Britse regering eist
vertrek vier Libiërs
Proces Sjtsjaranski
was een aanfluiting
Pronk: nooit van Ormskerk gehoord
kan Schmidt lelijk opbreken
ubaanse aanval
)p patrouilleboot
Eurogroep:
meer voor
verdediging
Ceolat
Tripoli haalt bezem door ambassades
Braziliaanse
stakers weer
aan het werk
avana biedt Bahama's excuses aan
Opnieuw grote
stroom Cubanen
naar Florida
Suriname beschuldigt oud-minister
"Luchtalarm"
in uw maag?
Vlierbessengenever ontdekt
gSDAG 13 MEI 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
H S
LONDEN (Reuter, AP, AFP) De Libische leider kolonel Khaddaffi heeft gisteren weer een
jntal ambassades omgezet in zogeheten Volksbureaus. De Britse regering heeft het vertrek
gist van vier medewerkers van het Volksbureau in Londen. Al eerder eisten de VS het
fftiek van Libische vertegenwoordigers.
het Lagerhuis maakte onderminis-
j van buitenlandse zaken Douglas
■rd bekend dat de activiteiten van
vier niet te verenigen zijn met hun
octie De Libische autoriteiten heb-
n ingestemd met het vertrek, aldus
jrd. De Britse regering maakt zich
enige tijd zorgen over verklaringen
acties van Libië, die er op neer
pen dat in Groot-Brittannië wo
nde Libiërs worden geïntimideerd.
uitwijzing volgt op de moord op
ee Libiërs vorige maand in Londen.
afgelopen weekeinde werden Li
te in Bonn en Rome doodgescho-
i Khaddaffi heeft onlangs ge-
eigd alle in het buitenland wonen
tegenstanders van zijn bewind te
Hen doden.
i onderminister zei dat het het Brit-
doel is „goede betrekkingen te
lerhouden met Libië. Maar het las-
vallen van Libiërs die hun land
Heten en nu in Engeland wonen,
et ophouden. De Libische regering
ft ons laten weten dat zij haar
[rekkingen met ons wenst te verbe
en en nauwer met ons wil samen-
rken, vooral op handels- en econo-
sch gebied.'' Hurd zei dat er geen
rijsmatertaal is dat de uitgewezen
dêrs rechtstreeks betrokken zijn
peest bij de moord op hun landge-
ten. „Maar wij wensen niet dat
nden een slagveld wordt voor Libi-
ie dissidenten." aldus de Britse re-
ring.
VS wezen het afgelopen weekein-
vier Libische functionarissen uit
er door president Carter van wa-
beschuldigd potentiële moorde-
ars te zijn. Volgens Amerika heb-
zij deelgenomen aan een cam
pagne tot intimidatie van tegenstan
ders van Khaddaffi.
Libische studenten hebben met in
stemming van Khaddaffi de verte
genwoordigingen in Ankara (Tur
kije), Wenen (Oostenrijk), Bern (Zwit
serland), Praag (Tsjechoslowakije),
Belgrado (Joegoslavië) en Dacca
(Bangladesj) veranderd in Volksbu-
SAO PAULO (Reuter. AFP) De
Braziliaanse metaalarbeiders zijn gis
teren na een zes weken durende sta
king weer aan het werk gegaan. Aan
de eisen van de stakers is volgens een
regeringswoordvoerder niet tegemoet
gekomen. De stakers zijn nu van plan
hun strijd „op een andere wijze voort
te zetten." De metaalarbeiders ver
langden een loonsverhoging van vijf
tien procent en de zekerheid dat ze
niet op staande voet ontslagen kon
den worden. De staking was de lang
ste sedert de militairen in Brazilië
aan de macht kwamen in 1964.
Ongeveer zeventig procent van de
auto's die per jaar in Brazilië wordt
geproduceerd werd vervaardigd in
Sao Paulo waar de staking plaats
had. Volgens de Braziliaanse regering
heeft de automobielindustrie door de
staking een verlies geleden van onge
veer 800 miljoen gulden.
