.oonmaatregel makkelijk te controleren
Gynaecologen moeten
het flink ontgelden
mstreden film bewijs
in kloof tussen culturen
üï-üjjsai
Pandbriefbiljetten (5jaar) Pandbriefbiljetten (2 jaar)
Westland Utrecht Hypotheekbank
Loontechnische Dienst heeft geen hart
Mi
Tot 30% korting op hotelarrangementen
in het hoogseizoen!
wj^De mooie achtertuin van 't volle Westen
Veel klachten op vrouwentribunaal
NDAG 14 APRIL 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Johan van Workum en Marga Rijerse
laleving van de loonmaatregel zal de komende tijd stren-
rorden gecontroleerd dan bij vorige gelegenheden. Er is in
rijven veel onwil en weerstand tegen de maatregel. De
[schappelijke acceptatie is minder dan tijdens de loon-
tregel in 1976 ten tijde van het kabinet-Den Uyl. De
itechnische Dienst (LTD), die de naleving van de loon-
>est il tregel controleert, verwacht derhalve veel overtredingen,
°Pge als gevolg vee1 processen-verbaal,
i toch
s directeur E. J Schoevaars
grbok dienst kunnen dit jaar zo'n 20
00 grote en kleine bedrijven, een
«nne olebezoek van de LTD verwach-
icien. Wanneer je nagaat dat ons land
il als 130.000 ondernemingen telt, de
le m«reine mee8erekend, kun je wel
v, An van een representatieve
zien ,roef Loontechnische
i gezi t weet uit ervaring van de vori-
3or v nmaatregelen exact waar. zoals
h ove eur Schoevaars dat uitdrukt, de
ke broeders" zitten. Onderne-
eien. n jjjg bet niet zo nauw nemen
gnaal|e loonmaatregel. „Het zijn veel-
wi lernemingen die in het verleden
7a£ s zijn betrapt op het ontduiken
lllerlei regelingen." Die bedrij
ns ,s|jn aldus, drs. Schoevaars. voor-
toege vinden in bedrijfstakken die
een geen collectieve regels, zoals
reft nf hebben. Als voorbeelden
i«e hij de horeca-sector en de de-
le lof idel.
acuut
ren etf bedrijven een onderzoek van
mogen verwachten wil en kan
jrecteur begrijpelijkerwijs niet
tusse
aardeteer dan de helft van alle werk-
hemfs in ondernemingen er op kun
ce leeP1^11611 dat hun bed;frW wordt
"harn cht"
teindfeie aandacht van de LTD krij-
een vjit keer de vrije beroepen zoals
j ook spsciahsten. notarissen en
-laars. Verder bedrijven en in-
"8- Mgen in de quartialre sector,
ieve Ziekenhuizen en gesubsidieerde
heet lingen. Ook zullen grote organi-
^vens als het Rode Kruis, vakbonden
rkgeversorganisaties een con-
IK Jeufeurt krijgen.
Undt directeur Schoevaars van
^^^Itieken van vakbeweging, politi
ci en werkgevers als zou de Loontech
nische Dienst onmogelijk kunnen na
gaan of de loonmaatregel al of niet
wordt nageleefd?
Een greep uit de kritieken:
Oud-minister de Gaay Fortman heeft
gezegd dat de naleving van een al te
gedetailleerde wet onmogelijk te con
troleren is. Hierdoor wordt, aldus de
oud-bewindsman, ontduiken juist be
vorderd. Volgens FNV-voorzitter
Wim Kok zijn de ambtenaren van de
LTD lieve mensen, maar zal de con
trole niets voorstellen. Zijn naaste
medewerker FNV-bestuurder Drabbe
heeft voorspeld dat het bij de contro
ledienst dispensatieverzoeken zal re
genen. Een dergelijk groot aantal, dat
het nooit door de ambtenaren kan
worden verwerkt.
Directeur Schoevaars: „Je moet nooit
zeggen van te voren: dat kunnen wij
niet aan. Dat zal wel blijken aan het
eind van 1980 Maar ik ben er van
overtuigd dat het ons zal lukken om
zo'n 20 tot 30.000 bedrijven te contro
leren. Met de huidige personeelsbe-
i. „In ieder geval kun Je stellen zetting denk ik dat we het wel aan-
kunnen. Er zal door de ambtenaren
wat overwerk moeten worden ver
richt, maar dat is niet erg voor één
jaar. Extra toeslagen zullen ze er niet
voor krijgen, hoogstens wat meer ki
lometervergoeding."
