M-19 na gijzeling in Bogota: We komen terug Ovedracht lichamen Amerikanen aan neutrale instanties Vluchtelingen uit Cuba in zwaar weer 'Communistische top verdeeld' af V. !S Kritiek van kerken op regering Suriname Vance rustbrenger in Carters beleid Warren Christopher op dezelfde lijn AartsbÈschop Capucci naar Iran Mugabe: campagne tegen misdaad Gevangenen weer gepakt in Italië DINSDAG 29 A3IL 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET TEHERAN Reuter, UPI, AFP, AP) De Iraanse president Bani-Sadr fceft gisteren bekend gemaakt dat de lichamen van de Arrrikanen, die zijn omgekomen bij de mislukte „bevrijdingictie" van vorige week zullen worden overgedra gen aan neirale instanties als het Vaticaan, het Internationa le Rode Kris en de Zwitserse regering. Dit om te voorkomen dat de Amékanen de overdracht zullen gebruiken voor „anti- Iraanse proaganda-doeleinden." De katholiekaartsbisschop Hilarion Capucci, die e afgelopen maanden al enkele maiden in Teheran is ge weest voor oimoetingen met de vijf tig gegijzelch is gisteravond laat vanuit Rommaar Iran vertrokken. Naar verluidsullen de Iraanse auto- rietiten de li,en van de Amerikanen aan hem ovdragen. Dat zal gebeu ren in het ndisch-gerechtelijke in stituut in ddraanse hoofdstad. De eerste g>ep Amerikaanse gijze laars, die uitie Amerikaanse ambas sade in Tetran is weggehaald, is gisteren orxirgebracht in het voor malige Amukaanse consulaat in Ta briz, in hetroordwesten van Iran. In een vanultlabriz door de militanten uitgeven ommunique verklaarden sij dat „pdurende de afgelopen 48 uur een aital van de gijzelaars 'on der strere veiligheidsmaatregelen' naar Tatiz waren overgebracht". Eerder hflden de militanten in een door de aanse radio uitgezonden verklarini gezegd dat de vertegen- woordigevan ayatollah Khomeini in Tabriz hu het gebouw van het voor malige merikaanse consulaat in handen bd gegeven. Volgens jn verklaring van de „Isla mitische studenten", die eveneens door de leanse radio werd uitgezon den, is oaeen „deel van de gijzelaars ivergebr^ot naar de steden Yazd, sphahan, ïn Nadjafabad". Dit om steui ANEN iensda hen „in veiligheid te brengen en be schikbaar te houden voor een eventu ele berechting". Tabriz is de op vier na grootste stad van Iran en telt 600.000 inwoners. De stad ligt 500 kilometer ten noordwes ten van Teheran. Een tweede groep gijzelaars zou naar de heilige stad Qom worden gebracht, zo kondigden de bezetters aan. Onduidelijk was of dat al was gebeurd of nog moest gebeuren. President Banisadr heeft het afgelo pen weekeinde verklaard dat het ra darsysteem van zijn land zou worden veranderd. De Amerikanen zijn op de hoogte van de hiaten in ons systeem, aldus de Iraanse president. „We moe ten deze hiaten opvullen." President Carter heeft gisteren een bezoek gebracht aan de gewonden van de actie in de Iraanse woestijn. Die gewonden worden verpleegd in San Antonio in Texas. Het was voor het eerst sinds het uitbreken van de Iraanse crisis dat de president Was hington verliet. Bij een serie bomaanslagen in Te heran zijn gisteren vier personen ge dood en minstens 35 gewond. Volgens de Iraanse radio en politie zijn er in het centrum van Teheran vier bom men ontploft en werden er twee tijdig onschadelijk gemaakt. In zijn jngste schrijven stelt het ~!CK dat r zo snel mogelijk gestreefd moet woien naar een situatie waarin het legeneen politieke en juridische rol meer .peelt. Het CCK verzet zich nadrukkiijk tegen de huidige pers- :ensuur. Vrijheii betekent niet slechts vrij- ïeid vargeweten en van geloofsover- ;uiging. hoe belangrijk deze ook is. Vrijheid betekent eveneens de vrij- leid vai zonder censuur, en onge- traft, «er de visie