Stroom zonder
kolen te duur
jCongres pijnbestrijding bij bevalling
Lonen
'Arbeidsplicht voor
alle jongeren na
hun schoolopleiding'
f24,95
f49,95
,cDaer wérd wat groots verrigt
GROOT "SLUIZENBOEK
Nederland lijkt geschikt
voor een tweede vakantie
Uitgeverij!WEVER B.V
Directeur-generaal:
Geluid van
auto's moet
veel zachter
'El lm zich op deze markten een positie
t verwerven was het voor de Neder-
andse Industrie van grote betekenis,
iver een thuismarkt te beschikken.
!n die zag Tieleman „in de komende
aren in Nederland snel ontstaan",
J neller dan in een aantal andere lan
den: len. De kans op een goede ultgang-
ïuw positie op exportmarkten was dus
Qfcnwezig, als de industrie de krach
ten maar op korte termijn wist te
F. Njbundelen.
Volkshuisvesting
en defensie mogen
minder bezuinigen
Lekkerkerk kost
rijk 130 miljoen
Vier vorstelijke
theelepels
sola
INTEKENBILJET
ZATERDAG 10 MEI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
™>Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Stijgende olieprijzen en wie verwacht die niet
leiden voor grote elektriciteitsafnemers tot een rampzalig
jfj lerschil in tarieven tussen Nederland en Duitsland. Hiervoor
aj1 n'aarschuwde directeur-generaal voor de energievoorziening
»ar jrs. W. H. J. Tieleman gisteren in Utrecht op de conferentie
„Steenkool voor onze toekomst".
a ons land wordt elektriciteit nu nog
foor ongeveer 85 procent opgewekt
£.u net olie en gas. Dat wil zeggen, aldus
WJ! [ieleman. dat de tarieven in hoge
3ve' mate worden bepaald door de OPEC-
rotf prijsstelling. De Duitse centrales
)Vei draalen voor 28 procent op olie en
Koningin Beatrix en prins Claus
hebben gisteren een deel van het
jaarlijkse congres van de federatie
van Oranjeverenigingen in Zwolle
bijgewoond. Op de foto is het ko
ninklijk paar in gesprek met minis
ter Wiegel (links) en de voorzitter
van de federatie, mr, I. W. van Op
stelten. De Oranjeverenigingen spra
ken tijdens het congres hun zorg uit
over de plannen om van de vijfde
mei een jaarlijkse terugkerende na
tionale feestdag te maken. Zij vrezen
dat koninginnedag of de 5 mei-vie
ring in het gedrang zal komen.
PARIJS (ANP) Over
tien jaar dienen de au
tomobielfabrikanten
alleen nog maar „ge
luidarme" auto's te
produceren. Tussen
1985 en 1990 moet het
geluidsniveau van de
auto's met vijf tot tien
decibel worden terug
gebracht.
Dit is bet belangrijkste
resultaat van de confe
rentie over geluldshin-
der, die de organisatie
van rijke industrielan
den (OESO) de afgelo
pen dagen in Parijs
heeft gehouden.
Na aanvankelijke te
genstand van Frank
rijk spraken de 24 lan
den af dat de grootste
en meest zorgelijke
bron van geluidshinder
sterk moet worden ge
reduceerd. Het huidige
geluidsniveau van de
personenauto ligt ge
middeld op tachtig de
cibel en dat van de
vrachtwagen op 88.
Deze moeten worden
teruggebracht tot resp.
75 en 80 decibel.
het
flr' gas, en voor 67 procent op steenkool
Ptd' en bruinkool.
91®1 Diversificatie van brandstoffen is dus
!f niet alleen belangrijk om de kwets-
baarheid van de voorziening te ver-
minderen, maar ook in verband met
el® de kosten, „vooral voor onze energle-
intensieve bedrijven, waarvoor een
verschil in de kostprijs van een paar
faTwnten een kwestie van leven of dood
tui betekenen", zei Tieleman.
