Beschuldiging justitie vrij eenzijdig commentaa oio öM&tm o ook 'n koe heeft een kalender aarde draait rrouw Passende arbeid (1) Passende arbeid (2) Dr. Jacobs (Zon en Schild) over 'lastige' patiënt: nKg Ti f^jll 1 WVJl bijtlustig dienstfiets bedreigd Brand verwoest constructiebedrijf nNDERDAG 8 MEI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET linisle' Albeda is voornemens de •seis voor passende arbeid te ver- rakken Reistijden van meer dan vee uren per werkdag of werken l vierploegendienst zullen voor icrklozen geen doorslaggevende tdcn meer kunnen zijn om werk |s „niet passend" te mogen wei- pren. lij deze voornemens van de minis- cr passen enkele kritische kantte- iningen. Maar op voorhand af- (ljzen willen wij deze en vergelijk- are plannen niet, integendeel. Al truime tijd wordt er, met name an werkgeverszijde, gepleit voor rotere verschillen tussen netto lo- tn en netto sociale uitkeringen. )ezc pleidooien stoelen op de ge- aclue dat vergroting van die ver- chillen het prijsmechanisme op de rbeidsmarkt weer zal herstellen. Werklozen komen dan onder gro- rre druk om beschikbaar werk te jnvaarden omwille van het ïkomen. Wij hebben op deze plaats steeds ruim afstand genomen van deze lleidooien Het is onjuist mensen die buiten hun schuld uit het ar- idsproces worden gestoten en en kans meer krijgen weer aan slag te komen, nog eens extra te iraffen" in de hoogte van hun tomen. Als er dan te gemakke- Ejk gebruik zou worden gemaakt sociale voorzieningen, mag dat reden zijn de uitkeringen te agen en de goeden met de hten te laten lijden. Het moet reden zijn de regels voor het rraak kunnen maken op een tering streng te hanteren. gezien de onmiskenbare knelpun- tnu de kanttekeningen. Een uur n heen en een uur reizen terug ;n wij bepaald niet weinig. De ster acht echter ook langere n in individuele gevallen nog ^'tssend. Albeda verwijst in dit ver- ind naar „de internationaal als iaat geaccepteerde forensentij- voor de grote stedencentra". vergelijking gaat echter niet op. randstad Holland is, gelukkig müit oogpunt van ruimtelijke orde- arning. geen Tokio, New York of Los eu;iAnge!es. Het is volkomen onjuist ^pm zulke gedrochten van onbeheer- en'ste agglomeraten voor ons land tot norm te verheffen. :w ritisch staan wij eveneens tegen- ,e[ ver Albeda's gedachte om „vier- n ploegendienst voor iedereen in be- iai nsel als passende arbeid" te be- °l Ruwen. Juist het afgelopen jaar d aan de negatieve kanten van ploe- zoj narbeid volop in de belangstel- d-mg. Het is een goede zaak dat de _le! valiteit van het werk de aandacht Hidt. Ongetwijfeld liggen ook arin oorzaken waarom een aan- I bedrijven zo moeilijk aan perso- el kan komen. sto s. i ezien de sociale nadelen van ploe- :ee narbeid is het een kwalijke ont- ikkeling dat de laatste tien jaren,' e t aantal werknemers in ploegen- enst is toegenomen. Steeds meer •idrijven zijn blijkbaar op ploe- Mt ndiensten overgegaan. Gevreesd lf a oet worden dat die ontwikkeling .De groep van naar schatting: zo'n twee honderd ernstig: gestoorde, agressieve patiënten blijft de gemoederen binnen kringen van justitie, ambulante hulpver lening en psychiatrische instituten be zighouden. Dat is in feite maar goed ook, want dit probleem speelt al jaren, hoe wel er nog steeds geen passende oplos sing voor deze categorie is gevonden. Was het november vorig jaar prof. dr. F. H. L. Beyaert, geneesheer-directeur van het Pieter Baan-centrum te Utrecht, die de kat de bel aanbond, eind april kwam de Utrechtse officier van justitie mr. H. Droesen opnieuw op deze kwestie terug. Hij stelde dat het nu maar eens uit moet zijn en dat de psychiatrische instituten desnoods met harde middelen dan maar gedwongen moeten worden deze patiënten op te nemen. Dit alles is geneesheer-directeur dr. D. Jacobs van „Zon en Schild" toch wel enigszins in het verkeerde keelgat ge schoten. Hij noemt de door justitie geui te beschuldigingen nogal eenzijdig, legt uit waarom en wijst er tevens op, dat er maatregelen op komst zijn. ten op de arbeidsmarkt en ook gezien de toenemende druk, veelal gebaseerd op gedachten over licht vaardig gebruik en misbruik, op de hoogte van de uitkeringen, zien wij alleszins reden de bestaande regels voor passende arbeid kritisch door te nemen. Je zou ook eens moeten kijken naar de regels op dit gebied in andere landen. We denken niet zozeer aan Australië of de Verenig de Staten, maar bij voorbeeld aan Zweden, waar van oudsher veel minder kieskeurigheid van werk zoekenden mogelijk is geweest dan in Nederland. Het is ook een zaak dat er meer algemene bekendheid over en meer eenduidigheid in de toepassing van deze regels komt. Dat kan onnodige geruchtvorming over vermeend misbruik en opgeklopte verhalen van werkgevers dat de werklozen niet werken willen, voorkomen. Strakkere regels mogen er niet al leen komen voor werkzoekenden, maar ook voor werkgevers. Bij al hun klachten dat men niet aan voldoende personeel kan komen is stellig de vraag gerechtvaardigd, of deze werkgevers niet zelf te strenge eisen stellen. Minister Albeda maakte deze week zijn voornemens bekend naar aanleiding van een weinig succesvolle wervingsactie van Hoogovens onder werkloze me taalarbeiders van elders in het land. Het doet dan wel vreemd aan in de notitie van Albeda te lezen, dat Hoogovens alleen de namen van' werklozen beneden de 45 jaar wilde hebben van de arbeidsbureaus. Ou deren zijn dus bij voorbaat kans loos bij deze grote industriële werk gever. zal worden gestimuleerd wanneer de arbeidsbureaus voortaan vier ploegendienst in beginsel voor elke werkzoekende passend gaan vin den. Voorts zou dan het ijveren van de vakbeweging voor overschake ling van vier- op vijfploegenroos- ters worden doorkruist. Samengevat menen wij dat een kri tische doorlichting van de bestaan de praktijk met toepassing van de regels voor passende arbeid ge wenst is. De twee punten die de minister er nu echter heeft uitge licht, vallen wel op, maar zijn toch een ongelukkige keuze. Waar schijnlijk kan de minister het beter zoeken in een veelheid van kleinere en afzonderlijk niet zo in het oog springende punten, die te zamen echter veel kunnen uitmaken. Te denken valt aan een minder strakke en minder tot in detail doorgevoerde afbakening van be roepen en werksoorten. Werkzoe kenden zouden dan ook werk moe ten accepteren dat niet precies het zelfde is als zij vroeger hadden. In een dynamische economie mag men niet langer verwachten een beroep voor het leven te kunnen kiezen. Uiteraard geldt dit afzien van te veel kieskeurigheid evenzeer voor werkgevers. Zij moeten bereid zijn nieuwe arbeidskrachten in hun be drijf zelf verder in te werken of op te leiden. door Kees de Leeuw DEN HAAG/AMERSFOORT „Het gaat niet aan de psy chiatrische inrichtingen niet alleen in de regio Utrecht, maar ook daarbuiten, want het is een landelijk probleem eenzijdig er de schuld van te geven, dat deze patiënten, die sterk gedragsgestoord en agressief zijn tussen wal en schip vallen. Het is niet alleen een kwestie van willen, aange zien wij er best toe bereid zijn, maar vooral een kwestie van kunnen en daarvoor moeten ons de middelen worden ver strekt." Geneesheer-directeur dr. D. Jacobs van het psychiatrisch centrum „Zon en Schild" te Amersfoort is veront rust over de uitlatingen van de Utrechtse officier van Justitie mr. H. Droesen, gedaan tijdens en na een rechtszitting. Het ging hier om een man die al jaren bij talloze psychia trische instellingen onder behande ling is geweest, maar steeds weer we gens zijn agressieve gedrag op straat werd gezet. Ten einde raad heeft hij