)irk Menten: Niet aanwezig
executie in Podhorodce
10,85%
Van der Klaauw gaat te ver in
zijn toenadering tot de PLO
1=
gwering verdachte ten stelligste ontkend
Hose rente en uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.*
NMB
Middenschool-vereniging
'schuwt politiek niet'
ndarbeiders met
er onderwijs
Her in WAO
Dierenartsen
beginnen actie
tegen Bayer
Industriebond FNV stapt uit commissie
NMB Kapitaal markt-Renterekening
Boringen in
Utrechts park
tot tien meter
Oprichting in september
fiÉNSDAO
IDAG 28 MEI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Leo Kleyn
S TERDAM - De 78-jari-
\oer van Pieter Menten,
heeft gisteren met stel-
dd ontkend dat hij in Juli
aanwezig is geweest bij
massa-executie in Podho-
e, die aan twintig tot der-
Inwoners van die plaats
even kostte. Volgens Dirk
sten verbleef hij in die
nd achtereenvolgens in
Brussel en Aerden-
De verklaring was in
nspraak met de bewering
Pieter Menten dat hij
zijn Jongere broer is aan
•n.
Menten. die met zijn 56-jarige
ir afwisselend in Saarbriicken en
mnes woont, kwam begin deze
ld terug op zijn weigering als
ge in het proces tegen zijn nu 81-
broer op te treden. Aanvanke-
lad hij laten weten slechts een
aring te willen afleggen in afwe-
1 van zijn broer, maar bij nader
was hij daarop teruggekomen,
a de president, mr. P. C. J. Schip-
Ie listeren liet weten.
iet weerzien tussen de beide
die al jaren in onmin met
leven, werden over en weer wel
a tekeligheden geuit, maar kwam
iet tot hevige botsingen. Pieter
en onthield zich tijdens het ver
van zijn broer van interrupties,
de president hem bevolen had.
ument
Menten (die bevestigde „helaas"
iroer vah de verdachte te zijn)
uitvoerig ondervraagd over het
me familiedocument waarmee
het proces een nieuwe wen-
f. Hij en zijn eveneens als
gehoorde vrouw vertelden
iét document in 1953 was opge-
omdat de ondertekenaars toen
et inzicht waren gekomen dat
Menten niet meer, zoals het
geformuleerd, over zijn geest- ITiforeto
pgens beschikte. uiiersie
;e gerech
als getuige in het proces tegen zijn broer.
nis over zijn aanwezigheid in Podho
rodce zou vergezeld zijn gegaan van
de mededeling dat hij twee inwoners,
Schiff en Altman, met wie hij veel
zaken had gedaan, van de ondergang
had kunnen reddep. Ook zou hij ge
zegd hebben dat een familielid van de
grootgrondbezitter Izak PÏstyner bij
de executie zijn eigen graf had moe
ten graven.
ruchtbaarheid aan de bekentenis zou
worden als Pieter een van de onderte
kenaars in eer of goede naam zou
aantasten of naar het leven zou
staan.
Naar zijn mening was het zover geko
men. toen Pieter Menten onlangs via
een dagblad aankondigde zijn stel
ling dat niet hij, maar zijn broer bij de
executie aanwezig was, met bewijzen
te zullen staven.
door Dirk Menten boven water
chte verklaring is vastgelegd
eter Menten in 1941 aanwezig is
t bij de massa-executie in
odce. die hem nu ten laste is
De familieleden van de ver
zouden daarvan al in 1943
ïmzelf op de hoogte zijn ge-
Aenten en zijn vrouw vertelden
)tterdamse rechtbank gisteren
eter in laatstgenoemde jaar een
Ic had gebracht aan hun land-
in Frankrijk, waarbij hij zich
izijn chauffeur zou hebben laten
in een auto die was voorzien
S-teken. Tijdens dat bezoek zou
jn broer, diens vrouw en diens
nmoeder hebben verteld dat hij
ecuties had bijgewoond.
Menten, aldus de getuigen,
te zich grote zorgen over de
finningskansen van de Duitsers.
>en met een nederlaag rekening
ten gaan houden. Zijn bekente-
De woorden van Pieter Menten wer
den volgens zijn broer tien jaar later
aan het papier toevertrouwd, omdat
toen duidelijk was geworden dat hij
„niet meer helemaal toerekenbaar"
was. Pieter Menten zou zich na de
oorlog, toen hij met zijn broer in
onmin raakte, hebben doen kennen
als iemand die bereid was om in za
ken die om geld draaiden, tot het
uiterste te gaan.
