Koningschap blijvend element in regering
Examenkandidaten vallen over 'kanker'
Tevreden met Engels
akoningin Juliana voor radio en televisie:
Jen
meente mag zelf
oorschrift maken
egen kraken
invoer rijstzaad
la 'landbrug' naar
loeren in Cambodja
Man geplaatst in
inrichting voor
poging tot doodslag
Arnhemse raad
teleurgesteld over
burgemeester
i
ore
'OENSDAG 30 APRIL 1980
TROUW/KWARTET
(F|
ie in
lieronder volgt de letterlijke
ie pekst van de toespraak die konin-
e »ain Juliana gisteravond voor ra-
1 dèf® en '«'ev'sie heeft gehouden.
"wS[and«»ï ls het de dag vóór die van mijn
hten^0®^6, de laatste volledige dag waarop
l aan de top sta van dit Koninkrijk. En
laag wil ik dank zeggen aan allen, die
de dag waarop ik mijn voornemen tot
!en meedeelde mij hun hartverwar-
tnde gevoelens lieten blijken: de beken-
in en onbekenden, al of niet schriftelijke,
was erg onder de indruk van al die
iken en al die verschillende woorden van
ipathie, waardering en begrip èn de wen-
voor de toekomst. Dit alles heeft mij
ipgelooflijk goed gedaan. Ik weet niet, hoe
jlijn dankgevoelens onder woorden te bren-
£n. Maar het doet nu eenmaal goed, sim-
elweg als mens, dank en waardering te
rijgen, hoewel ik daarbij merkte, dat velen
4iJ hogelijk overschatten in hun spontane
factie.
jdereen vult zijn taak in met zijn eigen
'111 ersoon, met al zijn gaven en tekortko-
e 25-JJgen'
uit <j
heb de dag van mijn inhuldiging in 1948
in Rqts gezegd, wat men vaak heeft willen
n. Brhalen: „Sedert eergisteren ben ik geroe-
man fen tot een taak, die zo zwaar is, dat nie-
achtHand die zich daarin ook maar een ogen-
tusse^jk heeft ingedacht, haar zou begeren,
ook zo mooi, dat ik alleen maar zeg-
bleefcn kan: Wie ben ik, dat ik dit doen mag."
gc^lgemeen welzijn
)it is mij gebleken waar te zijn. Het mooie
rs Rn die taak is, het algemeen welzijn te
roeps ogen dienen; een rustpunt te zijn temid-
in I in van de werveling van alle stromingen;
de mogen helpen streven naar die samenle-
Ti ng, waarin men respect heeft voor wat een
di »der beweegt, naar een goed samengaan in
een lie verscheidenheid. Verder: te doen wat Je
uwe iint doen voor wie achter zijn gebleven;
oor hen, die speciale aandacht en hulp
odig hebben. Ook voor 't nog zo verre
is in «aal van vrede, harmonie en welzijn in
de wereld die ene wereld en zó zeer
jzendi irdeeld.
ooi ht
holtsq
ïoltscL
sstrijiennis
het a
Koningin Juliana kort voordat rij haar toespraak voor radio en televisie uitsprak. Links een medewerkster
van de NOS, die de handen van de Koningin wilde schminken.
laarnaast ls degene die het koningschap
Itoefent, zoals u weet, het blijvende ele-
—lent in de regering, terwijl de kabinetten
risselen. De manier waarop hij of zij die
pdracht vervult is onbekend behalve aan
t bewindslieden evenals eigen ideeën en
pvattingen. Dit noemt men tot nu toe „het
[eheim van Soestijk". Openlijk kan ik mij
jüeen uitspreken voor vrijwel algemeen
■nvaarde beginselen. Maar met deze be-
Irking. van jongsaf aangeleerd, leer Je te
Iven. Wel kun Je accenten leggen op wat
Joede en nieuwe ontwikkelingen lijken,
oals ik eigenlijk op wat goede en nieuwe
intwikkelingen lijken, zoals ik eigenlijk al
el.