Drs. 8choevaars is niet erg onder de
Indruk van de schampere opmerkin
gen. „We wachten wel al. Je kunt
natuurlijk niet van mij verwachten
dat ik zal zeggen dat we met de
handen in het haar zitten. Je kunt. het
geloven of niet. ik ben in ieder geval
heel optimistisch."
Volgens de directeur is de controle in
Drs. E. J. Schoevaars, directeur van de Loontechnische Dienst.
feite heel gemakkelijk. De loonmaat
regel is, zo zegt hij, simpel, makkelijk
te begrijpen en uit te voeren door de
ondernemers en voor de LTD makke
lijk te controleren. „We vragen in.een
bepaald bedrijf, dat we controleren,
de personeelslast. Nemen daar wat
personen uit en vragen naar de loon-
stroken, die via de computer of via de
administratie altijd voor handen zijn.
We vergelijken de loonstrokén van na
de loonmaatregel met die van decem
ber 1979. Ontdekken we verschillen
die we niet thuis kunnen brengen.
dan vragen we uitleg aan de onderne
mer. Wanneer blijkt dat er betalingen
zijn gedaan die in strijd zijn met de
loonmaatregel kunnen we overgaan
tot het opmaken van een proces-ver
baal. Wanneer de bedrijfsleiding zegt:
we herstellen dat, dan geven we het
bedrijf nog een kans. Maar zij kan er
op rekenen dat we binnen enkele
maanden terugkomen voor een twee
de controle. Wanneer dan blijkt dat
er nog steeds sprake is van een over
treding, dan wordt overgegaan tot
het opmaken van een proces-verbaal.
Er wordt wel eens van de Loon
technische Dienst gezegd; het is
daar zo rustig, die mensen die
daar werken hebben bijna nooit
iets te doen. Behalve wanneer er
een loonmaatregel komt, dan
moeten ze ineens een jaar lang
hard werken.
Directeur Schoevaars: „Dat is al
lang niet meer het geval. De LTD
heeft, zo zou je kunnen zeggen, de
technische en ondernemingsge
wijze begeleiding in handen van
enkele wetten op het gebied van
de inkomensvorming en de te
werkstelling van arbeidskrach
ten. En dat is nogal wat. Het is
een pakket taken dat zich in de
toekomst zeker nog verder zal uit
breiden." De wetten waarop de
LTD toeziet zijn de wet op de
koppelbazen, de wet gelijke belo
ning mannen en vrouwen, de wet
niet-CAO-inkomens, de wet bui
tenlandse werknemers en de wet
op de loonvorming.
De directie van de LTD zetelt in
Den Haag. Dan zijn er verder vijf
regionale kantoren in Amster
dam. Rotterdam, Eindhoven,
Arnhem en Deventer. In totaal
zijn zo'n 198 mensen werkzaam
bij de LTD. Of dat er genoeg zijn?
Officieel natuurlijk niet, zo zegt
directeur Schoevaars, maar we
zullen het er mee moeten doen. In
de toekomst verwacht ik echter
wel een uitbreiding van het per
soneelsbestand."
Een LTD-ambtenaar moet vol
gens drs. Schoevaars, emotieloos
zijn werk doen. „Ik zeg altijd: de
Loontechnische Dienst heeft geen
hart. Wanneer uit een controle in
een bepaald bedrijf naar de nale
ving van de loonmaatregel blijkt
dat al dan niet opzettelijk het
bedrijf over de schreef is gegaan
en er wordt proces-verbaal opge
maakt, dan interesseert ons niet
wie er nou gelijk heeft, maar al
leen dat de loonmaatregel strikt
juridisch wordt nageleefd."
dat naar de officier van justitie gaat.
Boetes
Over de hoogte van de boetes wordt
deze maand nog overleg gevoerd met
de officieren van Justitie die zich spe
ciaal bezighouden met de wet econo
mische delicten. Zij vormen het be
leid. De coördinatie van het beleid
komt in handen van de advocaat-
generaal die samen met de officieren
het beleid verder uitstippelt. „Ik heb
de toezegging al van de advocaat-
generaal dat hij de zaak stevig zal
gaan aanpakken." aldus drs. Schoe
vaars.
Wat betreft de voorspelling van FNV-
bestuurder Drabbe dat de LTD het
aantal dispensatlevezoeken nooit
kan verwerken zegt directeur Schoe
vaars; „Ik zie het probleem dat de
heer Drabbe schetst niet. Iedere on
derneming die een functie wil veran
deren. waarbij wijzigingen van het
loon of andere op geld waardeerbare
arbeidsvoorwaarden betrokken zijn,
kan een verzoek indienen. Dat ver
zoek wordt door ons bekeken. Wan
neer de Indiener na zes weken nog
niets van ons gehoord heeft, betekent
dat dat zijn verzoek is ingewilligd. Zo
simpel als wat. We hebben voor het
onderzoeken van de dispensatiever-
zoeken vijftien arbeidskundige amb
tenaren vrij gemaakt en die zullen
het wel aankunnen."
