex-'
minister, die momenteel in Parijs is,
vanwaar hij binnenkort doorreist
naar de Verenigde Staten. In Ameri
ka zijn overigens stemmen opgegaan
om Clark te straffen voor zijn reis
naar Iran. Officieel is het Amerika
nen verboden naar dat land toe te
gaan en er geld uit te geven. Clark
beschuldigde degenen die kritiek uit
oefenen op zijn bezoek aan Teheran
van simplisme.
Zestien mensen zijn gisteren door een
vuurpeleton geëxecuteerd in een ge
vangenis in Teheran. Tien waren ter
dood veroordeeld wegens handel in
verdovende middelen. Een van de an
deren was de vroegere directeur van
de Zamz am-onderneming (de plaat
selijke producent van Pepsi-Cola).
Sobhani. Hij zou behoren tot de Ba-
haigemeenschap in Iran. die sedert
de islamitische revolutie nogal onder
druk is komen te staan.
JOHANNESBURG (AFP, AP. Reu
ter) Met de herdenking van de
Soweto-rellen in het vooruitzicht
heeft de Zuidafrikaanse politie sedert
vrijdag zeker 1270 mensen gearres
teerd. De minister van politie Louis
Le Grange heeft aangekondigd dat
de politie maandag 16 juni tijdens de
herdenking zal optreden tegen men
sen die moeilijkheden wensen. „We
hebben er genoeg van", zei Le Grange
sprekend over de golf van protesten
tegen het apartheidssysteem.
De politie verklaarde gisteren dat
1670 personen als „routinemaatregel"
worden gehoord. Er bestaat weinig
twijfel over dat de arrestaties ver
band houden met de zestiende juni
en de geslaagde aanslag op olieraffi
naderijen die de regering in Pretoria
de schik op het lijf hebben gejaagd.
Niet blanke studenten gingen giste
ren door met de schoolstaking. Meer
dan 200 van hen werden maandag
aangehouden, een aantal anderen
raakten gewond bij botsingen met de
politie. De boycot begon uit protest
tegen de ongelijkheid in het onder
wijs voor de verschillende rassen in
Zuid-Afrika. De regering geeft aan
een blanke per jaar 1600 gulden uit,
aan een kleurling 800 en minder dan
200 gulden aan een zwarte.
De leider van de belangrijkste guer-
rillaorganisatie in Zuid-Afrika, het
ANC, Nelson Mandela heeft in een
brief opgeroepen tot eenheid tussen
alle zwarten om een eind te maken
aan de apartheid.
STOCKHOLM (DPA) In Zweden is
het in het jaar 2010 met de kernener
gie gedaan. De rijksdag besloot giste
ren dat voor die tijd alle reactoren
moeten zijn uitgeschakeld.
Het parlement sprak zich ook uit
voor het gebruik van hoogstens
twaalf kerncentrales. Een voorstel
van de communisten om van de bouw
van de elfde en twaalfde reactor af te
zien, werd verworpen met 307 tegen
20 stemmen.
poor Ferry Mingelen
'EN HAAG „Het wordt een zeer delicate operatie," zegt een topamb-
inaar van buitenlandse zaken in Den Haag op bezorgde toon over het
omende Europese beraad over het Midden-Oosten in Venetië. De man
an het weten. Al wekenlang wordt er tussen de hoofdsteden van de
legen landen van de Europese Gemeenschap koortsachtig ambtelijk
iverleg gevoerd over een nieuwe verklaring over het Midden-Oosten.
De telefoons zullen tot op het laatste
Boment roodgloeiend staan, maar inmid-
jjels is al duidelijk dat de verschillen van
tticht op ambtelijk niveau niet meer op te
e ossen zijn. Die taak valt toe aan de negen
7 tgeringsleiders en ministers van buiten-
Si andse zaken, die morgen voor de Euro-top
n »an twee dagen in Venetië bijeenkomen.
'It gebeurt op een moment dat de lopende
fedesbesprekingen tussen de Verenigde
taten, Egypte en Israël duidelijk in het
top zitten. De drie onderhandelingspart
ners zijn er niet in geslaagd vóór 26 mei een
™geling te treffen voor Palestijnse autono-
in de door Israël bezette gebieden. Ze
nebben daarmee hun eigen afspraken, vorig
aar in Camp David gemaakt, geschonden,
'erwacht wordt dat die impasse zeker blijft
jestaan zolang de Amerikaanse president
'.arter nog niet zeker is van zijn herverkie
zing.
■to vraag is nu of Europa iets kan doen om
tot vredesproces in het Midden-Oosten aan
je gang te houden zonder de onderhande
len over Camp Davis te zeer in de wielen
nJden. Europa heeft die onderhandelin
gen altijd met enige afstandelijkheid ge
volgd. Men vond het niet zo'n gelukkig idee
van de Amerikanen om alleen met Israël en
Egypte in zee te gaan. Europa staat breder
overleg voor ogen, waarbij ook andere Ara
bische partners en zo mogelijk de Palestij-
nen betrokken worden. De Europese Ge
meenschap heeft hiertoe geen initiatieven
willen nemen zolang de Camp-David-onder-
handelingen gaande waren, maar na 26 mei
zag men de weg vrij om zelf ook eens wat te
doen. Dit temeer daar inmiddels de druk
vanuit de Arabische wereld om de passivi
teit te doorbreken, flink was toegenomen.
Die Arabische wereld levert Europa nog
steeds de meeste olie, en dat telt dus
Geruchten
Het intern Europese beraad leidde de afge
lopen weken tot golven van geruchten. Eu
ropa zou de Palestijnse Bevrijdingsbewe- DidlOOQ
ging. de PLO. nu officieel gaan erkennen. 3
Europa zou het initiatief nemen voor wijzi
ging van resolutie 242 van de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties, waarin het
Palestijnse probleem nog steeds als vluch
telingenprobleem wordt afgedaan. Specta
culaire stappen, maar zien we die nu echt
gebeuren?