Zowel mijn Moeder, als ik, als Beatrix,
hebben óók van jongsaf geweten, dat we
onze voortdurende aandacht zouden moe
ten geven aan en een algemene kennis
trachten te hebben van alles, wat van be
lang is voor het Koninkrijk en voor de
wereld of het nog kan worden wanneer
belangrijke veranderingen en vernieuwin
gen zich aandienen, 't Betekent voortdu
rend alles willen beluisteren, waarin de
hartslag van het leven te horen ls; het willen
weten waar moeilijkheden zijn of dreigen,
en zonder ergens speciaal deskundig in te
zijn 't kennen van de kèrnpunten van de
problemen, 't Waakzaam zijn voor de toe
komst bovenal.
Mijn man en ik hebben Beatrix wèl aange
moedigd, de voldoening te hebben van een
afgeronde studie. Hiermee behaalde ze de
graad van doctoranda in de rechten, wat
een goede voorbereiding was voor later.
Maar daarenboven heeft zij veel, heel veel,
gezien en geleerd. Dit alles zal haar bijzon
der goed te stade komen, naast haar groot
sociaal gevoel, haar sterk plichtsbesef en
haar uitnemend verstand.
Dankbaar
Ik ben dankbaar, zoveel grote dingen van
nabij mee-beleefd te hebben, mee-gecon-
fronteerd te zijn geweest met zoveel uiterst
belangrijke vraagstukken en gebeurtenis
sen. Dit bracht ook ongeteld veel ontmoe
tingen voor mij mee met de meest uiteenlo
pende mensen, waardoor ik even zo talloos
veel dingen mocht ervaren. Beatrix zal dit
alles evenzeer ondervinden. Ons werk is een
wonderbaarlijke, prachtige levensvervul
ling.
Ik heb in 1948 gesproken over een zware
taak. die niemand zou begeren die zich deze
had Ingedacht. Wat was het al niet vreselijk
moeilijk een figuur als mijn Moeder te moe
ten opvolgen! Maar door wat ik nu over
mijn werk en belevenissen heb gezegd, la
het begrijpelijk, dat grote dingen ook zwaar
wegen, en dar die dus gepaard kunnen gaan
met vele en grote zorgen.
Bovendlen steekt er veel waarheid in het
spreekwoord „Hoge bomen vangen veel
wind". Een wind, die de takken van andere
bomen nauwelijks doen bewegen, lijkt hevi
ger bij wat boven her landschap uitsteekt.
Die sterkere beweging trekt aandacht en
wordt besproken, alsof 't bij de buurman
gebeurde. Dit maakt dat, wat er in of rond
om onze familie voorvalt dan ook vele ma
len vergroot in de samenleving overkomt.
Dit feit beheerst dus evenzo vele malen ons
doen en laten. Het legt ons voortdurend
zelfbeperking op en kan allerlei offers
vergen.
Huls vol ramen
Niettemin, wij allen wonen maar in 't
bijzonder degene die het koningschap uit
oefent als in een huls vol ramen. Die
ramen zijn blijkbaar van verschillende
kleuren glas, althans van buitenaf gezien
schijnt dat zo te lijken. Die kleuren en hun
tinten kunnen flatteren, maar ze kunnen
ook het tegendeel doen. Ook blijkt het glas
van een fantasie-volle kwaliteit te zijn, en
de gordijnen vol grillige kleren, zodat men
daardoorheen de figuren maar schimmig en
grillig waarneemt, en, nog aangevuld met
verbeeldingskracht, lijken die dan mooier
of lelijker dan ze werkelijk zijn. Om kort te
gaan. de geïnteresseerde toeschouwers blij
ken hoogst zelden het ware beeld te kunnen
zien, maar kijken doen ze wel. En dat ls
jammer voor liefhebbers van de nuchtere
waarheid zoals wij. En we zouden zo graag
goed gekend worden, en begrepen in onze
eigenlijke bedoelingen. En bovendien zou
den we de intimiteit van ons familieleven,
als een goed en onaantastbaar recht, geres
pecteerd willen weten, net zoals ieder ander
dat wenst.