/18SAU (Reuter, AP, AFP)
In de wateren rondom de
lama's heeft zich gisteren
merkwaardig incident
orgedaan. Cubaanse Mig-
aaljagers vielen een pa-
lullleboot van deze eilan-
ngroep in de Caribische Zee
n, in de mening dat het een
Iratenschip" was. De Cu-
anse regering heeft later
n excuses aangeboden.
ir bemanningsleden van de pa-
ullleboot zijn om het leven geko-
Zij werden volgens premier
idling van de Bahama's met mi-
llleurvuur beschoten, nadat ze het
andende vaartuig hadden verlaten,
dreigende taal gesproken te heb-
aanvaardde premier Pindling la-
op de dag de verklaring van Hava-
De luchtaanval werd eerst een
rede daad van agressie" genoemd.
patrouilleboot had in de territori-
wateren van de Bahama's Cu-
inse vissers gearresteerd, die daar
n netten hadden uitgeslagen. Vol
os premier Pindling zijn tien vis-
s opgebracht naar de Bahama's,
(idling dacht aanvankelijk dat de
ibaanse actie een poging was om de
banen uit de handen van de autori
ten van de Bahama's te redden.
Bahama's kregen in 1973 van
oot-Brtttannië de onafhankelijk-
d en zijn lid van het Britse Geme-
>est. Londen reageerde scherp na
Cubaanse aanval en verklaarde
een Brits fregat in de nabijheid
ft en dat de Britten zonodig de
lama's bijstand zullen verlenen,
i er een crisis uit het incident zou
staan dan zijn er voldoende Ame-
aanse oorlogsschepen in de buurt
te hulp te schieten, aldus de
woordvoerder van het Britse ministe
rie van buitenlandse zaken. De Vere
nigde Staten veroordeelden de Cu
baanse actie eveneens. Woordvoerder
Tom Reston van buitenlandse zaken
verklaarde: „De gebeurtenis lijkt een
grove schending van de internationa
le wetten te zijn geweest, en daarom
veroordelen de VS dit."
De patrouilleboot, met de naam
Flamingo, was zelf ook uitgerust met
afweergeschut. Daar werd echter
geen gebruik van gemaakt. De twee
Cubaanse MIG's waren uitgevlogen,
aldus radio Havana, nadat een van de
twee Cubaanse vissersbootjes had ge
meld dat ze door een piratenschip
werden aangevallen.
reaus en volgens onbevestigde be
richten zou ook onder diplomaten in
andere Oosteuropese landen „de
stem des volks" de dienst uitmaken.
Het Libische persbureau Jana meld
de gisteren dat Libiërs in het buiten
land waren begonnen met het overne
men van hun ambassades in ant
woord op een oproep van Khaddaffi
tot het volk zichzelf te besturen. Vo
rig jaar september had de kolonel er
bij de tiende verjaardag van zijn be
wind op aangedrongen de ambassa
des om te zetten in Volksbureaus
omdat er op de ambassades veel geld
werd verspild en er nog diplomaten
zijn die tot „het oude bewind"
behoren.
Ongehinderd wandelden de studen
ten gisteren een aantal ambassades
binnen. Zij betuigden hun steun aan
Khaddaffi en zeiden dat de diploma
ten en de rest van het ambassadeper
soneel het eens zijn met hun acties. In
Ankara zongen zij pro-Khaddaffi-lie-
deren en vormden een commissie van
vijf, die de ambassade zal lelden. Zo'n
vijf leden sterke groep is ook de baas
in Bem. De ambassadeur in Belgrado
gaat naar Libië terug maar de andere
veertien diplomaten blijven om de
volkscommissie bij te staan. „Het is
een breken met de klassieke diploma
tie van limousines en diplomatieke
paspoorten" zo zei een commissielid.
KEY WEST (Reuter, AP, AFP)
Opnieuw is een golf Cubaanse vluch
telingen aangekomen in de Ameri
kaanse staat Florida. Aan boord van
62 scheepjes zijn zondag 4192 Cuba
nen naar de Verenigde Staten ge
vlucht. Een aantal van 35.693 Cu
baanse vluchtelingen, tienmaal zo
veel als was geraamd, heeft de VS al
bereikt.
