Veizman wil intslag vragen "ia tv-gesprek A y ïchmidt buigt met tegenzin voor Carters eisen India krijgt meer burgers dan China Strijd in Beiroet laait op 'Top communisten zwaar overschat' smeer 'em! inister Israël: verkiezingen E' Haddad plundert post van Unifil Afghanistan heeft plan voor vrede MUSCADET prestatie van E p/federlander staatsgreep Shell X Portugees Alvaro Cunhal: Amnesty: Colombia martelt iek it ier en UDAG 18 APRIL 1980 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 iSHINGTON (Reuter, AP) Je wereldbevolking zal de jende twintig jaar met 1,7 miljard groeien. Azië t het grootste deel van >roei voor zijn rekening: in werelddeel zullen over itig jaar ruim één miljard ïsen meer wonen dan nu. is gisteren bekend gemaakt in de nige Staten door een bureau bevolkingsstatistieken, dat voor and heeft berekend hoe sterk de ilkingsgroei is en wat het maxi- aantal bewoners is dat een land thoretisch kan bereiken. Alles bij el kaar opgeteld zal de wereld dan maximaal een kleine tien miljard mensen kunnen bevatten, waarvan meer dan de helft in Azië zal wonen. De berekeningen zijn gebaseerd op de laatste gegevens van de Wereld bank. Die heeft berekend op welk moment de „vruchtbaarheid" in een, land is teruggelopen tot een gemid-' delde van twee kinderen per gezin. Op dat moment stabiliseert het aan tal inwoners of neemt zelfs iets af. uitgaande van deze gegevens komt het bureau tot de conclusie dat uit eindelijk India en niet China het meeste aantal inwoners zal tellen: miljard. Het maximum voor China wordt geschat op een tiende miljard- minder. Volgens het rapport daalt het aantal geboortes in sommige landen, maar komen er op dit moment toch nog elk jaar 74 miljoen mensen bij op de wereld. Meer dan negentig procent van die groei vindt plaats in de minst ontwikkelde landen. Voor Nederland, dat op dit moment 14,1 miljoen inwo ners telt, wordt het maximum ge schat op 15,8 miljoen mensen. Dit aantal zal even na het jaar 2000 wor den bereikt. fcUZALEM (Reuter, AP, AFP) De Israëlische minister defensie Ezer Weizman zal premier Begin zijn ontslag bieden zodra deze terug is uit Washington. Dat heeft een %te medewerker van de minister gezegd naar aanleiding de storm van protest na Weizmans uitspraak dat Begin rroegde verkiezingen moet uitschrijven. Ezer Weizman 511 realiseert zich dat hij een 1 prijs zal moeten betalen voor politieke denkbeelden en zal pm de komende dagen als de |ler terug is zijn ontslag aanbie- ildus de naaste medewerker te- let Britse persbureau Reuter. De ^ter van defensie wil de verkie- i eerder houden dan in het voor even november van het vol- [jaar omdat Israels politieke en ^mische problemen dat vragen, nan kiest partij voor Sadat en 1 zijn eigen premier als het gaat voorstellen voor Palestijns stuur in de Gazastrook vooraf iie op de westelijke Jordaanover. litlatingen in een vraaggesprek kjde tv hebben tot hevige protes- jgyjeleid. Twee invloedrijke mlnis- 23 3 lebben aangedrongen op het ig van Weizman. Eén van hen. 'fter David Levy van huisvesting, ian de sleutelfiguren in Begins Heroetpartij, waartoe ook Weiz- ;lf behoort zei dat de partij niet zal toezien hoe de minister aanvalt. „Hij moet weg", aldus En minister van financiën Jigal itz zei dat Weizman geen andere heeft dan af te treden. Vice- lier Simcha Ehrlich trachtte olie fe golven te gooien. „Weizman (aanblijven en Begin moet hem pitlatingen vergeven", stelde hij. iremier zelf heeft in Washington |aard pas na terugkeer en bestu- ng van de uitlatingen tot daden Tien overgaan. en de Amerikaanse president ly Carter hebben zich er gisteren •rplicht alles in het werk te om voor 26 