Ruggesteun
Daartegenover staat, dat de Koningin en
haar familie altijd advies kunnen vragen
aan, en overleggen met de Ministers wat
dan ook geregeld gebeurt. Deze kunnen
raad geven, en, waar nodig, ter verdediging
op de bres gaan staan. Deze ruggesteun is
nodig, en bestaat dan ook, voor het doen en
laten van onze hele familie. Het heeft welis
waar de grootste consequentie voor het
staatshoofd en zijn of haar echtgenoot,
maar ook speciale consequenties voor hen
die de troon kunnen beërven. Evenals dat
geldt voor anderen op kwetsbare plaatsen,
brengt dit ook voor hun levens allerlei be
perkingen mee, in woord en daad. en zij
zullen zich daarvan niet kunnen ontdoen,
daar in de grondwet deze mogelijkheid van
opvolging vastligt, zelfs al schijnt deze nog
zo ver weg. Dit vergt ook van hen allen
voortdurend kleine en grote offers in hun
persoonlijk leven. Al ls het dan ook zo, dat
men in onze generatie meer begrip op gaat
brengen voor de persoonlijkheid in 't bij
zonder voor die van jongeren mensen.
Moeheid
Mooi en zwaar hoewel lk nu met mijn
werk ben vergroeid, komt er een moment,
waarop het beter is. dat iemand uit een
volgende generatie aan de beurt komt. Bea
trix zal er ook ingroeien. En zij is iemand in
wie ik met het volste vertrouwen een goede
opvolger zie. Dit verblijd mij te meer. nu,
ondanks mijn uitstekende gezondheid, de
eerste tekenen van ouderdomsslljtage gaan
verschijnen, zoals moeheid vooral, in dit
steeds Jachtiger wordende leven.
Afscheid nemen ls moeilijk, beginnen nog
moeilijker. Als Beatrix nu mijn taak gaat
overnemen, zal zij die op haar eigen manier
invullen. Mijn Moeder leerde mij wijselijk:
wees Je zelf, doe Je voorganger niet na. Ik
gaf deze wijsheid aan Beatrix door.
Zelf heb ik de wens, voortaan nog ergens
zinvol mee bezig te kunnen zijn, ergens te
mogen helpen op gebieden die me bijzonder
interesseren, ook al ben ik Immers op
geen enkel bepaald terrein 'n deskundige.
Verder ben lk vandaag vol dankbaarheid en
ik zal het altijd blijven, voor alle warmte,
die lk in de afgelopen Jaren heb mogen
ervaren en die mij veel moeilijkheden heeft
helpen dragen; en aan allen die mij gehol
pen en gesteund hebben in de allereerste
plaats aan mijn man al was 't maar voor
zijn rake en geestige opmerkingen op 't
juiste moment
Warmte en steun
„Mijn allergrootste wens is. dat onze doch
ter Beatrix evenveel warmte en steun zal
mogen ondervinden in haar regeringsperio
de als ik in de mijne. Ik weet dat velen,
bekenden en onbekenden, haar zullen hel
pen en steunen.
Wat een groot goed is het, dat ze gelukkig
getrouwd is met een man, die eigen, belang
rijk werk heeft, maar haar daarnaast zal
bijstaan zoveel hij maar kan. Verder dat zij
de moeder is van drie pittige knapen met
goede harten en goede hoofden, die haar op
hun manier zeker zullen helpen. Ook Mar
griet en haar man zullen effectief veel voor
haar betekenen, met hun Jongens achter
hen. Haar andere zusters met hun gezinnen
geven haar hun sympathie, zij het veelal
vanuit de verte. Bij ons, haar ouders, kan zij
natuurlijk altijd terecht, al zullen wij haar
niet mogen beïnvloeden.
ZIJ zal het zelf moeten maken.
Toen ik door mijn grondwettelijke eed
trouw zwoer aan het Nederlandse volk, zei
ik de woorden: „Zo waarlijk helpe mij God
almachtig." Ik heb gemerkt, dat Hij dat
gedaan heeft maar hoe, dat blijft mijn
geheim.
