'WDM ademt sfeer van negativisme' weekblad Het laatste interview met Odell? J.W.H0LSBERGEN ioo« Premie vrijwillig ziekenfonds daalt Het schandaal van de woningnood ^igen zadenbank voor tuinbouw in de maak Hoofdbestuurders soldaten vakbond voor krijgsraad Woningen moeten (rijken voor awaai vliegbasis Gemeente moet onevenredig veel betalen' Afhankelijkheid buitenland ongewenst Overal te koop; f3,- BON se ,arie'- DONDERDAG 5 JUNI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET -| RS 15 H 17 ADVERTENTIE Van een onzer verslaggevers ARNHEM Volgens de auditeur-militair bij de krijgsraad ln Arnhem, mr. R. D. E. Daverschot, ademt de .zogenaamde strijd" van de Vereniging van dienstplichtige militairen VVDM) voor vrijheid van meningsuiting „een sfeer van negativisme". JEN HAAG (ANP) Meer dan hon- lerd woningen in de Friese dorpen darssum en Jelsum zouden moeten uorden afgebroken omdat de gelulds- ilnder van de vliegbasis Leeuwarden r veel te groot is. Dat stellen de Weede-Kamerleden Zijlstra en Ste- nerdlnk in schriftelijke vragen aan ilnister Scholten van defensie. De amerleden willen weten of en hoe- eel andere woningen nog met af raak worden bedreigd, en tot op relke afstand van de vliegbasis geen ieuwbouw meer mogelijk is. )n deze rampzalige ontwikkeling oor de dorpen te voorkomen, zouden iree verleggingen van start- en lan- Ingsbanen zijn onderzocht. De vdA'ers willen, dat minister Schol- in het resultaat daarvan in de open- aarheid brengt. Dan kunnen de be rokkenen tijdig en zinnig meepraten ver hun toekomst. )e afbraak van de woningen in Mars-' um en Jelsum is volgens de kamerle- en niet te rijmen met de regerings- olitiek ter bescherming van kleine emen in het gebied van het Inte rnal structuurplan noorden des ands. De openbare aanklager zei dit giste ren in zijn requisitoir tegen drie hoofdbestuurders van de WDM, die terechtstonden wegens verspreiding van een affiche dat de legerleiding krijgstuchtondermijnend acht. Hij eiste tegen ieder van hen twee weken gevangenisstraf. Het gewraakte affiche is vorig jaar ln opdracht van de WDM gedrukt om „de beperkte vrijheid van meningsui ting in het leger aan te kaarten", zoals op de achterzijde wordt ver meld. Op karikaturale wijze wordt erop uitgebeeld hoe twee soldaten, door een trapje weg te trekken en te schoppen, proberen een militaire meerdere te beletten eerder als krijgstuchtondermijnend aange merkte affiches van een muur te ver wijderen. In de dagvaarding werd ge sproken van soldaten die trachten een meerdere „ten val te brengen". De hoofdbestuurders, Johan van Ar- ragon (26), Niko Bot (25) en Dark Mooy (22), hadden het affiche in voor raad gehad in de Hojelkazerne ln Utrecht, waar de WDM gevestigd is, en verspreid in een kazerne in Ede. Zij bestreden gisteren dat het biljet krijgstuchtondermijnend is. Naar hun mening hanteert de legerleiding die vage term slechts om kritiek te kunnen onderdrukken. Amsterdamse advocaat mr. Th. de Roos (een oud-voorzitter van de WDM), liet zich gisteren bijstaan door drie deskundigen, die betoogden dat het met de vrijheid van menings uiting in de krijgsmacht meer dan droevig gesteld is, als de verspreiding van een affiche als het onderhavige een halt wordt toegeroepen. Een van hen, mr. J. A. Peters, wetenschappe lijk medewerker aan de Leidse uni versiteit, hield de krijgsraad voor dat die vrijheid ook in het leger gerespec teerd zal moeten worden. Peters zei dat het niet langer omstre den is dat grondrechten ook gelden voor militairen, en dat ze slechts in bijzondere