De andere opemerking van Drabbe is
dat de door de LTD onderzochte be
drijven nooit een goed overzicht kun
nen geven. Schoevaars: „Laat Drab
be dan maar eens zeggen zeggen hoe
veel bedrijven er dan wel nodig zijn
om tot een representatief aantal te
komen. Wij gaan er van uit dat 20
30.000 voldoende zijn. Met onze goed
doordachte onderzoekmethodieken
en onze nauwkeurig uitgewerkte
steekproeven moet het ons zeker
lukken."
Simpel
Drs. Schoevaars vindt dat de loon
maatregel simpel in elkaar zit. Hij
heeft, voor hij directeur van de LTD
werd, meer met dergelijke regelingen
te doen gehad. Hij werkte ruim tien
jaar op de directfé arbeidsverhoudin
gen van het ministerie van sociale
zaken Daar werkte hij mee aan de
loonwet in 1971 onder minister Rool-
vink, in 1974 de machtigingswet en in
1976 twee maal de loonmaatregel van
minister Boersma onder het kabinet-
Den UyL
Ook werkte hij nog mee aan de in
houd van de huidige loonmaatregel
Op 9 januari van dit Jaar kwam hij in
dienst van de Loontechnische Dienst
Een dag daarna, op 10 Januari trad.
alsof de duivel er mee speelde, de
loonmaatregel in werking. „Gelukkig
maar, ik was al bang dat ik niets te
doen zou hebben." aldus directeur
Schoevaars.
Werkgroepen binnen de vakbeweging
onderzoeken op dit moment de loon
maatregel op lacunes. Wanneer die
gevonden worden, zo stelde CNV-
voorzltter Harm van der Meulen eni
ge tijd geleden, dan houden we angst
vallig onze mond. „We zullen onze
eigen mensen geen geld door de neus
boren door eventuele lacunes aan de
grote klok te hangen." aldus de CNV-
voorman. Wat vindt directeur Schoe
vaars hiervan. „Lacunes? Er zitten
geen lacunes in de loonmaatregel, ik
heb er ten slotte zelf aan meegewerkt
Van die vakbondswerkgroepen kan
ik niet erg onder de indruk komen
Maar ja. dat hoort bij het spel. Je
moet de zaak strikt Juridisch bekij
ken. Wanneer er toch lacunes in de
wet zouden zijn, wat ik overigens
betwijfel, dan kan er. heel simnpel
een aanvulling op komen," aldus een
laconieke directeur Schoevaars.
jpeld uit Thomas film toont de executie van de prinses en haar minnaar. Bewakers leggen (rechts)
lm van de doodgeschoten prinses en van de onthoofde minnaar op een draagbaar
lerman Amelink
Hi
ERSUM Onder nooit
opgehelderde omstan-
en werden op 15 juli
Ie Arabische prinses Mi
ll en haar minnaar in
Ipenbaar terechtgesteld
Saoedische hoofdstad
De 23-jarige prinses,
leindochter van de oud-
t van koning Khaled.
loodgeschoten en haar
•r even oude minnaar
openbaar onthoofd,
tse filmer Antony Thomas
raakte zo geïnteresseerd in het geval
dat hij tot een diepgaand onderzoek
naar de achtergronden van de execu
tie besloot om er uiteindelijk een film
over te maken. De film. die als het
doorgaat woensdag om half acht
door de NOS wordt uitgezonden via
Nederland 1. is het feitelijke verslag
van het journalistieke onderzoek dat
Antony Thomas deed, op belangrijke
momenten' afgewisseld door beelden
van hetgeen op een bepaald moment
door iemand verteld wordt. Antony
Thomas verzekerde na de voorverto
ning dat hij volstrekt niet is afgewe
ken in de dialogen van hetgeen hem
tijdens zijn onderzoek ter ore kwam
en dat bewijst opnieuw dat de werke
lijkheid in feite nog ongeloofwaardi
ger is dan de fictie.
Ondanks al zijn naspeuringen is Tho-
stui
©slist ri
Dit is de kans om zelf te zien hoe schitterend de natuur
is in Gelderland en Overijssel. Hoeveel rust en ruimte
r Jank is, wat een overvloed aan groen, bossen, hei en heuvels.
