('Menten kan executie lebben bijgewoond' Toekomst Markiezaatsmeer weinig rooskkieurig Man woont jaar in autootje AvontuurUjke frisheid IsmSf voordeman*^,r,shmoss< van vandaag! Kwaliteit lucht bedreigd bij onjuist gebruik kolen /an der Leeuw sluit leidende rol niet uit Voor Europese Commissie geen voorzitter Simone Schell krijgt de Gouden Griffel Milieuraad over Rijnmond-gebied: Hoogovens Milieugroepen willen natuurbehoud in plaats van nieuwbouw en vuilstortplaats ZATERDAG 7 JUNI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET Van een onzer verslaggevers HENGELO Al ruim een jaar bivakkeert een man dag en nacht ln zijn autootje op een parkeerplaats in Hengelo. Het is de 47-jarige L. Stassen uit Elsloo (Limburg). De man is hard op weg aan zijn opmerkelijke manier van leven ten onder te gaan. Tot nog toe hebben de officiële instanties allerlei redenen gevonden om zich niet in te laten met deze menselijke tragedie. De Limburger komt op zlln per- manente, kosteloze parkeer- plaatsje steeds meer ln een toe stand van verwaarlozing te verke ren. Hij leeft overwegend van wat de kooplieden na afloop van de markt aan fruit achterlaten. En verder van wat deze of gene hem toestopt. Pastoor G. Griffioen van de Sint Lambertus parochie heeft hem al enige keren in bad gestopt, schone kleren gegeven en te eten gegeven. Ook heeft hij eens enkele weken bij het Leger des Heils gelo geerd. Vergeefs heeft de wijkagent R. Leeghwater meer dan eens ge probeerd de instanties voor de er barmelijke situatie waarin de man verkeert te interésseren. Maar de instanties zijn nog niet tot activi teit overgegaan om de man te helpen. Stassen zegt dat hij op zoek is naar zijn vrouw en kinderen van wie hij- aanneemt' dat ze zich in Hengelo bevinden, dat zijn huis verkocht zou zijn, en dat hij niet over zijn WAO-uitkering zou kun nen beschikken Enige keren is hij verpleegd geweest in een psychia trische inrichting. Van de kant van het regionaal Centrum voor de Geestelijke Gezondheidszorg te Hengelo wil men zich niet uit eigen beweging met hem bemoei en althans niet opdringerig. Eigen keus De man moet eigenlijk zelf ko men. En er dient rekening mee' gehouden te worden dat het zijn keus is om zo te leven. Pastoor Griffioen heeft opgemerkt dat er blijkbaar eerst bloed moet vloeien voordat hij kan worden opgeno men. Is er wat gebeurd, dan zal de maatschappij stellig de handen in onschuld wassen, aldus de pastoor. Een functionaris van de Geestelij ke Volksgezondheid merkte op dat gedwongen opname via een psychiater alleen mogelijk is wan neer iemand een gevaar betekent voor zichzelf en/of zijn omgeving. Daar is nog niets van gebleken. Intussen heeft de Stichting voor Maatschappelijke Dienst Verle ning Midden Twente aangeboden met inschakeling van wijkagent Leeghwater contact te zoeken met de Limburger. Daarbij gaat het er in eerste instantie om zijn vertrou wen te winnen. Of het tot resulta ten zal leiden, valt moeilijk te zeggen. ADVERTENTIE Vin der Leeuw zei dit gisteren in ulwoord op vragen van de raadsman ran Menten, mr. E. W. J. H. de Liagre Bóhl. Hoewel hij het voorbehoud maakte slechts veronderstellingen te kunnen uiten, opperde hij de moge lijkheid dat de executie een initiatief "was van Menten, die deel uitmaakte van het in Lemberg gelegerde Ein- satzkommando dat onder leiding stond van Eberhard Schöngarth. Van der Leeuw, wetenschappelijk medewerker van het Rijksinstituut voor oologsdocumentatie, treedt in het proces-Menten op als deskundige van het openbaar ministerie. Hij zei uit Duitse stukken de „sterke over tuiging" te hebben gekregen dat Menten in het Einsatzkommando „een man van enig gewicht" was, en ook als zodanig werd beschouwd. Op pond daarvan is het volgens hem ADVERTENTIE ...i rood licht en elke opstopping gooi je |e motor uit en |e «eet, kiikend naar de secon- denteOer; ik zit te verdie nen. Zo kun je 48% op je benzine-verbruik besparen! G L. van Lennep maakt een sport van zuinig rijden in de nieuwe Zero. NU IN DC KIOSK denkaar dat Menten de leiding van het commando, dat in die tijd hon derd mensen per dag executeerde, heeft gevraagd naar Podhorodce te gaan. „Ik houd het absoluut voor moge lijk," aldus Van der Leeuw, „dat op zekere dag de order is gegeven: jullie kunnen naar Podhorodce gaan. Daar bij kan gezegd zijn: Menten weet wel wie er doodgeschoten moeten wor den." Menten bezat al sinds vele ja ren een landgoed in Sopot, een plaats in de onmiddellijke nabijheid van Podhorodce, de woonplaats van zijn concurrent Izak Pistyner. Volgens Van der Leeuw zou Menten bij de executie als „aangever" kunnen zijn opgetreden. Menten reageerde op dit door de raadsman „verhelderend" genoemde betoog met de opmerking dat hij geen motief had. „Om welke rede nen," vroeg hij, „zop ik die mensen iets hebben willen aandoen?" Van der Leeuw zei die vraag niet te kunnen beantwoorden. Beïnvloed De verdediger van Menten nam giste ren een voorschot op zijn pleidooi, dat hij op 19 juni hoopt te kunnen houden. Naar zijn oordeel hoeft er niet aan getwijfeld te worden dat er op 7 Juli 1941 een executie in Podho- rodec is gehouden en dat daarbij de door de getuigen genoemde slachtof fers zijn gevallen. Maar geen zeker heid, aldus Böhl, bestaat er over de aanwezigheid van Menten. De raadsman meent dat de getuigen zodanig zijn beïnvloed dat bij hen de gedachte heeft postgevat dat „een van de mannetjes bij de executie" Menten was. Hij nam afstand van de bewering van Menten dat de KGB, de Russische geheime dienst, de hand heeft in het proces. „Ik laat in het SIR >irish moss< 5omL After Shave met vapo, voor een Vkderdagpriis van f 10,95. Van een onzer verslaggevers I ROTTERDAM De historicus A. J. van der Leeuw acht het mogelijk dat Pieter Menten I aanwijzingen heeft gegeven bij de massa-executie die op 7 juli 1941 in Podhorodce is gehouden. Naar zijn mening hoeft niet te worden uitgesloten dat de twintig tot dertig slachtoffers die daarbij zijn gevallen, door Menten zijn geselecteerd. midden," zei hij, „of de getuigen hun verklaringen te goeder of te kwader trouw hebben afgelegd." Anders dan de gewezen raadsman van Menten, mr. L. van Heijningen, zegt Böhl niet te geloven dat de getui gen uit de Oostbloklanden zijn „voor gekookt", zoals zijn voorganger dat noemde. Wel meent ook hij dat de Russen er belang bij hadden Menten als schuldige aan te wijzen. Hij ver wees naar een brief die een aantal vooraanstaande inwoners heeft ge schreven bij de herbegrafenis van de slachtoffers, en waarin „de meest on smakelijke demagogie is bedreven". Dat werd, aldus Böhl, „allemaal over het hoofd van die arme boeren uitge stort". Conflict Bij de voorlezing van een aantal pro cesstukken, waarmee een groot deel van de dag heenging, sprak Menten er zijn spijt over uit dat twee door hem opgeroepen getuigen donderdag niet waren komen opdagen. Hij liet de rechtbank weten dat zij er vanwe ge een conflict met zijn raadsman van hadden afgezien een verklaring af te leggen. Volgens Menten, wilde het tweetal, een vroegere vriendin van Dirk Men ten en haar dochter, uitvoerig uit de doeken doen wat het wist over zijn broer. De raadsman zou daartegen bezwaar hebben gemaakt. „Waarom Böhl niet akkoord ging, is een groot raadsel voor me", aldus Menten. „Hij