Personeel VPRO zoekt
massaal steun leden
Vergeelde spotprenten
gaan opeens leven
Landschap in rasters gevangen
IDEAALSPAARREKENING
Meeste luisteraars met
Radio-Oost tevreden
Beach Boys brengen
onverzorgde medley
RENTE 10%
Voor redactionele onafhankelijkheid
De heel begrijpelijke angst voor een pak iaag
Arnold Pander in de Allersmaborg
een ideale combinatie tussen hoge rente en directe opvraagbaarheid
En dn nog
Nieuw boeken
Nieuw* boeker
WOENSDAG 11 JUNI 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/VARTET
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Het personeel van de VPRO gaat binnenkort een campagne beginnen onder
de 180.000 leden van de C-omroep om op die manier steun te krijgen voor de redactionele
onafhankelijkheid van het bedrijf. De VPRO-aanhang zal gevraagd worden of deze het met de
programmamakers eens is dat de ledenraad van de omroep geen enkele directe invloed mag
hebben bij de concrete uitvoering van de radio- en tv-programmering.
door And ré Rutten
Het personeel wil verder dat er in het
uit elf leden bestaande bestuur vijf
door het bedrijf aan te wijzen leden
zitting krijgen. Dit moet volgens de
directie van het bedrijf gebeuren om
het niveau van het bestuur naai- een
hoger niveau te tillen
Het personeel heeft dit plan van de
directie gisteren op een speciale ver
gadering unaniem aangenomen. Het
personeel kwam in groten getale bij
een om de situatie te bespreken na
het aftreden van een meerderheid
van het bestuur tijdens de VPRO-
ledenraadsvergadering van afgelo
pen zaterdag in Amsterdam. Een
krappe meerderheid van de leden
raad (het hoogste orgaan) weigerde
met 27 tegen 24 stemmen een princi
pieel onderdeel van de nieuwe statu
ten over te nemen. In het onderdeel
stond dat de vereniging de beslis
singsbevoegdheid bij het maken van
programma's volledig over zou laten
aan de programmamakers. De direc
tie zei zaterdag al het terugdraaien
van de bevoegdheden van het bedrijf
onaanvaardbaar te vinden.
Niet afwachten
Algemeen-directeur Frans de Smit
stelde gisteren voor niet af te wach
ten wat het nieuwe bestuur, dat in
september gekozen zal worden, gaat
ondernemen.
Wat het omroepbedrijf precies gaat
doen staat nog niet vast. Voorlopig
zal een werkgroep, bestaande uit de
drie directieleden, de secretaris van
de ondernemingsraad, de hoofdre
dacteur van de omroepgids om een
programmamaker uitzoeken welke
stappen er naar de achterban toe het
best genomen kunnen worden. De
publiciteit zal gezocht worden via de
gids en of radio- en tv-programma s.
Frans de Smit zei dat de crisis is
ontstaan door het gebrek aan kwali
teit bij een aantal bestuurders. Om
misvattingen in de toekomst te voor
komen, moet volgens hem van een
artikel in het verenigingsrecht ge
bruik gemaakt worden, door de helft
van het bestuur, minus één, te laten
bestaan uit door het bedrijf aangewe
zen bestuurders. De Smit zei er na
drukkelijk bij dat dat absoluut geen
stromannen mogen zijn. „Wij zoeken
juist mensen met de juiste kwalitatie
ve eigenschappen. Die pikken het
niet zich voor het karretje van het
bedrijf te laten spannen. Wij willen
niet de macht van de vereniging om
ver werpen, we willen slechts opko
men voor de rechten die wij al jaren
geleden verworven hebben."
De Smit doelde hiermee op het dele
gatiebesluit van 1968 waarin staat
dat de ledenraad de eindverantwoor
delijkheid van de programmering
overlaat aan het bedrijf
Rob Ris, secretaris van de onderne
mingsraad herhaalde zijn woorden
van zaterdag dat wanneer de vereni
ging zonder overleg gaat sleutelen
aan het delegatiebesluit, de onderne
mingsraad naar de kantonrechter zal
stappen.
