esten moet liewinning fors opvoeren OPEC-landen weer rond de fafeS nS Slf» Terugwinnen glas loont al de moeite - Braks oneens met Landbouwschap innEEnnsm Woningbouw misschien niet zo sterk omlaag Nationale Nederlanden kijkt over de grenzen WgnMfc dell: niet op voorraden zitten Grote order voor Philips Verenigde Bedrijven Bredero: jn kader van risicospreiding Belangrijke energiebesparing Meer doen tegen heffing dubbele belastingen Ook binnenland verdeeld Saoedi-Arabië en Koeweit willen meer voor hun olie Kwaliteit maakt woningen duurder TERDAG 3 MEI 1980 TROUW/KWARTET an onze redactie economie tOTTERDAM De westerse industrielanden die over olie en beschikken de VS, Canada en de staten rond de loordzee moeten niet zuinig doen met hun voorraden uit igst dat ze spoedig geen olie en gas meer zullen hebben, itegendeel, ze dienen het tempo waarmee ze deze energie- ironnen uit de grond of zeebodem halen, juist aanzienlijk te irgroten. De industrielanden kunnen op die manier helpen |e stabiliteit van het westerse systeem te verzekeren. it schrijft de Rotterdamse hoogle er in de economische geografie, dr. R. Odell. in het weekblad Econo- nisch Statistische Berichten (ESB). Zijns inziens is de angst dat de we- tld olievoorraden binnen enkele de- ennia op zijn, niet terecht. Die vrees geuit in een periode dat per jaar ;n procent meer olie werd ver- ikt terwijl het jaarlijkse stijgings- :entage sinds 1973 niet meer dan is Terugkeer naar de sterke groei praktisch uitgesloten maar toch ken de ervaringen van voor 1973 Dg steeds bepalend voor het huidige enken over de toekomstige vraag ar olie, aldus Odell. Hij becijfert nier dat de voorraden veel groter n dan men algemeen aanneemt. Op ond van een per jaar drie procent oeiend verbruik zou de olie- en ga- roduktie nog kunnen blijven toene en tot halverwege de jaren twintig de volgende eeuw. |ch: aarstewaan [et idee over dreigende schaarse zou it erg zijn, als dit uitsluitend een ikkel zou zijn tot zuinig energie ver- aik. legt Odell uit. Er zijti échter idelige gevolgen. Ten eerste wordt or regeringen die bezorgd zijn over toekomstige beschikbaarheid voor eigen bevolking de produktie be- lerkt waardoor op zichzelf al schaar- le wordt geschapen. ¥n tweede wordt de wil om te zoe- èn naar meer olie ondermijnd door et geloof dat olie schaars is. Omdat ie waarnaar niet wordt gezocht ook let wordt gevonden, rechtvaardigt it geloof in de schaarste zichzelf, igt Odell. En dat heeft weer een jijgende invloed op de olieprijs )e prijs is nu grotendeels afhankelijk an de OPEC-landen die nog een ischtsposltle hebben. Maar dat Deft niet zo te blijven, meent de otterdamse hoogleraar, De Sowjet- nie zal waarschijnlijk haar inspan- ngen verhogen om tot een grotere ie-export te kunnen komen, China ilolie als een exportgoed gebruiken, exico wordt een belangrijke leve- ncier en verschillende landen in de ïrde wereld halen zoveel mogelijk ie uit hun bodem om niet van zeer Ure energie-import afhankelijk te jjn. Het rk ziekenhuis in Groningen, dat door de Verenigde Bedrijven Bredero is gebouwd. Olie en gas zou ook uit de industrie landen moeten komen waar men zoals gezegd niet slechts bang is dat de voorraden te snel opraken maar waar volgens Odell ook een zeker fatalisme bestaat ten opzichte van de OPEC. Men gelooft niet dat men op het gebied van olie- en gasproduktie iets kan doen om het overwicht te kunnen aantasten. Daar komt bij dat de oliemaatschap pijen in de VS de laatste jaren onvol doende prikkels hadden om hun olie winning uit te breiden. De binnen landse prijs ligt in de Vs beneden het wereldmarktniveau. De president en het Congres zijn onlangs overengeko- men