wist niet van wijken. Die twee vrou wen voelden zich toen enorm gegre pen." Böhl zelf had er kennelijk geen behoefte aan het raadsel op te lossen. Het proces wordt dinsdagmiddag voortgezet Op uitdrukkelijk verzoek van Menten wordt dan prof. mr. C. F. Rüter opnieuw als getuige gehoord. Uitsluitend verkrijgbaar bij de Drogist, Parfumerie-zaak en Warenhuis. Van Agt: Van onze parlementsredacUe DEN HAAG Het is onwaarschijn lijk dat Nederland een voorzitter van de Europese Commissie zal gaan le veren. Minister-president Van Agt vertelde gisteren na afloop van de ministerraad dat hij verscheidene ge schikte kandidaten had gepolst daarbij had hij „gedacht" aan men sen als Biesheuvel en Zijlstra maar tot op heden nul op het rekest ge kregen. Als Van Agt op de komende EG-top in Venetië volgende week niet met een geschikte kandidaat komt. dan zal deze hoge functie waarschijnlijk worden vervuld door een buitenlan der. Daarbij heeft Van Agt wel de voorkeur voor een Benelux-kandi- daat. Het voorzitterschap van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de gemeenschap, komt vakant in ja nuari van het volgend jaar, wanneer in Brussel een nieuwe commissie wordt gevormd. Nederland is aan de beurt om een voorzitter te leveren. AMSTERDAM (ANP) - De Gouden Griffel is dit Jaar toegekend aan Si mone Schell voor het kinderboek „Zeezicht". Het Gouden Penseel is toegekend aan Joke van Leeuwen voor het illustreren van het kinder boek „Een huis met zeven kamers". Er zijn ook negen Zilveren Griffels toegekend. De prijzen worden uitge reikt op 1 oktober tijdens de landelij ke opening van de Kinderboeken week. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM De regionale raad voor het milieubeheer vreest dat de luchtverontreiniging in het Rijnmond-gebied zeer ernstige vormen zal aannemen, als op grote schaal steenkolen aangevoerd en gebruikt worden zonder dat de juiste milieu-technologie is ontwikkeld. De raad een adviesorgaan van het twee van de nota energiebeleid, de Openbaar Lichaam Rijnmond vindt dat in Nederland pas tot groot schalige aanvoer, opslag en toepas sing van steenkolen mag worden overgegaan als het technisch moge lijk is om de nadelige gevolgen voor het milieu van industriële kolenver- gassing te bestrijden. Volgeiis de raad moet er in ons land nog veel kennis worden verzameld op het ge bied van moderne toepassingen van steenkolen. De regionale raad schrijft dit in een brief aan het dagelijkse bestuur van Rijnmond als reactie op het onlangs door de regering uitgebrachte deel zogenoemde „kolennota". ADVERTENTIE Adieu die massa! De toekomst brengt diversi teit in plaats van uniformi teit. Gezin, werk, onderwijs, geloof, sexualiteit gaan of staan al op de helling. Bij zonder sterke krachten zijn bezig om u totaal te veranderen. 'De Derde Golf, de toekomst vol gens AMn Toffler. nu in de nieuwe Zero. In tegenstelling tot de berichtgeving gisteren in Trouw over Hoogovens, heeft minister Albeda (sociale zaken) geen vergunning aan Hoogovens ge geven voor het aantrekken van vijftig Joegoslaven. Op verzoek van de Ka mer gaat Van Aardenne eerst nog eens met het bedrijf praten. De raad vindt dat de problematiek van het grootschalige kolenverbruik vanuit ttyee invalshoeken benaderd moet worden. Ten eerste moet met de grootst mogelijke voortvarendheid de milieutechnologische kennis ver: kregen worden. Zo zou de overheid op korte termijn een onderzoekspro gramma moeten opstellen en de in dustrie moeten stimuleren tot het ontwikkelen van nieuwe technieken die de milieuvervuiling kunnen terug dringen. In de tweede plaats meent de raad dat door het stimuleren