Het lijkt er niet op. „Het idee dat we in
Venetië met spectaculaire plannen voor het
Midden-Oosten komen, moet op een mis
verstand berusten," zegt men in diplomatie
ke kring in Den Haag Daar bestaat kenne
lijk het idee dat de meer gematigde Europe
se landen erin zullen slagen Frankrijk in het
gareel te houden. Met name Frankrijk wil
ver gaan met een eigen Midden-Oosten-
politiek. De Franse minister van buiten
landse zaken Francois Poncet kondige tij
dens een bezoek aan Washington met enige
tamtam „een Europees initiatief" aan.
De Amerikanen moeten daar niets van heb
ben. Zij vrezen dat de onderhandelingen
met Egypte en Israël dan helemaal de mist
in gaan. President Carter dreigde daarom
openlijk met een mogelijk Amerikaans veto
in de Veiligheidsraad tegen Europese wijzi
ging van resolutie 242. Die nieuwe resolutie
is in het Europese beraad (voorlopig) van de
baan. Er wordt nu aan een minder vergaan
de nieuwe Europese opstelling gewerkt.
Maar ook daarin wordt het weer wikken
wegen om de VS en Israël niet voor het
hoofd te stoten met vergaande uitspraken,
maar om anderzijds toch wat te doen om de
Arabische landen te gerieven
VENETIË (AFP, Reuter) De dreigementen van de Rode Brigades om de twee
topconferenties in Venetië te ontwrichten zijn door de Italiaanse autoriteiten zeer
serieus genomen. Kikvorsmannen zullen de kanalen bewaken als donderdag en vrijdag
de EG-leiders en op 22 en 23 juni de leiders van de VS, Canada, Groot-Brittannië,
Frankrijk, West-Duitsland, Italië en Japan in Venetië aanwezig zijn.
De gondels worden onder protest overigens van de gondeliers op afstand gehouden en een
groot aantal agenten in burger zal zich tussen de drommen toeristen mengen die in deze
tijd Venetië bezoeken. De Italiaanse regering heeft voor ruim tien miljoen gulden
bijgedragen aan het welslagen van de topconferenties.
Somber gestemd is de Italiaanse politie over de wens van president Carter om een mis bij
te wonen in de San Marco-basiliek. Carter wil dit naar verluidt graag om de katholieke
kiezers in de Verenigde Staten op zijn hand te krijgen. De bouw van Venetië met zijn vele
kleine kanalen en smalle straatjes draagt niet bij tot vereenvoudiging van de taak van de
veiligheidspolitie.
Een probleem apart vormt de Franse president Giscard d'Estaing die een hotel uitkoos
op het eiland Torcello, waar grootheden als Winston Churchill en Ernest Hemingway
eerder de nacht doorbrachten. Giscard kan om risico's te vermijden alleen maar per
helikopter naar het eiland San Giorgio waar de conferenties worden gehouden. Er is op
San Giorgio echter geen landingsplaats, zodat nog naar een andere oplossing wordt
gezocht.
Een oplossing voor dit „delicate" probleem
kan de „Euro-Arabische dialoog" worden,
een tot nu toe wat bloedeloos overleg tussen
de Europese Gemeenschap en de Arabische
landen over economische en culturele za
ken. Van Arabische kant is er steeds voor
gepleit in deze dialoog ook de politieke
problemen rond de Palestij nen te betrek
ken, maar Europa heeft deze boot tot nu toe
afgehouden. Daar zou dan nu verandering
in komen.
Via deze politieke Euro-Arabische dialoog
zou dan ook de PLO op den duur bij het
politieke onderhandelingsproces kunnen
worden betrokken. Europa zou eraan kun
nen wennen dat er in bij voorbeeld de
Jordaanse delegatie Jordaanse diplomaten
zitten die (welk een verrassing) ineens ook
tot de PLO blijken te behoren. De recente
harde opstelling van de belangrijkste PLO-
stroming, Al Fatah, tegen het bestaan van
Israël betekent een ernstige teleurstelling
voor de pogingen van Europa van ue PLO-
guerrillastrijders nette diplomaten te ma
ken, maar er bestaat geen andere keus dan
dit toch maar te blijven proberen.
Macht
De opgepepte dialoog hoeft, zeker in het
begin, ook niet de onderhandelingen tussen
de Verenigde Staten, Egypte en Israël in de
wielen te rijden. En de dialoog is zeker ook
geen alternatief voor die onderhandelingen.
Om te beginnen zit noch Egypte, noch Is
raël erbij. Voorts is men zich in de meeste
Europese landen er maar al te zeer van
bewust dat er zonder de VS niet echt wat in
het Midden-Oosten kan gebeuren. De VS
hebben tenslotte de macht en de wapens
om Israëls veiligheid te blijven garanderen,
en daardoor kunnen ze ook concessies af
dwingen. „Welke ideeën we ook in Europa
ontwikkelen, ze moeten altijd aan de reali
teit worden getoetst, en die realiteit is dat
we feitelijk niets kunnen doen los van de
Verenigde Staten," zegt men in Den Haag.
En als dat op zichzelf al niet genoeg is voor
Europese terughoudendheid, dan is er nog
een tweede reden. „De Amerikaanse publie
ke opinie is zeer gevoelig voor wat er in het
Midden-Oosten gebeurt. Het heeft geen zin
de toch al wat gespannen verhoudingen
tussen Europa en de Verenigde Staten na
Iran en de Olympische boycot nog eens
verder met het Midden-Oosten-probleem te
belasten," aldus Haagse diplomaten.