een ander beleid te voeren en de olieprijzen mogen over een periode van drie jaar worden opgevoerd. Ho pelijk. aldus Odell. zullen de olie maatschappijen de dan ontstane ho gere winst gebruiken om hun produk- tie-actlviteiten op te voeren. Overi gens blijven er voor hem op dit punt twijfels. Verantwoordelijkheid Odell schrijft tot slot dat de aanzien lijk duurder geworden olie en de on zekerheid over de leveranties door OPEC-landen in combinatie een ern stige bedreiging betekenen voor het economische en politieke systeem van de westerse wereld in de nabije toekomst. De landen in het geïndu strialiseerde westen met eigen olie of gas hebben dus een grote verant woordelijkheid. Als zij niet zoveel mogelijk olie en gas produceren, heb ben ze mogelijkerwijs een tevreden gevoel dat ze nog een restje warmte en licht hebben in de 21e eeuw, waar in immers zoals de angst voor energieschaarste aangeeft andere energiebronnen ontbreken. Ze moeten echter bedenken dat we hard bezig zijn aan minder energie- intensieve produktie- en transports methoden. Maar nog veel belangrij ker is .dat het hele westerse stelsel in een neerwaartse spiraal terecht komt van dalend vertrouwen en toenemen de moeilijkheden. Dit als gevolg van het feit dat althans voorlopig een te geringe hoeveelheid niet-OPEC-olie- en gas beschikbaar wordt gesteld. HENGELO (ANP) De Britse Civil Avlaton Authority heeft Hollandse Signaalapparaten in Hengelo (Philips) opdracht gegeven voor de bouw van tien radarinstallaties voor een nieuw nationaal radarnet. De opdracht waarmee vele mil joenen ponden zijn gemoeid, moet in drie jaar worden vol tooid. Volgens het bedrijf is het de grootste civiele opdracht in de geschiedenis van Signaal. De opdracht werd verkregen in een zeer scherpe concurren tie met andere bedrijven. De vernieuwing en uitbreiding van het radarnet in Engeland is de eerste stap in. een pro gramma dat vele jaren in be slag gaat nemen. Van onze redactie economie UTRECHT Misschien hoeft de woningbouw, zo zei presi dent ir. A. Feddes van de raad van bestuur van de Verenigde Bedrijven Bredero gisteren in een persconferentie, dit jaar niet zo ver terug te lopen als op dit ogenblik wordt gevreesd. Hii baseerde deze voorzichtige uit- spraak op de verwachting dat. nu allerwegen wordt gesproken over de ineenstorting van de woningbouw en de dreigende werkloosheid als gevolg daarvan, de overheid sneller vergun ningen zal gaan afgeven. Daarnaast zei hij hoop te hebben dat staatsse cretaris Brokx de institutionele be leggers pensioenfondsen en verzeke ringsbedrijven weer voor de sociale woningbouw zal kunnen interesseren. ADVERTENTIE IMSTERDAM Het verzekeringsconcern Nationale Neder- Jnden blijft, terwille van de noodzakelijke risico-spreiding, Itreven naar geografische verbreiding van de bedrijfsbasis. liervoor is een sterke positie in eigen land voorwaarde. r'mr Sta een ogenblik stil Monumentenboek 1940-1945 Tekst: Wim Ramaker Foto's: Ben van Bohemen Dit monumentenboek betekent voor de lezer een tocht langs 750 in kleur afgebeelde monumenten een stille rondgang. Wim Ramaker schreef een ingehouden sobere en tegelijk aangrijpende tekst. Met een register van alle monumenten 1940-1945 in Nederland. Een indrukwekkend en voor Nederland uniek boek dat een plaats ver dient in elk Nederlands gezin. 