mei een akkoord met Egypte te bereiken over Pales tijns zelfbestuur. Dat staat in een verklaring van het Witte Huis nadat beide regeringsleiders zes uur lang met elkaar hadden gesproken. Begin en Carter .zijn het ook al eens over verscheidene aspecten van de te vol gen procedure. De Israëlische pre mier accepteerde een Amerikaanse suggestie dat zaken die het dagelijk se leven van de Palestij nen raken, zoals het recht op water en grond en de nederzettingen van Israëliërs in aparte onderhandelingen aan de orde kunnen komen zodra er een algemeen akkoord is. Begin maakte duidelijk dat Israël alle voorstellen voor Arabische auto nomie voor oost-Jeruzalem afwijst. De stad zal altijd onder Joodse soeve reiniteit blijven, aldus de premier. „Jeruzalem is het hart van ons volk en zal dat blijven" zei Begin. In oost-Jeruzalem en de meeste plaatsen op de westelijke Jordaanoe- ver waren gisteren de meeste zaken en scholen gesloten uit protest tegen het gevangen houden van politieke gevangenen door de Israëliërs. Tot deze „dag van de Palestijnse geïnter neerde" was opgeroepen door de en kele maanden geleden gevormde na tionale leidingsraad van de Palestij- nen, die in de eerste plaats bestaat uit de burgemeesters van het gebied. De organisatie wordt nu door de Israë liërs geduld nadat zij eerst als „afde ling vande PLO" onwettig was geweest. SIDON (Reuter) De christelijke militie in Zuid-Libanon heeft gisteren een dorp beschoten en een waarne mingspost van de Verenigde Naties geplunderd. Dit hebben woordvoer ders van de Verenigde Naies meege deeld. De, leider van de christlijke militie, majoor Haddad, heeft de be woners van het dorp Al-Tiri bedreigd met nieuwe beschietingen. Haddad gaf de bevolking van Al-Tiri 24 uur de tijd om ervoor te zorgen dat de Ierse soldaten van de VN-vredes- macht (Unifil) vertrekken. Van de 100-duizend inwoners van Al-Tiri, dat in het door Unifil gecontroleerde ge bied ligt, zijn er nog 100 in het dorp aanwezig. Volgens sommige berich ten eiste Haddad voorts de lijken van twee Ieren of 40.000 Libanese ponden (ongeveer 25.000 gulden). Volgens een woordvoerder van de Verenigde Na ties is deze eis gesteld als compensa tie voor de dood van een lid van de militie tijdens gevechten bij Al-Tiri afgelopen weekeinde. - De geplunderde waarnemingspost ligt bij Marwahin aan de grens met Israël. Bij de plundering werden wa pens gebruikt. In Washington heeft de Israëlische minister-president Me- nachem Begin functionarissen van de Verenigde Staten verzekerd dat de christelijke militie in Zuid-Libanon de wegversperringen zal opheffen Deze waren opgericht om Unifil te hinderen bij de uitvoering van zijn taak. MOSKOU (Reuter AP. AFP) Het Afghaanse bewind heeft Iran en Pa kistan gevraagd met hem besprekin gen te beginnen over een plan van vijf punten voor vrede en veiligheid in het gebied. Dit heeft het Russische pers bureau Tass gemeld. In de Rhodesi- sche hoofdstad Salisbury, waar zij voor de viering van de onafhankelijk heidsfeesten zijn, zullen de leiders van India en Pakistan, Indira Gandhi en generaal Zia de komende dagen gaan praten over druk van New Delhi op Moskou om een einde te maken aan de Russische aanwezigheid in Afghanistan. Het vredesplan van het Afghaanse bewind van Babra Karmal is volgens Tass gepubliceerd ter gelegenheid van de tweede verjaardag van de marxistische omwenteling in het land. Kaboel wil besprekingen, zodat het pro-Russische regime-Karmal door beide islamitische landen zal worden erkend: een onvoorwaardellj ke conferentie, waar een verdrag van vrede, veiligheid en samenwerking zou kunnen worden opgesteld; be sprekingen tussen de drie