inister Suriname moet weg Carter weer onstuitbaar I Arisj is wrok tegen zijn bezetters vergeten Druk studenten op Iraans parlement [a uitlatingen over legerleiding Carter eind juni naar Joegoslavië iewelddadigheden bij erkiezingen in India Amerikaans wapentuig voor China Khomeiny vraagt samenwerking Dikke winst in vier voorverkiezingen Derde Wereld: meer geld van olielanden Twee doden bij aanslagen in Rome en Milaan Minimumloon in Zimbabwe IDERDAG 29 MEI 1980 BUFTENLAND TROUW/KWARTET 7 an onze correspondent 1RAMARIBO De Nationale Militaire Raad van Suriname (NMR) heeft de minister van ger en politie, Michiel van Rey, verzocht zijn portefeuille ter beschikking te stellen. Michel li Rey was de enige officier die voor 25 februari de acties van de onderofficieren tegen de [erleiding en minister-president Arron steunde. Om die reden werd Van Rey na de aatsgreep van 25 februari in de nationale militaire raad opgenomen. j de formatie van het kabinet Chin Sen werd hij door de NMR naar ren geschoven als minister van le en politie. Bij de toetreding tot de enng verliet Van Rey de NMR mals het raadslid Neede die onder- liister van politie werd. inleiding tot het verzoek van de MR zijn uitspraken die Van Rey irige week zaterdag gedaan heeft, een toespraak voor de militairen nadrukte Van Rey toen de positie j Bouterse als opperbevelhebber n het leger. Na afloop van zijn rede legde Van Rey daar informeel aan t dat de NMR naar zijn mening zal peten worden opgeheven omdat het tr onder zijn uiteindelijke verant- jrdelijkheid en onder het directe vel van Bouterse zal moeten vallen. e uitlatingen zijn de NMR in het teerde keelgat geschoten. Ze wer- opgevat als een greep naar de cht en een poging een wig te drij- tussen Bouterse en NMR-voorzit- Sital. Het kabinet is gisterenmor in spoedzitting bijeen gekomen zich over het verzoek van de NMR beraden. Van Rey zelf was daarbij ;t aanwezig. afloop van het kabinetsberaad gaf regering een verklaring uit. waarin irdt meegedeeld dat minister Van ry zijn ontslag had aangeboden aan minister-president. ertrouwen zijn ontslagbrief deelde Van Rey ie dat. nu de NMR het vertrouwen hem verloren heeft, hij niet langer 1 aanblijven. De ministerraad heeft t ontslag van minister Van Rey aanvaard en de president geadvi seerd het ontslag te bekrachtigen. Tevens wordt in de regeringsverkla ring meegedeeld dat Van Rey met medeweten van de regering tijdelijk naar het buitenland is vertrokken. De NMR deelde desgevraagd mee dat zij de instantie is die uiteindelijk de be slissingen neemt over de benoeming en het ontslag van de minister van leger en politie. Men sprak in die kringen dan ook al over „de voormali ge bewindsman", alhoewel het ont slag van Van Rey nog niet is bekrach tigd door de president. De positie van de onderminister van politie, het ex-NMR lid Neede. is niet in het geding. Maandagmorgen heeft het socialistisch parlementslid en NMR-adviseur. Herrenberg. gezin speeld op de ontstane moeilijkheden door in een lezing voor militairen te pleiten voor eenheid binnen de NMR en de regering. HerTenberg betoogde dat er geen .vertrouwenscrisis mag ontstaan tussen NMR-voorzitter Si- tal en de commandant van het leger, raadslid Bouterse. „Op het moment dat dat gebeurt, zal de contrarevolutie zowel in binnen- als buitenland toeslaan", aldus Her renberg. Het is bekend dat belangrijke NMR- adviseurs als Herrenberg en Naaren- dorp, leider van de revolutionaire volkspartij, sterke voorstanders zijn van, een blijvende en sterke invloed van de militairen op het regeringsbe leid. Door de kwestie-Van Rey zijn het afgelasten van een grote bijeenkomst op 25 april, het uitstellen van het bezoek aan Nederland van Sital en Bouterse, in een ander licht komen te staan. Officiële verluidt het dat de