Het geduld van Liberia's bevolking was op
T IS WEER
HES PEUKKEN,
350;
HEMA
ama l/evcaiiinq vande
COMPLETE
SETNÜ
NÜ ELK MESgyCT GOEDKOPER
nü29?5
DOE MEER MET MINDER GELDJ
VRIJDAG 2 MEI 1980
TROUW/KWARTET
P 6/RHS
Van een medewerkster
„Let op mijn woorden." zei een hoge functionaris van de Verenigde
Naties vorig jaar mei tijdens een hevige discussie onder VN-mensen over
de toekomst van Liberia. „Liberia, als eerste onafhankelijke staat in
Afrika, zal op zeer korte termijn als een van de laatste landen aan het
dekolonisatieproces beginnen en het proces zal even gewelddadig en
bloedig verlopen als alle andere bevrijdingsprocessen in Afrika."
Nauwelijks een jaar later is zijn dreigende
voorspelling werkelijkheid geworden. Presi
dent William Tolbert. sinds "71 aan de
macht, is op 12 april doodgeschoten bij een
gewelddadige staatsgreep. Tolberts zoon
Adolphus is het hoofd afgehakt, terwijl vo
rige week dinsdag dertien ministers en hoge
regeringsfunctioharissen wegens „hoogver
raad, corruptie en schending van de men
senrechten". op het strand van Monrovia
werden geëxecuteerd.
Van de groep van veertien beklaagden,
werd alleen John Mc Clain. de ex-minister
van informatie, niet ter dood veroordeeld
Hij was de enige van de beklaagden die niet
behoorde tot de afstammelingen van de
Americo-Liberianen. bevrijde negerslaven
die in 1847 de staat Liberia hebben gesticht.
Het nieuwe staatshoofd, de 28-jarige ser
geant Samuel Doe. behorend tot de Krahn-
sstam, is de eerste president die voortkomt
uit de oorspronkelijke bevolking. Voor het
eerst in Liberia's geschiedenis hebben de
oorspronkelijke bewoners, 95 procent van
de bevolking, de macht aan zich kunnen
trekken.
De bevrijde slaven, die in Amerika tot het
christendom waren bekeerd, hebben zich,
toen ze zich halverwege de vorige eeuw in
Afrika vestigden, net zo gedragen als de
Europese kolonialisten. Met harde hand
hebben ze Liberia veroverd op de „heide
net". De nieuwe machthebbers bonden met
de bijbel in de hand de strijd aan tegen
tamtam, traditionele dansen en fetisj-riten.
Van het begin af moesten de Afrikanen zich
richten naar het door de Americo-Liberia
nen voorgeschreven leef model. 2e moesten
hun stamtaal opgeven voor het Engels, het
animisme of de islam inruilen voor het
cltristendom. hun trouw aan stamhoofden
omzetten in trouw aan de regering. Ge
meenschappelijk grondbezit werd afge-
söhaft en de beste lappen grond kwamen
aan de „settlers" toe. die lucratieve planta
ges aanlegden.
Kleine elite
Met deze politiek legden de Americo-Liberi
anen de grondslag voor de grote tegenstel
lingen. die in de loop van de jaren steeds
erger werden. Er ontstond een kleine rijke
elite van zo'n 300 families, die via de in 1878
bpgerichte True Whig Party (tot vorig Jaar
de enige officiële partij) alle macht aan zich
trokken. Die elite zorgde uitstekend voor de
ontwikkeling van de eigen portemonnee en
De nieuwe leider in Liberia, sergeant Sa
muel Doe
verbetering van de eigen positie. Prioriteit
kreeg de industrie, voornamelijk geconcen
treerd rond de vrijhaven Monrovia Het
platteland, waar 90 procent van de bevol
king woont, heeft nooit aandacht gekregen.
Wegen zijn er bijna niet, de landbouw is
nauwelijks ontwikkeld, slechts 3,7 procent
van de landbouwgrond wordt gecultiveerd.
Hoewel Liberia zichzelf zou kunnen voeden
en zelfs aan het exporteren van voedsel zou
kunnen denken, werd er vorig jaar voor 250
miljoen gulden aan voedsel ingevoerd.
„Waarom zouden we ook ons best doen een
grote oogst te halen. Wat we niet nodig
hebben voor de eigen consumptie verrot
toch op de velden. Er zijn geen transport
mogelijkheden om de oogst naar Monrovia
te krijgen," zo verklaarde vorig jaar een
boer uit de provincie Maryland de geringe
animo onder de boeren om te verbouwen.