gevallen beperkt mogen Betutteling worden. Een beperking van het Xdrecht op vrijheid Van menings- g zou naar zijn mening slechts gerechtvaardigd zijn, als het „goede functioneren van het leger" direct in gevaar zou worden gebracht. Hij vroeg zich af of de verspreiding van het affiche zo'n gevaar had opgele verd. „Iedere meningsuiting, iedere discussie zou dan als bedreigend er varen kunnen worden." hij, probeert door overdrijving de werkelijkheid te laten zien. Wie een door hem vervaardigde afbeelding letterlijk neemt, miskent volgens hem het wezen van de karikatuur. Van Werlngh verwees daarbij naar een uitspraak van het Hoog militair gerechtshof, dat in een andere proce dure al een oordeel over het affiche heeft geveld, en daarbij onder meer heeft gesteld dat de op het affiche afgebeelde meerdere „van zijn vrij heid van handelen wordt beroofd". De WDM tekende daarbij aan: „Het lijkt wel alsof de soldaten op het affiche voor het hoog militair gerechtshof als beklaagden stonden". Deze kanttekening wordt gemaakt in een „zwartboek", dat de vereniging gisteren heeft aangeboden aan de president van de krijgsraad, mr. P. E. Kloots. Deskundigen De raadsman van de beklaagden, de Prof. dr. Jac. van Werlngh, crimino loog, maar door de verdediger opge roepen als „deskundige op het gebied van de politieke spotprent", zei dat hij bij de bestudering van het car toonachtig affiche" met geen moge lijkheid het krijgstuchtondermijnend karakter ervan had kunnen onder kennen. Een karikaturist, betoogde Tot eenzelfde conclusie als Peters en Van Weringh kwam de humanistisch geestelijk raadsman W. H. Hey uit Steenwijk, die, gekleed in officiers uniform, de krijgsraad voorhield dat soldaten bloot staan aan „een enor me betutteling" en „te veel als kinde ren worden behandeld". De krijgs macht, zei hij, „doet er verstandig aan te streven naar een minimalise ring van haar ondemocratische trekken." De auditeur-militair liet zich misprij zend uit over deze deskundigenver klaring. „De somberheid en het nega tivisme dropen ervan af." Hij stelde dat een krijgsmacht niet behoorlijk kan functioneren zonder handhaving van tucht, en dat de beklaagden wis ten dat hun handelwijze „niet door de wettelijke beugel kon." Verdediger De Roos, die vrijspraak vroeg, wees erop dat artikel 147 van het wetboek van militair strafrecht, dat gisteren in het geding was, waar schijnlijk de op handen zijnde herzie ning van het miiltaire straf- en tucht recht niet zal overleven. Het leger, zei hij, heeft ook ruimschoots voldoende aan andere strafbepalingen. De krijgsraad doet op 18 juni uit spraak. deTijd 'Dan komen de dingen naar boven die buiten jezelf zijn. Je voelt je bijna high ja, dat gaat vanzelf. En dan kan het gebeuren dat je bij het overlezen prettig verrast bent.' Ervaringen met schrijven-in-vervoering, vrienden, vrouwen, de oorlog, geluk en het opgeven van idealen: fan een onzer verslaggevers fAGENINGEN Over enige tren zal Nederland zijn eigen enenbank voor tuinbouw en zo breed mogelijke, syste- latische verzameling plan- (nmateriaal hebben. Bij. et Instituut voor de verede- ng van tuinbouwgewassen Wageningen wordt daar ard aan gewerkt. Tot nu toe *rde de Nederlandse vere- eling op genenbanken in het luitenland. Maar dat is ris- tant, want een kleine kink in ie kabel en dringend ge vraagd materiaal komt niet of te laat. In feite bestaat de genenbank uit een veuameling van plantenzaad met daann opgeslagen een collectie uit eenlopend^ erfelijke eigenschappen. Iet zaad wordt internationaal vrij