Gevolgen kernenergie aanvaarden
Tekening van een lezer
op een hoog abstractieniveau
TtQUW Commentaar
Koopkracht (1)
Koopkracht (2)
Verdeling huizen in Almere
Blokkade Greenpeace moet storten radio-actief afval voorkomen
'Atoomafval
binnenshuis
opbergen'
(EE
optiplan
0251025645'!
Siegfried
showkoor
kerkhoven
ei
WOENSDAG 11 JUNI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
In de afgelopen dagen heeft de
regering onzekerheid doen ont
staan o\er haar voornemen de
koopkracht van minimum gezin
sinkomens in 1980 te handhaven".
Pit constateren de fracties van
CDA en VVD in een motie in de
Tweede Kamer. Hun constatering
is juist Toch wordt er de laatste
tijd te weinig hij stilgestaan dat
koopkracht en inkomen geen vaste
\erworvenheden zijn. Zoiets als
het bereiken van de leeftijd van
meerderjarigheid, wat je nooit
meer kan ontvallen
Koopkracht en inkomen moeten
echter elk jaar opnieuw weer wor
den verdiend. Ondanks vijfender
tig jaar van sterke economische
groei is dat minder vanzelfspre
kend dan het lijkt. Er zijn in de
geschiedenis van de mensheid be
schavingen van hoog niveau ver
dwenen. en historisch beschouwd
is het waarschijnlijker dat ook aan
de huidige episode van hoge be
schaving eens een einde zal ko
men. dan dat de opbloei onbeperkt
voort zal blijven duren.
Na de lange periode van economi
sche groei lijkt nu een periode van
mindere groei en wellicht stagnatie
begonnen. Schokkend hoeft dat
niet te zijn. Belangrijk is in zulke
Het is de verdienste van de premier
dat hij met zijn uitspraken in elk
geval een aantal mensen hopelijk
- aan het denken heeft gezet over
liet gegeven dat inkomen en koop
je kracht niet vanzelf uit de lucht
bi komen vallen. Dat neemt niet weg
ra dat de koppeling tussen lonen (wer-
1 kenden) en uitkeringen (niet-wer-
kenden) pas met ingang van 1
i januari tot wet is verheven. Een
20 regering die al na zes maanden laat
weten niet in staat te zijn de wet uit
uu te voeren, zou strikt formeel
genomen eigenlijk meteen moe
ten opstappen
Die koppeling tussen lonen en uit-
de keringen is een belangrijk principe,
eti Het gaal niet aan degenen die niet
meer kunnen werken (arbeidsonge-
rui schikten) of niet meer mogen wer-
ergiken (werklozen) ook nog eens in
—hun inkomen (uitkering) achteruit
1 te zetten bij de werkenden. Dan zou
het recht van de economisch sterk-
«en (de werkenden) worden ge
anctioneerd. Want zij zijn het die
a? een steeds groter aandeel van het
F nationaal inkomen voor zichzelf
overhouden, doordat steeds meer
economisch minder krachtigen
worden uitgestoten uit het arbeids
proces naar de groep van de „niet-
werkenden". De overheid heeft tot
taak het recht van de sterksten te
confronteren, en mag dat recht ze
ker niet de vrije loop laten.
De uitstoot van minder produktieve
^arbeidskrachten moet worden te
gengegaan- door meer deeltijdba-
g nen. door verkorting van arbeids
tijd, door ondernemingen en ar-
perioden. dat alles wordt onderno
men om de ontwikkeling ten goede
te keren, en ook dat de nadelen
van stagnatie of teruggang niet
eenzijdig en onrechtvaardig op be
paalde groepen in de bevolking
neerkomen.
Op beide punten wekt de regering
helaas de indruk te passief te zijn.
en de zaken te veel over te laten
aan het maatschappelijke krach
tenspel. De omstreden kwestie van
de koopkracht van de laagste inko
mens is hiervan een voorbeeld.
Niemand kan voor alle tijden en
alle omstandigheden die koop
kracht garanderen. Het is daarom
juist dat de regering dat ook niet
wil doen Ook de PvdA-oppositie
zegt overigens dat zij zo n garantie
niet kan en niet wenst te geven.