De plotselinge toevloed kwam door
het slechte weer op de voorafgaande
dagen, toen het vrijwel onmogelijk
was de zee tussen Cuba en Florida
over te steken. Sommige boten waren
veel te zwaar beladen. Van een boot
die 700 vluchtelingen aan boord had
werden er 200 afgehaald, omdat het
vaartuig gevaar liep te kapseizen.
Het nieuwe opvangcentrum in Fort
Chaffee in Arkansas dreigt overvol te
raken als de vluchtelingenstroom zo
doorgaat. Fort Chaffee was ingericht
om de druk op het opvangcentrum
Fort Walton Beach in Florida te ver
lichten. Na de opening vorige week
vrijdag zijn alle nieuwe vluchtelingen
naar Fort Chaffee getransporteerd.
Het kamp kan hooguit een aantal van
20.000 mensen herbergen.
Het panel bij het Sjtsjaranski-tribunaal in Amsterdam. In het midden zit de voormalige VN-ambassadeur
Andrew Young en rechts PvdA-leider Joop den Uyl.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Sowjet-Unie heeft bij het proces tegen de joodse activist Anatoli
Sjtsjaranski de eigen wetten en de door dit land ondertekende internationale verdragen
geschonden. Dit was de conclusie van veel getuige-deskundigen op de eerste dag van de
spoedconferentie over de zaak-Sjtsjaranski gisteren in Amsterdam.
De conferentie, die de vorm heeft
van een tribunaal, is bijeengeroe
pen door het comité „Vrienden
van Sjtsjaranski". Het comité
meent dat alle middelen, waaron
der diplomatieke, hebben gefaald
om verbetering te brengen in het
lot van Sjtsjaranski en van alle
anderen, die zich in de Sowjet-
Unie inzetten voor de rechten van
de mens. Een andere reden voor
de conferentie is de huidige slech
te gezondheidstoestand van
Sjtsjaranski.
De joodse activist Sjtsjaranski
werd in Juli 1978 veroordeeld tot
dertien jaar gevangenis- en kamp-
straf wegens spionage en het ple
gen van anti-Sowjt-activitelten.
Van vele zijden werd gisteren op
de conferentie het hele proces te
gen Sjtsjaranski een aanfluiting
genoemd. Zo toonde de Canadese
jurist Cotler aan, dat in alle fasen
van de rechtsgang de wetten van
de Sowjet-Unie zijn geschonden:
de aanhouding heeft niet op de
voorgeschreven wijze plaatsge
had, het voorarrest duurde veel te
lang (zestien maanden) en de aan
klachten waren op z'n zachtst ge
zegd absurd en vals. „De enige
misdaad van Sjtsjaranski was, dat
hij de waarheid vertelde", aldus
Cotler.
Zware prijs
De voorzitter van het organiseren
de comité, het PvdA-Kamerlid
Harry van den Bergh, las een ver
klaring voor van Sjtsjaranski zelf
die door zijn broer bij een bezoek
aan het werkkamp uit het hoofd
was geleerd en daarna doorge
speeld naar het westen. In deze
verklaring doet Sjtsjaranski een
dringende oproep aan de deelne
mers van de bijeenkomst „nooit
op te houden de mensen te steu
nen, die voor hun streven naar
vrijheid een zware prijs hebben
betaald."
Veel indruk maakte de rede van
de vrouw van Sjtsjaranski, A vital.
Haar werd in 1974, na een tweede
verzoek, wel toestemming gege
ven voor emigratie naar Israël. Zij
sloot ziich aan bij de boodschap
van haar moeder in de Sowjet-
Unie die hoopte dat men in het
westen door gaat met de pogingen
het leven van Sjtsjaranski te
redden.
Tegenwerking
Enkele sprekers gingen in op de
tegenwerking, die joden in de
Sowjet-Unie ondervinden als zij
de wens te kennen geven naar het
buitenland te willen emigreren.
Alexander Luntz, een voormalige
dissident die nu in Jeruzalem
woont, verklaarde dat de gevan
genneming van Sjtsjaranski be
doeld was om de joodse emigratie
beweging te onderdrukken.