Of het ministerie van economische
ksl «ken waren nieuwe kostprijsbereke-
jlngen gemaakt, die neerkwamen op
ad)f zes cent per kilowattuur voor kerne-
Jergie, en negen cent per kWh uit
?fl kolencentrales. Die waren dan altijd
UJ0 nog goedkoop in vergelijking met
ew(hleuwe olie- en gascentrales (twaalf
cent per kWh). Maar die bouwen we
dus niet meer.
Nederlands maritiem instituut nam
het NSP het initiatief tot het studie-
en ontwikkelingsproject „Schip-Ha-
ven-Integraal", dat vervoer en over
slag van kolen voor het eerst als één
samenhangend proces gaat benade
ren. „Hier moet een beter kolenschip
uit komen dan ooit tevoren ontwor
pen is", aldus Van Manen.
Dynamisch
ge, tanig
7*1 Iconomlsch zag Tieleman de her-
"'nleuwde invoering van kolen als be-
F angrijke energiebron vrij zonnig in.
j (iet vergt een „niet zo indrukwekken-
e" extra investering van een half
1 nlljard gulden per jaar, en zal weinig
'f nvloed hebben op de betalingsba-
ans. Wel gaat het gepaard met wat
'ermlndering van de werkloosheid.
lelangrijk voor de industrie vond hij
iat tal van nieuwe systemen en tech-
13(311 ileken toegepast gaan worden: stads-
ar verwarming, wervelbedverbranding,
olenvergassing, verwerkings- en
ransportsystemen.
P/m V
Het enthousiasme van Tieleman
werd overigens niet gedeeld door
voormalig Shell-dlrecteur ir. K.
Swart, die bromde dat kolenresearch
door ambtelijke kringen zó dyna
misch aangepakt wordt dat „wij een
origineel Nederlands procédé zullen
hebben tegen de tijd dat niet alleen
de olie maar ook de steenkool op is."
De Delftse mijnbouwkundige prof. ir.
P. Th. Velzeboer wees in Utrecht op
het bestaan van gigantische steen
koollagen onder Nederland, „waar
van overigens slechts wordt veron
dersteld dat die zich op grote diepte
bevinden". Die zouden wel eens beter
verkend kunnen worden. Conventio
nele mijnen ziet Velzeboer hier niet
meer aanleggen (hoewel hij duidelijk
zin had), maar we moeten in elk geval
de in ontwikkeling zijnde technieken
van winning via boorgaten blijven
volgen. „De omvang van de reserve
eist dat." Een proefproject in Neder
land achtte hij niet vóór 1995 zinvol.
Van onze soc. econ. redactie
DEN HAAG Er moet een arbeids- of dienstplicht worden ingevoerd
voor alle jongeren na hun middelbare schoolopleiding. Die plicht zal
zowel voor jongens als meisjes moeten gelden.
Zonder zo'n verplichte arbeidsprestatie komen essentiële taken in de
samenleving in de knel. Voor het vervullen van de dienstplicht gaat het
niet alleen om militaire dienst, verpleging, bejaardenzorg, maar ook het
bedrijfsleven.
Deze stelling zal ing. J. de Stoppelaar Blljdesteijn verdedigen op een
besloten congres van het werkgeversverbond VNO op 22 mei aanstaan
de. Ing. De Stoppelaar is voorzitter van de Algemene Werkgevers
Vereniging, een van de grootste lidorganisaties van het VNO. De
Stoppelaar meent dat de verplichte arbeidsdienst nodig wordt doordat
de voorkeuren van de mensen voor soorten werk steeds meer gaan
verschillen met het aanbod van het werk dat gedaan moet worden.