De strekking van de uitspraken
van premier Van Agt, vorige week
vrijdag, was evenwel een andere,
die kwam erop neer dat het kabi
net geen kans zou zien de inko
mens van de werkenden zodanig te
doen matigen in 1981, dat er van
het nationale inkomen voldoende
overblijft om de inkomens van uit
keringstrekkers op peil te houden.
De premier schreef dit vooral toe
aan de sterke stijging van het aan
tal uitkeringstrekkers.
beidsorganisaties te verplichten ge
deeltelijk arbeidsgeschikten te
handhaven en arbeidsplaatsen aan
te passen voor gehandicapten. Ze
ker. dat zal de produktiviteit niet
ten goede komen, en de „loonruim
te" verkleinen. Dat is echter de
solidariteit die de economisch
krachtigen. de fitte burgers, beho
ren op te brengen met de econo
misch minder presterenden. Juist
doordat dit soort maatregelen on
voldoende krachtig worden doorge
voerd, stijgt het aantal niet-werken-
den zo schrikbarend, en moeten
voor hen zulke hoge sociale premies
en belastingen worden opgebracht.
Het is daarom goed dat in een
Kamermotie gisteren het principe
van de koppeling van uitkeringen
aan de inkomensontwikkeling van
de werkenden nog maar eens is
neergelegd. Eigenlijk is die motie
overbodig, want de wet hierom
trent is nog geen half jaar oud.
Maar nu vanuit kabinetskring onze
kerheid wordt gewekt over de inten
tie van die zijde, kan het geen
kwaad wanneer het parlement als
medewetgever de bedoelingen van
die wet nog eens kamerbreed on
derstreept.
Ook met deze motie en met deze
wet wordt geen garantie gegeven
voor behoud van koopkracht van
laagste inkomens of laagste uitke
ringen. Maar wel wordt uitgespro
ken dat, wanneer door stagnerende
economie zelfs de laagste inkomens
zullen moeten inleveren, werken
den en niet-werkenden daarin gelijk
zullen moeten worden behandeld
rk:
iro!
rd8 DEN HAAG Staatssecretaris
,tt« Brokx van volkshuisvesting gaat zich
all «raden op het al dan niet invoeren
va »an de woonruimtewet in Almere. Op
ma orte termijn zal hij de Tweede Ka
pkamer vertellen wat hij zal aanvangen
del ®et een gisteren aanvaarde motie,
heip vraagt de woonruimtewet daar in
e voeren.
BA, D'66, SGP en GPV stemden
jen de motie. De WD stemde met
it rest van de oppositie vóór de mo-
t die was ingediend door de PvdA.
door Hans Schmit
IJMUIDEN Wie alleen
praat over licht radio-actieve
watjes en injectienaalden uit
ziekenhuizen en laboratoria,
geeft een verkeerde voorstel
ling van de werkelijkheid. In
de vaten, die aan boord van
de zwaarbewaakte „Andrea
Smits" worden gelaten, ne
men die watjes en injectie
naalden flink wat ruimte in,
maar daar gaat het niet om.
Het gewicht en het volume
van het radio-actief afval is
niet het belangrijkste: je
moet naar de hoeveelheid
straling kijken.
Op het dek van de houten tweemas
ter „Fri" legt Hans Guyt van de mili
euorganisatie Greenpeace uit dat
meer dan de helft van de straling van
het Nederlandse afval op rekening
komt van het afval uit de kerncentra
les in Dodewaard en Borssele, hoewel
dat afval wat betreft volume een be
scheiden plaats Inneemt. Onderbro
ken door het lawaai van de telkens
overvliegende helikopter, vertelt hij
dat de 5700 ton radio-actief afval die
dit jaar met toestemming van de mi
nister Ginjaar (volksgezondheid en
milieuhygiëne) in de Atlantische Oce
aan wordt gestort, een radio-activi
teit van maximaal tachtigduizend cu
rie mag hebben. Op dezelfde stort
plaats, zo'n 750 kilometer ten zuid
westen van Ierland, stort Engeland
nog eens afval met een radioactiviteit
van negentigduizend curie. Meer dan
een verdubbeling ten opzichte van
vorig jaar, aldus Hans Guyt.