Mijn heil- en zegenwensen gaan uit naar
allen in dit Koninkrijk, naar alle Nederlan
ders waar ook ter wereld, en heel in 't
bijzonder naar Beatrix."
trre
est Hoge Raad
IEN HAAG (ANP) Zolang er geen
et is van de rijksoverheid, waarin
k egstand en kraken zijn geregeld,
lö het de gemeentelijke wetgever
zel* voorschriften te maken op dit
ibied, zelfs als deze voorschriften
R lleen het kraken en niet de leeg-
tó land bestrijden. Dat heeft de Hoge
i laad in een arrest bepaald in cassa-
tegen een vonnis van de recht-
Efe ank in Arnhem, waarbij twee kra-
P ers van een woning in Arnhem wer
en veroordeeld tot een boete van
jfentwintig gulden.
et arrest van de Hoge Raad beves-
j jt, dat gemeentebesturen de moge-
kheden en het recht hebben tegen
akers op te treden. Gemeenten mo-
en het kraken bij wet strafbaar stel-
11. De twee krakers waren veroor-
teld, eerst door de kantonrechter
ter in beroep door de rechtbank,
Igevolge de „antl-kraakbepallng"
n de gemeente Arnhem. De Haagse
iÖvocaat, mr. G. Spong, voerde na-
i j ens de krakers bij de Hoge Raad
i in dat de veroordeling niet in het
lang is van de openbare orde waar-
n de handhaving in een gemeente
rust bij het'gemeentebestuur.
ie Hoge Raad heeft daarop geant-
Dord, dat het aan de gemeenten zelf
te bepalen of een bepaald gedrag
i dit geval kraken al of niet in
Ijd is met de openbare orde. Is een
ente van mening dat dit het
1 is dan mag zij krachtens de wet
t kraken bestrijden. Ook het twee-
f punt, dat mr. Spong aanvoerde,
melljk dat de „anti-kraakbepa-
U" van de gemeente Arnhem wordt
[vervleugeld" door artikel 138 van
wetboek van strafrecht, werd
r de Hoge Raad afgewezen. In dit
ikel zijn bepalingen opgenomen
r het wederrechtelijk binnendrin-
i van woningen en lokalen.
RONINOEN (ANP) De afgelopen
tken hebben hulpverlenlngsorganl-
1ties aan duizenden Cambodjaanse
►eren vla een „landbrug" aange-
^erd rijstzaad verstrekt Daardoor is
rijstoogst van deze boeren het
tnend najaar veilig gesteld. Dit
sft de stichting hulpverlening
•st-Azië (ZOA) gisteren meege-
De rijst wordt via de zoge
de landbrug in het vluchtelln-
unp Nong Chan, aan de Thais-
nbodjaanse grens, onder de boe-
i uitgedeeld.
Mr J. Drijber.
UTRECHT (ANP) De Utrechtse
rechtbank heeft gisteren de 38-jarige
L. de L. uit Culemborg veroordeeld
tot plaatsing in een psychiatrische
kliniek voor de duur van maximaal
een Jaar, omdat de man begin dit jaar
in zijn woonplaats in een vlaag van
verstandsverbijstering een ambte
naar van de sociale dienst met een
mes te lijf ging. De ambtenaar liep
hierbij zes messteken op, die door
enig geluk geen levensgevaarlijke
verwondingen veroorzaakten.
Volgens een psychiatrisch rapport
was de verdachte op het moment van
de steekpartij volkomen ontoereke
ningsvatbaar, een conclusie die door
de rechtbank werd onderschreven.
ARNHEM (ANP) Het grootste deel
van de Arnhemse gemeenteraad ls
erg teleurgesteld over de benoeming
van mr. J. Dreiber (56) tot burgemees
ter van de Rijnstad. Drijber nu nog
burgemeester van Zwolle werd be
noemd op voordracht van de Gelder
se commissaris der Koningin mr. W.
J. Geertsema.
De gemeenteraad had echter als eer
ste kandidaat de Gelderse gedepu
teerde drs. R. van den Berg naar
voren geschoven. Drijber en Van den
Berg zijn beiden lid van de WD.
Alleen de raadsfractie van deze partij
is tevreden met de benoeming van de
Zwolse burgemeester, die eerder eer
ste burger was in de Zeeuwse hoofd
stad Middelburg.
De twee grootste fracties in de Arn
hemse raad, CDA en PPP (progressie
ven) zijn ontevreden. De inspraakpro
cedure heeft onvoldoende gefunctio
neerd, zo vinden zij. De PPR-fractle
beraadt zich op nadere stappen. Deze
fractie was het felst gekant tegen de
komst van Drijber. Van den Berg was
voor de Arnhemse progressieven wel
aanvaardbaar.