Volgens die boer verbouwen de vrouwen in
Maryland op een klein lapje grond achter de
hut net voldoende voor het gezin om van te
eten. De mannen proberen liever werk te
zoeken op de naburige rubberplantages van
Firestone (rubber is het tweede exportarti
kel van Liberia, ha ijzererts), of ze gaan naar
Monrovia in de hoop werk te vinden.
Deze hoop wordt meestal meteen de grond
ingeboord, want 20 procent van het
arbeiderspotentieel in Monrovia is werk
loos. De werklozen van het platteland, die
hun hele kapitaal hebben gestoken in de
reis, komen terecht in uitzichtloze krotten
wijken. waar hun een leven van bittere
armoede wacht.
„De oorspronkelijke bewoners zijn altijd
uitgebuit, hebben geen kans gehad zich te
scholen, zijn vaak ondervoed, hebben on
voldoende toegang tot de medische zorg en
zijn altijd onmondig gehouden." verklaarde
de 31-jarige Gabriel Bacchus Matthews, de
nieuwe minister van buitenlandse zaken, in
•74 in New York bij de oprichting van de
oppositiepartij PAL (Liberiaanse Progres
sieve Alliantie). De PAL is de voorloper van
de in maart van dit jaar door Tolbert verbo
den (Progressieve Volkspartij. Matthews,
die in de Verenigde Staten heeft'gestu
deerd, is de eerste linkse leider die lijn weet
te brengen in het verzet van het volk.
Toen Tolbert. die met zijn familie vrijwel de
hele rijstbouw in handen had, vorig jaar
april aankondigde dat hij de prijs van rijst
met 30 procent zou verhogen, kwam de
onderhuids broeiende onvrede naar buiten.
Matthews noemde de prijsverhogingen
„schandalig" en rekende de regering voor
dat je een arbeider met een loontje van 160
gulden in de maand, niet eenderde van zijn
loon voor een maandrantsoen rijst kon la
ten neertellen. Hij riep de bevolking op om
op vreedzame wijze te protesteren tegen de
tekortkomingen van de regeringspolitiek.
De arbeiders, die het water tot de lippen
was gestegen, stroomden in het paasweek
einde naar het presidentiële paleis en de
parlementsgebouwen. De demonstratie liep
uit de hand. Er volgde een bloedige confron
tatie met Tolberts ordetroepen, die 32
den en honderden gewonden tot gevolg ha
Zo'n gewelddadige uitbarsting was n
nooit voorgekomen tijdens het 133-jari
bewind van de Americo-Liberianen. Min
ters werden uit hun opzichtige Caddilla
gesleept, waarna hun auto's als symb<
van rijkdom en verkwisting in brand w
den gestoken. Toen werd hun nog geen hj
gekrenkt. Ze konden te voet verdergaan
Hoewel de Progressieve Volkspartij j
drong op rigoureuze veranderingen
waarschuwde dat je niet eeuwig door kn
gaan 95 procent van de bevolking te ondi
drukken, was de regering nauwelijks bere
te luisteren. Tevergeefs streefde de Progre
sieve Volkspartij in november '79 bij
burgemeestersverkiezing van Monrovi
naar een echt algemeen kiesrecht, waart
iedereen een stem kan uitbrengen en ni
alleen de relatief rijke staatsburgers vi
tenminste 21 jaar. die in het bezit zijn vj
een huis met grond.
In maart, toen Matthews de bevolking o
riep tot een algemene staking, om de rej j
ring te dwingen een coalitie te vormen m
de Progressieve Volkspartij, was Tolbet
geduld op. Hij liet Matthews, samen n
Tog-ba-nah, de leider van het kleine
treem linkse partijtje MOJA. arresteren
kondigde strenge straffen aan. Maar vo
Tolbert zijn straffen kon uitvoeren heeft h
leger, gesteund door het volk. ingegrej
Deze keer konden de ministère echter r
onbekommerd blijven rondstappen. Het gl
duld was op.