Fotograferen
Wanneer hij tegen het middaguur
zijn verhaal over het waarom van de
actie afsteekt, is de blokkade van het
Buitenspuikanaal in IJmuiden reeds
een feit. Aan weerszijden van de „Fri"
liggen in totaal veertien binnenvaart
schepen in de lengterichting van het
kanaal, de steven gericht naar de
pontons die moeten verhinderen dat
de actievoerders opvaren naar de
„Andrea Smits". Op de pontons zit
ten en liggen tientallen manschappen
van de mobiele eenheid: op de pieren
staan de bekende donkerblauwe bus
jes. Rond de drijvend blokkade varen
permanent twee boten van de rijk
spolitie te water, waarop mannen in
burger druk in de weer zijn het bonte
gezelschap op de actieschepen te fil
men en te fotograferen.
Twee uur tevoren had de In 1912 in
Denemarken gebouwde „Fri", die te
genwoordig San Francisco als thuis
haven heeft, de haringhaven in IJ
muiden verlaten. In het kielzog van
de tweemaster doken binnenvaart
schepen op, die de tweemaster volg
den op de korte tocht naar de pon
tons in het buitenspuikanaal. Bij het
opvaren tot voor de pontons deed
zich bijna een incident voor, toen een
van de politieboten het begin van de
blokkade wilde doorbreken door twee
schepen opzij te duwen. De „Fri"
kwam daarbij dwars op de sterke
ebstroom te liggen en liep daarbij
bijna op de pier: een confrontratie die
volgens een van de binnenschippers
zonder twijfel ernstige schade aan
het houten schip zou hebben aange
bracht.
Blootsvoets
De actie van de politie heeft echter
niet kunnen verhinderen dat de blok
kade tot stand komt. Tussen de mas
ten van de „Fri" wordt een spandoek
opgehangen („Geen atoomafval in
zee") en de bemanning van de „Fri"
De blokkade van Greenpeace, bestaande uit het schip „Fri" van de milieu-organisatie zelf en een
tiental binnenschepen in het IJmuidense Buitenspuitkanaal. Op de achtergrond de .Andrea Smits"
het met kernafval geladen schip, waartegen de blokkade gericht is.
(blootsvoets, zeer bedreven in touw
klimmen en klauteren) verspreidt
zich over de andere schepen. Aan het
drukke heen-en-weer geloop van
schip naar schip nemen ook twee
herdershonden deel; een klein Cypers
katje geeft er de voorkeur aan het
gebeuren vanachter het glas in de
stuurhut te volgen. Het kind in een
speciale speelruimte op de kajuit van
een van de binnenschepen krijgt ge
zelschap van een leeftijdgenootje: de
jongste opvarende van de „Fri". De
lucht blijft onveranderd loodgrijs,
slechts op enkele plaatsen opgefleurd
door zwarte en gifgroene wolken uit
de pijpen van het hoogovencomplex.
Eén van de politieboten heeft burge
meester Molendijk van Velsen opge
haald. Wat hij in de megafoon roept,
is moeilijk te verstaan, maar de poli-
tieboot komt ondanks verzoeken
daartoe niet dichterbij. De burge
meester zegt de actievoerders dat
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
De Kamer wil dat de adviesraad van
Almere (een soort gemeenteraad) zeg
genschap krijgt over de verdeling van
de woningen. Daarvoor is invoering
van de woonruimtewet nodig. Tuijn-
man van verkeer en waterstaat wil
echter, dat zijn ambtenaren van de
Rijksdienst voor de IJsselmeerpol-
ders, die voor de ontwikkeling van
Almere zorgen, een flinke greep hou
den op de verdeling van de woningen
en wordt daarin gesteund door
Brokx.
maandag reeds een groot deel van
hun doel is bereikt, nameijk publici
teit. Een weinig overtuigend argu
ment om de blokkade op te heffen:
die is immers niet bedoeld om publi
citeit te krijgen maar om het storten
van radio-actief afval in zee te voor
komen. De burgemeester wijst erop
dat met de blokkade de standpunten
verharden: „Ik ben gekomen om u
daarvan te weerhouden." „Onzin,"
zegt binnenschipper Jan Blom die
een aantal collega's heeft overge
haald met Greenpeace mee te doen,
„de actie is en blijft wat ons betreft
volstrekt geweldloos." Na het half
onverstar nbare toespraakje vertrekt
de politieboot snel: uit de gebaren
blijkt dat een weerwoord van de ac
tievoerders niet op prijs wordt
gesteld.