Om een dergelijke reden heeft me vrouw Roelofsen bij voorbeeld sla verzameld rond de Middellandse Zee. De genenbank bevat een systemati sche beschrijving van eigenschappen van zoveel mogelijk rassen, waarin telers geïnteresseerd kunnen zijn en gebruik van kunnen maken. Verder worden er proeven genomen. Zo worden augurken gekweekt, die niet alleen even groot zijn maar ook uitgewisseld. Volgens mevrouw Ir. H. Roelofsen van het Instituut is een eigen genen bank om diverse redenen belangrijk. Bij voorbeeld omdat van de ene op de andere dag vraag kan ontstaan naar een produkt, waar voorheen niemand aan dacht, zoals bij voorbeeld sinds kort de gele paprika. Ook kunnen er plotseling ziektes opduiken, die het nodig maken te zoeken naar een plan tensoort die daar tegen kan. „Vroeger smaakten van streek tot wmmaummmmmmmtm—mmtmm streek bepaalde produkten anders", aldus mevrouw Roelolsen. „De IJIT DP WFFKRIADFN smaak was als het ware cultuurhisto- Vil ff ttlVwIil'll/lili rlsch bepaald. Nü smaakt een to maat, die van hetzelfde zaad wordt gekweekt, overal hetzelfde". Er Is. zegt ze, een soort uniformering aan de gang, waardoor er van alles uit een ras kan verdwijnen dat voor de vere deling toch nut kan hebben. Vandaar dat men in Wageningen zoveel moge lijk oude populaties in stand wil hou den en zoveel mogelijk variaties wil zoeken. allemaal tegelijk rijp, zodat ze niet meer met de hand, maar machinaal kunnen worden geoogst. De Wage- ningse genenbank ziet er op het ogen blik nog uit als een massa zakjes zaad en beschreven kaarten. Rond 1982 moet alles zo systematisch zijn be werkt dat de hele zaak de computer in kan. Die moet dan snel kunnen vertellen wat er bij een bepaalde vraag aan eigenschappen nodig en voorhanden is. „Al zal het oog van de kweker altijd een belangrijke factor blijven", aldus mevrouw Roelofsen. ENSCHEDE (ANP) De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft becijferd dat de financiële zorgen van de Nederlandse overheid ondanks toezeggingen van de regering on evenredig worden afgewenteld op de gemeenten. Waarnemend voorzitter dr. C. Ver- planke van de vereniging wees er gisteren tijdens de jaarvergadering in Enschede op, dat de doeluitkeringen waarvan de gemeenten voor vijftig procent afhankelijk zijn op de nul lijn zijn gezet. Bovendien zijn de uit keringen van het Gemeentefonds die ongeveer dertig procent van het gemeentelijk inkomen omvatten met twee procent gekort. En dat ter wijl op de rijksbegroting nog een reë le stijging van de uitgaven met één procent voorkomt, omdat er maar één procent wordt bezuinigc'. De gemeenten worden volgens Ver- planke ook nog eens getroffen door dat de diverse ministeries hun bezui nigingen op hen afwentelen. Hij doel de hierbij in het bijzonder op CRM en Onderwijs. Zorgen over de financiële toekomst van de gemeenten had dr. - Verplanke ook, omdat zich nieuwe taken voor hen aandienen die ook nieuwe uitgaven tot gevolg hebben. Hij noemde in dit verband het soci aal-cultureel werk, het toezicht op de uitvoering van het huur- en subsidie beleid, de stadsvernieuwing en de stijgende olieprijzen. in gesprek met Corine Spoor, ter opening van de maandeli|kse pagina's Boeken-Extra. Daarin ook. een uniek interview met de Franse afbraakfilosoof en doemdenker bij uitstek E. M. Cioran, de nieuwe - voortreffelijke - roman van Jan Siebelink, Georg Moser over de zin van het bestaan, een bijzonder jeugdboek over het volwassen worden, Herman Pijfers' pocketkeus en Willem Wilminks Dagboek van een lezer. Verder: 'Ik