en het beleid van le ovrfieid en de staatsinstellingen ijn crdeel te geven, ook wanneer blijkt dat men deze visie en lit b<eid verwerpt", aldus de brief. zri schrijven betuigt het comité nsteaming met het onderzoek naar ornptie tijdens het vorige bewind. Iet 'CK stelt echter met nadruk dat elales bij het huidige bewind geen eda mogen zijn tot vrijwaring voor enlergelijk onderzoek. Geoeld wordt hier o.a. op mr Eddy prima, van wie beweerd wordt dat j zich tijdens het eerste kabinet r)n een corruptie heeft schuldig naikt. Het CCK is van mening dat Ie miitaire ingreep mogelij khc' daarut lit bie Carlos Yanez werd geboren aan boord van een van de Cubaanse schepen met vluchtelingen, die veilig de Amerikaanse kust wisten te bereiken. Van een:orrespondent PARAMARIBO Het comité christelijke kerken in Surina- ne heef in een herderlijk schrijven kritische geluiden laten loren oer de huidige situatie in Suriname. Het CCK, waarin üle chritelijke kerken in Suriname zitting hebben, geniet een jroot gzag. Het heeft zich tijdens het bewind van Arron i meerder malen kritisch uitgelaten over het gevoerde beleid. heeft geschapen tot verbeteringen op sociaal, economisch en politiek ter rein en een halt heeft toegeroepen aan de verwording van de parlemen taire democratie. Voorwaarde Voorwaarde voor verbetering is wel, volgens het CCK, dat de democratie niet ingeperkt maar uitgebreid wordt. Het comité acht internationale mach ten mede verantwoordelijk voor de slechte economische situatie van Su riname. Daarbij wordt met name ge wezen op de kwalijke rol van de mul tinationals. De nationale militaire raad heeft vooralsnog geen commentaar op het schrijven van het Comité Christelijke Kerken. Inmiddels hebben de militai ren ex-premier Arron weer overge bracht naar de Memre Boekoekazer- ne. Dit in verband met de 200 tot 400 miljoen meeropbrengst aan heffingen op de winning van bauxiet. Arron heeft het parlement nooit willen in lichten over de besteding van deze gelden. Hij moet nu alsnog de beste ding van deze meeropbrengst verant woorden. SALISBURY (AP) De premier van Zimbabwe, Mugabe, heeft een anti misdaad campagne aangekondigd. Sinds hij twee weken geleden aan de macht kwam is de wetteloosheid in het land toegenomen. Ontvoeringen, gewapende overvallen en schietpar tijen zijn aan de orde van de dag. De politie heeft het aantal patrouilles meer dan verdubbeld. MILAAN (AFP, UPI) Tien van de vijftien gevangenen die waren ont- snapt uit de gevangenis San Vittore in Milaan zijn weer opgepakt. Onder hen zijn Corrado Alunni, die ervan verdacht wordt betrokken te zijn ge weest bij de moord op oud-premier Aldo Moro, en Renato Vallanzasca die van verschillende terreurdaden UlttOCht wordt beschuldigd. Na de middag maaltijd trokken zij pistolen, die de gevangenis moeten zijn binnenge smokkeld. HAVANA, MIAMI (AFP, AP, Reuter, UPI) Honderden Cubaanse vluchtelingen zijn waarschijnlijk tijdens zwaar weer verdronken. Een storm geselde de vloot die vanaf Cuba koers had gezet naar de Amerikaanse kust. De Amerikaanse kustwacht heeft meer dan twintig mensen uit zee op gevist. Zondagavond ving zij de eer ste noodsignalen op. Onder meer een visserschip met meer dan 200 vluch telingen aan boord liet weten in nood te verkeren. Sindsdien is niets meer van het schip vernomen. Wel is van uit de lucht door helikopters een groot op zijn kop drijvend vaartuig waargenomen. Behalve dit grote vis serschip zouden nog zeker tien klei nere boten zijn omgeslagen in de storm, die snelheden tot 140 kilome ter per uur bereikte. De kustwacht had weinig vertrouwen in de stuur manskunst van de Cubanen. „De meesten weten nog niet eens de boeg van de achtersteven te onder