Nieuw bestuur
Frans de Smit zei verder dat de actie
van het personeel binnen enige we
ken moet plaatsvinden, want op 20
september komt de ledenraad in een
extra vergadering bijeen en wordt er
een nieuw bestuur gekozen. Voor die
tijd heeft een actie geen zin want dan
is bijna iedereen met vakantie.
De directie van de VPRO is er van
overtuigd bij de 180.000 leden veel
gehoor te vinden voor het standpunt
van het bedrijf. Aangenomen wordt
dat de oproep vele nieuwe gegadig
den voor de ledenraad en bestuur
zullen opleveren.
De eerste scène uit "Die ganz
begreifliche Angst vor Schla-
gen" van de Schaubühne
Het is een produktie, die een groep
spelers van de Schaubühne samen
hebben gemaakt, aangetrokken
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Tweederde van de
luisteraars naar Radio-Oost is tevre
den over de streekomroep voor Gel
derland en Overijssel en vindt ook
dat die moet blijven zoals hij nu is. Er
is echter ook een grote groep van
negentien procent, die vindt dat er
andere programma's moeten komen.
En dan is er nog vier procent die
vindt dat Radio-Oost maar moet ver
dwijnen.
Dat is gebleken bij een meting in
opdracht van de afdeling Kijk- en
luisteronderzoek van de NOS onder
758 personen van twaalf jaar en ou
der. Een ander gegeven is dat Radio-
Oost per week gemiddeld 360.000 luis
teraars bereikt. In de provincies Gel
derland en Overijssel wonen ruim
twee miljoen inwoners. Deze informa
tie is echter niet in het onderzoek, dat
DEN HAAG De Schaubühne am Halleschen Ufer uit Berlijn, die inet Holland Festival et
kleine staalkaart van haar repertoire laat zien, speelt ook een reeksroteske spotprenten o
de Franse burger van rond 1900, geschreven door George Courtelfe (1858-1929). Onder t
verzameltitel „Die ganz begreifliche Angst vor Schlagen".
ken m spotprenten uit die tijd, et
bijzonr goed tijdsbeeld zullen opl
veren, ok in het letterlijk plooiba
toneeleld van Uwe Oelkers, in
kostuvs van Dagmar Niefind, en
grime-i kapwerk, vermoedelijk va
de spes zelf. Maar je zit toch oo
naar vee, bijna vergeten vooroude!
te kijk, waarvan je je afvraagt i
wij er s van geërfd hebben, en
dan weWat blijft is het geamuseei
kijken aar vergeelde spotprent®
die opos gaan leven.
zich bezighoudt met de bekendheid,
te vinden.
De luisteraars vinden dat Radio-Oost
over het algemeen te veel aandacht
besteedt aan hoorspelen en spellet
jes, Men wil vooral meer program
ma's met verzoekplaten en prestaties
van regionale groepen. Ook zou men
meer uitzendingen over geschiedenis
van de streken, dorpen, steden en
verenigingen in het gebied op prijs
stellen.
Veel luisteraars vinden ook dat min
der aandacht kan worden besteed
aan kunst en serieuze muziek. Een
kwart van de luisteraars blijkt meer
of alleen maar programma's in dia
lect te willen. Maar meer dan de helft
(54 procent) vindt het huidige aanbod
genoeg.
waarschijnlijk door een toneelgenre,
dat Duitse toneelschrijvers niet zo
goed lag, maar in de Franse toneelli
teratuur doorlopend gebloeid heeft,
de farce. Courteline was er een mees
ter in, zoals voor hem natuurlijk Mo
lière en na hem Jean Anouilh, die op
meer wapens thuis was.
.De meesterlijke beknoptheid van
Courteline hebben de Duitse spelers
wel enigszins naar hun hand gezet in
hun eigen bewerking, maar tegelijk
ook raak getroffen, Het is een perfect
gespeelde portretten-galerij van bur
gers van uiteenlopende aard, wier
zelfgenoegzaamheid eerst smakelijk
wordt geëtaleerd en vervolgens on
dergraven. Ze zijn heel precies naar
de werkelijkheid waargenomen, maar
vervolgens in hun woorden en situa
ties uitgetekend met een groteske
overdrijving van hun typische eigen
aardigheden, die daardoor glashelder
onthuld worden. De angst voor het
pak slaag letterlijk dan wel figuur
lijk, want het is de angst voor ge
zichtsverlies, speelt in bijna alle
eenactertjes wel een rol, maar op een
zeer gevarieerde manier.