„Greenpeace", zo vertelt Hans Guyt.
„wil verhinderen dat de .Andrea
Smits" de haven van LJmuiden ver
laat om de lading van achttienhon
derd ton Nederlands radioactiefafval
in Zeebrugge aan te vullen met nog
eens 3900 ton uit België en Zwitser
land en de vaten vervolgens in de
Atlantische Oceaan te storten.
Greenpeace zal de blokkade opheffen
zodra minister Ginjaar der vergun
ning die hij in mei voor het storten
van het radioactieve afval verleende,
opschort."
Het afgelopen weekeinde heeft minis
ter Ginjaar de milieu-organisaties die
tegen de vergunning bij de Kroon in
beroep zijn gegaan (Natuur en Milieu.
Greenpeace Nederland, werkgroep
Noordzee en Stroomgroep stop kern
energie Haarlem/IJmond), laten we
ten niet tot schorsing te kunnen over
gaan. De Raad van State dient daar
over te beslissen, meent minister Gin
jaar. De milieugroepen vroegen dan
ook maandag de Raad van State de
vergunning te schorsen zolang het
beroep nog niet behandeld is. Wan
neer maanden later de uitspraak valt,
is het onherstelbare reeds geschied.
Kernenergiewet
Hans Guyt is tijdens het gesprek aan
dek nog onwetend van het feit dat
later op de dag de Raad van State het
schorsingsverzoek zou afwijzen, on
der meer omdat niet kan worden in
gezien hoe een milieuorganisatie in
haar belangen kan worden geschaad
door een lozing in zee op een afstand
van achttienhonderd kilometer van
Nederland. Desondanks kan minister
Ginjaar in de ogen van de milieugroe
pen wel degelijk ingrijpen. Hans
Guyt: „Hij kan dat op grond van de
kernenergiewet: hij kan te allen tijde
een vergunning aanpassen en de
voorwaarde wijzigen."
Het belangrijkste bezwaar van
Greenpeace en andere groepen (in
het samenwerkingsverband „geen
atoomafval in zee" hebben zich reeds
tweehonderd organisaties verenigd)
is het potentiële gevaar voor het zee
milieu. De vaten blijven officieel 250
jaar heel. maar de tijd die nodig is om
de sterkte van de straling van de
stoffen die nu worden gestort te hal
veren, is ruim zeven keer zo lang.
Hans Guyt wijst erop dat inmiddels
in andere landen bedenkingen zijn
gerezen tegen het storten van Neder
lands, Belgisch, Zwitsers en Engels
afval. Binnen de organisatie van in
dustrielanden (OESO) hebben landen
als Zweden, Noorwegen, Denemarken
en Oostenrijk zich tegen dergelijke
lozingen gekeerd; Canada en de Vere
nigde Staten staan er uiterst kritisch
tegenover.
Herbezinning
Greenpeace wil dat het afval tijdelijk
op land wordt opgeslagen in afwach
ting van een veilige oplossing. Hans
Guyt: „Als je kernenergie aanvaardt,
moet je ook de consequenties aan
vaarden en het afval niet in zee stor
ten maar binnenshuis veilig opber
gen." Ook wil Greenpeace een onder
zoek naar de verwerkingsmethoden
van het afval en een herbezinning
over de wenselijkheid van de activi
teiten die tot het afval leiden.
Hans Guyt, naast het gestreken zeil
van de „Fri": „Er komt steeds meer
chemisch en radio-actief afval. Je
kunt het niet begraven en ook niet in
het water lozen. Dat betekent echter
niet dat Je het dan maar in zee moet
gooien."
ADVERTENTIE
termijnbewaking I
brengt rust èn dynamiek I
in uw organisatie I
Ö^IIMO
Vaktaal is een manier van praten
die door deskundigen in een be
paald beroep (beter gezegd: vak
talen die door de meeste deskun
digen in allerlei beroepen) zo
vaak en graag wordt toegepast
dat buitenstaanders steeds meer
buitenstaanders worden doordat
ze er geen woord van begrijpen.