regimes over vermindering van de militaire uitgaven en wapenbeheersing onder internationale garandering van de veiligheid; maatregelen ter verkrij ging van een sfeer van vertrouwen en wederzijds begrip; bestudering van de mogelijkheid om van de Indische oceaan een „vredeszone" te maken. De Pakistaanse president Zia Oei Haq heeft gisteren in Salisbury ern stige kritiek geuit aan het adres van de Verenigde Staten. Volgens Zia had de V.S. in de vorm van praktische stappen duidelijker moeten optreden tegen de Russische inval in Afghanis tan. Wat die stappen hadden moeten zijn gaf de Pakistaanse leider niet aan. Vandaag zal hij een onderhoud hebben met de Indiase premier Gandhi, die haar invloed bij Moskou zou moeten aanwenden om de Rus sen te bewegen tot vertrek. De afgelo pen maanden hebben India en Pakis tan op lager niveau al meer overleg gepleegd over Afghanistan. Een beeld van de Peruaanse ambassade, die nog steeds wordt bevolkt door duizenden asielbezoekers. De tuin, het gebouw en het balkon zitten zo vol, dat een aantal Cubanen zelfs zijn toevlucht heeft gezocht tot het dak. Gisteren vlogen opnieuw twee vliegtuigen met vluchtelingen naar Costa Rica. De regering van Peru beschuldigde Cuba gisteren ervan de evacuatie van de duizenden mensen op het terrein van de ambassade tegen te werken. De regering in Havana ontkende dit echter en noemde de beschuldiging „belachelijk". BEIROET (AFP, UPI) Nadat woensdagavond een einde was gekomen aan de straatgevech ten in de Libanese hoofdstad Beiroet, laaiden deze gisteren weer op. In westelijk Beiroet vonden schietpartijen plaats tussen islamitische groeperingen, in het noordoostelijke deel bevochten christelijke groeperingen elkaar. Over het aantal doden lopen schattingen uiteen ADVERTENTIE - the: HAAG (ANP) Na de staats- in de Westafrikaanse republiek is daar deze week de Neder- r W. J. de Force gearresteerd, bedrijfsleider werkte op een irplantage van de African Fruit >any in Sinoe, bij de kustplaats ïville. Deze plantage is eigen van een schoonzoon van ex-pre- t Tolbert, die zaterdag bij de sgreep werd gedood. Het lot van hoonzoon is niet bekend. *milie van de heer De Force in land heeft het bericht van diens a tie vernomen van kennissen in ia. Mevrouw De Force zou ook esteerd zijn, maar later weer in lid gesteld, zo is vernomen. ACKERMAN LAURANCE GEÏMPORTEERD DOOR: KOOPMANS BRUINIER BY AMSTERDAM OPROEP VAN PAX CHRISTI NEDERLAND. KOMITEE ZUIDELIJK AFRIKA. WERKGROEP KAIROS Op 20 mei aanstaande vindt in Den Haag weer de jaarlijkse aandeelhou dersvergadering plaats van de Ko ninklijke", de Nederlandse moeder maatschappij van de Shell-groep. Op deze vergadering willen we massaal protesteren tegen de voortdurende samenwerking van Shell met het blanke minderheidsregime in Zuid Afrika. U KUNT ONS HELPEN Bent u aandeelhouder, kom dan naar deze bijeenkomst en steun ons pro test. Indien u geen aandelen heeft, kunt u protest-aandeelhouder wor den. Wij sturen u graag nadere inlich tingen. Daarnaast vragen wij u om uw finan ciële steun. Giro 63.26.86 t.n.v Kai- ros. Utrecht. Actieadres: Kairos, Corn Houtmanstr. 