256 bladzijden, gebonden met een vierkleurenomslag. Pri|» tot 1 juni 1980 55,- Daarna f 75,- Dus nu een voordeel van 20,- Verkrijgbaar in de boekhandel KOK KAMPEN ROTTERDAM Recycling van glas begint langzaam maar zeker zijn vruchten af te werpen Van de in totaal vierhonderd miljoen kilo glas die jaarlijks op de vuilnisbelt terecht komen, wordt nu al 100 miljoen kilo door de industrie opnieuw gebruikt. Rendabel is terugwinning van glas alleszins: binnen de EG wordt verwacht, dat de industrie op deze manier tot een energiebesparing kan komen van tweeentwintig procent. Die energiebesparing wordt voorhl bereikt doordat het smelten van scherven minder energie kost dan het smelten van de ruwe grondstof. Een gunstige bijkomstigheid is dat het aantal zandafgravingen sterk ver mindert. Als gevolg van een lager sodaverbruik kan ook energie worden bespaard, die anders gebruikt zou moeten worden voor de elektrolyse, die bij de sodawlnning wordt toege past. Inmiddels staan in 330 (van de 816) Nederlandse gemeenten „glasbak ken" waarin de bevolking wegwerp- glas kan deponeren. Het glas wordt daar opgehaald door een verwer kingsfabriek. die het vervolgens, schoon en ontdaan van andere mate rialen, aanbiedt aan de industrie De industrie geniet geen financiële steun van de regering, „omdat zij alleen maar voordeel heeft bij deze manier van werken." aldus onderdirecteur J. Schalier van de Verenigde Glasfa brieken. Ondanks de gunstige toekomstmoge lijkheden in kringloopglas, zag dit bedrijf toch een teruggang van de winst, liefst met 36 procent van 3,8 miljoen gulden In 1978 naar 2,4 mil joen gulden vorig jaar Het aantal medewerkers van het bedrijf vermin derde van 2080 naar 2050. De investe ringen stegen slechts met 0.1 miljoen tot 15,3 miljoen gulden De omzet nam met negen procent toe tot 267,1 miljoen gulden. Plastic Ironisch genoeg voor een bedrijf als dit. dat zich intensief bezighoudt met kringloopmateriaal, fabriceren de Verenigde Glasfabrieken ook plastic wegwerpbekertjes. potjes en dergelij ke. Volgens de directie van het bedrijf is de vraag naar plastic monoverpak, kingen niet meer terug te draaien Een toename van het aantal eenge zinshuishoudens is één van de oorza ken van een stijgend gebruik van met name zuivelprodukten in een per- soons plastic wegwerpverpakkingen. Een doelmatige distributie van het voedingsmiddelenpakket zou zonder alle eenmalige verpakkingen niet meer mogelijk zijn. Jaarlijks wordt 217 miljoen kilo aan kunststof op de vuilnisbelt gegooid. Na papier en gla4 heeft kunststof het grootste aandee| in het dagelijkse huisvuil. Intussen stelde hij vast, dat de ver koop van baksteen een duidelijke te ruggang te zien heeft gegeven, even als de afzet van dakpannen Op de onlangs gehouden Bouwbeurs was weinig animo, om nieuwe contracten voor de levering van bouwmaterialen af te sluiten. Gezien de vele onzeker heden durfde de heer Feddes geen voorspelling te doen over de woning- produktie in het lopende jaar. Wat het afgelopen Jaar betreft, kan Verenigde Bedrijven Bredero op een bevredigend jaar terugzien. Er kon den enkele bedrijven worden overge nomen (waardoor het personeelsbe stand steeg van 4.080 tot 4.310) en enkele grote orders worden opgele verd. Ondanks de strenge winter en het wegvallen van de bouwaktivitei- ten in Iran, steeg de omzet tot ƒ840 830) miljoen. De winst kwam uit op 12,1 11,5) miljoen, waaruit een divi dend wordt betaald van 17. Daar naast wordt naar keus 4 con tant of ƒ2,50 betaald uit de agiore- serve. Voor het thans lopende jaar wordt enige stijging van de winst verwacht Ook de aktiviteiten van Bredero Vast Goed gaven een stijging te zien. In samenhang hiermee nam ook de winst toe tot 6 (5,3) miljoen. Hieruit wordt een dividend betaald van 15, waarvan 8 7) contant. De verwachtingen voor het lopende Jaar worden gunstig genoemd. DEN HAAG (ANP) Op de belas tingconsulentendag, die de Neder landse Federatie van Belastingcon sulenten gisteren in Den Haag heeft gehouden, is geklaagd over het feit, dat