De Engelsman Michael Sherbour-
ne, die veel contacten heeft met
deze emigratiebeweging, zei dat
de Sowjet-Unie „wellicht het enige
land in de wereld is, dat anti
semitisme bij de wet verbiedt,
maar in de praktijk op grote
schaal toepast". Sherbourne zei
dat vele uitnodigingen aan Russi
sche burgers vanuit Israël om
daar te komen wonen, door de
Sowjet-autoriteiten onderschept
worden.
Op het verzoek van het organise
rende comité aan de Russische
ambassade in Den Haag waarne
mers naar de conferentie te sturen
werd gereageerd met het toezen
den van een kopie van een artikel
van een Russische journalist. In
dit artikel wordt de conferentie
omschreven als een „inmenging in
de interne zaken van de Sowjet-
Unie". Er is volgens deze journa
list geen twijfel mogelijk, dat
„deze show in Nederland in de
huidige gespannen situatie ge
stuurd zal worden in de slechtste
tradities van de koude oorlog".
Vandaag zullen vooral de leden
van het panel aan het woord ko
men. In dat panel hebben onder
anderen zitting: de gewezen Ame
rikaanse ambassadeur bij de Vere
nigde Naties, Andrew Young, de
voormalige Portugese premier
Mario Soares en de PvdA-leider
Den Uyl. Het panel zal een vonnis
uitspreken over de wijze, waarop
Sjtsjaranski is veroordeeld.
Van een correspondent
PARAMARIBO De Nationale Militaire Raad in Suriname
heeft de Nederlandse oud-minister van ontwikkelingssamen
werking Pronk ervan beschuldigd zijn steun te hebben gege
ven aan Fred Ormskerk, de Nederlands-Surinaamse militair,
die een militaire staatsgreep zou hebben willen plegen. Pronk
heeft ontkend en zegt tot vorige week nooit van Ormskerk te
hebben gehoord.
weert ook een wissel van zes miljoen
gulden te hebben gezien. Welke waar
de moet worden gehecht aan de ver
klaringen van Krol is niet duidelijk.
Bagage
:e-premier Arthur Hanna van de
ihama's toont zich uiterst bezorgd
de Cubaanse aanval op een pa-
uilleboot.
De berichten over Pronks betrokken
heid bij de mislukte staatsgreep
kreeg de NMR vla een verklaring van
een 37-jarige huurling, die in Amster
dam geboren Johannes Cornells Krol.
die door Ormskerk zou zijn betrok
ken bij zijn plannen.
Krol, die de afgelopen vier jaar in
Paramaribo had gewoond na onder
meer in het Franse vreemdelingenle
gioen te hebben gediend, zou door
Ormskerk zijn opgezocht er ertoe zijn
overgehaald toe te treden tot Orms
kerk huurlegertje. Als tegenprestatie
zou Krol dertig- tot veertigduizend
gulden hebben ontvangen en de toe-
zeggin sergeant te zullen worden in
het Surinaamse leger.
Krol beweert in een verklaring, die op
de band is opgenomen dat Pronk
betrokken is geweest bij de voorbe
reiding van de staatsgreep. Volgens
Krol heeft Ormskerk in Nederland
contact gehad met Pronk, alsmede
met twee Zuidmolukse miliaire lei
ders, de consul van Venezuela en een
lid van de Franse ambassade. Pronks
bijdrage zou onder meer hebben be
staan in het verschaffen van de nodi
ge financiële middelen. Het zou hier
bij gaan om 300.000 gulden.
Volgens Krol zou Ormskerk na ver
kenningstochten door Suriname
hij zou er minstens vijf hebben ge
maakt en daarbij zijn geholpen door
een zekere Virginia Hofman, die als
koerierster optrad en hem per auto
naar onder meer de parlementsleden
Nooitmeer en Bean bracht weer
naar Nderland teruggaan om vervol
gens met wapens en huurlingen naar
Suriname te vertrekken. Krol be-
De NMR deed ook mededelingen over
de inhoud van de bagage van Orms
kerk, die in-samenwerking met de
Franse gendarme is opgehaald uit
Saint Laurent, de grensplaats in
Frans-Guyaria van waaruit Orms
kerk de ovprsteek naar Suriname
maakte. In die bagage bevonden zich
de complete blauwdrukken van de
geplande tegencoup, een lijst vanme
dewerkers en contactpersonen en
twee brieven van de voormalige mi
nister Kasantaroeno, die ook nauw
betrokken zou zijn geweest bij de
plannen van Ormskerk.