atheïst? Nee, nu niet meer': CPN-coryfee Joop Wolff over communisten die ook christen willen zijn. Plus het verwarrende profiel van een intrigerende partij: komt de CPN nu écht in beweging7 De waan van de waanzin, sex op recept en de wasdwang van mevrouw K.: antipsychiater Szasz opent aanval op Nederlandse psychiatrie Ook bejaardengymnastiek en kanariekwekers in de schouwburg' in de serie De Toneelmakers de opvattingen van directeur Ton Post voor proefabonnement 0 w*fc«n d« Tijd voor 7'/, guldon Naam Adres Plaats Tel Zonder postzegel zenden aan de Tijd Aniwoordnummer 6. 1000 PA Amsterdam Betaling na ontvangst acceptgiro Abonnementen (dag en nacht, ook in het weekend): 020-462062 door Rimmer Mulder ADVERTENTIE ssie" Eerst een voorstel aan alle Nederlandse journalisten. La ten we afspreken dat, als we weer eens over energie moe ten schrijven, we geen inter view zullen houden met pro fessor Peter Odell van de Rot terdamse universiteit. Toege geven, Odell is altijd wel goed voor een paar pittige uitspra ken. Het vraaggesprek met Nieuwsnet deze week bewijst het. Maar het kost me al ja renlang de grootste moeite uit te leggen dat de veelzijdig heid van de Nederlandse pers uiteindelijk toch iets meer is dan dat één man wel door vijftien verschillende journa listen wordt uitgemolken. Professor Odell Is een typisch verte genwoordiger van het gilde der „be kende deskundigen", een soort dat vooral floreert dankzij een vrije, iet wat gemakzuchtige pers. Journalis ten stuiten vaak op het probleem dat ze iets moeten schrijven over een terrein dat veel te Ingewikkeld is om door de belangstellende leek door grond te kunnen worden. Dan staan er twee wegen open: vermoeiend lees werk ln archief en bibliotheek, óf het gesprek met de deskundige. Het laat ste ls het gemakkelijkste. Het mooist is een gespek met de deskundige pro fessor die al heeft bewezen geen blad voor zijn mond te nemen, dua al een keer geïnterviewd ls. Odell is momen teel het gaafste voorbeeld van deze veel gevraagde professoren. Snel op komend in deze klasse ls de Delftse hoogleraar Priemus. die alles weet van de woningnood en deze week in twee weekbladen aan het woord is over dat onderwerp (Elseviers Maga zine en Hervormd Nederland). Bom en Planken Deze algemene opmerkingen over de journalistiek kan ik hier kwijt omdat er deze week nog al veel over dat vak staat in de weekbladen. Ton Planken, een Journalist die zo vaak de bibliotheek in dook dat hij er een baan aan de universiteit aan over heeft gehouden, heeft aan zijn roem rijke jaren bij Den Haag Vandaag toch een paar bittere ervaringen over gehouden die hij in een net versche nen boek eens grondig heeft uitge werkt. Haagse Post heeft om die re den een gesprek met hem. De klacht van Planken luidt: er zijn te weinig middelén om de voorlichting door de televisie goed te doen. De NOS (Plan- kens vroegere werkgever) is te weinig geïnteresseerd in echte goede journa listiek. Het geld dat er is wordt ver keerd gebruikt: als je toch de uitzinnige hoeveelheid ziet die door de NOS aan sport wordt gedaan, bij voorbeeld. Er is een volkomen ver keerde toedeling. Al die prestige-ob- jecten, songfestivals, buitenlandse ■reizen, wat moet de NOS op de An tillen?" Frits Bom, een tv-Journalist die ook graag en veel spitwerk verricht maar daarbij tot heel andere resultaten komt dan Planken, krijgt een beurt ln Vrij Nederland. De Ombudsman van de Vara moppert dat hij met VN „hele slechte ervaringen" heeft en dat zal er na lezing van het artikel van Rob Sijmons niet beter