van energie besparende maatregelen de behoefte aan kolen aanzienlijk minder sterk zal toenemen dan in de kolennota wordt aangenomen. De grootscheepse aanvoer en toepas sing van kolen zal, zo meent de regio nale raad voor het milieubeheer, niet alleen ernstige gevolgen hebben op het gebied van de volksgezondheid maar ook op het economisch vlak. Bij dit laatste denkt de raad aan de aan tasting van het landbouwgebied op Voorne-Putten en aan de tuinbouw- cultuur in het Westland ten gevolge van de toename van stof. Behalve voor de luchtverontreiniging zal de grootscheepse aanvoer en toepassing van kolen ook gevolgen hebben voor de bodem, verwacht de adviesraad. Het is namelijk nog niet duidelijk op welke manier het afval (as en eventu ele afvalprodukten van wervellaag- verbranding of rookgasontzwaveling) verwerkt kan worden. De raad blijft de betekenis van de bouw van een industrieeiland in zee, waar de opslag en verwerking van kolen op grote afstand van de bevol kingscentra zouden kunnen plaats vinden, belangrijk vinden. ADVERTENTIE Op de grens van Thailand en Laos wordt een eeuwen oud bergvolk door de rode moordenaars uit Vietnam met gifgas uitgemoord on der het toeziend oog van Russische waarnemers. En de wereld blijft er koud onder. Ed van der Elsken getuigt met de camera van zijn woede en zijn ont roering in de nieuwe Zero. NU IN DE KIOSK or Hans Schmit BERGEN OP ZOOM De toekomst van het Verdronken land van het Markiezaat van Bergen lop Zoom is weinig rooskleurig. Wanneer alle plannen worden uitgevoerd, zullen op de schorren jen slikken in de oostelijke kom van de Oosterschelde vier- tot achtduizend woningen worden I ibouwd, zal vijftig hectare worden bestemd voor het storten van huisvuil en zullen duizenden ortvissers en dagjesmensen er hun vrije tijd kunnen doorbrengen. Halsteren ndanks het feit dat de plannen ieds in een vergevoerderd stadium erkeren, proberen de Brabantse en eeuwse milieufederaties alsnog het te keren. Weliswaar zal na de uit meting van ingrijpende waterstaat- linde werken, die noodzakelijk zijn oor de scheepvaartverbinding tus- Antwerpen en Rotterdam, het iarakter van het gebied tussen Ant- wpen en Rotterdam, het karakter m het gebied tussen Antwerpen en otterdam, het karakter van het ge- led Ingrijpend veranderen, maar de üieugroepen menen dat het reste nde Markiezaatsmeer zich zal kun- en ontwikkelen tot een ander maar aarom niet minder waardevol na- Uurgebied. Zij pleiten dan ook. voor en natuurlijke ontwikkeling, zonder ergaande menselijke Ingrepen. Een andpunt dat zij sinds enige tijd wat leer bekendheid willen geven en aarover zij eerder deze week in Ber in op Zoom een discussie-avond be- tgden. et lot van het Verdronken land van ft Markiezaat van Bergen op Zoom erd reeds in de zomer van 1976 be toen de Tweede Kamer de loop rondom de afsluiting van de osterschelde doorhakte en instem- tnet de-bouw van een stormvloed- Mng in de monding van deze eeuwse zeearm. Met die beslissing, enomen om het waardevolle getij- engebied van de dreigende onder lig te redden, werd de teloorgang whts ten dele een halt toegeroepen. »ant hoe ingenieus de vondst van de afsluitbare dam ook was en hoeveel geld wij ook voor deze waterstaat kundig unieke constructie over heb ben, bij voorbaat stond toen reeds vast dat de natuur toch de nodige verliezen zou moeten incasseren. In de eerste plaats natuurlijk door de vermindering van de getijdenbewe ging. Technisch is het mogelijk de doorlaatopeningen zo groot te maken en een getijdenverschil te handhaven dat er een redelijke zekerheid bestaat dat een belangrijk deel van de na tuurlijke