geprobeerd op klaarlichte dag een paar vrouwen te wurgen, waardoor hij weer bij Justitie terechtkwam. Hulpverleners. Justitie en politie ken nen de lijdensweg van de ernstig zie ke man al jaren, maar een goede opvang is niet te vinden, omdat geen enkel psychiatrisch ziekenhuis hem wil hebben. „Dat er vanuit Utrecht (Justitie, ge meente, GG en GD en Psychiatrische Observatie Kliniek (POK) actie wordt ondernomen, vind ik prima, maar er is geen enkel overleg geweest met de betrokken inrichtingen. Bo vendien noem ik het dreigen met stopzetten van de financiën absurd, want afgezien van het feit dat men daartoe niet bevoegd is, lost het na tuurlijk niets op," aldus dr. Jacobs. Hij heeft dan ook mr. Droesen een brief geschreven, waarin hij om sa menspraak vraagt. Overleg Nog tijdens ons gesprek komt er een telefoontje van de officier van justitie uit Utrecht, waarin hij zijn excuses aanbiedt. Er is geen sprake van een gecoördineerde actie, hij had het niet allemaal zo bedoeld, maar het resul taat is wel, dat binnenkort nader overleg zal volgen met alle betrokke nen. Dat laatste was nu Juist de be doeling van de geneesheer-directeur van „Zon en Schild", met ongeveer achthonderd bedden het grootste psychiatrische centrum binnen de regio-Utrecht. Hoofd verplegingsdienst Ruud Arends zegt dat behandelaars en ver pleegkundig personeel momenteel met de rug tegen de muur staan, gelet op de onderbezetting, maar dat dat niet betekent dat de inrichtingen consequent de SGA-patiënten (de af korting staat voor sterk gedrags gestoord en agressief) buiten de deur houden. „We nemen deze mensen wel degelijk op en ze komen ook binnen per incident via de noodbedden-rege- ling, maar dat gebeurt dan met één patiënt binnen de opzet van het the rapeutisch klimaat. Je moet echter niet vergeten, dat de uitstraling van deze zeer moeilijke patiënten derma te groot kan zijn op de totaal te behandelen groep, dat uiteindelijk toch blijkt dat er met hem in de huidige situatie weinig te beginnen valt. Daarvoor schieten gewoon de middelen tekort." Niemand zal overigens ontkennen, Geneesheer-directeur Jacobs: zonder de juiste middelen ben je machteloos. dat deze groep wel degelijk eigenlijk in de gezondheidszorg thuishoort, maar met kunstgrepen veelal bij jus- Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. title terechtkomt. Prof. dr. F. H. L. Beyaert wees daar al eerder op (Trouw, 28 nov. 1979) en gaf tevens de argumenten aan die gebruikt wor den: past niet in de groep, onvoldoen de gemotiveerd, hoort eigenlijk bij respectievelijk zwakzinnigenzorg, ge riatrische dienst of bij justitie en de laatste smoes, aldus de hoogleraar: komt niet uit mijn regio. Daarmee is de cirkelgang dan rond, want als zo iemand wel uit de regio komt, past die niet in de groep of is onvoldoende gemotiveerd. Opnameplicht Geneesheer-directeur Beyaert voeg de daar nog aan toe: „De meest kras se uitspraak die ik tijdens mijn her haalde telefonische bedelpartijen hoorde was wel: we zijn tegenwoordig zo gehumaniseerd, dat we die patiënt niet kunnen hebben." Het is dan ook geen wonder, dat er van die kant wordt gesteld, dat er dan maar een opnameplicht moet komen voor psy chiatrische inrichtingen, zodat deze patiënten alsnog worden opgenomen. Het probleem is gewoon, dat aan de ene kant vanuit de maatschappij de instituten onder druk worden gezet om psychiatrische patiënten „mense lijker" te behandelen, terwijl ander zijds diezelfde maatschappij ook vraagt om mensen die door hun gees tesziekte een gevaar vormen voor hun omgeving op te bergen. En dat, terwijl jtiist de asielfunctie van de inrichtingen het vasthouden van mensen op gesloten afdelingen meer en meer aan het afnemen is. Kortom, er kan geen geschikte op vang worden geboden, laat staan een deskundige behandeling. Het gevolg is