scheiden." De uittocht van de Cubanen begon na het paasweekeinde. Met Pasen wa ren duizenden Cubanen samenge stroomd op het terrein van de Peru aanse ambassade in Havana om asiel te krijgen. Toen president Castro had laten weten dat iedereen die dat wil de Cuba mocht verlaten, kwam de exodus op gang. De vluchtelingen worden uitgehoond door de achter blijvers, en uitgemaakt voor „verra-. ders". Ondanks het slechte weer zijn de afgelopen dagen nog eens 650 mensen aangekomen in de Amerikaanse staat Florida. In totaal zijn er de laatste tijd meer dan 3500 Cubanen aangekomen in de Verenigde Staten. Voor een deel worden zij overgevaren door ballingen, die al eerder hun heil zochten in de VS en hun landgenoten in Cubaanse wateren oppikken. De Verenigde Staten hebben laten weten dat zij de immigratiewetgeving willen aanscherpen om een verdere.toevloed te voorkomen. De Cubaanse gemeen schap in het land heeft daarop woe dend gereageerd. PARIJS (AFP, Reuter) De communistische wereld is zo verdeeld dat zij er onmogelijk Jn kan slagen een gezamenlijke strategie op te stellen. Zelfs de partijen die deelnemen aan de communistische conferentie in Parijs zijn het onderling niet eens. De tweede man van de Franse com munistische partij, de „stalinist" Ro land Leroy, schrijft dat in het partij blad l'Humanité. Negen communisti sche partijen, waaronder die van Ita lië, Spanje, Joegoslavië en Roemenië, zijn in Parijs niet op komen dagen. Zij liggen overhoop met de Sowjet- Unie, met als laatste aanleiding de Russische inval in het niet-gebonden land Afghanistan. Ook de Nederland se communisten zijn thuisgebleven. Het bezwaar van de Italiaanse com munisten tegen „Parijs" is bovendien dat andere nlet-communistische link se partijen niet zijn uitgenodigd. Ook de Spaanse communistische partij ziet in de conferentie in deze vorm een hinderpaal voor samenwerking tussen communisten en sociaal-de mocraten in West-Europa. Volgens de Russische afgevaardigde Boris Pono- marew is de conferentie in Parijs niet de geschikte plaats om over de inva sie in Afghanistan te praten. Het is de plicht van de communistische partij en, aldus de Rus, zich te verzetten tegen de Amerikaanse plannen nieu we raketten in West-Europa te instal leren en een nieuwe ronde ln de wa penwedloop te voorkomen. Ponoma- rew week af van zijn tevoren versprei de tekst, toen hij zei dat de Ameri kaanse actie in Iran een nieuw bewijs is van het gebrek aan verantwoorde lijkheidszin en het avonturisme van de VS. De Franse communistenleider George Marchais deed het voorko men alsof het wegblijven van veel communistische partijen hem goed uitkomt. Volgens hem was eenstem migheid volstrekt uitgesloten als ie dereen aanwezig was geweest. Blij kens de uitlatingen van zijn „tweede man" Leroy is het echter helemaal nog niet zo zeker dat er in Parijs volledige eensgezindheid zal bestaan. door Bert van Panhuis „Hij is geen man die kibbelt en schreeuwt om iets duidelijk te maken. Maar duidelijk is hij wel". Dat zei jaren geleden een vriend van Cyrus Vance. Hoe waar die beschrijving nog steeds is heeft de Amerikaanse presi dent Jimmy Carter vorige week gemerkt toen zijn minis ter van buitenlandse zaken meedeelde in het publiek niet langer een beleid te willen verdedigen dat niet het zijne was. En daarom nam hij ontslag. Met de 63-jarige Cyrus Robert Vance verliest de president een van de meest gerespecteerde poli tici die Amerika de afgelopen twintig jaar heeft voortgebracht. Voor honderd procent afkomstig uit het Oostkust-establishment, opgeleid aan de universiteiten van Kent en Yale en tot zijn politieke carrière werkzaam bij het geren ommeerde advocatenkantoor Simpson Thacher