geeft McDonalds
n openbare berisping
Pais en Almelo op één lijn
Examentijd lijkt
op een wedloop
met hindernissén
Kritiek op abortusvoorstel
en uitspraak kabinet
ïr gebruik foetussen
'Voordat we staken moet
er heel wat gebeuren'
Ook vloeibaar aardgas uit Nigeria
bond
wist niet van verkoop
roersbonden:
ies in haven
uitgesloten
^Qrzoek in ziekenhuis Leiden
Van der Meulen, CNV:
flSDAG 23 APRIL 1980
TROUW/KWARTET
tze parlementsredactie
HAAG Niet alleen
iar aardgas (LNG) uit Algerije
ook uit Nigeria moet in de
i ^ven worden aangevoerd. Dat
I pvatting van minister Van Aar-
li (economische zaken), die op
fcit staat een contract tussen de
ie en de Nigeriaanse onderne-
Ponny Lng Limited goed te
De bewindsman gaat ervan
uit dat de Gasunie met kracht zal langs gesloten overeenkomst tussen Dg prijS is, in de ogen van de minister
streven naar aanlanding in de Eems- Europese gas-importeurs, waaronder aan de hoge kant". Maar hij is toch
haven. de Gasunie, en de Nigerianen. Het is van plan het sein voor de Gasunie op
Van Aardenne heeft de Kamercom- de bedoeling dat Nederland jaarlijks groen te zetten, „omdat de import
missie voor economische zaken giste- een miljard kubieke meter aardgas past in het door de regering gevoerde
ren schriftelijk ingelicht over een on- afneemt, gedurende twintig jaar. actieve gaslnkoopbeleld en het stre
ven om niet van een land afhankelijk
te zijn". De moeilijkheden met de
Algerijnse leverancier Sonatrach
hebben dat streven een nieuwe im
puls gegeven. De minister verwacht
overigens dat de prijs van het Nigeri
aanse gas de marktwaarde van het
aardgas in Nederland wel zal „weer
spiegelen".
Verwacht wordt, dat in de zomer van
1984 de eerste LNG-tanker uit Nigeria
de Eemshaven zal binnenvaren.
arVnze sociaal-economische redactie
„xHAAG De Nederlandse tak van het Amerikaanse
J Hn McDonalds heeft een 'openbare berisping' gekregen
4. p Sociaal-Economische Raad, (SER). MCDonalds heeft
lO|e tweede keer binnen enkele maanden de fusieregels
ARNHEM (ANP) Er
zijn plannen om het
overschot aan voorna
melijk witte neus
hoorns in de Nederland
se dierenparken terug
te brengen naar Afrika.
Dit maakte dierentuin-
directeur Van Hooff
van het Burgers dieren
park in Arnhem in Rhe-
nen bekend tijdens een
persconferentie, waar
een campagne van de
tien Nederlandse die
rentuinen werd gelan-
Overschot witte
neushoorns
naar Afrika
ceerd om weer publiek
in de parken te krijgen.
Van Hooff kon nog niet
zeggen om welke aan
tallen het gaat en het
zal volgens hem ook
nog wel enkele Jaren
duren voordat de eerste
neushoorns daadwerke
lijk naar hun „vader
land" terugkeren. Het is
uitdrukkelijk niet de
bedoeling om de kolos
sale dieren in de vrije
natuur los te laten. De
gedachten gaan in eer
ste instantie uit naar de
nationale wildparken in
Afrika. De plannen,
waarover onder meer
met stamboekorganisa
ties op internationaal
niveau overleg plaats
vindt. sluiten recht
streeks aan bij de vorig
Jaar door het Wereldna-
tuurfonds begonnen ac
tie 'Red de neushoorn'.
eri
SER overtreden, nu met de verkoop van een restau-
|Een openbare berisping is de zwaarste straf die de
ommissie van de SER kan opleggen. De afgelopen tien
dat de fusieregels bestaan, is slechts enkele keren een
dng uitgesproken.