waarden in stand zal blij ven. De Tweede Kamer koos in 1977 echter, om honderd tot tweehonderd miljoen gulden te besparen op een werk dat vele miljarden gaat kosten, voor een kleinere doorstroomope- ning, waardoor het getijdenverschil zo ver wordt gereduceerd dat er bij voorbeeld nog vraagtekens achter de toekomst van oester- en mossel- kweek staan. In de tweede plaats was in 1976 reeds duidelijk dat een deel van de Ooster schelde moest worden opgeofferd. In een verdrag met België is afgespro ken dat de Rijn en de Schelde met elkaar zullen worden verbonden en dat wie tussen Antwerpen en Rotter dam vaart, geen hinder mag onder vinden van eb en vloed. Daarom moet in het oostelijke deel van het Ooster- scheldebekken een scheidingsdam worden aangelegd: de Oesterdam. Deze dam komt aan de westzijde zo dicht mogelijk tegen de Rijn-Schel- de-verbinding aan te liggen en snijdt daarmee het Verdronken Land van het Markiezaat van Bergen op Zoom af van de Oosterschelde. Bovendien moet aan de oostzijde van de scheep vaartverbinding een tweede schei dingsdam worden aangelegd, de Mar- kiezaatsdam, ter voorkoming van on- gewenste dwarss tromingen voor de scheepvaart. Rijkswaterstaat begin in 1981 met de bouw van deze dam en wanneer deze is voltooid, zal het Oos- terscheldebekken 2200 hectare klei ner zijn geworden. Het toekomstige Markiezaatsmeer behoort in de ogen van rijk en provin cie niet meer tot de Oosterschelde en dat maakt het de plannenmakers heel wat gemakkelijker. Het behoud van de natuurlijke waarden staat im mers niet meer voorop, zoals in het overige deel van de Oosterschelde. Er zijn de afgelopen jaren dan ook de nodige plannen voor de toekomst van het Markiezaatsmeer ontwikkeld. Eén daarvan behelst de bouw van vier- tot achtduizend woningen in het meer, aansluitend aan de ten zuiden van Bergen op Zoom gelegen Augus- tapolder, waar duizend nieuwe wo ningen zullen verrijzen. Instemming De woningbouwplannen, die begin juli in de provinciale staten van Noord-Brabant aan de orde komen, hebben inmiddels ook de instemming van minister Beelaerts van Blokland (volkshuisvesting en ruimtelijke or dening) gekregen. De bouw van nieu we woningen in dit deel van Brabant is volgens het kabinet noodzakelijk om de mensen op te vangen die de Randstad verlaten. Die forensen- stroom. die dagelijks voor files bij de Van Brienenoordbrug in Rotterdam zorgt, dient eigenlijk te worden afge remd. maar omdat niet alles van de ene dag op de andere kan gebeuren, zijn volgens het kabinet tot 1990 nog vijftienduizend woningen in Bergen op Zoom en Roosendaal samen nodig. Het bleef echter niet bij woningbouw plannen. In de ogen van de gemeente Bergen op Zoom kan in het noorde lijk gedeelte een terrein van vijftig hectare worden bestemd voor het storten van afval. Het deel ten zuiden van de nieuwe woonwijk zou dan kunnen worden ingericht als natuur gebied, zo meent Bergen op Zoom. Dat zuidelijk deel hoort echter ge deeltelijk tot de gemeente Reimers- Kreekraksluizen waal en die ligt in Zeeland. Anders dan Noord-Brabant wil het Zeeuwse provinciaal bestuur in dat zuidelijk deel geen natuurgebied scheppen, maar recreatievoorzieningen treffen voor sportvissers en dagjesmensen. Zeeland kan zo de drukte op Zuid- Beveland aardig buiten de deur hou den: de auto's met een zeilplank op het dak behoeven dan niet verder Zeeland te doorkruisen. Vanuit milieu- en natuurbescher mingskringen is wat sceptisch tegen al deze plannen aangekeken. Per slot van rekening is het gebied, dat eens behoorde tot het land van de markies van Bergen op Zoom en dat in de middeleeuwen door de zee is over