Perfecte acteerkunst
De voorstelling is een reeks staaltjes
van perfecte, uitstekend doordachte
acteerkunst, die, als je ze zou vergelij-
foto Lex van Rossen
Van stijlvernieuwing niets te merken
door Willem Schrama
DEN HAAG Kort na het verscheiden van de legendarische
Beatles heelt het er even naar uitgezien dat de Californische
Beach Boys hun leidersrol in het internationale popwezen
zouden gaan overnemen. Onder de veelzeggende titel „Surf's
up" lanceerden zij in 1971 een magnifiek album, waarop de
onbetwiste kwaliteit van hun harmony-zang niet langer in
dienst stond van oubollige strandpret maar van doordachte,
universele composities.
Niet langer geheel en al afhankelijk
van de geniale, maar grillige Brian
Wilson openbaarde de groep zich hier
voor het eerst als een hecht song-
schrijverscollectief, dat zich defini
tief leek te ontworstelen van zijn op
pervlakkige surf-imago. Op het hier
te lande opgenomen album „Hol
land" (1972) ook al een poging om
uit de surfsfeer te geraken was een
complete stijlvernieuwing te horen
die naar het scheen nog jaren mee
kon
Op zeker
Het trieste is alleen dat The Beach
Boys er zelf nooit in hebben geloofd.
Naarmate verkoopsuccessen uitble
ven moesten nieuwkomers als Rick
Fataar en Blondie Chaplin die in
belangrijke mate bepalend waren
voor dit nieuwe geluid weer het
veld ruimen. De groep begon weer op
zeker te spelen en wat uiteindelijk
overbleef was een mengsel van de
Speciaal vandaag
Europees kampioenschap
voetbal Reportage van de
wedstrijd West-Duitsland te
gen Tsjechoslowakije in Rome
Ned. 1/17.40
Wedstrijd Nederland-Grie
kenland in Napels Ned. 1/20,27
In het var a-radiopro
gramma „De Rode Draad" een
discussie over de linkse om
roep in de jaren '80. Gespreks
deelnemers: Jan Haasbroek,
Barend de Ronden en Piet van
den Enae, directeuren bij
VPRO, IKON en VARA, Al-
bert van den Heuvel (VARA-
voorzitter), Laurens ten Cate
(Leeuwarder Courant), Aad
van den Heuvel (KRO-pro-
grammamaker). Jan Nagel,
Letty Kosterman, Karei Ros
kam (VARA-programinama-
kers en twee luisteraars.
Hilv. 2/19.00
Holland Festival-Recht
streekse uitzending uit het Ko
ninklijk Conservatorium in
Den Haag met Geoffrey Dou
glas Mddge als piano-solist.
Hilv. 2/20.00
oude vertrouwde surfdreun en een
schuchtere poging tot iets nieuws.
Het meest recente album „Keepin'
the summer alive" is van die twee
slachtigheid zowel in woord als geluid
een stille getuige.
In dit licht bezien moest het concert
in het kader van een wereldtoemee,
afgelopen maandag in Den Haag met
weiiüg optimisme tegemoet worden
gezien. Maar de stoutste verwachtin
gen werden nog overtroffen. Met uit
zondering van een handvol verdien
stelijk recent werk („Lady Lynda",
„Good timin'") en een welluidende
solo van Bruce Johnston („I write the
songs"), kreeg het uitverkochte Con
gresgebouw een dorre en slecht uitge
voerde medley van oude successen te
horen waarin de hoofdrol was toebe
deeld aan uitgerekend het minst in
drukwekkende onderdeel van dit ge
zelschap, zijnde zanger en potsenma
ker Mike Love
Geen balans
Waar de instrumentale omlijsting al
Jeed onder een nauwelijks tot uiting
komende ritmiek, daar deden de vo
cale prestaties dit concert in elk geval
de das om De voor de Beach Boys
sound zo belangrijke falsetstemmen
van Al Jar dine en Carl Wilson kwa
men er bij lange na niet uit en klon
ken zelfs geforceerd en daardoor lang
niet altijd zuiver. En in wat een hoog
tepunt had moeten worden klassie
kers als „God only knows" en „Good
vibrations" was menige derde of
vierde stem uit voorzorg weggelaten
waardoor de zo perfecte balans van
de platen in het geheel niet was terug
te vinden. Voor illustere voorgangers
als The Four Freshmen en The Hi-
Lo's mocht close-harmony dan een
fluitje van een cent zijn, deze Beach
Boys kunnen het aileen maar In de
studio, dat staat vast.