ilds een netwerk van res-
s voor eenvoudige maaltijden
:ks is het laatste Jaar al
in het nieuws geweest door
'an werkende jongeren. Hun-
jiiging was dat McDonalds de
nimumloon ontduikt door
ilienend personeel van de res-
6 te lage lonen te betalen,
eregels schrijven voor dat be
de betrokken vakbonden
inlichten op het moment dat
■^partners denken dat ze het
js zullen worden. De definltie-
j p mag vervolgens pas door-
I inneer de bonden gelegenheid
gehad hun oordeel erover te
raak
epalingen zijn door McDoalds
len bij de verkoop, in decem-
n een Utrechts McDonalds-
int aan de heer J. Kooy. De
(RDAM (ANP) De vervoers-
[fnv achten de mogelijkheid
gesloten dat de havenarbei-
§LIËxotterdam op een grote leden-
imanfinz zondag 11 mei voor ac-
hictn Pleiten- nu in het voorlopi-
sïtaat van de CAO-onderhan-
groeu met de werkgevers weinig of
0 terug te vinden van de oor-
^Wijke eisen van de vervoers-
rief aan de leden in de haven,
CAO-situatie uiteen wordt
écrphrijft het Centraal bedrijfs-
'qI enestuur haven van de ver
ijlden dat de onderhande-
^fegatie nog steeds vasthoudt
g oorspronkelijke eisep, maar
werkgevers in verband met de
Itregel geen toezeggingen wil-
enmaf-
1laraN—
bonden kregen 26 november te horen
dat een verkoop op handen was, en
maakten een afspraak voor 6 decem
ber om meer erover te horen. Toen de
bonden die dag 's middags bij McDo
nalds arriveerden, kregen ze te horen
dat Juist die ochtend de verkoop via
de notaris was afgewikkeld. Boven
dien bleek de fusiecommissie bij na
der onderzoek, dat op 26 november de
verkoop al definitief was afgespro
ken, en dat mag niet zo lang de bon
den nog niet zijn ingelicht.
Daar komt bij dat McDonalds drie
maanden eerder het ook al met de
fusiecommissie van de SER aan de
stok had gehad. Toen ging het om de
aankoop van een Amsterdams res
taurant, waarover de vakbonden niet
waren ingelicht. Op 18 november nog
had McDonalds de SER-commlssie
beterschap beloofd, en die commissie
maakte daarvan melding in haar rap
portje van 29 november, niet wetend
dat op dat eigenste moment McDo
nalds al in recidive was gevallen. Dat
was voor de commissie dan ook reden
om nu de zwaarste straf uit te delen,
een 'openbare berisping'.
Van onze onderwijsredactle
ARNHEM De eindexamenperiode lijkt dit jaar veel op
een wedloop met hindernissen. Behalve twee weekends
vallen er ook drie extra vrije dagen in: de koninginnedag,
de dag van de arbeid en de bevrijdingsdag. Voor de
kandidaten heeft dat wel het voordeel, dat ze tussendoor
wat meer tijd hebben om hun boeken nog eens in te zien.
Het eerste deel van het examen, het
door de eigen leraren afgenomen
'schoolonderzoek, is inmiddels ach
ter de rug. Het eindcijfer komt tot
stand door de resultaten van
schoolonderzoek en centraal schrif
telijke examen bij elkaar op te tel
len en vervolgens door twee te
delen.
Een groot deel van de opgaven
heeft de vorm van een meerkeuze-
toets, waarbij de leerling uit ver
schillende mogelijkheden het goede
antwoord moet kiezen. Daarnaast
zijn er ook opgaven met open vra
gen. Alle opgaven worden vastge
steld door centrale examencommis
sies. Deze zijn ook verantwoordelijk
voor de vaststelling van de beoorde
lingsnormen.
Het Centraal Instituut voor Toets
ontwikkeling (Cito) is nauw betrok
ken bij de vervaardiging en met
name de meerkeuzetoetsen. De cor
rectie daarvan geschiedt machi
naal. De computers van het Cito
hebben zestien dagen en nachten
nodig om de meer dan 750.000 ant
woordbladen na te kijken. Elk ant
woordblad waarop onduidelijkhe
den voorkomen wordt door de lees-
apparatuur geweigerd en moet af
zonderlijk bekeken worden.