spoeld, landschappelijk aantrekke lijk. De schorren en slikken grenzen direct aan de steil oprijzende zandrug waarop Bergen op Zoom is gebouwd en deze plaats is de enige ln Neder land waar in het pleistoceen gevorm de dekzanden direct aan zee grenzen. Dat zal na aanleg van de Oesterdam en de Markiezaatsdam niet meer het geval zijn: het getij verdwijnt, het zoute water zal geleidelijk zoet wor den en een deel zal permanent droog vallen. Activiteiten In de afgelopen jaren ls ondermeer door de Deltadienst en tyet Rijksinsti tuut voor natuurbeheer ook eer. ant woord gezocht op de vraag hoe het gebied zal ontwikkelen wanneer er geen menselijke activiteiten worden ontplooid. Het is door ondermeer de regen en het grondwater de vrije loop te laten, mogelijk het waterpeil wat te laten schommelen, waardoor in het gebied een zekere dynamiek kan blij ven bestaan. De begroeiing zal geva rieerd worden met bosovergangen naar het oude land. Een natuurlijke ontwikkeling vanhet Markiezaats meer leek echter een bezwaar met zich mee te kunnen brengen: langs de waterlijn, zo werd algemeen aangeno men, zouden zich explosief rietvelden ontwikkelen, waardoor het natte ge deelte langzaam zou kunnen dicht groeien. Dat is, wanneer de rietvelden niet jaarlijks worden gemaaid, de ge bruikelijke ontwikkeling. Sinds enige tijd echter is het dicht groeien van moerasgebieden niet meer zo vanzelfsprekend. Bij de drooglegging van zuidelijk Flevoland werd algemeen verondersteld dat het gebied dat niet werd drooggemalen, het Oostvaardersplassengebied. zou dichtgroeien door de enorme produk- tie van plantaardig materiaal. Dat gebeurde echter niet: de plassen heb ben zich ontwikkeld tot een uiterst waardevol gebied van water en moe ras. Verantwoordelijk voor deze ver rassende ontwikkeling is de grauwe gans. Deze vogel vestigde zich op grote schaal in de plassen en vervult daar een natuurlijke beheersfunctie. De grauwe gans houdt de rietvegeta tie kort, zorgt dat andere vogels ook voedsel kunnen vinden en heeft de eerste aanzet gegeven voor de ont wikkeling van een waardevol, zichzelf instandhoudend natuurgebied. Hoop Die ontwikkeling in de Oostvaarders- plassen hebben de Zeeuwse en Bra bantse natuurbeschermers de hoop gegeven dat in het Markiezaatsmeer sprake zal kunnen zijn van een verge lijkbare ontwikkeling. Zij vragen nu dan ook aandacht voor de mogelijk heid het Markiezaatsmeer niet vol gens de plannen in te richten, maar de natuur een kans te geven. Fred Ra be van de Zeeuwse milieufedera tie: „Na afsluiting zal een nieuw, maar geenszins minder waardevol ge bied ontstaan Ondanks de beperkin gen. zoals de spoorlijn Middelbui Bergen op Zoom, de weg over i Oesterdam. de hoogspanningsleitf en de Kreekraksluizen. zal een zich natuurlijk ontwikkelend Markie zaatsmeer een belangrijke rol kunnen vervullen in de Delta. Het z?.l in rela tie staan met omliggende gebieden, zoals het zoute Oosterscheldebekken. de Grevelingen. het Zoommeer en het Verdronken land van Saeftinge. De belangrijkste voorwaarde voor een dergelijke ontwikkeling is rust» Menselijke activiteiten dienen te wor* den geweerd, dus geen woningbouWJ geen vuilstort en geen drukke recrea tie De woningbouw kan ook op he£ oude land plaatsvinden: een mogelijg' ke lokatie is de Herelseheide. Wij ziert niet in dat een natuurgebied na uit* voering van een waterstaatkundig werk ineens mag worden opgeofferd aan woningbouw en recreatie. Het karakter van het natuurgebied veran dert door de aanleg van de dammerij maar dat wil niet zeggen dat het dar£ geen natuurgebied meer zou zijn."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 9