op zijn geworden. Sijmons hekelt de demagogische, grove werkwijze van Bom. „Het gaat wellicht te ver om ook het ombuds- programma als leedvermaak te ka rakteriseren het is eerder een grote verontwaardlgingsshow," typeert Sij mons. Hij staaft zijn bewering met een behoorlijk aantal citaten en ge bruikt als uitsmijter de woorden van een andere Vara-medewerker die Bom bijna smeekt ander werk te gaan zoeken: „Laat-ie de Vara verla ten, laat-le mystiek gaan schrijven over hunebedden, of poetsen beden ken met mondiale, kosmische dimen sies." Van den Heuvel Daar zou bij de Vara best nog eens wat van kunnen komen, maar daar moet Albert van den Heuvel dan maar uit zien te komen. Dat voorzit terschap bij de Vara blijkt toch lang geen volledige betrekking te zijn. Zelfs tijdens zijn inwerk-periode ziet Van den Heuvel kans te schnabbelen voor Amerikaanse vrouwenverenigin gen, de Hervormde kerk en nu weer Hervormd Nederland, dat deze week zelfs twee stukken van hem heeft. Hij blijft voorlopig bij zijn oude leest: kerk en politiek. Weinig moeite zal de Vara-achterban hebben met een stel- lingname als: „Wie nu nog aan Zuid- Afrika verdient, verdient bloedgeld. Laat wie handel wil drijven met dat land maar investeren ln bevrijding. En laten de kerken dat in Nederland zeggen." Dat kan Vara-buitenland- man Karei Roskam zaterdag zo cite ren „in de Rooie Haar»". Wat ingewikkelder ligt dat, naar mij voorkomt, met Van den Heuvels be schouwing over de aftocht van Goud zwaard. Van den Heuvel verwijt daar in de christenen die zich hebben aan gesloten bij niet-confessionele partij en (laten we zeggen: PvdA) zich te weinig te manifesteren. „Wanneer zij zich niet organiseren en alleen maar brave partijleden zijn, verliezen zij alras de mogelijkheid de eigenaardi ge bijdrage van het geloof aan de politiek gestalte te geven. Niemand weet meer van hun christen-zijn en dat kan misschien wel theologisch op hoogdravende wijze worden verde digd maar verdraagt zich slecht met het wezen van het evangelie dat ge hoord en gezien wil worden." Zou zo'n oproep om je als christen nadrukke lijker te manifesteren ook gevolgen kunnen hebben voor gelovigen bij niet-confessionele omroepen, laten we zeggen de Vara? Verbeek Niet om nu over Van den Huevel door te blijven zeuren, maar het geval wil dat juist deze week PPR-voorzitter Herman Verbeek in Elseviers Magzi- ne nogal kritisch over hem uitlaat. „Ik zal niet ontkennen dat Van den Heuvel op zijn linker- en rechterslaap gekregen heeft. Maar wat ik juist het misvormende van zo'n bestuursfunc tie vindt, is dat hij alle mogelijke tegenstellingen moet verzoenen. Je krijgt dan zo'n gladde huid, je staat zo overal boven, dat niet meer aan je te zien is waar je nu eigenlijk voor staat. Jezus van Nazareth staat daar zeker niet model voor. Jezus was hele maal geen bruggenbouwer," aldus Verbeek. Ten Brink We zouden het hier vandaag vooral over het vak hebben en daarvoor moeten we terug naar Vrij Neder land, waarin Wim Wennekes vertelt over de plannen voor een nieuw rooms-katholiek tijdschrift, van de grond te tillen door de in het perswe reldje roemruchte Hennie ten Brink. Het gaat Ten Brink niet om geld, zo verzekert hij: „Het enige waar ik op uit ben is dat er een blad komt waarin je de toespraken van de paus en an dere belangrijke kerkelijke stukken eens zonder commentaar kunt lezen." Het ls een ideaal dat aan de andere kant dicht wordt benaderd door de communisten en hun Waarheid. De hoofdredacteur van De Waarheid, Oijs Schreuders, schaamt zich er