De ene brief is gericht aan de arts
Gottfried en daarin vraagt de oud-
minister om steun. Hij zegt in de brief
dat het doel van de tegencoup is het
herstel van se constitutie en hij deelt
mee dat er reeds voldoende wapens in
Suriname zijn voor de tegencoup. De
brief heeft Gottfried nooit berekt om
dat hij al sinds eind maart wordt
vastgehouden in verband met de zelf
moord van de voormalige directeur
van openbare werken en verkeer Po-
komie.
De andere brief is gericht aan twee
leden van Kasantaroeno's partij.
Daarin vraagt hij hun om assistentie
bij het overbrengen van de wapens en
om geldelijke steun. Uit de documen
ten zou blijken dat er een huurlingen-
legerje was gehuurd van 220 man,
Zuidmolukkers en leden van het
vreemdelingenlegioen. Ormskerk
had ook een lijst bij zich van de
namen van nieuwe ministers. Dat ka
binet zou nagenoeg gelijk zijn aan het
kabinet-Arron dat voor 25 februari
aan het bewind was. Arron zou ook
weer premier worden. De leden van
de NMR zouden volgens de papieren
van Armskerk worden doodge
schoten.
Nadat Ormskerk was opgepakt is er
een klopjacht gehouden onder de
mensen, die met name op de lijst
stonden. Sommige ervan bleken
daarvan niet op de hoogte te zijn.
Ook Lachmon, oppositieleider onder
Arron, werd aangehouden en later
vrijgelaten. Wel op de hoogte waren
de parlementsleden Nooitmeer en
Bean. Beiden hebben inmiddels een
bekentenis afgelegd. In verband met
de staatsgreeppogingen worden vijf
tien mensen vastgehouden. Orms
kerk is daar niet bij. Hij is volgens de
NMR bij een vluchtpoging en de
daarbij ontstane worsteling doodge
schoten.
door Ferry Mingelen
BRUSSEL Het Europese
aandeel in de Atlantische de-
fensielast moet worden ver
sterkt, speciaal in het licht
van de recente groeiende ver
antwoordelijkheden van de
Verenigde Staten. Dat heb
ben de Europese ministers
van defensie met uitzonde
ring van de Franse ver
klaard na afloop van hun be
raad, dat een voorbereiding is
van de speciale zitting van de
NAVO-ministers van defensie
en buitenlandse zaken over
Afghanistan en Iran morgen
in Brussel
Ondanks de positieve verklaring
wordt niet verwacht dat de Europese
NAVO-landen nu ineens hun defen
sie-uitgaven gaan verhogen om de
Amerikaanse aanwezigheid in Euro
pa deels overbodig te maken. De
Westduitse minister van defensie
Hans Apel benadrukte gisteren dat
de onverminderde Amerikaanse aan
wezigheid in Europa van groot belang
blijft voor het evenwicht tussen Oost
en West. Volgens Apel is het ook niet
de bedoeling van de Amerikanen hun
troepenmacht in Europa te vermin
deren.
Wel valt te verwachten dat de troe
pen in de Verenigde Staten zelf die
aangewezen zijn om Europa in geval
van nood te versterken deels een an
dere bestemming krijgen. Het zou
hier overigens gaan om reservetroe
pen uit de tweede lijn. De Amerika
nen hebben er om deze reden bij hun
Europese bondgenoten op aange
drongen zelf meer reserve-eenheden
te verzorgen en onder andere ook
voor meer transportmiddelen en
meer munitievoorraden te zorgen.