and Bartlett. Toen Carter in december Vance' benoeming tot minister bekend maakte was iederen het er over eens dat de nieuwe man in het Witte Huis nauwelijks iemand had kunnen vinden die in optreden meer afstak tegen de gaande ster ..dear Henry" Kissinger. Waar Kis singer de man was van de grootste operaties, een liefhebber van het spektakel en een „Einzelgönger", daar was Vance de rustige bemid delaar, de man van de bedachtza me diplomatie, die graag in team verband werkt. Cyrus Vance was ervaren in de Washingtonse regeringskringen. Hij onderhandelde in de Domini caanse Republiek, in Vietnam en op Cyprus, taken waarmee hij veel waardering en respect verwierf. Lyndon B. Johnson haalde hem als onderminister van defensie in zijn ploeg. Zijn bezorgdheid over de mensen rechten en de bewapeningswed loop maakten hem in 1977 een goede partner van Jimmy Carter, die op dezelfde lijn zat. De afgelo pen maanden hebben de ontwik kelingen in de Verenigde Naties Vance nam de verantwoordelijk heid op zich van het stemfiasco over de Israëlresolutie in de Veilig heidsraad en rond Iran en Af ghanistan veel glans van zijn werk weggenomen, Ondanks dat kan worden gesteld dat Vance in zijn 39 maanden op het State Depart ment veel heeft bereikt. Het SALT-2-akkoord over de we derzijdse beperking van de strate gische kernwapens tussen Ameri ka en de Sowjet-Unie is volgens de afgetreden bewindsman het groot ste succes van de regering-Carter. Als de crises ln Iran en Afghanis tan er niet tussen waren gekomen zou de ratificering van het verdrag door de Senaat het opmerkelijk ste wapenfeit zijn geworden. Ook in het weer op gang brengen van het muurvast gelopen Mldden- Oostenoverleg heeft Vance pre mier Menachem Begin van Israël heeft dat destijds nog eens be drukt een grote rol gespeelt.. In West-Europa was men vooral ingenomen met zijn diplomatieke aanpak van de internationale pro blemen. die wonderwel paste bij de Britse. Duitse en Franse opvat tingen van „kalm aan dan breekt het lijntje niet." Vandaar ook de uitgesproken spijt die men in Eu ropa heeft over Vance's vertrek. Maar het viel de minister de laat ste maanden steeds moeilijker Carter af te houden van harde maatregelen inzake Iran en ln mindere mate Afghanistan De operatie „Redding-gijzelaars" heeft hij niet meer voor zijn reke ning kunnen en willen nemen. Warren Christopher, de 54- jarige jurist uit Los Ange les die als waarnemend mi nister van buitenlandse za ken optreedt tot Jimmy Carter de nieuwe man heeft aangewezen, verschilt in opvattingen nauwelijks van zijn oude baas Cyrus Vance. HIJ heeft veelal ln de schaduw van Vance en Carter gewerkt en geldt ais een doorzetter, die het spel steeds eerlijk speelt. Christopher is van grote waarde geweest als voorbereider van het Amerikaanse beleid. Hij was het die voor Vance meningen peilde; de reizen die Kissinger in het ver leden „privé" maakte. Dat bete kent dat Christopher zeker net zo vaak met moeilijke klussen te ma ken kreeg als Vance zelf. Vandaar dat hij in de markt was en is voor de opvolging van Vance, die al eerder had verklaard na een eventuele herverkiezing van Car ter geen nieuwe ambtstermijn als minister te ambiëren. Het terrein waarop Christopher zich tot nu toe heeft bewogen is moeilijk. Hij moest de Senaat langzaam leren wennen aan de overdracht van het Panamaka naal en peilde de Europese bondgenoten over de steun aan het Amerikaanse Iran- en Afgha- Warren Christopher, nistanbeleid. Evenals Vance ln het verleden hield de nieuwe waarne mer zich bezig met de kwestie- Cyprus en de situatie in zuidoost- Azië, met name de positie van de vluchtelingen. Als voornaamste „eigen taak" heeft Vance Chris topher laten