massavergadering, waarop onder an dere NMR-voorzitter Sital en minis ter-president Chin A Sen het woord zouden voeren, „om strategische re denen" is afgelast. Voor het uitstel van het bezoek van Sital en Bouterse aan Nederland werd als reden opge geven dat er in Nederland een aan slag op de beide heren beraamd werd. Waarschijnlijker is echter dat de af gelasting en het uitstel verband hou den met het aftreden van Van Rey. De kwestie Van Rey is het zoveelste signaal van toenemende spanningen tussen de regering en de NMR. Vorige week vrijdag verklaarde NMR-ondervooreitter Mynals dat de Surinaamse autoriteiten de Neder landse regering om uitlevering van Kasantaroeno hadden verzocht. WASHINGTON (Reuter, AP, AFP) De Ameri kaanse president Jimmy Carter zal op 24 en 25 juni een bezoek brengen aan Joegoslavië. Vooraf aan cn na de westerse topconferentie in Vene tië bezoekt de president ook Italië, het Vaticaan, Spanje en Portugal. Met zijn bezoek aan Joe goslavië zal Carter voor het eerst de nieuwe col lectieve leiding van dat land ontmoeten. De pre sident liet begin ueze maand verstek gaan op de begrafenis van de Joe goslavische president Tito. Gezegd werd toen dat Carter spoedig een bezoek zou brengen aan dit enige Oosteuropese land buiten de invloedss feer van de Sowjet-Unie. In een communiqué van de Joegoslavische lei ding wordt het bezoek van de Amerikaanse pre sident omschreven als een bewijs van „de voortzetting van de dia loog en de voortdurende daadwerkelijke ontwik keling van de betrekkin gen tussen de twee sta ten." Carter zal zich tij dens zijn bezoeken laten vergezellen door zijn nieuwe minister van bui tenlandse zaken Ed mund Muskie. Amerikaanse functiona rissen hebben gezegd dat de president de bezoeken aan Italië, Spanje en Portugal aan het pro gramma heeft toege voegd om de steun te be nadrukken aan de sta ten, die vaak buiten de contacten tussen de gro te drie Bonn, Londen en Parijs en Washing ton staan. Aan het be zoek aan het Vaticaan zal niet vreemd zijn dat rooms-katholieken een derde deel van het kie zerskorps uitmaken en over het algemeen eer der Democratisch dan Republikeins stemmen. ïW DELHI (AFP, AP, Reuter) In zes Indiase deelstaten 1 jn gisteren verkiezingen gehouden. Drie andere volgen zater- .g. De verkiezingen gingen gepaard met gewelddadigheden, mensen, onder wie vijf verkiezingskandidaten werden dood, en er vielen tientallen gewonden. Michèle Bennett glimlacht tegen haar nieuwbakken echtgenoot, Jean-CIaude Duvalier, de president van het armste land van het westelijk halfrond, Haiti. Duizenden menseii stónden langs de straten toen de twee een toer door de hoofdstad Port-au-Prince maakten. Het hele gebeuren werd rechtstreeks op de televisie uitgezonden, maar er waren weinig Haïtianen die dat konden zien. Een toestel kost meer dan het gemiddel de jaarinkomen van 500 gulden. Bovendien is er op het grootste deel van het eiland geen elektriciteit. Het huwelijk werd ingezegend in de kathedraal van de hoofdstad. De meerderheid van de Haitïanen is in naam katholiek, maar de Voodoo-beweging, die oor spronkelijk uit Afrika komt, heeft er grote aanhang. Na de inzegening was er een grootse party met meer dan 4000 gasten en een vuurwerk, waaraan de straat arme Haitfanen zich konden vergapen. TEHERAN (Reuter, AP, AFP) Het eerste Iraanse parle ment van na de Islamitische revolutie ls gisteren geopend. De militante studenten, die de Amerikaanse diplomaten gegij zeld houden, hebben de volksvertegenwoordigers gewaar schuwd dat zij niet voor de Verenigde Staten door de knieën moeten gaan. .