Een echt landelijk ieven nog. Vraag de brochure
'Hoogzomer vakantie-arrangementen' met 23 perfekte
hotels via onderstaande coupon. Of haal de brochure
Opol uren Aan ót Provmciale WV Geidtriand en Ovenptel
P'ufbus 552.6800 AN Arnhem
Tel 085 4529 21.
mas er niet in geslaagd een geheel
afgerond beeld van de dood van de
prinses te krijgen, te meer omdat
iedere gesprekspartner van het ge
beuren zijn eigen verhaal maakt Zo
kort na haar dood begint Mischa al in
sommige kringen al mythische trek
ken te krijgen. Vast staat dat zij als
kind regelmatig bezoeken bracht aan
Europa, vooral aan Londen. Toen ze
zeventien was, werd zij bij contract
uitgehuwelijkt aan een ander lid van
de koninklijke familie, maar dit hu
welijk bleef een pure formaliteit. De
prinses werd verliefd op een jonge
man van haar eigen leeftijd, volgens
sommige berichten tijdens een stu
dieverblijf in Beiroet, volgens een an
der verhaal in haar eigen land. Langs
in Saoedische kringen, waar contact
tussen ongehuwde mannen en vrou
wen al een uiterste moeizame zaak is.
toch wel gebruikelijke slinkse kana
len slaagt ze erin een verhouding met
de jongen te beginnen, die uiteinde
lijk niet meer dan drie weken zou
hebben geduurd De prinses zou op
gepakt zijn op het moment dat zij
trachtte met haar minnaar het land
te verlaten.
Over de wijze waarop de prinses ter
dood veroordeeld is. bestaan ook ver
schillende lezingen. Volgens sommi
gen heeft er in het geheel geen proces
plaatsgehad, volgens anderen heeft
prinses Mischa'al zelf aan haar execu
tie meegewerkt, door te verklaren
voor de rechtbank dat zij zich schul
dig had gemaakt aan overspel. De
doodstraf voor overspel Ls alleen mo
gelijk als acht vrouwelijke of vier
mannelijke getuigen aanwezig ge
weest zijn bij de geslachtsdaad of als
de betrokkenen zelf driemaal voor
een rechtbank de zin uitspreken: „ik
heb overspel gepleegd". Dat laatste
zou de prinses gedaan hebben.
Rechten
Het is opmerkelijk hoc Antony Tho
mas bij zijn onderzoekingen gecon
fronteerd werd met een groot aantal
lezingen van het verhaal Voor som
migen was de prinses op zoek naar
haar eigen identiteit, die geheel on
dergesneeuwd was door het uiterst
saaie, vervelende leven dat Saoedi
sche prinsessen gedwongen zijn te
leiden, en heeft ze zich gerealiseerd
dat verder leven onder de huidige
wetten geen enkele zin had
Volgens een andere versie zou ze zijn
opgekomen voor de rechten die de
vrouw oorspronkelijk in de islam had
en zou ze hebben willen strijden voor
de positie van de Arabische vrouw
De Egyptische actrice Suzanne
Aboe Taleb speelt de rol van de
prinses in de documentaire van
Antony Thomas
De ondergeschikte positie van de
vrouw zou het rechtstreekse gevolg
zijn van vreemde invloeden op de
islam, die de vrouw gedwongen zou
hebben een geringe positie in te ne
men, niet deel te nemen aan het open
bare leven en een sluier te dragen.
Haar daad was er een van welbewuste
rebellie
De vorm waarin de film gegoten is. de
gedramatiseerde documentaire, lijkt
bijzonder gelukkig gekozen. Vaak
hebben deze documentaires iets ge
kunstelds. maar in dit geval heeft
deze vorm het effect van een uiterst
boeiende speelfilm Dat effect wordt
nog versterkt door het feit dat het
echt gebeurd is. Alleen hebben de
spelers met het oog op hun persoon
lijke veiligheid in de meeste gevallen
een andere identiteit gekregen
Kloof
Behalve het verhaal van prinses Mi
scha'al is de film ook een onderstre
ping van de diepe kloof die gaapt
tussen de westerse en Arabische cul
tuur. Hoewel het Saoeid-Arabië in
materieel opzicht niet aan westerse
verworvenheden ontbreekt, is het
Arabische denken en doen volstrekt
vreemd aan het Westen. De westerse
hang naar feitelijkheid, rationaliteit
slaat in de Arabische wereld volstrekt
niet aan. Ook het leven van alle dag is
doordrenkt van een cultureel pa
troon. dat niet alleen een strenge mo
raal oplegt, maar ook een diep religi
eus perspectief, geeft aan het hele
leven. Een zo grote, religieus geladen,
eenheid ls voor de gesegmenteerde
westerse cultuur nauwelijks meer in
voelbaar en dus vrijwel onmogelijk
over te dragen
door Cisca Dresselhuys
AMSTERDAM „Je moet
gaan liggen, niets zeggen of
vragen en op commando
ontspannen: zo zien de he
ren gynaecologen hun
vrouwelijke patiënten het
liefst. Oeen emoties, geen
vragen, maar zichzelf rus
tig overgevend aan hun
deskundigheid. Maar dat
pikken wij niet langer. We
willen als volwassen men
sen, die verstandig genoeg
zijn om te weten wat er in
hun eigen lichaam gebeurt,
worden behandeld. Om dat
te bereiken zou de gynaeco
logie terug moeten in vrou
wenhanden, zoals het eeu
wen geleden was."