De meeste Amerikaanse voorstellen
op dit vlak waren al opgenomen in de
lange termijn defensieplannen van de
NAVO uit 1978. Geen van de Europe
se NAVO-landen voelt ervoor deze
plannen nu ineens overhoop te gaan
gooien, laat staan meer geld voor
defensie uit te geven. Minister Apel
zei gisteren: „We kunnen bekijken of
er andere prioriteiten binnen die
plannen mogelijk zijn. maar we moe
ten wel binnen hetzelfde financiële m
raam blijven. Beslissingen hierover
kunnen volgens hem pas in december
worden genomen."
Amerika zal, zo wordt verwacht, wel
druk uitoefenen op de Europese part-
ners om de afgesproken jaarlijkse
verhoging van de defensiebudgetten.
met om en nabij drie procent ook -
werkelijk uit te voeren. Minister1
Scholten kon gisteren nog niet zeg
gen of Nederland die drie procent
haalt. Hij wil geen mededelingen
doen over de bezuinigingen op defen
sie zolang daarover de door het kabi
net vrijdag aan de Tweede Kamer
toegezegde brief nog niet is ver
stuurd.
De Euro-groep heeft gisteren beslo
ten om de voorlichting in de VS over
de Europese defensie-inspanning te
verbeteren. Dit besluit staat volgens
minister Scholten los van de huidige
discussie over de taakverdeling tus
sen Europa en Amerika. Hij wees
erop dat er bij het Amerikaanse pu
bliek al tijden lang grote onbekend
heid bestaat over wat Europa werke
lijk aan defensie doet.
Overmatige luchtophopmg
in maag of darmen kan een
vervelend, opgeblazen gevoel
en pijnlijke spanningen ten
gevolge hebben. Dat is vaak
het geval na het eten van
bepaalde spijzen. Neem dan
Ceolat.Ceolat kauwtabletten
zijn aangenaam van smaak
en gemakkelijk m te nemen.
Ceolat helpt snel en doel
treffend.
een héle opluchting!
Uitsluitend verkrijgbaar bij
apotheker en drogist
Lees vooraf de gebruiksvoorschriften.
door J. J. Moskan
Geen sterveling lijkt dit jaar nog in staat de Duitse bondskanselier Helmut
Schmidt te verslaan. Zeker Franz Josef Strauss niet, premier van Beieren en
kandidaat van de christen-democraten bij de verkiezingen in oktober voor
een nieuwe bondskanselier. Vooral niet na de bijna rampzalige verliezen die
zijn CDU afgelopen zondag leed in de verkiezingen in de deelstaat Noordrijn-
land-Westfalen, politiek gezien de belangrijkste staat.
ADVERTENTIE
Met behulp van verloren
gewaande, maar gelukkig
teruggevonden receptuur is
Boomsnia in Leeuwarden erin
geslaagd om Vlierbessen
genever te maken. De vlierbes
heeft een heel eigen smaak,
die geen verbetering of aan
passing vraagt. Boomsma
heeft dan ook beslist geen
kleur- of smaakstoffen aan de
vlierbessengenever toege
voegd. De smaak is heerlijk
fruitig, vol en diep. Een tikje
kruidig ook, dus bepaald niet
overheersend zoet. Wist u, dat
aan de vlierbes al eeuwen lang
een heilzame werking wordt
toegeschreven? Veel slijters
hebben al een voorraadje van
deze natuurzuivere vlier
bessengenever in huis
Dit kan twee ogenschijnlijk tegenstrijdige ge
volgen hebben: een begin van het einde aan de
hoop van Strauss om deze herfst bondskanse
lier Helmut Schmidt op te volgen en, tegelij
kertijd. een mogelijk opstappen van de liberale
partij FDP van de minister van buitenlandse
zaken Hans Dietrich Genscher uit de rege
ringscoalitie. Dan staat Schmidt, in het zicht
van een overwinning, nog een gevaarlijke zo
mer te wachten. Zijn krachtsvertoon van zon
dag toen de SPD een indrukwekkende 48,4
procent van de stemmen in Noordrijnland-
Westfalen behaalde tegen 45,1 procent in 1975
kwam van de wankelende liberalen, die de
drempel van vijf procent niet haalden door
onder meer 80.000 stemmen aan Schmidts
SPD te verliezen
Premier Rau van Noordrijnland-Westfalen
heeft nu een absolute meerderheid van 106
zetels in het parlement tegen 91 in 1975
terwijl de christen-democraten op 95 zetels
blijven. Er viel teleurstelline te beluisteren
toen oppositieleider Kurt Biedenkopf zondag
avond zijn verlies toegaf. „Ik ben advocaat van
beroep", zei hij, „het vonnis is gevallen, meer
kan ik er niet van zeggen." Zijn nationale
partijleider, Helmut Kohl, ging een stapje ver
der door opennlijk „een zware nederlaag" toe
te geven.