Het thema van het VNO-congres is „Herstel arbeidsmarkt". Een andere
stelling van ing. Stopoelaar luidt dat er grotere netto loonverschillen
moeten komen voor ambtenaren en werknemers in het bedrijfsleven bij
vergelijkbare functies. Ambtenaren kiezen voor de grotere zekerheid,
terwijl werknemers in het bedrijfsleven een zeker risico aanvaarden,-
aldus De Stoppelaar. Verder vindt hij dat meer traditionele mannen
functies moeten worden opengesteld voor vrouwen.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Het Nederlandse klimaat heeft niet zo'n
goede naam en daarom kan ons land zich in plaats van voor
hoofdvakanties beter aanprijzen als een geschikt land voor
een tweede of zelfs derde vakantie. Dat soort vakanties komt
steeds meer in zwang.
begin van zo'n bundeling werd
tp de conferentie gerapporteerd door
amèltof. dr. ir. J. D. van Manen, directeur
nn het Nederlands scheepsbouw-
idlg proefstation. Samen met het
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De ministeries van
defensie en van volkshuisvesting zijn
ten dele uitgesloten van de bezuini-
gingsopratie waarbij drie jiljard door
alle ministeries gezamenlijk moet
worden ingeleverd. Voor beide depar
tementen. is, zo zei premier Van Agt
gisteren op zijn persconferentie, een
„aanmerkelijk bedrag" vrijgemaakt.
De ministeries stonden aanvankelijk
ieder voor omstreeks driehonderd
miljoen gulden op delijst om bij te
dragen aan bezuinigingsoperatie.
Volgens de premier zijn ze daar niet
geheel van vrijgesteld
Het ten dele niet meedoen van de
ministeries van defensie en van
volkshuisvesting in de bezuinigingen
vraagt een extra inspanning van de
overige ministeries, die, zo zei Van
Agt, het bedrag gezamenlijk moeten
opbrengen.
Over de exacte invulling van de be
zuinigingsoperatie en de stimuleren
de maatregelen voor de bouw zullen
volgende week twee brieven naar de
Tweede Kamer worden gezonden.
Eén van minister Van der Stee van
financiën en één van staatssecretaris
Brokx van volkshuisvesting. De
maatregelen ter stimulering van de
woningbouw kunnen, zo bleek uit de
woorden van Van Agt niet meer be
dragen dan driehonderd miljoen gul
den en waarschijnlijk minder. Defen
sie is ten dele vrijgesteld van de af
spraak om driehonderd miljoen gul
den in te leveren vanwege de af
spraak die is gemaakt in NAVO-ver-
band om jaarlijks het defensiebudget
met drie procent te verhogen.
Dit is de kem van een plan dat direc
teur drs. P. J. van Houten van de
hotelgroep Wagons-Lits bij de ope
ning van een uitgebreid Euromotel in
Groningen lanceerde. Volgens hem
zouden vakantiegangers het slechte
weer best op de koop toe willen ne
men als het om enkele dagen gaat.
Overigens is dan wel verbetering van
de voorzieningen voor slecht weer
(overdekte zwembaden en andere re
creatieve centra) nodig. De overheid
zal dat financieel en fiscaal moeten
ondersteunen. Van Houten meent dat
zijn plan het aantal in Nederland
doorgebrachte vakanties kan verho
gen met 23 procent.
Gevolg daarvan is dat op korte ter
mijn 23.000 nieuwe arbeidsplaatsen
in de toeristische sector kunnen wor
den gecreëerd. Om zijn doel te berei
ken wil Van Houten het plan onder
steunen door een speerpuntenactie
Nederland zou daartoe in regio's moe
ten worden verdeeld. Elke regio richt
zich op een streek in het buitenland:
Groningen bij voorbeeld op Zuid-De
nemarken en Noord-Duitsland en an
dere Nederlandse regio's op Midden
en Zuid-Duitsland. België, Noord
Frankrijk en Zuid-Engeland. Zo be
reik Je 55 miljoen mogelijke vakantie
gangers. Het aantal tweede vakanties
kan door een gerichte actie stijgen
van 7,7 tot 9.5 miljoen. Door de grote
re bekendheid die Nederland zodoen
de krijgt, kan ook het aantal hoofdva
kanties toch weer toenemen.