„De leider van de revolutie ayatol lah Khomeiny heeft gezegd dat de gijzelaars niet vrij komen tenzij de sjah en zijn bezit naar Iran terug keren. Iedere andere beslissing zal met redenen omkleed aan het Iraanse volk moeten worden uitgelegd," al dus de studenten. Zij zullen zich echter schikken naar het besluit van het parlement, mits de ayatollah daaraan zijn goedkeu ring geeft. De kans is klein dat de 270 leden tellende majlis al binnen enkele weken over de gijzelingszaak gaat debatteren. Eerst moet er een voorzitter worden gekozen, een reglement worden opge steld en een nieuwe regering geïnstal leerd. Tijdens de openingszitting w^rd ook met geen woord gerept van de Amerikaanse gijzelaars. Boodschap ilstaatverkiezingen waren no- •worden nadat premier Indira een maand nadat zij weer macht was gekomen, de deel- larleraenten had ontbonden. lijkt in alle negen deelstaten meer dan negentig miljoen men- naar de stembus gaan, verzekerd zijn van een overwinning. eerste resultaten worden pas zon- gavond verwacht. nds het weekeinde zijn in de olierij- Indiase staat Assam zeker negen mensen om het leven gekomen, irzaak van onrust in de olierijke it blijven de miljoenen immigran- (met name uit Bangladesj en Ne ll, die Assam de afgelopen jaren n binnengekomen. Dit heeft geleid sociale en economische spannin- met de oorspronkelijke be vol- ISHINGTON, PEKING (AP, Reu- Amerikaanse en Chinese de- isiespecialisten hebben een ak- ord bereikt over de levering van nerikaans wapentuig aan China. Chinese vice-premier Geng Biao is .het ogenblik in Washington, met „boodschappenlijstje". Daarop men onder meer radarinstallaties, nmumcatieapparatuur en vracht- igens voor, alsmede uitrusting die vel voor civieje als voor militaire eleinden te gebruiken is. Tot nu toe heeft de regering in New Delhi zich van ingrijpen onthouden. Kritiek op mevrouw Gandhi dat zij er niet in geslaagd is de misdaad en de prijsstijgingen onder controle te krij gen neemt toe in India. De prijzen gaan op het ogenblik, ondanks alle beloften van mevrouw Gandhi, snel ler omhoog dan onder het bewind van haar voorganger Char an Singh. Als een van de oorzaken wordt te dure energie genoemd, maar deze is slechts ten dele te wijten aan interna tionale ontwikkelingen. Door gebrek kige organisatie wordt er veel te wei nig kolen geproduceerd in India, en voorzover die brandstof naar boven wordt gehaald ontbreekt het aan transportmiddelen. De elektriciteits voorziening in het land, en daarmee de produktie, is op een laag pitje komen te staan. WASHINGTON (Reuter, AP, AFP) President Carter heeft alle vier voorverkiezingen gewonnen, die dinsdag in de Verenigde Staten zijn gehouden. Hij heeft nu bijna genoeg gedelegeerden om op de Democratische partijconventie in augustus in de eerste ronde te worden aangewezen als de kandidaat van de partij voor het presidentschap. De voorverkiezingen werden gehou den in de staten Kentucky, Arkansas, Nevada en Idaho. De verwachting was dat Carters rivaal senator Ed ward Kennedy het in Nevada tegen hem zou kunnen bolwerken maar zelfs daar won de president. Met 66 extra afgevaardigden heeft de presi dent nu 1639 stemmen op de conven tie in New York City, waar een meer derheid van 1666 vereist is. De Amerikaanse regering heeft bij herhaling duidelijk gemaakt dat zij niet van plan is aanvalswapens aan de Chinezen te slijten. De aanschaf van militaire middelen in de VS, past in de „open-deur-politiek" van China, in het kader van het nieuwe economi sche beleid in het land, waarin weer plaats is voor „loon naar werken". De partijleider in de noordoostelijke provincie Liaoning, het industriële brandpunt van China, heeft gepleit voor meer vrije-markttechnieken om de economie leven in te bla2en. Hij hekelde de „linkse" ideeën van de „bende van vier" die. de modernise ring van China in de weg zouden staan. Bij de toenadering van China tot het westen past ook het lidmaatschap van internationale financiële instel lingen als IMF en Wereldbank. De president en