Leuk tricot nachthemd van
10096 katoen. Met modieuze
a-symetrische knoopsluiting en
ceintuurtje. In rose, bleu, lila en
'aqua. Maten 36 t/m 44
De perfekte
zonnebril die altijd
donker genoeg is
door z*n zongevoe
lige lenzen, die zich
aanpassen aan de
lichtsterkte en het
schadelijke ultraviolette
licht voor 100% absorberen. Met zilver- en
goudkleurig montuur. Normaal 19,75 IM U Ijfes 5
Modem glasservies
'met dikke bodem en
moderne, strakke vorm-
leving. Het bestaat uit
borrelbekers, 6 sherry
bekers, 6 wijnbekers,
6 whiskybekers en 6
longdrinkbekers. Voor dit
hele 30-delige servies betaalt
u normaal
45,75maar NU
4 Weerbestendiqe terrasstoelen X
met stalen frame, beschermd door een polyester laag. Zitting en
rug van polyetheen Stapelbaar, nemen dus weinig ruimte in. 4 44,75_
«4 Acryl kussens. 5 cm dik in rood/wit en blauw/wit. 4 a 29,75
«Terrastafel: weerbestendig blad, met 3 roestwerend gespoten poten
(met gat voor parasol) of kolompoot (doorsnee 90 cm)_
Isoleerkan met schenk-
tuit houdt warme dranken
warm en frisdranken koel,
ca 1 liter inhoud en verkrijg
baar in diverse kleuren, kost
normaal 14,75 maar
I geldig t/m 10 mei.
Ook voor zoa zee en zand kunt u
alhjd bij de Hema terecht: Lycra
badpak met voorgevormde cups. In twee
leuke dessins en in diverse mooie.kleurea Maten 40 t/m 50.
En voor deze strandmode betaalt u geen 39,75 maar
Echt lederen portemonnee,
geknipt voor 't huishouden: met 4
vakken voor papiergeld, bonnen
etc., dubbelvak voor kleingeld met'
knipsluiting en ruimte voor foto en
betaalpas. Normaal 25,75 maar u
kunt er alvast 6 gulden insteken
Bescherm uw lievelings-
afbeeldingen met onze fraaie
wissellijstea alle met ontspie-
geld glas.
18 x24cm 7,25 NÜ 6^5
29.7x21 cm 8,75 NÜ 7,50
24 x 30cm 9.75NÜ 8,25
NIEUW in onze collectie
zijn de maten:
13 x 18 cm 5,75 NÜ 4,75
20 x25cm 7,75 NU 6,50
Met voorgestanst
passepartout
30 x 40 cm 14,75 NÜ 12,50
29.7 x 42 cm 15,75 NÜ 13,50
35 x 50 cm 18,75 NÜ 15,75
40 x 50 cm 19,75 NÜ 16JS
Handig voor alle make-up en
andere spulletjes die u makkelijk
mee wilt nemen. Stevig uitge
voerde beauty case in diverse
kleuren Normaal 29,75
Royale, luxe, extra stevige
tas van echt leder, met apart
bmnenvak (voor kleine dingen).
Met lederen handvatten
Normaal 75,-. De Hema geeft u
15,- korting om'm meteen te
vullen
Uw foto's zijn 'n mooi
album waard Fotoalbum
met 60 bladzijden van zuur
vrij karton (tast uw foto's
met aan). Formaat 25x25cm
In diverse mooie kleuren
.475 Nü
Dek uw tafel gezellig en
voordelig met dit 27-delig
vlekvrij, roestvrij bestek, dat
prachtig bij elk servies past:
6 lepels, 6 vorken 6 messen
6 theelepels, aardappel-,
groente- en sauslepel. In cassette.
Geen 39,75 maar [J
Hema messenle Klas roestvrij staal en
kunststof greep. Kunnen zonder problemen m de
vaatwasmachine. Schilmesje of keukenmes 1.75. Steakmes of
groente-fruitmes 2,-. Kaas- of grapefruitmes 2,25.
Gemak dient demensenisindeHema prettig
geprijsd Dit Reactor elektrisch mes maakt het
kaarsrecht snijden van vlees,
brood cake enz. 'n klusje v
niks. Met KEMA-Keur en|7
'n jaar garantie. Normaal
U blijft vast en zeker bij de tijd met dit
quartz precisie wekkertje. Handig voor op
reis en in de auto. Loopt één jaar op een
batterij. In zwart, rood wit en bruin, 'n Jaar
garantie. En niet voor 34.75 maar
Aanbiedingen geldig t/m 10 mei.
Reactor tafelgnll met extra
grote teflon gnllplaten, uitneem-
baai, dus afspoelen en schoon! Gezellig voor 'n etentje
Vlees en vis roosteren op tafel.
Vermogen 1700 Watt N UI
KEMA-Keur en 'n jaar garantie.
Normaal 125,- M7