ne
al
„Nu je twee nieuwe tanden hebt,
mag je niet van mijn appel
happen
DEN HAAG De milieuramp in Lek
kerkerk gaat het rijk ongeveer hon
derddertig miljoen gulden kosten. De
aankoop van de bewuste woningen
en de vergoedingen voor de bewoners
zullen ongeveer vijftig miljoen gul
den vergen en het zuiveren van de
grond met de daarvoor noodzakelijke
sloop van de woningen wordt geschat
op zeventig tachtig miljoen. Dit
heeft minister-president Van Agt gis
teravond meegedeeld.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Vervolg van pagina 1
Het snel oplopen van de inflatie blijkt
vooral wanneer wordt gelet op de
prijsstijging gedurende een heel Jaar
(twaalf maanden). Dan blijkt dat het
prijsniveau thans 6,4 procent ligt bo-
fen het niveau van een jaar geleden.
Zo'n hoog jaarcijfer is sedert meer
dan drie Jaar niet meer voorgekomen.
In augustus stond dit Jaarcijfer dus
de prijsstijging tussen augustus 1978
en augustus 1979 nog op 3,8 pro
cent, wat toen een laagterecord was
voor meer dan tien Jaren. Onder
staande jaarcijfers geven aan hoe de
inflatie sinds de nazomer de pas erin
heeft gezet:
augustus
oktober
3.8 procent
4,4procent
februari
5,9 procent
april
6,4 procent
Als blijvende herinnering aan dit feestelijke kro
ningsjaar brengt Sola een set van vier stijlvolle
theelepels met afbeeldingen van Koningin Bea
trix, Prinses Juliana, Prins Bernhard en Prins
Claus.
Per set in geschenk etui.
Sola Elite, zilverwit edelstaal
Sola-Society Pleet,
zwaar verzilverd
Verkrijgbaar bij de Sola detaillist.
Deze set herinnerings
theelepels kan ook in 100%
zuiver zilver ot 24 karaals
goud worden besteld.
Tel int. 03404-13677
Sola Fabriek M J Gerritsen N V Van Reenenweg 155, Zeist.
Reacties
Vice-vooreitter Spit van de FNV zei
dat door de tegenvallende prijsstij
ging de koopkracht van de modale
man dit jaar met zeker twee procent
zal inboeten, in plaats van een half
tot een procent zoals de regering an
derhalve maand geleden nog meende.
FNV-bestuurder Terpstra kondigde
aan dat het CNV in elk geval de
regering zal houden aan de belofte,
dat de minimumloners niet in koop
kracht achteruit gaan. Terpstra vindt
dat de regering de extra prijsstijging
moet compenseren met verlaging van
belastingen. Spit kon nog niet zeggen
of de FNV bij de regering zal gaan
aandringen de 27 gulden per maand
ingevolge de loonmaatregel op 1 juli
te herzien.
door Kees de Leeuw
m^DEN HAAG Met het toenemen van het aantal
;ctr bevallingen in ziekenhuizen en poliklinieken
slechts drieëndertig procent van de vrouwen
bevalt nog thuis zal in Nederland waarschijn
lijk tevens de vraag naar goede pijnbestrijding
tijdens de baring stijgen. De eigen vertrouwde
omgeving wordt verruild voor het vreemde mili
eu in het ziekenhuis en daardoor kunnen meer
spanningen en angst voor pijn ontstaan.
81] n is een subjectieve bele
venis, waarvan de drempel
ln hoge mate afhankelijk is
van angst en spanning en
net is daarom nodig om de
cirkel angst-spanning-pijn
doorbreken. Voorop staat
dan dat, indien noodzakelijk
er een methode van pijnstil-
"ng wordt toegepast, die de
Pijn zo goed mogelijk be
strijdt, ongevaarlijk is voor
net kind en waarbij de kans
op complicaties bij de moe
der zeer gering is.
Een dergelijke methode lijkt
au. Sponden te zijn in de
epidurale analgesie, een
orm van pijnbestrijding
ooor middel van plaatselijke
erdoving in de ruimte tus
sen ruggewervels en rugge-
In Nederland wordt
««e methode momentgeel
«echts in enkele ziekenhui
zen toegepast, maar in het
buitenland met name in
Scandinavië en de Verenig
de Staten heeft men al
veel ervaring hiermee opge
daan en wordt deze techniek
op grote schaal gebruikt.