bepalingen ter voorkoming van dubbele belastingdruk ontstaan doordat in één land de ene belasting (bijvoorbeeld vennootschapsbelas ting) en in een ander land een andere (bijvoorbeeld B.T.W.) wordt geheven. Volgens prof mr. J. van Hoorn Jr. vertonen de nationale belastingstel sels en hun achtergronden namelijk enorme verschillen. AOVERTENTIE AMSTERDAM Terwijl in Brussel de EG-onderhandelingen in een impasse zijn geraakt, doordat onder andere geen overeenstemming kon worden bereikt over een prijsstijging van landbouwprodukten binnen de EG, blijkt men het ook binnenlands niet over de kwestie eens te zijn. niet voor mogelijk had gehouden. Het Landbouwschap vindt, dat een ge: middelde prijsstijging van 7.9 pro cent nodig is om de kostenstijgingen te kunnen goedmaken en de inko* mensontwikkeling buiten de land bouw te kunnen blijven volgen. Eerder deze week bleek al dat de binnenlandse verdeeldheid over dit onderwerp groot is, toen minister president Van Agt meedeelde vijf procent nog te hoog te vinden. Dit uit een oogpunt van de bezuinigings maatregelen die de EG in het kader van het landbouwbudget moet nemen. Minister Braks van landbouw en het Landbouwschap vonden zich tijdens een speciale bijeenkomst, deze week tegenover elkaar, toen bleek dat het Landbouwschap bij zijn standpunt blijft van een prijsstijging van 7,9 procent, terwijl Braks het houdt op de voorgestelde vijf procent. Met het principe-akkoord, dat eerder deze week in Luxemburg door acht van de negen werd bereikt EG-landen al leen Engeland verklaarde zich tegen het voorstel was Braks het volledig eens. „Als tenminste inhoudelijk aan dit compromis geen afbreuk wordt gedaan," zo zei de bewindsman. Volgens het Landbouwschap, dat een weergave gaf van het gesprek met de minister, was Braks Ingenomen met het voorstel, omdat het tegemoet kwam aan een inkomensontwikke ling in de landbouw, die Braks zelf itgaar.de van die basis is ^rationale ederlanden bereid In die landeft te lerken waar op verantwoorde wijze n binnen aanvaardbare termijn een rinstgevend bedrijf kan worden op- sbouwd. Daarbij bestaat voofKeur oor verwerving van bestaande, pedgeleide ondernemingen. Het ziet er echter ook niét tegen- p een bedrijf van de grond af op te •ouwen, als de omstandigheden aartoe aanleiding bieden. de internationale levenzaken erwacht de raad van bestuur een estage ontwikkeling en een groeien- e bijdrage aan de concemwinst. r schadeverzekering zijn de voor- hten vrijwel overal ter wereld gunstig. Er is een te groot aan tekencapaciteit waarbij Ie hoge rentestand mede van invloed t>at betekent wél dat veel, vaak wei- deskundige verzekeraars in een op (her-(verzekeringszaken wat ter in de wijn der tarieven doen om men aan te trekken ter wille hoge beleggingsbaten. Vooral schadeverzekeringsmarkten als in Londen en in de VS pullen een nog dieper dal moeten iren. jr> de vastgoedsector hoopt het con- nu de premieregeling voor partl- uliere huurwoningen is verbeterd, "eer te kunnen beginnen met het ouwen van goede huurhuizen. Het is optimistisch gestemd over e vooruitzichten. pe raad van bestuur schrijft in het l&arverslag te verwachten in staat te Wn om in 1980 de opgaande lijn van ffe afgelopen Jaren door te trekken. >aarvoor ziet men mogelijkheden zo- 'el in Nederland als daarbuiten. Sinds 1974 heeft het concern in de VS ïn bedrijf opgebouwd bestaande uit twee schade en vier levensdochters, lie samen 15,5 procent van het totale iremie-inkomen bijdragen. Van onze redactie economie AMSTERDAM De kans op een nieuwe ronde van verhogin gen van de prijzen van ruwe olie door de landen van de OPEC (Organisatie van Olie Exporterende Landen) is toegenomen nu