De beoordelingsnormen staan niet
bij voorbaat vast. Er wordt reke
ning gehouden met de zwaarte van
het werk. Als blijkt dat leerlingen
met bepaalde onderdelen erg veel
moeite hadden, kan de beoordeling
iets soepeler uitvallen. Volgens het
Cito krijg je daarvan pas een goed
beeld als alle opgaven binnen zijn.
Het komt regelmatig voor dat lera
ren of leerlingen zeggen dat een
opgave zo moeilijk was. terwijl het
resultaat dan best meevalt. Het om
gekeerde komt natuurlijk ook voor.
De grootste aantallen examen
kandidaten die meerkeuzetoetsen
van het Cito krijgen voorgelegd zit
ten op scholen voor mavo, havo en
vwo. Voor het vak Engels krijgt de
computer meer dan 190.000 kandi
daten te verwerken. De aantallen
voor Duits (ruim 100.000) en Frans
(ruim 50.000) steken daar een beetje
schril bij af. Bij de vakken Spaans
en Russisch gaat het voorlopig nog
maar om een paar honderd enthou
siastelingen.
In het lager beroepsonderwijs
komt het Cito er alleen aan te pas
als de leerlingen een of meer vakken
op C-niveau doen. Frans komt hier
praktisch niet voor, Duits zeer zel
den. Engels wordt door 45.000 lbo-
leerlingen op C-niveau gedaan.
En voor het overige, ach. elk Jaar
zitten tienduizenden weer in de ze
nuwen en dat zal nu niet anders
zijn. Een van hen, André Berends,
leerling van het Cals-college in
Nieuwegeln, zal dit Jaar voor Trouw
een dagboek bijhouden. In de krant
van morgen staat de eerste afleve
ring.
André Berends doet examen vwo en
zijn pakket bestaat uit de vakken
Nederlands, Frans, Duits, Engels,
aardrijkskunde, geschiedenis en
economie I.
Een ongewoon gezicht op de Hofvijver in Den Haag: gisteren was er plotseling een zeilplank te zien.
Een 23-jarige kelner kon er zijn sport in alle rust, zonder gehinderd te worden door andere zeilplank
enthousiasten, bedrijven
Vervolg van pagina 1
WD, PvdA en D'66 hebben beide
wijzigingen op zich positief beoor
deeld. De oppositiepartijen behou
den evenwel onoverkomelijke bezwa
ren tegen de bedenkperiode. Zij zien
dit als betutteling van de vrouw.
Gezamenlijk
Voor de liberalen is na de uitleg van
de ministers komen vast te staan, dat
de vrouw beslist. Minister de Ruiter
benadrukte echter, dat het gaat om
een gezamenlijke beslissing van de
vrouw en de arts, waarbij de vrouw
„een belangrijke inbreng" heeft.
Positief waren ook de reacties op de
andere wijzigingen die de bewindslie
den voorstellen:
de arts moet uiterlijk na acht da
gen aan de vrouw laten weten of hij
aan een abortus wil meewerken.
de gegevens die bij een abortus
worden geregistreerd, mogen niet tot
individuele patiënten herleidbaar
zijn, dit om een volledige bescher
ming van de privacy van de vrouw te-
waarborgen.
De ministers dienden de wijzigingen
op hun voorstel gisteren bij de Twee
de Kamer in, te zamen met een uit
voerige beantwoording van de vragen
die vanuit de fracties waren gesteld.
Zij hebben hier ruim tien maanden
over gedaan.
Het ligt in de bedoeling nog voor de
zomervakantie over het voorstel een
debat te houden, maar het is niet
zeker of dit lukt. Het CDA heeft op
een spoedige behandeling aange
drongen.
ize parlementsredactie
JAAG De regering wil nog geen oordeel uitspreken Bedenkingen
i toelaatbaarheid van onderzoek waarbij gebruik wordt
kt van foetussen.
tnogelljk gebeuren nadat de
pidsraad advies heeft uitge-
C/er de vraag of het nodig is
erzoek van deze aard wette-
els op te stellen. Staatssecre-
Ier-Smit van volksgezond-
t dit geantwoord op vragen
inerleden van CDA en GPV
dergelijk onderzoek in het
Sch ziekenhuis in Leiden.