Afwijzing
Tot nu toe heeft de CDU nog niet openlijk
willen toegeven dat de resultaten van zondag,
precies veertien dagen na een dergelijke mas
sale afwijzing door de kiezers in Saarland, de
discussie over de kandidaatstelling van Franz
Josef Strauss voor het bondskanselierschap
heropenen. Strauss liet zondagavond voor de
Duitse televisie blijken dat hij deze vraag niet
zal toestaan, maar er zijn al tekenen die er op
wijzen.
In feite zijn die tekenen daar al emge weken en
mensen met een oog voor de toekomst, zoals
CDU-penningmeester Walter Leisier Kiep heb
ben zelfs al gesuggereerd dat Strauss zich moet
opofferen en zich moet terugtrekken uit de
strijd als daar tegenover staat dat de libera
len breken met Helmut Schmidt. Dat is na
zondag de grote vraag.
De kleine, maar invloedrijke partij van minis
ter Genscher van buitenlandse zaken werd uit
het parlement in Düsseldorf gewipt, met net
1700 stemmen te kort om de drempel van vijf
procent te halen. Zal Genscher bestand zijn
tegen de groeiende roep om gedeeltelijke te
rugtrekking van de posities, die nu samen met
de machtige sociaal-democraten worden be
zet? Uit een analyse van de uitslag van zondag
blijkt dat de FDP het grootste deel van haar
stemmen verloor aan de SPD van Schmidt.
Zoals al zo vaak in het verleden heeft ook nu
weer de zwakke basis van de liberalen de FDP
in gevaar gebracht. „We zullen voor oktober
moeten werken aan het antwoord op de vraag
waaruit die liberale politiek in de sociaal/libe
rale coalitie nu precies bestaat", zei Genscher.
En dit kan slechts worden verstaan als een
waarschuwing om van niets zeker te zijn in de
komende weken en maanden voor de verkie
zingen van oktober.
Confrontatie
De SPD zou, ondanks alle gejuich van zondag
avond, wel eens voor een harde confrontatie
kunnen staan met het kabinet Schmidt-Gen-
scher. Het is te verwachten dat de christen
democratische partij, duidelijk uit het lood
geslagen door de massale verwerping van de
door Kurt Biedenkopf en Franz Josef Strauss
gepropageerde politiek, Genscher te hulp zal
schieten met aanbiedingen voor samenwer
king, waarbij Strauss opgeofferd zou moeten
worden.
Tegelijkertijd en dit zal de komende dagen
duidelijk worden zullen de mensen binnen
de CDU die zich van Strauss willen ontdoen,
nog sterker geneigd zijn een proefballonnetje
op te laten door een grote coalitie of zelfs een
regering van nationale eenheid in Bonn voor te
stellen. „Om de komende crisis van de jaren
tachtig het hoofd te kunnen bieden", zoals het
voorstel de afgelopen weken herhaaldelijk
werd toegelicht door de burgemeester van
Stuttgart Manfred Rommel, een leidende fi
guur in de CDU en belangrijk stemmentrekker.
Noordrijnland-Westfalen is een onneembare
horde gebleken voor de Grünen, die toch nog
een respectabele drie procent van de stemmen
kregen. In sommige steden, zoals Keulen en
Miinster, behaalden zij ruim boven de vijf
procent van de stemmen. Tegen oktober zou
hun aanhang wel eens verder gegroeid kunnen
zijn, als zij er in slagen zich duidelijker te
profileren, en als al diegenen die zondag tot
ieders verrassing thuisbleven, van gedachten
veranderen en alsnog kiezen voor wat velen
beschouwen als „de minst slechte van alle