werken aan de kwes ties, die de mensenrechten be troffen. Als er tenslotte één verschil met Vance Is dan betreft dat de pre sentatie van zijn eigen persoon. Waar Vance altijd wat verlegen en onbeholpen ls geweest daar geldt de tengere Christopher als iemand die soepel en vol zelfvertrouwen optreedt. foor Wm Jansen Ifèt eei losgeld van vijf miljoen gulden, maar zonder hun gevangen lamerden kwamen de bezetters van de Dominicaanse ambassade in folomüa zondagavond aan in Cuba. President Turbay van Colombia scho wt de vreedzame beëindiging van de bezetting als een persoon lijke oerwinning. De overeengekomen controle op de naleving van de enseiechten zal hem echter een doom ln het oog zijn. ■iet allen president Julio Turbay Ayala ■as Uveden over de afloop van wat hij |oemce„de ernstigste diplomatieke gijze- j ir ce wereld". Ook de zestien bezetters Jan d- fuerrillabeweging van de negentien- Ie apii, kortweg M-19. zeiden tijdens hun ntvagst in Havana met de gijzeling te (ebbn bereikt waarvoor men streed. 'ochls aan hun aanvankelijke eisen lang iet oldaan. Toen zeventien leden van M- |9 o 27 februari de ambassade van de üormicaanse Republiek hadden bestormd 4jdas een receptie, hadden ze heel wat neeiin het hoofd. Voor de vrijlating van iet éplomatleke corps in Bogota eisten zij !en Isgeld van honderd miljoen gulden, de Tijliing van 311 gevangenen en de publi- )ati! van een manifest in een groot aantal anen over de hele wereld. mensenrechten van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) uitkomst in deze impasse. De commissie zal toezien op een eerlijke berechting van de leden van M- 19, die worden verdacht van guerrillaactivi teiten. En dat betekent, aldus de bezetters, dat de gevangenen wel zullen worden vrij gelaten. Winstpunt E>e latste eis lieten ze al spoedig vallen, imdt de toegestroomde wereldpers reeds __uim aandacht aan het gebeuren gaf. Met I*Je gvangenen lag het moeilijker. De rege- wMAng :erklaarde dat onder elke omstandlg- rq leid het recht zijn beloop moet hebben" en Jlat dus geen sprake kon zijn van vrijla- Ing./an de andere kant dreigden de bezet- irs km diplomatieke gijzelaars te execute- n is niet aan deze eis tegemoet werd """^iteirdeiijk bood de commissie voor de '-*! De Colombiaanse regering zal nu wat beter moeten letten op de naleving van de men senrechten, wil zij geloofwaardig zijn tegen over de rest van de wereld. En dat is voor de bevolking van het land een winstpunt. Want Colombia, dat officieel te boek staat als een van de weinige democratieën in Latijns-Amerika, glijdt de laatste Jaren snel af naar een dictatuur. Sinds Turbay ander half Jaar geleden tot president werd geko zen. zijn de vrijheden ln het land sterk beknot. Binnen een maand na zijn installa tie kondigde de president een veiligheids statuut af. waardoor heh leger verregaande bevoegdheden kreeg. Dat was volgens de president nodig om het toenemende straat geweld de kop in te drukken. Inplaats van de gewelddadige cocalneben- des en de wijdverspreide onderwereld aan te pakken, concentreerde het leger zich op ..subversleven", die er op uit zouden zijn de maatschappij te veranderen. De groeiende 33* I Diego Asencio, de Amerikaanse ambassadeur, is na twee maanden weer vrij. Bijna had hij de guerrillastrijders van M-19 (links) „bekeerd tot het kapita lisme". sociale onrust in de krottenwijken rond de grote steden en op het platteland had ook al voordat Turbay president werd geleid tot geruchten over een militaire staatsgreep. Vanuit het leger kwam steeds vaker de beschuldiging dat het land onder een bur gerpresident te veel verzwakte. Boeren Eind 1977 bereikten de tot dan toe hopeloos voegdheid hiertegen hard op