dan ook dat deze kans armen nergens meer onderdak ko men, want het „genezen" is nu zo belangrijk geworden, dat de door de gemeenschap gevraagdde asielfunc tie verdwijnt, om dr. R. Giel, hoogle raar in de sociale psychiatrie te Gro Een melkveehouderij, dat is een boerderij waar ze koeien houden. Zoveel weten we allemaal nog wel. Een stal moet er dus ook zijn en bijna altijd zal er een elektri sche melkinstallatie staan. En als we heel diep nadenken komen we wellicht ook nog op de hooiberg. Maar nu iets anders: wat is een koekalender? Nee, geen kalender waarop de koe de dagen kan af tellen die haar nog van veemarkt of abattoir scheiden. Maar een béétje boer moet wel zo'n ding hebben. De kalender ziet er onge veer uit als een flinke, vierkante keukenklok. Voor elke koe zijn er de belangrijkste data voor be vruchting en drachtigheid op aangegeven. Elke dag moet er iets verzet worden om de datum bij te houden, want dat gaat niet automatisch. We zouden dat nooit geweten hebben, als de Stichting Publik Relations Land- en Tuinbouw in Den Haag ons niet een „melkvee houderijplaat" had gestuurd, een kleurige affiche van 82 centime ter breed en 60 hoog, waarop te kenaar Rudolf Das als voorbeeld van zo'n melkveehouderij een modern bedrijf in Voorschoten heeft uitgetekend. De plaat ziet er uit als een „luchtfoto", waarop alle onderdelen van de boerderij tot in de finesses zijn weergege ven, met in- en doorkijkjes. Je ziet er op waar de melkmachine staat en hoe de melk van acht koeien tegelijk direct in de koel tank terechtkomt. Bijvoorbeeld, want alles staat er op wat er op zo'n bedrijf gebeurt. Dus ook waar de koeien binnens- en bui tenshuis verblijven, hoe een hooi berg in elkaar zit, wat een grasop- raapmachine doet en waar alle verschillende stallen, schuren en andere gebouwen voor gebruikt worden. En verder is er „koeien- meubilair", zoals een voetenbad je, dat hier „potenbad voor ont smetting tegen klauwontstekin- gen" heet, en dus geen badje voor vermoeide koeiepoten is. Er rijdt heel wat rond op de boerderij: de melkwagen die de tanks ophaalt, de trekker, de aanhangwagen, de cirkelgrasmaaier, de trommel- schudder, de bestelauto, de gras- opraapwagen, de kunstmest strooier, de mestzuiger en -ver spreider en de auto van de inse- minator met alle toebehoren, ze horen er allemaal bij. Alleen mis sen we de gewone personenauto van het veehoudersgezin, die er ongetwijfeld ook zal zijn. Wie misschien als voorberei ding op een bezoek aan een vee houderij zo'n plaat wil bestu deren, of gewoon voor de aardig heid wil ophangen, kan 'm krij gen. Niet helemaal voor niets, maar wel tegen kostprijs. Vijf gulden overmaken op postgiro 536616 ten name van de Stichting Public Relations Land- en Tuin bouw, Den Haag, het woord „melkveehouderij plaat" op het girobiljet, en de wandplaat wordt netjes in een koker thuisbezorgd. De aarde Is rond en hij draait. Is dat nieuws? In het geheel niet Toch stond dat pas nog met een vijfkoloms grote kop in de Win- schoter Courant. Niet zozeer om het te vertellen aan de mensen die dat al lang wisten, maar om de „ongelovigen" te laten weten dat ze zaterdag in Stadskanaal het bewijs voor deze stelling kun nen zien. Daar hangt die dag in de watertoren een uivormige bol van zestig kilo aan een 23 meter lange draad, die langzaam over een loodrechte lijn heen en weer slingert. Maar de geduldige toe schouwer zal kunnen zien dat de slinger geleidelijk aan een andere richting kiest. Dat wil zeggen: in feite blijft de slinger onveran derd, het is de aarde die draait. Dat kunnen de ongelovigen er deze zaterdag met eigen ogen zien. En voor de mensen die dat allemaal al wisten is wellicht nog interessant dat de aarde dan rond mag zijn, maar dat zij draait en niet hij, want aarde is nog altijd een vrouwelijk woord. „Een