Handtekeningen
Dirk Menten vertelde de rechtbank
dat Pieter zijn moeder bijna had ge
wurgd, toen hem bleek dat zij een
volmacht voor een bankrekening had
ingetrokken. „Mijn broer", zei hij, „is
voor de meeste mensen en ook voor
mij een onbegrijpelijk mens. Mijn en
dijn kent hij niet. Hij kent alleen Kort6 duiir
maar mijn."
Dirk Menten overhandigde de recht
bank gisteren de paspoorten van zijn
moeder en schoonmoeder, die inmid
dels zijn overleden, opdat de recht
bank zelf kan vaststellen dat de
handtekeningen van deze twee onder
de verklaring niet zijn vervalst. „Mijn
broer kennende, zal hij onmiddellijk
zeggen dat de handtekeningen ver
valst zijn", zei hij ter toelichting. Pie
ter Menten reageerde daarop met de
opmerking dat een vervalsing niet
nodig was, omdat zijn moeder altijd
haar door Dirk 'voorgelegde blanco
volmachten tekende
zegd te hebben zijn broer te kunnen
helpen, als hij dat wilde.
Volgens Dirk Menten is hij tussen
1930 en 1939 verscheidene keren op
het door zijn broer bewoonde land
goed in Sopot (bij Podhorodce) ge
weest, maar waren zijn verblijven van
korte duur. Dirk zou nooit langer dan
twee maanden gebleven zijn. Hij zei
dat het landgoed voor vijftig procent
aan zijn moeder toebehoorde en dat
zijn broer en hij elk een kwart ervan
bezaten.
Pieter Menten kwam op de proppen
met al in het vooruitzicht gestelde
brieven die zijn broer tijdens zijn
verblijf in Sopot aan zijn vrouw en
dochtertje in Den Haag zou hebben
geschreven. Daaruit zou blijken dat
Dirk Menten in de jaren dertig niet
slechts af en toe. op bezoek kwam op
het landgoed, maar er praktisch
woonde.
De "bewuste brieven zijn afkomstig
uit het bezit van de eerste vrouw van
Dirk Menten, aan wie ze mede gea
dresseerd waren. Commissaris G. G.
J. Peters zei de rechtbank gisteren
dat zij er zeer ernstig bezwaar tegen
maakt dat ze als bewijsstukken in dit
proces wórden gebruikt. Dirk Men
ten, aan wie ze werden voorgelegd, zei
dat hij een aantal ervan niet heeft
geschreven.
Volgens de getuige heeft hij een paar
maanden voordat de oorlog tussen
Duitsland en Polen uitbrak Sopot
verlaten. Begin juli 1941 woonde Dirk
Menten. naar hij verklaarde, in Pa
rijs, waar hij op 7 juü (op de dag
waarop de executie in Podhorodce
werd gehouden) hoorde dat er was
ingebroken in zijn woning in Brussel.
Omdat daarbij zeer kostbare tapijten
waren ontvreemd, zou hij naar Brus
sel zijn gereisd. Een paar dagen later
zou hij naar Aerdenhout zijn vertrok
ken. Hij zou kunnen aantonen dat hij
daar op 17 juli 1941 een bankrekening
heeft geopend.
De officier van justitie, mr. L. C. M.
Meijers, hield Dirk Menten gisteren
voor dat hij beschikt over een bewijs
stuk waaruit blijkt dat er niet in juli
1941, maar een jaar later, in de Brus
selse woning is ingebroken. Dirk
Menten en zijn vrouw bleven bij hun
verklaring: zij achtten het niet moge
lijk dat zij zich een jaar vergisten.
Dirk Menten verklaarde dat hij in
1942 in gezelschap van onder anderen
zijn broer in Sopot was teruggekeerd,
en dat toen niemand over een execu
tie had gerept. De inwoners zouden
hem, integendeel, hebben gevraagd
of hij weer op het landgoed wilde
komen wonen.