zowel Saoedi-Arabië als Koeweit het voornemen hebben bekendgemaakt tot een prijsverhoging voor hun olie te willen overgaan. Beide landen zijn grote oiieproducenten en invloed rijke OPÈC-leden. Volgens onbevestigde berichten zou Koeweit, producent van 1.5 miljoen vaten ruwe olie per dag. zijn olieprijs van 27,50 dollar per vat (van 159 liter) met een premie van 5,50 dollar willen verhogen. Welke verhoging Saoedi- Arabel in petto heeft is nog onzeker. Zoals bekend, is de prijs die Saoedi- Arabië voor zijn ruwe olie rekent in het verleden de basis geweest voor de Olieprijzen van andere landen binnen het kader van de OPEC. De gemid delde prijs voor de ruwe olie van de OPEC-landen is op dit moment onge veer 30 dollar per vat. Dat is het dubbele van het peil van januari van het vorige jaar. Venezuela Venezuela is overigens beide landen al voorgegaan. Het ministerie van energie van dit land heeft namelijk aangekondigd, dat de prijzen van in hoofdzaak zwavelrijke zware olie, die wordt gebruikt in elektriciteitscen trales e.d., worden verhoogd met be dragen tussen de 32 dollarcents en 1,10 dollar per vat. Daarmede komen de prijzen voor deze oliesoorten in het geval er 1,0 procent zwavel in zit op 26,74 dollar per vat en in het geval zij 2,8 procent zwavel bevatten op 18,40 dollar per vat. De olie met 0,3 procent zwavel blijft onveranderd 31,25 dollar per vat kosten. Venezuela past gewoonlijk de prijzen voor zijn ruwe olie maandelijks aan. In de periode januari 1979 tot Januari 1980 steeg de prijs voor ruwe olie met 0,3 procent zwavel daardoor van 15,21 tot 32,25 dollar per vat. In maart en april werd de prijs verlaagd, met name als gevolg van een verminderde vraag van de kant van Noord-Ameri- ka. Volgende week komen de ministers voor oliezaken van de OPEC-landêri in Tail in Saoedi-Arabië overigens weer bijeen in een buitengewone ver gadering om met elkaar te gaan pra ten over een drietal punten. Dat zijn: de prijspolitiek van de OPEC, de steun van de OPEC aan de ontwikke lingslanden en de betrekkingen tus sen de OPEC-landen en de olie-im porterende naties. De OPEC-landen willen, als zij het daarover eens kunnen worden, meer uniformiteit in de prijzen voor ruwe olie zien te krijgen en in elk geval proberen door het invoeren van een lange-termijnpolitiek een herhaling van de chaos, dié na de revolutie in Iran is ontstaan, te voorkomen. Se dert het midden van 1979 zijn de olieprijzen met sprongen omhoog ge gaan, waardoor vele landen in de we reld in de problemen zijn gekomen Lange-termijnpolitiek In het kader van de nu voorgestelde lange-termijnpolitiek, waarvan de olieminister van Saoedi-Arabië. Ya- mani. één van de belangrijkste archi tecten is, zullen de prijzen automa tisch ieder kwartaal door de 13 OPEC-landen worden aangepast. Een en ander op basis van valuta schommelingen, de inflatie en de groei van het bruto nationale pro- dukt ln de geïndustrialiseerde ver- bruikerslanden. Als volgende week alle OPEC-landen met het voorstel van Saoedi-Arabië kunnen instem men, dan zal zo is de bedoeling dit plan ter officiële goedkeuring wor den voorgelegd aan een ln november a s. in Bagdad te houden OPEC-top conferentie. De uniforme olieprijzen werden door de OPEC in 1979 verlaten, nadat de problemen met Iran waren ontstaan. Het gevolg was, dat de OPEC-landen ieder voor zich in het kader van de toen bestaande verkopersmarkt hoge premies gingen zetten op de olie prijzen. Een aantal OPEC-landen is van me ning, dat een terugkeer naar een uni forme olieprijs dringend nodig is. Zij achten het echter noodzakelijk, dat eerst overeenstemming wordt bereikt over de juiste hoogte van een derge lijke uniforme