niet voor een partij krant te leiden. Inte gendeel, in De Nieuwe Linie zegt hij: „Ik vind partijkranten goed. Je kunt beter de identiteit van een krant kop pelen aan een politieke of levensbe schouwelijke richting dan aan een uitgeversconcern. Het is Jammer dat er ln Nederland niet meer partijbla den bestaan." En dat kunnen alle journalisten die werken bij door uitgeversconcerns verschijnende Identiteitsbladen voor gezegd houden. ADVERTENTIE Deze week in Hervormd Nederland: Interview met prof. Priemus: 'Woningnood wordt aangepakt op basis van een droombeeld'. Verder: Ouders van sektekinderen in actie: Op zoek naar goede therapie tegen de sektegekte Politie, buitenlanders en kerkgebouwen: De arrogantie van de rechtsstaat Dodewaard gaat dicht: Breek Atoomketen Nederland een dag voor de poorten van de atoomindustrie Ella Keuchenius en de IKV-acties: Er is geen weg naar de vrede, vrede is de weg Kerkleiders gearresteerd: Wie nu nog aan Zuid-Afrika verdient, verdient bloedgeld Zendingsconferentie: Westerse macht wordt genadeloos uitgeoefend. En: Den Uyl en de Navo Een links kabinet? O Ik neem een proefabonnement van iwee maanden voor 6.- O Ik weel al voldoende van HN. Ik abonneer me 36,50 per half jaar Naam Adres Code/plaats Bon sturen naar Antwoordnr. 1776. 2500 XJ Den Haag (in open envelop, geen postzegel). Of bel: 070-5121II. Overal in de losse verkoop 1,85 i ZEIST (ANP) De premie voor de vrijwillige ziekenfondsver zekering kan op 1 juli een beetje omlaag. Voorzitter H. J. Anbeek van de Vereniging van Nederlandse Ziekenfondsen zei dit gisteren op de algemene vergadering van de vereniging in Zeist. Hij voegde daar direct aan toe, dat de situatie van de ruim anderhalf miljoen vrijwillig verzekerden desondanks nog zeer ongunstig blijft. Voor de verplicht verzekerde werkne mers betaalt de werkgever de helft van de premie. Die premier wordt bovendien nog „gedrukt" door aan zienlijke rijksbijdragen. Maar in de vrijwillige verzekering moet de pre mie grotendeels de kosten dekken. Deze verzekering is bestemd voor kleine zelfstandigen, weduwen, ge- scheidén vrouwen en andere niet- werknemers met een betrekkelijk laag inkomen. Hun premie is per 1 januari met ruim veertien procent verhoogd en varieert nu. al naar gelang de woonplaats, van 118 tot 142,50 gulden per maand. De Ziekenfondsraad is daar officieel niet mee akkoord gegaan omdat de raad zo n forse verhoging in strijd met het prijsbeleid vond. Om administratieve redenen mochten de ziekenfondsen de hogere premie „bij wijze van voor schot" wel tot 1 juli heffen. Dit in afwachting van de resultaten van overleg tussen de VNZ en de ministe ries van economische zaken en van volksgezondheid. Algemeen secretaris J. de Vries van de VNZ zei desgevraagd, dat de maandpremie in dit Jaar drie gulden per maand lager kan en dus vanaf 1 juli, om ook het eerste half Jaar in te halen, met zes gulden per maand, zij het dat dit meevallertje dan vanaf 1 januari 1981 nog maar met drie gul den per maand kan doorwerken. In zijn openingsrede wees Anbeek erop. dat juist kwetsbare groepen zich bij de vrijwillige verzekering laten in schrijven en dat anderen, vaak tijde lijk. beter uit zijn bij een particuliere verzekeraar. Dat tast volgens hem de solidariteit aan. Anbeek noemde het daarom van belang dat de studie van de Ziekenfondsraad naar een beperk te volksverzekering tegen ziektekos ten; voor alle Nederlanders onder een bepaalde inkomensgrens, zo snel mo gelijk wordt afgerond.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 17