Commando
Behalve door degenen die het verhaal
over de executie van Pieter Menten
zelf zouden hebben gehoord, was de
verklaring ook ondertekend door
diens moeder. Dirk Menten zei dat hij
haar had moeten beloven dat pas
Op de vraag van de president waar
om hij had geweigerd in Amsterdam
als getuige in het proces tegen zijn
broer op te treden, antwoordde Dirk
Menten dat hij er geen zin in had
gehad Pieter te hulp te schieten. Hij
ontkende tegenover verslaggevers ge-
De getuigenverklaring van Dirk Men
ten en zijn vrouw werd gistermorgen
voorafgegaan door die van de 66-jari
ge Westduitser Hans Geisler, die drie
jaar geleden ook al in Amsterdam is
gehoord. Geisler, die in 1941 deel uit
maakte van het Einsatzkommando
van dr. Eberhard Schöngart, herhaal
de dat hij toen Pieter Menten heeft
ontmoet. Menten zou als gast met het
commando naar Lemberg zijn ge
gaan. Het proces zal vrijdag worden
voortgezet. Op die zitting zullen de
eerste getuigen décharge worden
gehoord.
onze sociaal-economische
redactie
rERDAM Handarbeiders met
ntend lager onderwijs in niet
ggevende functies lopen een
verhoogde kans om in de WAO
it te komen. Van deze groep
t jaarlijks 2,7 procent arbeidson-
ükt verklaard. Daar staat tegen-
dat het percentage hoofdarbei-
(leidinggevende beambten) dat
ijks in de WAO terecht komt 0,7
:ijn enkele conclusies van een
rzoek van de stichting Coördina-
an Communicatie met betrek
tot gegevens voor Onderzoek
e Ziekteverzuim (CCOZ).
ins dat ongeschoolde handarbei
in de WAO terecht komen is
r omdat het werk gekenmerkt
t door ongunstige werkomstan-
sden. eentonigheid. tempo
ig en de geringe invloed op inde
en organisatie van het eigen
De stichting doet in het onder
de aanbeveling om in onderzoek
de oorzaken van het grote aan
AO'ers meer aandacht te schen-
aan deze werkomstandigheden
iet lichamelijke en psychische
jn bedreigen
tns de CCOZ is dit des te klem-
Ier omdat de meest bedreigde
tegelijkertijd ook de groep is
aar het minst aan kan ontkomen
haar slechte positie op de ar-
markt. Ook wat betreft andere
ren zoals huisvesting, inkomen,
atiemogelijkheden en dergelij-
srkeert deze groep in een ongun-
maatschappelijke positie
COZ stelt in haar rapport dat de
■problematiek meer is dan een
som van de problemen van en-
- Zij raakt de structuur van ons
dsbestel. aldus de stichting.
Van een onzer verslaggever
AMSTERDAM Naar aanlei-
ding van de Inmiddels gestaak
te actie van Green Peace in
Rotterdam tegen lozing van
giftige afvalstoffen in de
Noordzee, hebben 25 dierenart
sen Bayer-Nederland geschre
ven dat ze geen produkten van
deze firma meer zullen betrek
ken. Pas als er zo wordt gepro
duceerd dat er geen afvallozin-
gen meer nodig zijn, zullen de
dierenartsen weer produkten
van dat bedrijf gaan ge
bruiken.
UTRECHT (ANP) De industrie
bond FNV hééft besloten uit de be
leidscommissie voor de katoen-, ray
on- en linnenindustrie te stappen. Die
commissie waarin vertegenwoordi
gers van werkgevers, vakbonden en
overheid zitten houdt zich bezig
met de herstructurering van de tex
tielindustrie in ons land.
De industriebond FNV staakt deelne
ming aan. de commissie omdat die
volgens de bond de afgelopen jaren
onvoldoende een dam heeft opgewor
pen tegen de afkalvende werkgele
genheid in de textielindustrie. „Ook
nu weer staan er in Twente in de
textiel duizend arbeidsplaatsen op de
tocht. Je kan dan wel blijven doorstur
deren op de structuur van de textiel
industrie. Maar als het zo doorgaat zit
de beleidscommissie nog te studeren
terwijl er in dé textiel geen enkele
Beeld van de traditionele Pinkster-3-markt voor klein vee, die gisteren in Purmerend wèer velen op de
been bracht, vooral uiteraard kinderen.
CDA en WD in de Eerste Kamer:
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De regeringsfracties van CDA en WD in de Eerste Kamer vinden dat minister
Van der Klaauw (buitenlandse zaken) te ver gaat in zijn toenadering tot de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLO. Dit bleek gisteren in het debat over het buitenlandse beleid in de
Eerste Kamer.
arbeidsplaats rrieer over is," aldus
een woordvoerder van de industrie
bond FNV.
Het CNV betreurt het dat de indu
striebond FNV uit de commissie
stapt, aangezien deze commissie op
het moment was aangekomen om
aan de rijksoverheid instrumenten te
vragen voor de begeleiding van de
ontwikkelingen In de textiel. „Nu de
industriebond FNV heeft afgehaakt
is het maar de vraag of de commissie
blijft bestaan en dreigen we de moge
lijkheid te verliezen een vinger in de
pap te hebben bij het sectorbeleid in
de textiel," zo stelde CNV-districts-
bestuurder L. Doeve vast. Hij vindt
overigens dat de commissie momen
teel niets anders heeft dan een toe-
schouwersrol bij de verdere afbrokke
ling van de textiel."