vice-president van de Chinese centrale bank, Li Baohua en Wang Weicai, zijn gisteren tot eerste en tweede vertegenwoordiger van China bij het IMF benoemd. Het opvallendste gegeven uit de uit slagen van gisteren is dat in Nevada WENEN (DPA) De ministers van financiën van de organisatie van olie- exporterende landen (OPEC) hebben in Wenen besloten het speciaal fonds van de OPEC met 3,2 miljard dollar te verhogen tot vier miljard dollar (ca acht miljard gulden). De OPEC ver strekt met dit fonds onder meer gun stige kredieten op lange termijn en geld voor ontwikkelingsprojecten aan financieel zwakke landen. Het besluit viel na een debat dat negen uur duurde en waarbij aanzienlijke meningsverschillen aan de dag waren getreden. Iran had aan de laatste bijeenkomst van de ministers van financiën in januari niet deelgenomen. maar liefst een derde van de Demo cratische kiezers noch voor Carter noch voor Kennedy koos en onafhan kelijke gedelegeerden aanwees. Ken nedys score in Nevada was zeer laag: 27 procent tegen Carter 37. Ook in de andere staten bleef de senator ver achter bij de president. Ook Arkan sas had betrekkelijk veel onafhanke- lijken, 18 procent ■Carters campagneleider Robert Strauss zei na het bekend worden van de uislagen dat hij zich nu helemaal gaat richten op de strijd van de presi dent tegen Reagan. Die haalde grote overwinningen nu zijn laatst overge bleven rivaal George Bush zich het afgelopen weekeinde uit de strijd heeft terug getrokken. Oud-president Gerald Ford. die vier jaar geleden op het nippertje Reagan van de kandidatuur bij de Republi keinen wist af te houden heeft de oud-gouverneur gisteren zijn steun toegezegd. „Ik heb altijd iedere Re publikeinse kandidaat gesteund", al dus Ford. Khomeiny stuurde een door zijn zoon voorgelezen boodschap, waarin hij het parlement opriep samen te wer ken en zich niet te verliezen in gekra keel „Parlement, president en rege ring moeten elkaar niet voor de voe ten lopen maar zich in dienst van de islam stellen," aldus Khomeiny. De volksvertegenwoordiging moet zich in de eerste plaats toeleggen op het invoeren van de islamitische ge rechtigheid en op de omstandigheden van de onderdrukten die het grootste deel van het volk vormen. President Bani Sadr zei dat de econo mie van Iran vanwege de overheer sing door het buitenland in ernstige staat verkeert. „Ik twijfel er niet aan of ons volk kan nog meer beproevin gen doorstaan op voorwaarde dat er wordt gewerkt aan economische on- ROME (Reuter, AFP. AP) Een vooraanstaande Milanese journalist is gisteren doodgeschoten door leden van de stadsguerrillabeweging Rode Brigades. Een rechtse groepering zegt verantwoordelijk te zijn voor de dood van een politieman in Rome. Volgens getuigen werd journalist Walter Tobagi van Italiës grootste krant de Corriera della Sera door drie jongeren vermoord toen hij langs de tuin van een restaurant liep. Ze scho ten hem met een pistool in de rug en de nek. De politieman werd met een geweer met geluiddemper neerge schoten door een groepje van vier terroristen. Twee collega's werden ernstig verwond. Het aantal aansla gen met dodelijke afloop is sinds het begin van dit jaar op 21 gekomen, één minder dan over heel 1979. afhankelijkheid," zei de Iraanse pre sident. Russen De Sowjet-Unie en de zakenwereld in de Iraanse provincie Azerbeidzjan hebben handelsverdragen afgesloten die de autoriteit van het bewind in Teheran kunnen ondermijnen. Dit is in Washington vernomen uit Iraanse emigratiekringen. De Russen geven de zakenmensen kredieten waarmee ze industrieprodukten uit de Sowjet-Unie kunnen kopen maar ook moeilijk te verkrijgen levensbe hoeften als vlees, kip- en melkpro- dukten. De voedselprijzen in de provincie zijn sinds de revolutie van begin vorig jaar verviervoudigd. De Russen