onderzoek werd gebruik ge-
an elf foetussen die beschik-
amen na abortus provocatus
Öememhovekliniek in Heem-
iel van het onderzoek was
I vinden om tot een vroegtij-
pekking te komen van bloe-
van de vrucht tijdens de
Ichap. Thans is het niet mo-
e ziekte tijdens de zwanger-
onderkennen. Volgens de
-etaris kan de preventief-ge-
Jlige waarde van een onder-
i Leiden, belangrijk worden
—fcrganger Hendriks heeft drie
len de gezondheidsraad ge
lvies uit te brengen over de
leid van een wettelijke re
it advies is nog niet gereed.
lng is niet bereid na le gaan
j het onderzoek in Leiden
ras van strafbare of onzorg-
dische handelingen. Vol-
ister De Ruiter van justitie
afrecht niet geschreven voor
Vallen.
De bewindsvrouwe zegt, dat in de
regel geen toestemming wordt ge
vraagd aan de moeders.
Op een vraag van de GPVer Ver-
brugh antwoordt mevrouw Veder, dat
levend ter wereld gekomen foetussen
na enige minuten geen tekenen van
leven meer vertonen. Het stoffelijk
overschot wordt doorgaans verbrand,
aldus de staatssecretaris.
Ondanks hun grote bedenkingen te
gen het kabinetsvoorstel hebben
PvdA en D'66 andermaal een besluit
over de indiening van een eigen inlti-
.atief-ontwerp opgeschort. Zij willen
opnieuw bekijken of het mogelijk is
het voorstel Ginjaar-De Ruiter vla
wijzigingsvoorstellen op hun lijn te
brengen.
De ministers hebben hun besluit, om
de huisarts bij de voorbereiding van
een abortus in te schakelen, genomen
op sterke aandrang van de Kamer.
Aanvankelijk kwam deze arts niet in
het stuk voor. Vrijwel alle fracties
vonden dat onbegrijpelijk. Ginjaar
en De Ruiter hebben de kritiek ter
harte genomen.
Zij menen, dat inschakeling van de
huisarts past in hun streven naar een
zo zorgvuldig mogelijke besluitvor
ming omtrent abortus. De vrouw zal
over 't algemeen met de huisarts ver
trouwelijker kunnen spreken dan
met een vreemde dokter. De huisarts
zal ook beter op de hoogte zijn met de
situatie en achtergronden van de
vrouw, waardoor het gesprek meer
inhoud kan krijgen, zeggen ze.
Zware kritiek van buitenaf is ook
aanleiding geweest voor de ministers
om het afbreken van „late" zwanger
schappen in klinieken toe te staan.
Aanvankelijk zou dit alleen in zieken
huizen mogen gebeuren. Na het ad
vies van medisch-deskundige zijde,
dat voor het verrichten van deze
abortussen grote medische vaardig
heid is vereist die Juist in gespeciali
seerde klinieken voorhanden is, zijn
zij overstag gegaan.
Een voorwaarde is wel, dat de kliniek
een juridische binding heeft met een
naburig ziekenhuis. De kliniek mag
alleen werken met een vergunning,
die wordt verstrekt wanneer de band
met het ziekenhuis bestaat.
Bezwaren
De bewindslieden menen, dat de be
zwaren tegen de registratie van be
paalde gegevens over
zwangerschapsafbrekingen onge
grond zijn. De nieuwe bepaling heb
ben zij opgenomen om onzekerheid
over aantasting van de privacy uit te
sluiten.
Zij verdedigen de registratie op grond
van hun standpunt, dat abortus zich
wezenlijk onderscheidt van andere
medische behandelingen. Volgens
hen rechtvaardigt dit ook, dat deze
ingreep wettelijk een uitzonderings
positie inneemt in vergelijking met
andere geneeskundige verrichtingen.
De bepaling dat een dokter uiterlijk
na acht dagen aan een vrouw moet
meedelen of hij wil meewerken aan
de abortus, is opgenomen om te voor
komen, dat een arts een patiënt onno
dig lang aan het lijntje houdt.