De geestelijke vader van al dit fraais,
Brian Wilson, zag nog kans om aan
het anderhalf uur durende concert
nauwelijks deel te nemen. Ongeïnspi
reerd tokkelde hij zo nu en iets op de
piano, zijn lange periode van psychi
sche en artistieke stress kennelijk
nog niet te boven. Zelfs de aanwezig
heid van een forse fanclub-delegatie,
die hem door middel van een span
doek als „genius" verwelkomde, kon
hem niet tot andere gedachten
brengen.
door Peter Karstkarel
EZINGE Aan het Reitdiep in het polderland
bij Ezinge en in een landschap dat geacciden
teerd is door kronkelende dijklichamen die de
historische waterloop begeleiden en door bo
mengroepen die de agrarische nederzettingen
beschermen, ligt de Allersmaborg. Een kleine
vijftien kilometer ten noordwesten van Gronin
gen waan je je aan het einde van de wereld. Op
het historische landgoed nestelt een flinke ko
lonie reigers en ook rans- en steenuilen, bosval-
ken en kiekendieven zijn er in het oude hout te
vinden. Voor de dendroloog, de bomenkenner,
is het een paradijs.
De borg zelf, ontwikkeld uit
een veertiende eeuwse stins
of steenhuis, bestaat uit een
achttiende eeuws woon-
pand en een groot aantal
bijgebouwen, waarbij een
ruim stalgebouw met een
koetshuis. Binnen het om-
grachte terrein dat bereikt
lean worden via een ophaal
brug, is bovendien een
fraaie grote duiventil. Het is
een vast gegeven bij de
oude landgoederen; duiven
werden vanwege de mest en
voor de consumptie (de dui
ven, niet de mest) ge
houden.
Bouwkunst
Alleen al om de bouwkun
stige en botanische kwali
teiten is het de moeite
waard om de Allersmaborg
te bezoeken. De adellijke
nederzetting is thans eigen
dom van het rijk. Staats
bosbeheer en de provincie
Groningen hebben het be
heer over park en gebouwen
en die hebben de borg een
culturele functie gegeven.
De weefster Annie Vrieze
woont er en heeft er voor
het vervaardigen van haar
grote tapijten in het koets
huis een fraai atelier. Nog
enkele ruimten worden door
kunstenaars gebruikt en re
gelmatig worden in de stal
len en op de ruime zolders
tentoonstellingen georgani
seerd. Meestal zijn het pre
sentaties van concrete
kunst, geen werk dat een
illusionistische verwijzing
naar de werkelijkheid biedt.
Vaak zijn het onderzoeken
naar aspecten die met het
vormgeven zelf té maken
hebben. Zo heeft, de Allers
maborg zich een naam van
een allerminst kinderachti
ge kunstruimte verworven.
Deze maand heeft Arnold
Pander er de ruimte gekre
gen; een Amsterdams kun
stenaar die enige tijd in het
Groningse werkte. Een serie
van het nu geëxposeerde
werk heeft direct betrek
king op de' omgeving, waar
in het wordt gepresenteerd.
Het dijkenlandschap van
het Reitdiep is het onder
werp geworden van een fo
tolithoserie. Deze litho's
zijn overigens net als de te
keningen van Pander aller
eerst velden met lijnrasters
die bestaan uit elkaar dia
gonaal kruisende lijnen. De
drager van deze zich tot
gaas verdichtende patronen
is dan alleen geen blank vel
papier. De rasters zijn ge
drukt over foto's die met
een blond puntraster zijn
uitgevoerd. De serie dijken,
met een branding ën een
vlak landschap aangevuld
dat zijn de elementen die
door de dijken gescheiden
worden hangt in een open
Een van de gerasterde landschappen van Arnold Pander die in het Groningse
Ezinge is te zien.
berging vóór de borg en
doet vermoeden dat de ten
toonstelling bestaat uit
landschappelijke verbeel
dingen die dubbel gerasterd
zijn.