koe in een lif box, onderdeel van een grote stal De inwoners van New York moet aan hun verstand worden ge bracht dat je van een mensen- beet infectieziekten kunt oplo pen. Nog erger: soms moeten le dematen worden afgezet als er flink doorgebeten is. Dat zegt Reinhold Ferrer, hoofd van de Newyorkse GG en GD, die steeds meer met door mensen gebeten personen te maken krijgt. De NewYorkers, zegt hij, gaan el kaar bij ruzies steeds vaker bij ten. Vorig Jaar kregen de zieken huizen bijna duizend gebeten burgers te behandelen, 27 pro cent méér dan in 1978. Ferrer vindt dat het elkaar bijten zo langzamerhand een bedreiging voor de volksgezondheid, wordt Het bewijst Intussen wel, dat veel Newyorkers nog beste tanden hebben. Dat een fiets wel wat goedkoper is dan een auto, daar zijn we intussen allemaal wel achter. De Mens-krant, personeelsblad van Holec, heeft uitgerekend hoeveel een dienstfiets een bedrijf kost, dat wil zeggen: een bedrijfsfiets die de hele dag door iedereen gebruikt kan worden. De uit komst is niet niks, maar ook be paald niet veel: zo'n fiets kost bijna 1,12 per kalenderdag. Toch nog meer dan u dacht? Dan moet u wel bedenken dat alle bijkomende kosten zijn meege teld, net als voor een auto. Zoiets doe Je voor Je privé-fietsje meest al niet, maar de kosten van de dienstfiets zijn wél zo samenge steld: het blad ging uit van een aanschafprijs van 425 gulden, een gebruiksduur van vijf jaar plus bijkomende zaken als verze kering, renteverlies, stalling, on derhoud en reparaties. Bij vijf duizend kilometer per Jaar komt de Mens-krant dan op goed acht cent per kilometer (wat natuur lijk minder kan worden naarma te de fiets meer gebruikt wordt, maar dan slijt ie ook weer har der). En als je daar dan ook nog eens de tijdwinst kon aftrekken fietsen door lange gangen en over uitgestrekte terreinen gaat tenslotte heel wat vlugger dan lopen is zo'n fiets echt een spotkoopje in gebruik. Een 42-jarige Japanse chauffeur vond in de Glnza, de bekendste uitgaanswijk van Tokio, een be drag van honderd miljoen yen in een opgevouwen krant. In gul dens is dat weliswaar nog niet eens één miljoen, maar ongeveer 825.000. Toch een heel kapitaal, dat de chauffeur mag houden als de eigenaar niet binnen een half jaar opdaagt. Is de eerlijke vin der daardoor gelukkiger gewor den? Integendeel: hij heeft aan gekondigd zijn baan te hebben opgezegd en zo gauw mogelijk te verhuizen. HIJ is bang geworden door de stroom bedelbrieven, waarin hij zelfs met de dood wordt bedreigd als hij niet snel iets afschuift. In Rorkee, een plaatsje ten noorden van India's hoofdstad New Delhi, werd een man zo woest toen zijn vrouw hem om geld vroeg, dat hij haar neus af beet. En dat alles omdat ze een halve roepie, nauwelijks vijftien cent, van hem wilde hebben. De neus is op het politiebureau van Rorkee terechtgekomen; de man ook. ningen te citeren. „De moeilijke pa tiënt staat daardoor niet meer onder aan de ladder, maar helemaal aan de zijkant en nog steeds in een uithoek." Dr. C. Buis, toen nog plaatsvervan gend hoofdinspecteur voor de geeste lijke volksgezondheid en nu genees heer-directeur van het psychiatrisch ziekenhuis „Schakenbosch" in Leid- schendam, vestigde destijds als eer ste de aandacht op het bestaan van deze groep. Gebaseerd op het aantal klachten dat bij de hoofdinspectie binnenkwam werd sinds het begin van de jaren zestig gesproken over de „150 van Buis", maar het kunnen er ook tweehonderd zijn. Advies Niet ontkend kan worden, dat er na dien binnen de psychiatrie geen aan dacht is besteed aan deze problema tiek. De sectie psychiatrische institu ten van de Nationale Ziekenhuisraad (NZR) belegde eind 1975/begin 1976 vier regionale bijeenkomsten en hield een enquête onder de directies. Dit alles leidde tot het advies aan ex- staatssecretaris