Het niet meedoen aan de FNV-actles
en het nee-zeggen tegen een loon
maatregel zijn voor het CNV princi
piële keuzes. „De christelijke vakbe
weging is vaak gedwongen om strijd
vaardig „nee" te zeggen als wij me-
De voorbereiding op de inhuldiging op 30 april begint zichtbaar te
worden in het Amsterdamse straatbeeld: de bankjes op de Dam zijn
al weggehaald. Hier zijn stratenmakers bezig de daardoor ontstane
gaten te dichten
Van onze sociaal-economische redactie
VEENENDAAL „Wie lid wordt van een christelijke vakor
ganisatie moet beseffen dat hij het niet gemakkelijk zal
hebben. Een christen-werknemer zal in deze maatschappij
kritisch bezig moeten zijn, lettend op anderen en in volle
verantwoordelijkheid. Die solidariteit en medeverantwoorde
lijkheid zetten het eigenbelang onder zware druk". Dat zei
CNV-voorzitter H. van der Meulen gisteren in een CNV-
bijeenkomst in Veenendaal.
nen dat mensen de dupe worden. En
dat wordt ons vaak niet in dank afge
nomen". aldus voorzitter van der
Meulen. Het CNV kan nee zeggen, zei
de CNV-voorman verder, als het van
mening is dat er echte onrechtvaar
digheden gebeuren. „Vandaar ook,
dat een christelijke vakbeweging het
stakingswapen erkent als een moge
lijkheid om foute situaties recht te
trekken. Er moet echter heel wat ge
beuren voor tot staking of werkon
derbreking besloten kan worden".
Staken is volgens van der Meulen een
middel, een wapen. Praten is belang
rijker. Over fundamentele zaken
moeten werkgevers, overheid en vak
beweging in gesprek blijven en moet
men elkaar confronteren. „Wij moe
ten naar een maatschappij, waarin
stakingswapens niet meer nodig zijn.
Een stakingscode is daarom heel be
langrijk". aldus de CNV-voorzitter.
Het CNV blijft bij de opvatting die
het in de Jaren dertig al hanteerde dat
„Aan elke staking, hoe rechtvaardig
ook, ernstige nadelen kleven. Verbit
tering bij patroons en arbeiders, eco
nomische verliezen, een ontregeld ge
zinsleden. onverdraagzaamheid en
vaak felle haat tussen stakers en
werkwilligen. Staken is een paarde-
middel. WIJ zouden de dag zegenen,
wanneer staking voor ons geen strijd
middel meer behoeft te zijn". Dat is,
aldus de CNV-voorzitter anno 1980
nog steeds onze opvatting.
arlijk
nUi
I Veder vindt het bezwaarlijk
:el te geven of onzorgvuldig
leid zolang er nog geen nor-
ivoor het beschikbaar stellen
en of foetaal materiaal
enschappelijk onderzoek.
staatssecretaris is in ons'
fel voor onderzoek als voor
lng van patiënten), reeds
Ébruik gemaakt van foetus-
etussen waren afkomstig
ïieken en ziekenhuizen.
Na de storm van het afgelopen weekeinde wordt er in de badplaatsen hard
gewerkt om de strandpaviljoens weer op te bouwen voor de zomer. De foto
laat herstelwerkzaamheden zien aan een windafzettlng bij een terrasje in
Zandvoort.
Van een onzer verslaggevers
ALMELO Voorkomen moet wor
den dat Jonge mensen, behorend tot
etnische minderheden in Nederland,
zich vreemdelingen gaan voelen in
twee culturen, namelijk die van het
land waar ze vandaan komen en die
van Nederland. Daarop wees minister
Pais (onderwijs), toen hij gisteren in
Almelo op werkbezoek was in ver
band met het onderwijs aan de cultu
rele minderheden.
Almelo, dat zich tot een kleine metro
pool heeft ontwikkeld, vierduizend
anderstaligen telt, hetgeen zesenhalf
procent van de totale bevolking is,
bleek aardig op één lijn te zitten met
het concept van de minister be
leidsplan „culturele minderheden in
het onderwijs". Pais op zijn beurt zei
veel waardering te hebben voor de
pioniersrol die Almelo in dit opzicht
vervult („het is exemplarisch voor
heel Nederland wat hier gebeurt").