Verdikkingen
In de stal- en koetsgebou
wen en op de zolders blijkt
dat Arnold Pander zich con
centreert op de werkingen
van rasters en andere arce
ringen en dat de th'emati-
sche aanleidingen daar he
lemaal ondergegeschikt aan
blijven. In de paardenstal
hangt een serie tekeningen
die eerst vellen grafiekpa
pier lijken. Door bewust ge
raffineerde verdikkingen
van de lijnen doemen ande
re vormen, knopen, op die
dwars door het strenge lij-
nepraster lopen. In een an
dere serie zijn de vormen
ontstaan met verdichtingen
en verkleuringen van het lij-
nenpatroon. Het zijn balken
op een trapeziumvormig ba
sement. Tekeningparen met
kubusachtige en keper-vor
men zijn nog merkwaardi
ger. Enerzijds bieden ze een
stellige perspectivische illu
sie, maar anderzijds zijn ze
niet vervolmaakt en geven
ze alleen het concrete lij-
nenprogramma.
Zonder „optical art" te wor
den, tekeningen die een op
tische illusie opwekken
dwingen de bladen die op de
zolder hangen met hun hori
zontaal en verticaal gerich
te rasters en met in de cen
tra varianten in richting en
kleur tot aandachtig kijken.
De kleine formele verschui
vingen moeten echt gelezen
worden. Op de zolder hangt
ook een grote fotolitho-serie
die uit paren bestaat en
waarop gras- en bouwland,
verschillende plaveisels en
muren staan afgebeeld. Elk
van de paren bestaat uit een
prent zonder en een met het
diagonale raster. De bleke
litho's zijn merkwaardiger
wijs pittiger geworden door
het nergens bij de voorstel
ling aansluitende lijnraster.
Arnold Pander is een kun
stenaar die met concrete
middelen het avontuur van
de vorm zoekt en die met
lijnen een hechte figuratie
tracht te bereiken.
Tot 23 juni in de Allersma
borg bij Ezinge (Gr); zater
dags en zondags van 13-18
uur en na telefonische af
spraak (05941-389)
ADVERTENTIE
ee
De IDEAALSPAARREKENING
biedt een hoge rente en uw geld
blijft direct beschikbaar.
U kunt f 2.000.- per maand vrij opnemen
Zonder opzegkosten en zonder opzeg
termijn. In december kunt u zelfs f 4.000,-
vrij opnemen.
Meer opnemen?
Ook dat is mogelijk. Nog steeds zonder
opzegtermijn; u betaalt echter over het
meerdere
I opnamekosten voor gelden die
langer dan 12 maanden op de rekening
hebben gestaan
2°7o opnamekosten voor gelden die
korter dan 12 maanden op de rekening
hebben gestaan
Hoe opnemen?
Vanzelfsprekend bent u welkom om per
soonlijk uw geld te komen halen.
Maar ook: één telefoontje is voldoende
om het door u gewenste bedrag dezelfde
dag te laten overboeken naar uw bank-
of girorekening.
Een ideale mogelijkheid voor als u wat
verder weg woont!
Crediet-en Eflectenbank
Het saldo op uw IDEAALSPAAR
REKENING dient minstens f2.000,-
te bedragen.
De rente wordt berekend volgens de
dagelijkse methode.
Wenst u nadere inlichtingen, vraag dan naar
onze uitgebreide brochure of bel|onze afdeling
spaargelden. Wij zullen u graag adviseren.
Direct een IDEAALSPAARREKENING
openen?
Ook deze mogelijkheid hebben wij voor u
gecreëerd. Ideaal voor u!
U kunt nu een IDEAALSPAAR
REKENING openen door storting op
onze giro nr. 75651 of op onze bank
rekening nr. 69.90.00.009.
Graag onder vermelding van "openen
IDEAALSPAARREKENING".