zijn in 1946 verdreven uit Azerbeidzjan maar hebben hun aanspraken op het gebied nimmer opgegeven. SALISBURY (AP, Reuter) Na een week van stakingen is de regering van Zimbabwe overgegaan tot een eerste sociale hervorming: een mini mumloon voor één miljoen werkne mers. Minister van arbeid, Kumbirai Kangai, verklaarde dat het gaat om een tijdelijke maatregel, in afwach ting van een definitieve wetgeving. Industrie-arbeiders kunnen nu mini maal rekenen op 206 gulden in de maand en huisbedienden en landar beiders 95 gulden. Voor de huisbe dienden betekent dit een vooruit gang. Voor arbeiders in industrie en landbouw hoeft dat lang niet altijd het geval te zijn. Nog onlangs braken er wilde stakingen uit onder meer op de suikerrietvelden uit protest tegen de te lage betaling. Minister Kangai waarschuwde dat te hoge looneisen „het herstel van de economie in een land dat nauwelijks aan een herstel begonnen is kan ver lammen." De bewindsman zei dat de regering zodra het minimumloon van kracht is geworden, stakingen zal breken. Een volgende stap van de regering-Mugabe zou gratis onder wijs en gezondheidszorg zijn. De pre mier heeft dit tijdens zijn verkie- zingstoernee beloofd. Oproerpolitie in Salisbury heeft een honderdtal vrouwen sommigen met een baby op de rug met stok ken verspreid. De vrouwen betoog den tegen de manier waarop zij door de blanke politie zouden zijn mishan deld en eisten een „volkspolitie". De agenten die tegen de demonstranten werden ingezet waren zowel blank als zwart. lor James Dorsey ARISJ Leunend tegen zijn met palmbladen bedekte hut en ringd door vrouw, dochter, kleindochter, geiten en een hond wijst Khmoed naar de Israëlische grens. „De Israëlische en de Egyptische tering hebben elk hun eigen belangen. Maar ais ik vrij zou zijn, dan zou morgen daarheen terugkeren." Met deze opmerking lijkt de fellah, de ïptische boer, het ongelijk van premier Menachem Begin en president War al Sadat te bevestigen. jaar nadat Israël El Arisj aan Egypte ft teruggegeven is Machmoed zijn haat en de Israëlische bezetters vergeten. In kkeloos Hebreeuws vertelt hij, dat het n uiteindelijk onder de Israëliërs nog 12o slecht is vergaan. Twaalf jaar lang k hij dagelijks naar de Joodse steden om als dagloner in de bouw zijn brood te tlienen. Twaalf gulden kreeg hij aan het d van de dag in de hand gedrukt; zijn lega's in Egypte verdienen nog niet de Ut ch is Machmoed ook blij dat El Arisj eronder Arabisch bestuur staat. Maar hij •t de betrekkelijke welstand waaraan hij twaalf jaar Israëlisch bestuur gewend geraakt. En de presidentiële belofte dat '8inaï-woestijn één grote groene tuin zou eden, vol bloeiende bloemen, is hij niet geten riest J hut staat op grond die reeds door zijn der werd bewerkt. Vlak nadat de Israë- t tijdens de zesdaagse oorlog van 1967 El waren binnengetrokken, werd Mach- *d8 vader met nog veertig gezinnen van land verdreven om plaats te maken voor Inmiddels opgeheven Joodse nederzet ting Neot Sinai. (Drie jaar geleden beloofde Menachem Begin, vlak nadat hij premier was geworden, dat hij zich na zijn pensione ring in Neot Sinai zou vestigen) Toen Machmoed zes maanden geleden naar zijn land terugkeerde, trof hij het land in trieste staat aan. Vóór de bezetting stond het vol olijfbomen, maar die zijn bijna alle maal dood, omdat de fellahien „om veilig heidsredenen" het land niet mochten be vloeien. Toen de uiterst nationalistische aanhangers van de Goesj Emoniem-bewe- ging verleden jaar Neot Sinai moesten ont ruimen, hakten ze de laatste bomen om en vernielden ook hun eigen oogst. De drie waterbronnen werden met stenen gedempt en vernield. Het irrigatiesysteem van de fellahien werd vernietigd. Vrijwilligers van de mennonieten een protestantse groepe ring in de Verenigde Staten hebben de afgelopen