Hendriks om per regio een oplossing te creëren door het oprichten van kleine eenheden. Mede onder druk van de „noodkre ten" van justitie ziet het er naar uit, dat dit jaar maatregelen genomen zullen worden. Op het ministerie van volksgezondheid ligt bij de hoofdin spectie een rapport klaar, waarin wordt aangegeven hoe de problemen bij het opnemen van „uiterst moeilij ke" patiënten in psychiatrische zie kenhuizen kunnen worden opgelost. In het rapport dat binnenkort zal worden aangeboden aan staatssecre taris Veder-Smit, wordt voorgesteld om binnen de regio's Noord, West, Oost en Zuid, die overeenkomen met de inspecties, een kleine afdeling op te zetten, speciaal bestemd voor deze categorie. De afdeling maakt deel uit van een psychiatrisch ziekenhuis en telt 24 bedden, waarbij gewerkt zal worden in groepjes van acht. Er komt een zware stafbezetting, bestaande uit ruim zestig medewerkers, onder wie een psychiater, een psycholoog en gediplomeerde verpleegkundigen. Uitgegaan wordt van een zo intensief mogelijke behandeling, die gemid deld zo'n twee jaar zal duren met een verpleegprijs van rond de zeshonderd gulden per dag. Het geheel zal weten schappelijk begeleid worden, terwijl voor de opname een toelatingscom missie komt met de inspectie als ad viseur. Met deze vrij zware opzet via het intensive care-principe hoopt men deze storend gestoorde en agres sieve mensen te kunnen laten terug keren naar de maatschappij of naar de „gewone" psychiatrische zieken huizen voor nazorg. Experiment In de commissie is samengewerkt door vertegenwoordigers van de hoofdinspectie, de Nationale Zieken huisraad en het ministerie van Justi tie. Psychiater J. B. van Borssum Waalkes, onder wiens leiding als plaatsvervangend hoofdinspecteur het rapport tot stand is gekomen: „Het wordt tijd dat er nu haast wordt gezet achter de uitvoering ervan en dat we een actief beleid gaan voeren." Hij geeft toe dat het regelen van de economische en financiële aspecten een tijdrovende aangelegenheid kan zijn, maar „als er niets gebeurt, zal het steeds moeilijker worden deze patiënten opgenomen te krijgen. In feite wordt momenteel iedere inrich ting met dit probleem geconfronteerd en zonder passende maatregelen dreigt deze groep alleen maar groter te worden". Dr. Jacobs die inmiddels over een vertrouwelijk exemplaar van dit rap port beschikt, zegt dat „Zon en Schild" van harte bereid is om binnen de regio-Utrecht een dergelijke afde ling onder zijn hoede te nemen. „Dit heeft ook te maken met de levensbe schouwelijke achtergrond vanwaar- uit we werken, maar daaraan zijn twee voorwaarden verbonden. De op name-afdeling moet een tijdje zo wor den versterkt, dat wij deze mensen aankunnen en de psychiatrische in stituten dienen zich garant te stellen voor alle opnamen uit de regio. Is dat het geval, dan durven wij dit experi ment best aan, al moet wel worden afgewacht of het Centraal Orgaan Ziekenhuistarieven (COZ) bereid is hiermee akkoord te gaan. Zonder des kundig personeel en een goede ac commodatie hoef je hier echt niet aan te beginnen." HIJ voegt er nog aan toe: „De beschul digingen van onwil zitten ons al Jaren lang behoorlijk hoog en we beseffen onze verantwoordelijkheid terdege, maar zonder de juiste middelen staan we machteloos. Het is eigenlijk een keihard politiek gevecht en niet zo zeer een kwestie van willen als wel van kunnen, waarbij ik nog wil op merken, dat je toch altijd net meer doet dan je in feite kunt." ENSCHEDE (ANP) Het construc tiebedrijf Hassing Machine BV in het Overijsselse Overdinkel is in de nacht van dinsdag op woensdag groten deels door brand verwoest. Het be drijf was gevestigd in een voormalig schoolgebouw. De schade bedraagt volgens opgave van de politie 1,2 mil joen gulden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5