De deskundigen van de Rijks
dienst voor de IJsselmeerpolders
maken zich niet minder dan an
deren schuldig aan dit euvel, con
stateert Theo Dirks in Cultuur-
rijp, het personeelsorgaan van de
RIJP. Het nu volgende heeft hij
gevonden in verslagen en nota's,
of opgepikt op vergaderingen en
bijeenkomsten:
Een planningdeskundige sprak
tot driemaal toe over „een stij
ging in bovenwaartse zin".
„Het gebouw, bouwkundig, tech
nisch en architectonisch samen
gesteld, vraagt een disciplinaire
inbreng van beeldende kunst,
welke zich evenwichtig zal invoe
gen, welke kenmerkend zal zijn
en welke het gebouw als
gebruiksobject mede zal karakte
riseren", schreef een bouwkun
dige.
Conclusie van een wetenschap
pelijk onderzoeker: „De sector
raad zou zich vooral moeten rich
ten op het ontwikkelen van glo
bale visies op een hoog abstrac
tieniveau".
En op een vergadering van louter
deskundigen noteerde Dirks de
volgende vak-kreten: nul-groei of
niet-groei, infra-economische
ontwikkelingsassen, gekwalifi
ceerde arbeidsmarkt van groot
stedelijke allure, en tot slot nog
„stedelijke potenties optimaal
benutten door middel van een
motorisch element".
Na deze waterval van moeilijke
en onbegrijpelijke vaktermen
was er in de zaal een even simpele
als duidelijke reactie te horen:
„Daar heb ik allemaal geen moer
aan". Een verzuchting die niet uit
de mond kwam van de verslagge
ver, de portier, de dame achter
het buffet of de leerling-deskun
dige die voor het eerst naar zo'n
vergadering mee mocht, maar
van een „tamelijk nuchter inge
steld" directielid.
Zonder die directieleden van de
RIJP persoonlijk te kennen moe
ten we trouwens concluderen dat
ze zich blijkbaar in meer opzich
ten van hun collega-directeuren
in den lande onderscheiden.
Want ga maar na: is er ergens een
personeelsfeest, waar de directie
acte de présence geeft, dan zitten
de directieleden met hun vrou
wen en eventuele genodigden op
de voorste rij, welwillend toekij
kend hoe anderen op het toneel
hun best staan te doen. Bij de
vijftigste verjaardag van de
Rijksdienst voor de IJsselmeer
polders vorige maand ging het
heel anders toe. Daar zat het per
soneel ln de zaal en stonden drie
directieleden met hun vrouwen
op het toneel te zingen. „We heb
ben er vijftig jaar op moeten
wachten, tot 7 mei 1980", lezen
we in het personeelsblad. „Maar
dat heeft niet, het goede rijpte
langzaam en manifesteerde zich
in sprankelende, zelfverzonnen
teksten, een meeslepende dictie
en pure overgave".
Alleen die eerste rij zal nog wel
voor ze gereserveerd geweest
zijn.
Geen wonder dat Robert Hardy
de rol van Siegfried Farnon, de
oudste van de drie veeartsen uit
James Herriot met zoveel overga
ve speelt. Hij is dol op dieren, is
op het platteland geboren en ge
togen en woont op een boerderij
met paarden, pony's, ezels, gan-
sen, honden, pauwen en nog veel
meer dieren. „Veeartsen zijn
denk ik zulke aardige mensen
omdat ze constant met dieren
omgaan. Omdat ze dichter bij de
natuur leven, vermoed ik," peinst
hij in de NCRV-gids. Hij wordt,
schrijft de gids, als de populair
ste veearts van Engeland gezien,
meer nog dan „James Herriot" en
Tristan". Postzakken vol fan
mail krijgt hij, waarin mensen
hem smeken om zijn stropdas
sen, hoed, zakdoeken, pochetjes,
handtekening en zelfs z'n schoe
nen. Allerlei clubjes zeuren of hij
niet wil komen, om een voor
dracht te houden of een lezing, of
iets te openen. Zijn secretaresse
verstuurt stapels standaardbrie
ven. Veeartsen, zegt Hardy, heb
ben het in Engeland niet makke
lijk. Ze werken als paarden en
het is moeilijker om voor je vee
artsexamen te slagen dan om je
bul voor medicijnen te halen. De
opleiding voor veearts duurt ook
langer. De acteurs van „James
Herriot" hebben steeds onder
toezicht van twee heuse veeart
sen gewerkt. ,JSn die hebben ons
werkelijk van alles bijgebracht.