tijd nog maar één nieuwe bron aangeboord Op last van Cairo verbouwt Machmoed nu groente, maar de struiken staan er armetie rig bij. Het ministerie van landbouw vraagt een pacht van een kleine vierduizend gul den voor vijftien Jaar. „Waar moet ik zo'n bedrag vandaan halen." klaagt de fellah. „Bovendien weiger ik te betalen zolang de regering ons het beloofde water niet levert." Het gaat El Arisj economisch slecht sinds de stad een jaar geleden werd bevrijd. De meeste van de vijfduizend Arabieren die in Israël werkzaam waren, zijn nu hun baan kwijt. De werkloosheid in de stoffige stad met zijn ruim veertigduizend inwoners is groot. De Egyptische bouwbedrijven bren gen liever hun eigen, goedkopere arbeiders mee naar El Arisj. De mensen die tijdens de oorlog van 1967 voor het Israëlische leger waren gevlucht, zijn inmiddels teruggekeerd en de mensen die zich de afgelopen jaren in hun huizen hadden genesteld, zijn nu in vluchtelingen kampen ondergebracht. Huisvesting is een nijpend probleem en de bouw van flats houdt de vraag naar woningen niet bij. Smokkel Het plotseling weer grensstad geworden El Arisj drijft op de smokkelhandel. Alleen de openlijk te koop aangeboden voedingsmid delen zijn uit Egypte afkomstig. Verder puilen de winkels uit van de smokkelwaar, van kleging tot televisies. Honderden inwo ners van El Arisj gaan regelmatig de grens over om illegaal in Israël te werken. Wie wordt gepakt krijgt een boete van dertig gulden, bij herhaling dreigt een gevangenis straf. Voor de bewoners van El Arisj is de Joodse staat tijdens de bezetting werkelijkheid ge- President Anwar al Sadat kust de Egyptische vlag voordat die voor het eerst ^^"vi^mdlta^op sVaat sinds jaren weer boven de woestijnstad El Arisj eal wapperen: 26 mei 1979. Nu, worden zonder meer in het Hebreeuws aam een jaar later, zijn de inwoners nog steeds gelukkig dat de bezetting is gesproken, de telefonist gebruikt dezelfde afgelopen, maar realiseren zij zich wel, dat het hun materieel veel slechter taal. Zelfs de ober in een restaurant spreekt gaat Arabisch met een Hebreeuws accent „Mijn volk heeft nu minder geld, maar we zijn ten minste vrij," zegt Midhat al Ghali, zoon van de eigenaar, van het Salaam-hotel. Twaalf jaar lang was het hotel, dat voor de zesdaagse oorlog El Montezar heette, geslo ten. Midhat: „Wat hadden we moeten doen als de Palestijnen hier bommen hadden gelegd? We wilden niet in de vuurlijn tussen Israëlie's en Palestijnen komen te liggen. Midhat heet nu de Israëlie's welkom in zijn „Vredes-hotel". ..Ze zijn nu in orde. Maar dat was niet het geval in 1967. Toen hebben ze ons bezet en onze mensen gedood." 's Avonds verzamelen inwoners van El Arisj zich in de lobby van het eenvoudige hotel om er naar de Israëlische televisie te kijken, die even slecht wordt ontvangen als de Egyptische uitzendingen. Een jaar na de machtsoverdracht is de boodschap van El Arisj duidelijk: als het van de man in de straat in de Arabische en Joodse steden afhangt, is vrede in'het Mid den-Oosten binnen handbereik. „Wij heb ben veel van Israël geleerd," zegt een Pales tijn, ook al in vlekkeloos Hebreeuws. „We hebben gezien wat democratie is. Toen Sa dat begin mei naar El Arisj kwam, heeft het volk met succes het vertrek geëist van de oude gouverneur, omdat hij niets voor het volk had gedaan." El Arisj bewijst dat voor de volkeren van het Midden-Oosten nationalisme en wel vaart even belangrijk zijn. Voor de inwoners van El Arisj was het materiële welzijn onder de Israëlie's niet zó belangrijk dat ze niet verlangde naar herstel van het Egyptische bestuur. Maar de terugkeer naar Egypte op zichzelf maakt hen evenmin gelukkig. Pre sident Sadat moet zijn „oorlog tegen de armoede" met succes bekronen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7