Toch waren er, hoezeer het beleids
plan van minister Pais Almelo aan
spreekt. nog wel een paar verlangens.
Een daarvan is dat de lijnen van de
verschillende ministeries, die bij de
kwestie van de etnische minderheden
betrokken zijn, terwille van een goe
de coördinatie beter op elkaar zullen
worden afgestemd. Daarop wees bur
gemeester F. J. H. Schelders. En de
wethouder van onderwijs, de heer G.
8tuivenberg, zei dat de formele pro
cedures vaak te tijdrovend zijn. Voor
alle gemeenten met grote aantallen
anderstaligen, zou ruimte moeten
worden geschapen om in dwingende
situaties te kunnen handelen naar
bevind van zaken, ook al zou dat
soms voor uitlopen op de formeel
benodigde toestemmingen bete
kenen.
Cijfers
Met cijfers blijkt men telkens weer te
kunnen jongleren. Volgens het CBS
heeft Almelo 4,23 procent buitenlan
ders. De eigen rekenmeesters van
deze stad zijn echter ook eens aan het
cijferen gegaan, en zij kwamen op
zesenhalf procent. Hoe het zij, men is
het er wel over eens, dat Almelo per
centueel. na Rotterdam, de meeste
anderstaligen van Nederland heeft
De grootste groep bestaat uit Turken,
2634. Met aanzienlijk kleinere aantal
len volgen de Spanjaarden. Italianen,
Marokkanen. Verder zijn er dan nog
een kleine duizend Zuidmolukkers.
Surinamers, Antillianen en Oegan-
dezen.
Almelo heeft al een zevenjarige erva
ring met een aantal zaken, die in de
landelijke nota aan de orde worden
gesteld. Er is niet alleen respect voor
de culturele achtergrond van de gas
ten, tot uitdrukking gebracht in din
gen als het bouwen van een moskee,
allerlei bijeenkomsten met feestelijk
karakter, het stichten van een specia
le huisartsenpraktijk, en mogelijkhe
den voor taallessen aan buitenlan
ders, maar er kwamen ook werkgroe
pen ter begeleiding van geïntegreerd
'wonen. Bovendien startte er een initi
atiefgroep waarin naast het lokale
bestuur de culturele minderheden
vertegenwoordigd zijn, met als
belangrijkste doel te komen tot deel
name aan de plaatselijke democratie.
Probleem
Jaren geleden al heeft Almelo uit
eigen middelen Turkse leerkrachten
aangesteld, die de leerlingen les ge
ven in de eigen taal en de eigen cul
tuur. De buitenlanders werden in be
paalde woongebieden geconcen
treerd. Een ontwikkeling die op een
gegeven ogenblik als het ware tot een
omgekeerd probleem ging lelden. Zo
zitten er bijvoorbeeld op de Jan Ligt-
hartschool zelfs 425 Turkse leerlin
gen. Binnen één Jaar kwamen er, ei
genlijk onverwachts bijna honderd
bij. Zo'n nauwelijks voorspelbare
groei vraagt om een snel kunnen rea
geren van de nodige voorzieningen.
Almelo is. deelde wethouder Stuiven-
berg mee, thans bezig waar dat kan
met een geleidelijke vorm van de
concentratie. Bijzondere aandacht
moet ook geschonken worden aan het
handhaven van de kwaliteit van het
onderwijs aan de Nederlandse leerlin
gen Mot enige vrijmoedigheid vroeg
het Almelose gemeentebestuur, dat
zelf in de begroting geen ruimte meer
heeft, van Den Haag extra steun voor
de uitvoering van nieuwe projecten.
Minister Pais wees erop dat men in
Nederland tegen de kwestie van de
etnische minderheden veel te lang
heeft aangekeken als een voorbij
gaand verschijnsel. „Nederland is een
multl-culturele samenleving gewor
den en zal dat blijven." aldus de mi
nister Of de buitenlanders nog eens
terugkeren naar hun vaderland dan
wel hier blijven, ze zullen volgens
hem vreemd mogen staan noch te
genover de ene noch tegenover de
andere cultuur.