Duidelijk is dat ook in ons
land deze methode langza
merhand terrein wint, want
bij een totaal aantal beval
lingen van 178 duizend in
1979 werd in ongeveer twee
tot drieduizend gevallen
pijnbestrijding volgens de
epidurale analgesie gedaan.
Toch is deze methode nog
niet volledig althans on
voldoende bekend bij al
len die zich met de verlos
kunde bezig houden.
wordt vandaag in Den Haag
een wetenschappelijk sym
posium gehouden voor zo'n
achthonderd huisartsen, gy-
neacologen, aneasthesisten
eri verloskundigen, waarop
uitvoerig zal worden gespro
ken over deze techniek en
alle medische en sociale as
pecten. Het congres is niet
opgezet om deze nog nieuwe
methode voor Nederland te
propageren, wel om meer in
zicht ln en bekendheid ge
ven aan deze vorm van pijn
bestrijding tijdens de beval
ling.
Ingreep
Inzicht
Om in ruimere kring Infor
matie daarover te geven
Tijdens een toelichting
merkte dr H. J. Huisjes,
hoogleraar in de gynaecolo
gie in Groningen en één van
de inleiders, op dat het sym
posium nauwelijks zal gaan
over de wenselijkheid van
pijnbestrijding in de verlos
kunde. Toch bestaan hier
over twee opvattingen. De
eerste is dat het nuttig effect
van het pijnsignaal voor het
geboorteproces niet zo groot
wordt geacht, dat dat op
weegt tegen de negatieve
kanten van de pijngewaar-
wording. Er is dan ook geen
reden pijn te bestrijden,
wanneer dat mogelijk is met
hulpmiddelen, die op zich
zelf weinig risico mee
brengen.
In de tweede opvatting gaat
men er van uit dat de pijn
van de weeën zo onlosmake
lijk verbonden is met het
baringsgebeuren, dat het
wegnemen ervan een bijna
verminkende ingreep in een
natuurlijk proces is. Beide
opvattingen zijn te verdedi
gen en de keuze wordt voor
al cultureel bepaald, aldus
prof. Huisjes. Dat neemt
niet weg dat er bevallingen
zijn, waarbij pijnstilling
noodzakelijk is, hetgeen nie
mand dan ook bestrijdt.
Vergeleken bij andere be
staande methoden van pijn
bestrijding biedt de tech
niek van de epidurale anal
gesie veel voordelen. De
vrouw beleeft de bevalling
zonder pijn toch bij haar vol-
Ie bewustzijn en is volledig
aanspreekbaar, er zijn nade
lige gevolgen voor de toe
stand van het kind en de
verdovende werking blok
keert tevens de pijn na de
baring, zodat wanneer no
dig; er ook gehecht kan
worden.
Nadelen zijn dat de verdo
ving echter bij de moeder de
prikkel wegneemt om mee te
persen, zodat zij hiertoe
door de verloskundige moet
worden aangemoedigd en
dat deze methode slechts
verantwoord kan worden
toegediend in ziekenhuizen,
waar vierentwintig uur per
dag een team van specialis
ten en deskundig personeel
aanwezig is. Een dergelijke
organisatie is in de meeste
kleine en middelgrote zie
kenhuizen hier nog moeilijk
te verwerken.
Discussie
Opgemerkt kan nog worden,
dat de pijnbestrijding niet
ten koste mag gaan van een
goede voorbereiding op de
zwangerschap en de beval
ling zelf. Angst en spanning
dienen verminderd te wor
den door bijvoorbeeld voor
lichtingsavonden en per
soonlijke aandacht voor de
vrouw en haar partner, reeds
tijdens de zwangerschap. In
de praktijk blijkt dat de epi
durale analgesie minder no
dig is, omdat de spanningen
dan al zo zijn verminderd,
dat veel vrouwen praktisch
pijnloos kunnen bevallen.