te treden. De gevangenisstraffen voor dit vergrijp zijn aanzienlijk opgetrokken en bestaande re gionale instellingen, zoals de Regionale Raad voor de Cauca-indlanen, werden bul ten de wet gesteld. Het velllgheidsstatuut verbiedt stakingen en het leger heeft dan ook een groot aantal vakbondsleiders gear resteerd. Door dit statuut is het eigenlijk de minister van defensie, generaal Camacho Leyva, die de dienst uitmaakt in Colombia. Het parle ment heeft daarbij weinig bevoegdheden overgehouden. De bezetters reageerden dan ook schamper op de oproep die president Turbay deed ln het bijzijn van de wereld pers om de guerrilla te verrullen voor „wet telijke oppositiemethoden. „Wij komen terug", beloofden de leden van M-19 vanuit Havana. Ze lieten er echter geen misverstand over bestaan dat die te rugkeer illegaal en in alle stilte zou geschie den. Met als doel: de hervatting van de guerrilla met behulp van de wapens, die met de vijf miljoen gulden losgeld zijn aan geschaft. Wapen verdeelde vakbonden overeenstemming over een gezamenlijk beleid. En op het platteland zagen de kleine boeren zich ge dwongen land van grootgrondbezitters te bezetten, nadat de regering ln 1970 het lopende programma voor de landverdellng voortijdig had afgebroken. De eerste Jaren hierna werd het bezetten van land stilzwijgend toegestaan, maar het veiligheidsstatuut geeft het leger nu de be Aan wapens had M-19 toch al geen gebrek. De beweging, die in 1970 werd opgericht uit onvrede met de manier waarop toen na de verkiezingen de stemmen werden geteld, kwam anderhalf Jaar geleden pas echt ln het nieuws door een spectaculaire wapen roof, waarbij honderden geweren door een ondergrondse tunnel uit een militaire op slagplaats werden gesmokkeld. Het steeds hardere optreden van het leger betekende ook toenemende activiteiten van de drie guerrillabewegingen in Colombia. M-19 ls daarvan politiek gezien de meest gematigde. De FARC (Gewapende revolutionaire legers) staat bekend als aan hanger van Moskou en het ELN (Leger van de nationale bevrijding) ls een door Intellec tuelen opgerichte beweging die sterk op Cuba is gericht. M-19 lijkt zich nu te profileren als een linkse guerrillabeweging op katholieke grondslag. Hoe sterk dit laatste meespeelt blijkt uit de verklaringen van de gegijzelde diplomaten die de afloop van de gijzeling beschreven Alle gijzelaars moesten zich verzamelen in een grote kamer, waarna de pauselijke nun tius de opdracht kreeg ter plekke een mis te lezen. Na afloop verzochten de guerrilleros de gijzelaars een minuut stilte ln acht te nemen voor de kameraad van M-19. die bij de aanval op de ambassade om het leven was gekomen. Pas daarna kon de tocht naar het vliegtuig beginnen. In Cuba aangekomen omschreven de bezet ters de koers van M-19 als „nationalistisch, het katholicisme aanhangend en met geloof in de marxistisch-lenlnlstische dialectiek". De Amerikaanse ambassadeur. Dlego Asen cio. verklaarde na zijn vrijlating echter niet de indruk te hebben dat de bezetters erg vast ln de leer zijn. „Als de gijzeling nog een paar dagen had geduurd, had lk ze allemaal omgepraat tot kapitalisten", was zijn oor deel over de ideologie van de bezetters Wat de Ideologie ook ls, met de gijzelingsac tie heeft M-19 ln leder geval veel aanhang ln eigen land gewonnen. En dat zou wel eens kunnen betekenen dat Colombia een ge welddadige toekomst tegemoet gaat. Want voor het leger ls deze actie het bewijs dat er nog harder opgetreden dient te worden te gen de subversie. Zodra de Internationale waarnemers van de OA8 zijn vertrokken zaJ het leger iedere kans aangrijpen om genoeg doening te krijgen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7