19. Utrecht Tel. 030 710614 uit Aan islamitische zijde werd gevoch ten tussen pro-Irakese Palestijnen en pro-Iraanse sji'iten. Woensdag was bij dergelijke gevechten de Irakese ambassade aangevallen. Bij de chris tenen ging de strijd tussen de fallan- gisten en de nationalistische libera len. De belangrijkste verkeersweg van Libanon, die van Beiroet naar de noordelijke havenstad Tripoli, werd afgesloten. Bemiddelaars proberen opnieuw een wapenstilstand te bereiken tussen de strijdende partijen, maar zijn daar tot nog toe niet in geslaagd. De aan leiding voor de moeilijkheden aan islamitische kant zijn de berichten over de executie van de Iraakse sji - itenleider Mohammed al-Bakr al- Sadr in de Irakese hoofdstad Bagdad Deze berichten werden donderdag bevestigd door een in Parijs verschij nende Arabisch tijdschrift, dat door gaans de Irakese regering goed ge zind is. Het blad geeft als reden voor, de terdoodveroordeling „samenwer king met Iran bij een komplot tegen Irak." zal verpletteren en zal doorstoten naar Bagdad", aldus radio Teheran. In een toespraak zei de geestelijke leider: „Het volk en het leger van Iran moeten het Batth-regime omverwer pen. want een bewind dat Iran. het land van de grote Allah, aanvalt, valt de Koran en de islam aan." Volgens Amnesty International zijn sinds begin maart meer dan honderd mensen in Irak geëxecuteerd. Bij de terechtgestelden waren 45 militairen Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM De leider van de Portugese communisten Alvaro Cunhal is niet naar Nederland gekomen om de CPN te bewegen alsnog naar de communistische topconferentie in Parijs te gaan, aan het eind van deze maand. Het belang van deze conferentie wordt zwaar overschat, aldus Cunhal Verpletteren De Iraanse ayatollah Khomeini heeft, gisteren verklaard dat zijn land „Irak LONDEN (AP) Er zijn bewijzen dat de Colombiaanse autoriteiten zich bezig houden met „wijdverspreide willekeurige arrestaties en het systematisch martelen van politieke gevangenen". Dit maakte de internationale organisatie voor de mensenrechten Amnesty Interna tional gisteren bekend in een rapport over de situatie in Colombia, een van de weinige landen in Zuid-Amerika met een in principe democra tische structuur. Het rapport is opgesteld door een delegatie; die in januari gedurende twee weken in Colombia een aantal ziekenhuizen, gevangenissen en militaire instellingen heeft bezocht. Het rapport geeft vijftig voorbeel den van folteringen, variërend van „psychologische" marteling tot het toebrengen van schokken. In Colombia heerst al haast dertig jaar onafgebroken de staat van beleg, aldus het rapport. Door enige oppositiegroepen wordt daartegen met gëweid opgetreden. Die staat van beleg heeft geleid tot „de bijna permanente intrekking van de garanties voor mensenrechten in de Colombiaanse grondwet en in de internationale overeenkomsten waar Colombia een van de ondertekenaars van is". En dit heeft op grote schaal tot politieke arrestaties aanleiding gegeven, tot lang gevangen zetten zonder dat er een proces op volgt, tot marteling, „voorbeeldige" strafzaken tegen burgers door militaire rechtbanken en tot politieke moorden, vooral onder boeren en indianen, aldus het rapport. „De Nederlandse communisten zijn geheel vrij in hun beslissing wel of niet de topconferentie in Parijs bij te wonen. Daar heeft mijn reis door Eu ropa niets mee te maken. De CPN had mij al uitgenodigd voordat de conferentie in Parijs bekend werd ge maakt", aldus Alvaro Cunhal giste ren in Amsterdam. Hij reageerde op berichten dat de communisten in Europa sterk ver deeld zijn geraakt naar aanleiding van de komende top. De Nederland se, Belgische, Spaanse. Italiaanse, Britse en Joegoslavische communis ten hebben al laten weten niets te voelen voor die bijeenkomst. Waarne mers menen dat men vreest dat de conferentie uitmondt in een aanhan kelijkheidsbetuiging aan het adres van Moskou. De leider van de Portugese Commu nistische Partij (PCP) ontkent dit echter. Er zal over wereldproblemen en vooral de ontspanning worden ge sproken. Op de vraag of dit betekent dat men ook gaat praten over de Russische inmenging in Afghanistan, zei Cunhal: „Ais je het over wereld problemen wilt hebben, moet je niet over Afghanistan spreken. Dan moet je praten over de uitbuiting van dit. gebeuren door het. westen en over de koude oorlog die daaruit is voortge komen." De Portugese communisten hebben de Russische inmenging in Afghanis tan niet veroordeeld. Op de vraag of dat betekende dat ze het Russische optreden steunen, zei Cunhal: „Wij steunen de revolutie van het Af ghaanse volk en wij vertrouwen erop dat het Afghaanse volk de overwin ning zal behalen in de strijd tegen het imperialisme. Dat is alles wat onze partij erover gezegd heeft." De leider van de PCP heeft met. de leiding van de CPN vooral gesproken over de situatie in Portugal. Cunhal is bang dat de huidige regering van Sa Carneiro de weg opent naar een te rugkeer naar een rechtse dictatuur Het enige alternatief, aldus Cunhal, is een front van democratische partijen Hij is daarom sterk voorstander van een samengaan met de Socialistische Partij van Mario Soares. „Dat moet wel zo snel mogelijk gebeuren, we moeten nog voor de komende verkie zingen een alternatief hebben." Vol gens de communistenleider zijn de oude meningsverschillen met de soci alisten vooral over de landhervor mingen in Portugal wel op te los sen. Hij acht een akkoord met de socialisten „zeer haalbaar EO! end J. J. Moskau fN Voetje voor voetje, en heel ordentelijk, blaast bondskanselier nut Schmidt de aftocht. En tegen volgende week woensdag, als het rek van de ministers van buitenlandse zaken van maandag in rnburg erop zit, zal het Westduitse kabinet vermoedelijk het ver- ,q cQf van „onze vriend en partner" president Jimmy Carter van de ••'"tyiigde Staten om economische strafmaatregelen tegen Iran inwil- Bt i die tijd ook worden het „advies" en lanbeveiingen" van de regering in telefd aan het nationale Olympisch comité de Spelen in Moskou verwacht. Als ou's zeventigjarigen niet nog gauw Toepen uit Afghanistan halen en iee „de voorwaarden scheppen waar de Spelen kunnen plaats hebben" it advies zijn geen afvaardiging naar Kners pelen te sturen. [tot woensdag koestert Schmidt zijn pkrijk van de gelukzaligheid." zoals rnici een vreedzaam centraal Europa 1 de beschermende paraplu van de farming tussen Oost en West aandui- En naarmate het uur van de waarheid ft laat de kanselier geen mogelijkheid put om zich eronder uit te wurmen, komt niet voort uit egoïsme of lafheid, kordt hem ingegeven door de gedachte Widaritëit met Amerika meer met zich mee brengt dan verlenging van Carters ver blijf in het Witte Huis. Want wat gebeurt er als de economische sancties niet tot de vrijlating van de gijzelaars leiden? En als de volgende stap, een maritieme blokkade, evenmin werkt? Brengt Carter dan zijn kernwapens in stelling tegen de moellah's Oppoetsen De hele ontwikkeling ademt een sfeer van: hebben we dat niet al eens eerder gezien? En Schmidt, niet ontbloot van historisch bewustzijn, denkt daarbij met name aan 1914. Op een verkiezingsbijeenkomst in de industriestad Essen zei hij zaterdag dat hij onlangs een interessant artikel van een poli ticoloog had gelezen in het Amerikaanse blad Foreign Affairs, waarin parallellen werden getrokken tussen de huidige situa tie en de weken tussen de moord op de Oostenrijkse aartshertog in Serajevo en het, uitbreken van de vijandigheden In 1914. Net als bij de confrontatie tussen Moskou en Washington nu, wilde toen niemand be wust oorlog, „maar mij lijkt dat het de twee (de VS en de Sowjet-Unie) ontbreekt aan een afdoende strategie om de grote brand te voorkomen. ZIJ spreken niet voldoende open met elkaar over hun doelstellingen, over hun behoeften." En evenzo, waar