Bij mij zouden de mensen nu
rustig met hun zieke honden kun
nen aankloppen, ik zou wel we
ten wat ik er mee aan moest.
Jammer alleen dat het tegen de
wet indruist"
Robert Hardy, vader van twee
dochters en een zoon die boer
geworden is beschouwt zijn
beroep nauwelijks als een vak:
„Het is meer een afwijking, een
toestand, dat acteur zijn. Je moet
er ook behoorlijk geschift voor
zijn om het te worden. Oeen be
roep is onzekerder."
Na twaalf uur draaien, toen hij
het wereldrecord orgeldraaien
al hoog en breed had verbeterd,
wilde de Fin Vexi Poutiainen
best nog een tijdje doorgaan,
maar zijn orgeltje kon niet meer.
Dat is voorlopig in reparatie.
De in keurige donkere pakken
gestoken zangers van het man
nenkoor dat zich steevast in
NCRV's Showroom laat horen,
verdwijnen voorlopig van het
scherm. Het programma van vrij
dag is het laatste van dit seizoen
en dan horen we dus, voor het
laatst „showroom", „allemaal
show" en meer show-achtlgs uit
hun monden. Best mogelijk dat u
dit koor vandaag of morgen in
een kerk hoort, met andere liede
ren dan natuurlijk. Het heet „De
lofstem" en heeft zijn thuisbasis
in Broek op Langedijk. Voorzit
ter Stins vertelt ln Televizier. dat
zijn koor een erg veelzijdig reper
toire heeft: „We zingen heus niet
uitsluitend geestelijke liederen,
maar ook spirituals, musicals,
licht Nederlands, kortom, van al
les wat" Zodoende traden de
zangers uit Broek op Langedijk
ook eens in Utrecht op een feest
van een 25-jarige zoutjesfabriek
op, waar Jan Fillekers van Show
room onder de luisteraars was.
En zo is het gekomen.
Zouden tandartsen zo duur zijn
dat zelfs landsbestuurders dezen
niet meer kunnen inschakelen
voor een goede mondbehande
ling9 Het is opvallend dat ln het
bijzonder ministers en staatsse
cretarissen zulke slechte gebitten
hebbe*. Zouden de cameraman
nen daarom de goedheid willen
hebben van dergelijke figuren
geen Al te nabije opnamen meer
te doen uitstralen op onze beeld-
bulzen? Die bruine kerkhoven in
close-up te zien is namelijk niet
erg appetijtelijk.
(Deel van een brief in Televizier
van een lezer die benadrukt zelf
geen tandarts te zijn).
Toen burgemeester Edward
Koch van New York op een me
disch congres begon te spreken
over de noodzaak van sluiting
van een aantal gemeentelijke zie
kenhuizen. werd de arts Hayvin
Gordon (31) zo kwaad, dat hij een
ei greep, er mee naar het spreek
gestoelte stormde en het kippe-
produkt boven het hoofd van de
burgemeester stuk kneep. De
rechtbank veroordeelde de arts
voor zijn spontane protest tot
dertig dagen cel en tweeduizend
gulden boete, maar het is nog
helemaal niet zeker of de man die
straf ook krijgt: hij is in beroep
tegen het vonnis gegaan en na
een paar uur "zitten' al weer vrij
gelaten, nadat er een borgsom
van tienduizend gulden voor hem
was gestort
Hitlers zilver Op een velling
in New York is een zilveren siga
rettendoos die eens van Adolf
Hitler geweest is. voor bijna
ƒ3500 van de hand gegaan. De
vroegere koning Faroek van
Egypte kreeg de doos later ca
deau. Er staat nog altijd een ade
laar op die een hakenkruis vast
houdt en de initialen van Hitier.