De CDA-buitenland-woordvoerder
dr. J. W. van Hulst, uitte scherpe
kritiek op de uitspraken van minister
Van der Klaauw over de PLO in het
interview in Trouw van 3 april. De
door de minister toen besproken op
waardering van de contacten met de
PLO viel slecht in de CDA-Eerste-
Kamerfractie. „In de CDA-fractie is
er absoluut geen sprake van een der
gelijke opwaardering", aldus Van
Hulst. De door het ministerie van
buitenlandse zaken ontvangen PLO-
topdiplomaat Sartawi zou in de CDA-
fractie ook niet welkom zijn.
Van Hulst was het in het geheel niet
eens met de opvatting van minister
Van der Klaauw dat de PLO tegen
woordig het wapen van de terreur
niet meer gebruikt en dat daarom de
contacten met de PLO kunnen wor
den aangehaald. Hij eiste van Van
der Klaauw duidelijke onderschrij
ving van de stelling dat de PLO alle
vriendelijke woorden en alle toenade
ring vanuit het Westen op geep enke
le wijze heeft gehonoreerd. „Na de
uitspraken van de minister is de ter
reur zelfs in hevigheid toegenomen",
aldus de CDA-senator.
In de oliebelangen zag Van Hulst ook
geen argument om zo aardig tegen de
PLO te doen, want „het ontbreekt de
PLO aan elke invloed in de olieprodu
cerende landen".
De WD-buitenlandwoordvoerder ir.
J. Baas, drong bij zijn partijgenoot
Van der Klaauw aan op „een grote
mate van terughoudendheid in de
contacten met de PLO". Hij herinner
de eraan, dat de PLO de vernietiging
van de staat Israël In haar manifest
heeft staan.
De ministers Van der Klaauw en
Scholten (defensie) antwoorden de
Eerste Kamer vandaag.
De PvdA-senator Broeksz noemt het
terecht, dat men met de Palestijnen
contact wil hebben. De groeiende
sympathie voor de PLO zag hij in
direct verband met de „ronduit dom
me en misdadige politiek (van de
Israëlische regering) van het vestigen
van nederzettingen op de westbank.
Die groeiende sympathie voor de
PLO heeft voor Israël zeer gevaarlij
ke kanten," volgens Broeksz, omdat
de PLO met al haar verschillende
afdelingen „een gevaarlijke lading"
heeft.
Indonesië
Van Hulst uitte in het debat ook
kritiek op de passieve houding van de
Nederlandse regering tegenover het
Indonesische beleid in Oost-Timor.
„Ik vind het best dat Nederlandse
bewindslieden, inclusief de minister
president, geregeld Jakarta bezoe
ken. Met de hulpverlening aan dat
land heb ik geen problemen. Maar wij
dienen wel onze vriendschap op het
spel te zetten als het systematisch
uithongeren van een bevolkingsgroep
niet onmiddellijk wordt beëindigd.
De verhouding Nederland-Indonesië
moet eigenlijk een.model zijn voor
hetgeen ons land met en in een be
vriend land kan bereiken als de men
senrechten in het geding zijn."
Van Hulst drong voorts aan op een
actiever beleid ten aanzien van Suri
name. Js het werkelijk onaanvaard
baar de hulp aan Suriname te binden
aan een minimum van democratische
staatsvorm," zo vroeg hij zich af.
De PPR-senator Trip deed in hèt de
bat een beroep op de regering te
bevorderen dat er over de nieuwe
atoomraketten waarover in decem
ber 1981 moet worden beslist, een
brede en open maatschappelijke dis
cussie kan worden gevoerd. Hij meen
de dat de regering vorig jaar onvol
doende en te laat heeft geprobeerd de
NAVO tot een minder vergaande be
sluitvorming over de raketten te krij
gen. waardoor er in december niet
meer van een werkelijke keus sprake
was.
ADVERTENTIE
Rcnie voorde maand juni.
De NMB Kapitaal
markt - Rentereke
ning geeft een rente die
een half procent boven
het gemiddelde rende
ment op aflosbare Ne
derlandse staatslenin
gen ligt. Een hoog ren
dement dus.
*Uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.
Over de opgenomen
bedragen berekent de
NMB een geleidelijk
afnemende retourrente.