Utrecht: Kromme Nieuwe Gracht 4-12, telefoon 030-301911 Zeist; Boulevard I, telefoon 03404-20634
Procpmma's voor
woendag 11 juni
AMSTEDAM. Stadsschouwbui
(20.15 t): Boven Drijven. Ten
Frankerael (20.15 uur): Aap verslaj
de kitelgeest. Concertgebou
(Kleine al, 12.30 uur): Nederlaij
Kamerkr. Mickery (20.30
Humbol's Current. Universiteit
theater ).30 uur): De Ontdekka
De Krakng (14 uur):'Circus Enui
Carré (2(5 uur): Het Nationale 1
let. Tropmuseum (Lichthal, 2d;
uur): Taania.
DEN HAG. Koninklijk Consei
rium (20 uur): Geoffrey Doul
Madge, koninklijke Schouwba
(met busrvoer, 19.30 uur): ZoiaL
gasten. FT (20.30 uur): Zambia/l
ROTTERAM Luxor (20.15 uur):l
Toekoms Theater Zuidplein I
uur): Bana. Schouwburg (20
uur): Auser Fremde.
SCHIEDA. Scheepswerf (22 uu
Bewth.
MUIDENJuidersïot (20.15 uur):
Gieus de >bin et de Marion.
UTRECHT Muziekcentrum Vrede k
burg (20.1uur): Ensemble Hoketi fj
n.
GRONINtN. Werktheater Krui a
huis (20.30ur): Jozef van den Berg,k
Berak
-t
De Ameaanse filmacteur en
neelschrijvi Richard Pryor is j»
derde-graaorandwonden opgjp.'
men in eenekenhuis in Los An||J
in de staat tlifornië. Pryor raai» 11
ernstig gevid toen zijn gasaaifI
ker bij geblk ontplofte. Pryor hr
in diverse fhs gespeeld, onder hik
met Gene Ider en Mel Brooks.
schreef vots afleveringen voorfl
ook hier ufezonden serie Sanfoif,
and Son ehiorts voor de Flip Wils
Show.
Jean Glou, titulaire org!
van de Set Eustache in Pi
komt voor :ht concerten naar
derland. H< openingsconcert
hij op het üller-orgel in de Oi
Kerk in Aiterdam op dinsdag
juni om 20.Uur. Verder concei
hij op 25 ju in de St. Janskerk
Gouda, op 2uni in de Grote Kerki
Goes, 30 ja in de Domkerk w
Utrecht, 1 j in de Grote Kerk ijl
Leeuwarden! juli in de Hervon™
Kerk in Rate, 3 juli in de Gi
Kerk in Brei en tot slot op zaterda 31
5 juli in de,aurenskerk in Rotte
dam. Guilloial op deze toernee alli
in totaal zeen orgelconcerten va va
Handel op diverse programma ;o
plaatsen. Drnaast staan werke®
van Bach, Mart, Franck, Mendeli ni
sohn, Proköf en de Promethei
van Liszt teritvoering.
De exposé van werk van Ante
Pieck in het nger Museum in Lart
wordt wegerde grote belangstelt
verlengd totn met 3 augustus,
zijn totnogtc35 duizend bezoek!
geteld. De Pik-expositie is daarmi
de best bezhte die het museui
heeft gehad;e tentoonstelling va
Rie Cramer eele jaren geleden tri
destijds 13 azend bezoekers. H
museum is dinsdag tot en ml
zaterdag van0«-17 uur geopend,
zondag van 117 uur.
Den Haag vriaag, televisie en
zekerheid varen scheef beeld, do
Ton Planken'Jitg. Bakker/conta
Amsterdam. blz. 25 gulden
Julia, roman n J. Aiken, spelend
de tijd van déranse revolutie, ül
Veen, Utrechö55 blz. 28.50.
Mosby's hemeringen, verhak
bundel van S.ellow. Uitg. AgatlK
Bussum. 190 1. 22.50. 2e dru
Hallo, hallogeschreven door
Bastogne, eemn de mensen, died
rol spelen in l dagelijks gebeilf
op het Binnhof en daarov
schrijft. Uitg. ;cht. Den Bosch. 1
blz. 13,85.
Spelregels vir overspeligen,
dichten van c Rotterdamse p«L:,
kant B. Hoorn.'itg. Boekencentri]
Den Haag. 1631z. ƒ21,90