Uit dit alles komt naar vo
ren, dat er door deskundigen
helemaal niet gelijkluidend
wordt gedacht over pijnbe
strijding en verloskunde en
dat ook na dit symposium
de discussie hierover zeker
nog wel zal voortduren.
Dit gezegde, variant op een bekende historische uitspraak, is stellig ook van toepassing op de ingenieuze waterwerken die
Hollandse bouwkundigen in de Gouden Eeuw hebben geconstrueerd, en niet minder op de Nederlandse graveer- en
boekdrukkunst die deze werken op indrukwekkende wijze in beeld heeft gebracht en beschreven. Een uniek voorbeeld hiervan
is het zogenaamde
in l736/'37 door PETRUS SCHENK, „konst- en kaartverkoper" te Amsterdam, uitgegeven onder de titel THEATRUM
MACHINARUM UNIVERSALE of keurige verzameling van verscheidene grote en zeer fraaie WATERWERKEN,
SCHUTSLUIZEN, WATERKERINGEN, OPHAAL- EN DRAAIBRUGGEN met hare gronden, opstallen en doorgesne-
dens'.
Van dit twee-delige werk. uitgebracht in één band. verschijnt binnenkort een integrale facsimile-uitgave op groot formaat (28 x
40 cm), ged'ukt op 150 grams gevergeerd papier. Omvang 272 pagina's.
Naast de beschrijvende tekst bevat deze monumentale heruitgave reprodukties van de originele kopergravures, gemaakt door
de beroemde graficus Jan Schenk, naar tekeningen van Tileman van der Horst (deel I) en Jacob Polley (deel II).
Het werk geeft gedetailleerde informatie in woord en beeld over het afdammen en de aanleg van sluizen en bruggen (o.m. de
grote sluis te Muiden met ophaalbrug en een draaibrug over de 's-Gravelandse Vaart), duikers en waterkeringen, met een
volledige uiteenzetting van de werktuigen en hulpmiddelen daarbij gebruikelijk, alsmede een voor het begin van de 18de eeuw
zeer vooruitstrevend, tamelijk uitgewerkt plan om zonder bekistingen rivieren te kunnen overbruggen
Evenals het GROOT-MOLEN-BOEK dat onlangs verscheen, wordt ook het GROOT SLUIZENBOEK uitgegeven in
samenwerking met Buijten Schipperheijn B.V. te Amsterdam en Repro Holland te Alphen aan den Rijn. Het verschijnt in twee
uitvoeringen.
Voor de normale uitgave in linnen band (Buckram-kwalitelt) geldt tot 1 januari 1981 een voorintekenprijs van 250,-;
daarna is de prijs 295,-.
Een klein aantal genummerde exemplaren (maximaal 80) wordt in leer gebonden. Voor deze zeer fraai uitgevoerde
luxe editie geldt een voorintekenprijs van 595,-; na 1-1-'81 is de prijs 645,-.
Reeds nu staat vast dat de belangstelling voor deze uitgave bijzonder groot is. Daarom adviseren wij: voorkom teleurstelling
door tijdig een exemplaar voor u te laten reserveren. U kunt daarvoor gebruikmaken van het INTEKENBILJET. Zend het
vandaag nog aan uw boekhandel of (in open envelop, zonder postzegel) aan:
ANTWOORDNUMMER 5, 8800 VB FRANEKER
Plaats:
Bankrekening- of gironummer:
Datum:
Handtekening:
Voor telef informatie: 05170-3147
Zend mij bij verschijning legen voorintekenprijs
rechtstreeks/via boekhandel:
ex. GROOT SLUIZENBOEK. gebonden in Buck
ram linnen. Prijs 250,-.
Betaling ineens/in vijf termijnen
van 50.- per maand
ex. GROOT SLUIZENBOEK, in geheel lederen
band Prijs 595.-
Betaling ineens/in vijl termijnen van 119,- per
maand.
Doorhalen wat u niet wenst
TR