Folder met uitge
breide informatie bij
elk NMB kantoor ver
krijgbaar.
NEOERIANDSCHE
MIÜOENSTANDSBANK
De NMB denkt mei u mee.
HORST (ANP) De ïs jartge
hema uit het Drentse Zuidwolde
de nacht van maandag op dins-
loor een verkeersongeluk in IJ-
om het leven gekomen. De jon-
n vloog met zijn motor op de
£nweg uit een bocht, botste te-
boom en overleed ter plaatse.
's de rijkspolitie
Gif onder oppervlakte
Van een onzer verslaggers
UTRECHT In het Utrechte Grift-
park zal tot tien meter diepte verder
worden geboord nu gisteren dicht on
der de oppervlakte kleine hoeveelhe
den tolueen zijn aangetroffen.
De sterkste concentratie bleek aan
wezig op een diepte van een halve
meter tot een meter, waar 2,5 milli
gram per kilo grond in de bodem zat.
Beneden de anderhalve meter daalde
de concentratie tot 0,2 milligram per
kilo.
Het in aanleg zijnde Griftpark waar
ook woningen komen, ligt op de
plaats waar voorheen een vuilstort
plaats was. Het tolueen zou daar tus
sen 1948 en 1968 zijn gestort.
Eerder Is in het park een vat zoutzuur
aangetroffen. Een aantal kinderen
liepen een lichte huidirritatie op na
dat zij in de omgeving van het vat
hadden gespeeld. Het gevaarlijke
zuur is door de gemeente afgevoerd.
Van onze onderwijsredactie
LELYSTAD In september van dit jaar zal een landelijke
middenschoolvereniging worden opgericht. De vereniging wil
„los van partijpolitiek, zonder nochtans de politiek te schu
wen" ijveren voor de algemene invoering van een midden
school.
Sinds de eerste plannen voor de op
richting van een dergelijke vereni
ging bekend werden hebben ongeveer
vijfhonderd personen en instellingen
zich als belangstellende opgegeven.
Inmiddels is er een voorlopig bestuur
gevormd, dat de oprichtingsvergade:
ring op 20 september a s. moet voor
bereiden. Voorzitter is de heer J. van
Nieuwenhuyzen.
De initiatiefnemers zijn verontrust
door de recente ontwikkelingen rond
om de middenschool. Sinds 1976 lo
pen er experimenten met deze nieuwe
vorm van onderwijs voor leerlingen
van twaalf tot vijftien a zestien jaar.
De experimenteerscholen staan vol
gens het voorlopig bestuur „erg een
zaam in hun worsteling". Buiten de
kring van deze school zou men nau
welijks weet hebben van inhoud en
uitgangspunten van de experi
menten.
De middenschool vereniging wil in de
toekomst zoveel mogelijk informatie
verschaffen over de middenschool. Er
zullen discussies worden georgani
seerd over de politieke, maatschap
pelijke en onderwijskundige kanten
van de middenschool. Verder zal de
vereniging steun verlenen aan ou
ders. leerlingen, leraren, bestuurders
en begeleiders die betrokken zijn bij
de experimenten. Tenslotte zal de
nieuwe vereniging ijveren voor uit
breiding van het aantal experimen
ten en voor invoering van de midden
school als enig schooltype voor de
betrokken leeftijdsgroep.
Afgekeken
'Monopolie'
In Rotterdam vordert de bouw van de nieuwe Maasbrug gestaag. Op de achtergrond de oude bruggen.
In een folder van de vereniging-in-
oprichting wordt gezegd dat het grote
publiek een heel verkeerd beeld heeft
van de middenschool. De midden
school wordt te vaak nog gezien als
het monopolie van één bepaalde poli
tieke richting of levensbeschouwing
Dat is echter onjuist: in Nederland is
plaats voor protestantse, openbare,
katholieke en nog anders gekleurde
middenscholen
Het idee om een middenschool-vere
niging op te richten is een beetje
afgekeken van West-Duitsland. waar
een actieve vereniging al enige jaren
de Gesamtschule propageert Hoewel
dit ideaal in de landelijke politiek tot
grote politieke verdeeldheid leidt,
hebben de voorstanders van de Ge
samtschule plaatselijk en regionaal
(in sommige deelstaten) al heel wat
successen geboekt. Veel middenscho
len zijn zo populair dat ze het aanbod
van leerlingen nauwelijks aan
kunnen.
(Het adres van de Nederlandse vere
niging in oprichting is: postbus 505.
8200 AM Lelystad)