gaat het om bij een boycot van de Olympische Spelen? Bekrachtiging van het Russisch-Amerikaanse verdrag over beperking van de kernbewapening, SALT-2, is dan zonder meer van de baan. Dat bepaalt de sfeer voor de toetsingsconfe rentie van augustus in Madrid, waar beke ken wordt hoe het is gesteld met de veilig heid en samenwerking in Europa, terwijl de Russen vrolijk voortgaan met het opstellen van hun SS-20-raketten en de Amerikanen hun Pershing-raketten oppoetsen. Uitnodiging De kanselier hield zijn toespraak in Essen, zo bleek later, nadat de Russische ambassa deur In Bonn, Vladimir 8emjonow. bij hem had geïnformeerd of de kanselier bereid was in het begin van de zomer naar Moskou te reizen voor overleg met de Sowjet-leidere. De uitnodiging stond al sinds 1978 op een laag pitje, maar zou nu van groot belang kunnen blijken te zijn. De Russen beginnen Helmut Schmidt kennelijk het teken aan de wand te zien. Nu de dialoog met Washington ls verstomd, zoeken zij een tussenpersoon die Washing- tons harde aanpak zou kunnen afzwakken. Schmidt, kan echter de uitnodiging niet aanvaarden zonder enkele voorwaarden te stellen. Vandaar dat hij, zoals ook al bleek uit zijn toespraak in Essen, als „eerste mo gelijke stap naar een oplossing" heeft be pleit dat „beide staten (de VS en de SU) gelijktijdig voor een aantal jaren afzien van de plaatsing van nieuwe extra of moderne wapens voor middellange afstand, zodat die periode kan worden gebruikt voor onder handelingen en voor een tweezijdige beper king van het machtsevenwicht op een lager niveau." Voorts herhaalde Schmidt zijn voorstel voor Afghanistan, dat de Instemming ge niet van de EG-partners en de groep van Zuidoost-Aziatische landen ASEAN: De buurlanden India, Pakistan. China en Iran zouden Afghanistans soevereiniteit en terri toriale onschendbaarheid moeten garande ren en moeten afzien van Inmenging in dat land, terwijl de twee supermogendheden. de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie, deze garanties zouden moeten erkennen. Kaartenhuis Uit niets blijkt echter dat het Witte Huis bereid is af te wachten of kanselier Schmidt iets kan bereiken, en Bonn laat er geen twijfel over bestaan dat het niets zal onder nemen zonder Amerikaanse instemming. Als Washingtons druk op de bondgenoten volgende week leidt tot een bulgen of bar sten, kan het hele wankele bouwwerk van de ontspanning als een kaartenhuis ineer. storten, met alle gevolgen vandien Dat ook Oost-Europa dit gevaar inziet, bleek bijvoorbeeld deze week uit het bezoek van het Oostduitae politburo-lid Günter Mlttag aan Hannover en Bonn Hij is de hoogste afgevaardigde van de DDR die de bondsrepubliek bezocht sinds de ontmoe ting tussen de Oostduitse premier Willi Stoph en zijn collega Willy Brandt in het begin van de Jaren zeventig. Voorts bleek de Oosteuropese zorg uit het voorstel van de Poolse partijleider Edward Gierek om in Warschau een ontwapeningsconferentie te beleggen voor geheel Europa Voor Schmidt persoonlijk heeft de handha ving van de status quo en de ontspanning ook nog een binnenlandse kant. Hij zit in de aanloop van de verkiezingscampagne van dit najaar. Zolang hij naar buiten toe een beeld van vrede en rust temidden van een chaotische buitenwereld kan ophouden, ontneemt hij zijn directe tegenstander Franz-Josef Strauss de kans zijn bittere kritiek in volle omvang op hem los te laten Elke stap, hoe klein ook. die leidt naar een oog-om-oog-tand-om-tand-polltiek tussen Washington en Moskou, brengt weliswaar Jimmy Carter dichter bij de overwinning, maar kan Helmut Schmidt de winst kosten

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7