Drijber volgt in Arnhem diens par
tijgenoot drs. J. Roeien op. Deze
wordt lid van de Raad van State.
ADVERTENTIE
Is betaalde
liefde
'n misdaad?
Paramount Pictures Presents A Freddie Fields Production AfiknbyftdSchrader
'American Gigolo' Executive Producer Freddie Fields Produced by
Jerry Bruckheimer Written and Directed by Paul Schrader A Paramount Picture
Distributed by CINEMA INTERNATIONAL CORPORATION •vjr.
Vanaf 2 mei in: ALFA 1 AMSTERDAM. CALYPSO 2
ROTTERDAM en CALYPSO - DEN HAAG.
Van onze onderwijsredactle
AMSTERDAM De tekstopgave voor Nederlands voor
het mavo-4-examen is maandag slecht gevallen bij de
tweehonderd kandidaten van de gemeentelijke dag- en
avondmavo voor volwassenen in Amsterdam In de tekst
over de gevaren van de chemie kwam vijfenveertig keer
het woord „kanker" voor.
Sommige kandidaten raakten zo
geëmotioneerd, dat zij niet in
staat waren de tekstverklaring af
te maken. Vooral die kandidaten,
die in hun directe omgeving met
een kankerpatiënt te maken heb
ben. raakten volledig overstuur.
In de tekstopgave, overgenomen
uit NRC/Handelsblad. werd diep
ingegaan op het ontstaan van
kanker. In de tekst staat zelfs een
passage over de beladenheid van
het woord kanker: „Het woord
kankerverwekkend kan niet in het
juiste perspectief worden gezien;
men ziet ogenblikkelijk oom of
tante Jarenlang in het zieken
huis."
De directie van de school heeft in
een brief aan het ministerie van
onderwijs gevraagd om dit soort
teksten voortaan te vermijden Zij
vraagt de examencommissie reke
ning te houden met het feit dat
ook veel volwassenen tegenwoor
dig de examens afleggen.
\hVilt IIKV» M.ilUii uniJvkl
^10 dal /c ksnlu-rvcnki-LU-ih' 'iiii I" Je pnl'luke •pn»i«- Mvn n.i,t, I, n vju Mi
llie-line Jc vtkirJclcn inaxhAlinil
lid vcnnocdon dat dc ilietiiKi om verpflijxn. wordl evenwel nul p-iiennJ J.mi
i'ijfcis i«fi do (icrfic dooi kanker In Ik'I IiiJwIiiiIi voor «kijIc yx'twvUviiinli
inaakio do ail»dr II (I S van KjdltC onlanp JimlelitL. dal «lif «K'fflo «loof kalikoe
van l«»<l lol I**7«v «oek loopcnoincn n Dal komi cvlitoe Jiaet longkankoe Venn
mon aan dal lonpkankoe vveooe/aakl woe dl dooi roken Unci •nmaalHl"|lili|k al«
enen howli dal van du .V) doffen vaaevan Ui nUi ivdal /v vviam»o»nMi|k /iiii
vnoi kalikoe hij do mom.ee oen aantal in tqurcilonnioi, /iin-n) en iicki men .lo
vloefio dooi longkanker van do lolulc vlcellv door kankoe al. dan l<li|kl or lonop-
010 /kille van l'»5l nauwoli|kvoon looncinm? van Ui aantal ovoilettonen d<«>l kalikoe
lc /i|ii VaneenLaiiLerepidenne Mi |v\u|j.v van lui pchrtnk van chemiwhcdollen
n dm ff on vprakf
(lpde/o rcdopceinp n keiiiek nmprfiik liet uoliik Idinvn v.m do doiffO ilooe
kanker kan InivoorhOeld komen dooi lueo Wivelilinvlei' die elkaae onheilen oen
vcrheicimf *jn de gcne/mpkanvcii van kankoe en een viiienu: van liet aaiiial
i Ten iwoedc inueii liei hoym van kankei en lui aan do opp, rvlakie komen
Gisteren vonden er twee
examens plaats: natuur
kunde en Engels. Mijn
klasgenoten vonden na
tuurkunde wel meevallen.