prijs. Mogelijk dat dit het geval zal kunnen zijn als de minis ters op 6 juni a.s. in Algiers vergade ren tijdens hun volgende bijeen komst ter vaststelling van de olie prijzen. Om de markt intussen wat te stabili seren heeft Saoedi-Arabië zijn olie- produktle tot dusverre gehandhaafd op 9,5 miljoen vaten per dag. Eén miljoen vaten meer dan het plafond, dat dit land eigenlijk liever zou willen aanhouden. Een en ander neemt ech ter niet weg, dat de prijzen van ruwe olie nu schommelen tussen 26 dollar voor olie van Saoedi-Arabië tot bijna 35 dollar voor olie var. zeer hoge kwa liteit van enkele Afrikaanse produ centen. Produktiepeil Aannemende dat men het eens wordt over een vaste prijs, dan resteert nog een oplossing te vinden alvorens de voorgenomen lange-termljnstrategie van kracht kan worden voor het punt dat alle OPEC-leden voor de eerste maal met elkaar tot overeen stemming zullen moeten komen wat betreft hun produktienlveaus. Vol gens de olieminister van Venezuela, Calderon Berti, zal ergens moeten worden gestreefd naar een bevriezing van de olieproduktie van de OPEC- landen tussen de 30 en 32 miljoen vaten per dag tot 1985 Industriële kringen hebben dit cijfer inmiddels aan de lage kant genoemd. Zij wijzen erop, dat OPEC-secretaris- generaal Ortiz onlangs sprak over een vraag naar olie van de OPEC-landen omstreeks 1985 van 35-40 miljoen va ten per dag, tegen op dit moment iets onder de 30 miljoen vaten. Deskundigen van de OPEC hebben er al op gewezen, dat wil de lange-ter mijnpolitiek van de organisatie wer ken, van de kant van Saoedi-Arabië bepaalde opofferingen zullen worden gevraagd. In het verleden is het na melijk steeds zo geweest, dat dit land. dat ongeveer 30 procent van de totale OPEC-produktle voor zijn rekening neemt, beslissingen over de hoogte van zijn produktie altijd heeft gezien ais een soeverein, nationaal recht. Voor het overige zal, indien de voor gestelde strategie werkelijkheid wordt, de noodzaak aar. de minder ontwikkelde landen bijstand te verle nen in de vorm van leningen en ande re bijdragen nog toenemen. Nu al is er een speciaal OPEC-fonds opgericht dat voorziet ln de uitkering van een bedrag van 2,4 miljard dollar aan de ontwikkelingslanden, om deze lan den ln staat te stellen hun oliereke ningen te betalen. Een fonds, dat als de voornemens, die daartoe bestaan worden verwezenlijkt, zal worden om gezet in een soort organisatie als de Wereldbank. Van onze redactie economie BODEGRAVEN De gemid delde woningwetwoning en premiewoning is de afgelopen vijf jaren ongeveer veertiendui zend gulden duurder gewor- - den. als gevolg van hogere kwa liteitseisen. Dit blijkt uit een studie, die de aannemingsbedrijven aange sloten bij de Vereniging Indu striële Woning- en Utiliteits bouw in Bodegraven, hebben laten doen. Deze bouwers heb ben gezamenlijk een mark taandeel van veertig procent in de sector woningwet- en pre- miebouw. Deze sterk gestegen kwaliteit is een van de oorzaken, dat de stijging van de bouwkosten vrij fros is uitgevallen. (Volgens Bredero Verenigde Bedrijven was de stijging van de bouw- kostenlndex in 1979 bijvoor beeld 10.2 procent, terwijl het prijsindexcijfer slechts een stijging van 5 procent te zien gaf). Zowel voor woningwetwonin gen als voor premiewoningen zat de prijsstijging ln warmte- lsolatie (gemiddeld 2.200 per woning). geluidsisolatie 3.500), ventilatie 700, In stallaties 800 en diversen 2.900. Daarnaast kwam de prijsstijging voort uit de luxe of extra sanitair, hang- en sluit werk en voorzieningen om de zolder bewoonbaar te maken, en waarvan de kosten tussen de 2.500 en 4.00 lagen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 33