Het begin was wat moeilijk
maar al snel werden de vra
gen eenvoudiger. Ik heb
echter geen natuurkunde
in mijn pakket en wil dat
daarom verder buiten be
schouwing laten. Ik weet
immers meer over Engels
te vertellen en dat ls nog
uit de eerste hand ook.
Gistermiddag om half twee gin
gen wc dan voor het eerst aan de
gang met een multiplc-choice exa
men. Het bestond maar liefst uit
zes teksten. Dat is nogal veel,
doorgaans zijn er maar vier of vijf
Het aantal vragen blijft echter on
gewijzigd te weten vijftig. De tek
sten hadden uiteenlopende onder
werpen. De eerste ging over de
invloed van het geweld dat op de
kijkers wordt uitgeoefend ge
toond door de televisie.
De algemeen heersende opinie
was dat deze eerste tekst een leuk
binnenkomertje was. Niet zo
moeilijk dus. De tweede was Iets
lastiger en langer. HIJ ging over de
afkomst van de mens De andere
teksten gingen over de achteruit
gang in kwaliteit en kwantiteit
van boeken, over voetbalbesturen.
over speciale ziekenhuizen en de
langste ging over het langs elkaar
heen leven in New York De op een
na laatste tekst vond lk nog het
moeilijkst Maar over het alge
meen viel de moeilijkheidsgraad
wel mee. Sommigen mensen vin
den dat de onderwerpen op zo n
examen beter moeten worden af
gestemd op de Interesses van de
leerlingen.
Dat ls ook gezegd van de tekst die
we voor het examen Nederlands
samen moesten vatten Ik vind
dan dat je op moet passen dat Je
sommige mensen niet bevoordeelt
door een tekst te geven waar ze
meer van af weten dan anderen Ik
vind echter ook dat cr wel eens te
gespecialiseerde teksten bij zijn
Vandaag ook weer: die tekst over
de afkomst van de mens Al dat
gepraat over prehistorische men
sen spreekt veel minder aan dan
geweld op de televisie Je hebt
voor zo'n examen twee en een half
uur de tijd De meesten waren
echter al eerder kaar Ik stapte om
hall vier op Toch denk Ik dat zes
teksten meer tijd vergen dan vier
of vijf. ook al blijft het aantal
vragen gelijk. Je moet nu voor
Dagboek van een
examenkandidaat
door André Berends
elke zes (i tien vragen weer ccn
nieuwe tekst lezen.
Bovendien heb lk de indriik dat de
teksten niet korter waren dan vo
rige jaren. Maar, zoals gezegd, we
kwamen niet in tijdnood Voor dit
examen heb ik vrij veel geoefend
want Engels is mijn slechtste vak
We hadden een boekje met daarin
alle examens van de afgelopen ja
ren met de goede antwoorden en
de uitwerkingen Dat hele boekje
heb ik doorgeworsteld en ik denk
dat ik daar toch wel wat aan ge
had heb. Ook heb ik een aantal
woorden uit mijn hoofd geleerd,
maar of dat nu zoveel effect op
mijn cijfer heeft betwijfel ik Bo
vendien ben ik het merendeel van
die woorden over een maand weer
vergeten.
Je krijgt op zo'n examen een spe
ciaal antwoordenblad dat zo de
computer in kan die hot corri
geert. Je moest het met een pot
lood met de hardheid B Invullen
maar het lijkt me toch sterk dat
met een andere hardheid het corri
geren helemaal mis zou gaan Het
komt me wat overdreven voor
Zo'n potlood wordt door de school
verstrekt en je krijgt er nog een
speciaal vlakgom bij Dat cr van
daag geen examens zijn spreekt
vanzelf maar morgen zijn er ook
geen examens Dan Is het een na
tionale feestdag op de Antillen en
omdat zij dezelfde opgaven heb
ben als wij vinden er morgen geen
examens plaats WIJ hebben dus
mooi twee dagen de tijd om eens
flink te leren Het eerstvolgende
examen voor mij is vrijdagmid
dag Frans Vrijdagmorgen moe
ten de mensen scheikunde exa
men doen maar dat vak heb ik
niet Rest mij nog leerlingen veel
succes te wensen met dat schel
kunde examen Sommigen In mijn
klas zoggen dat succes hard nodig
te hebben.