Deze uitspraak van een van de
bezoeksters van het vrouwentri
bunaal over het gynaecologisch
handelen van huisartsen en gy
naecologen, dat zaterdag in Am
sterdam is gehouden, oogstte gro
te bijval van de aanwezige vrou
wen. Op dit tribunaal moesten
vooral de gynaecologen het ontr
gelden: in het ene verhaal na het
andere werden aanklachten tegen
hen geuit wegens hun onpersoon
lijke. ongeïnteresseerde en vaak
hautaine gedrag jegens vrouwelij
ke patiënten. De meeste klachten
kwamen erop neer. dat vrouwen
door gynaecologen behandeld
zouden worden als onmondige
mensen, die je vooral niet moet
laten weten wat je met hun li
chaam aan het doen bent, „omdat
ze dan maar zenuwachtig worden
en gaan hullen"
Een van de aanwezige vrouwen,
die met een werkgroep gesprek
ken voert met artsen en gynaeco-
logen-ln-opleiding, had. toen zij
vroeg waarom cr geen folders wa
ren over het hoe en waarom van
een baarmoeder-operatie, te horen
gekregen dat je over zulke onder
werpen nooit brochures moest
maken, want daar zouden vrou
wen maar ongerust van worden en
„dan was het tranendal niet te
overzien". Vrouwen legden name
lijk alles verkeerd uit en zouden
zulke brochures nooit goed be
grijpen.
Fouten
Afgezien van de algemene klacht
over de onpersoonlijke behande
ling, kwamen op het tribunaal ook
verscheidene concrete klachten
naar voren over waarschijnlijk
door gynaecologen gemaakte fou
ten. Zo vertelde een vrouw, dat zij
voor de bevalling van haar tweede
kind naar het ziekenhuis moest,
omdat haar eerste via een keizer
snede geboren was. Die
ziekenhuisopname was zeer be
grijpelijk. ook al zag het er dit
maal allemaal prima uit met moe
der en kind. De gynaecoloog In het
ziekenhuis zei tegen de vrouw een
..zeer exclusieve injectie" voor
haar te hebben, die voor een bete
re ontsluiting zou zorgen. Hij zei
niet om wat voor injectie het ging.
hoewel de vrouw daar duidelijk
om vroeg. Vijf minuten na het
toedienen van de injectie begon
de vrouw hevig te schokken, te
braken en kreeg ze flinke hart
kloppingen.
De gynaecoloog schrok er duide
lijk van, zodat de vrouw vijf minu
ten later op de operatiekamer lag.
waar haar kind via een keizersne
de geboren werd. Het kind bleek
ook erge schokken te vertonen na
de geboorte, het kreeg na twee uur
een hersenbloeding en overleed
Een reden voor de injectie zag de
vrouw zelf niet. of het moest zijn
om de zaak te bespoedigen, omdat
zij de laatste patiënt van de gy
naecoloog was, voordat diens va
kantie begon, zoals zij het zater
dag bitter uitdrukte
Toen haar huisarts later de officië
le papieren over deze zaak in han
den kreeg, zei hij er niets in te
lezen over die bewuste injectie
Hij was op onderzoek uitgegaan
en hem was gebleken dat het om
een experiment ging. De vrouw
was ingespoten met prostaglandi-
ne, een zeer sterk hormoonmiddel,
dat onder andere gebruikt wordt
bij het opwekken van een abortus,
wanneer de zwangerschap al erg
ver gevorderd is
Naar aanleiding van alle verhalen
en beschuldigingen, die zaterdag
geuit zijn, zal de organiserende
groep vrouwen een zwartboek ma
ken en .zwarte" lijsten van gynae
cologen samenstellen. (In alle ge
vallen namelijk werden de namen
van de behandelende artsen ge
noemd). Het tribunaal was georga
niseerd omdat een groep vrouwen
van mening ls dat klachten over
artsen niet openlijk worden be
handeld Men zei de indruk te heb
ben dat de medische tuchtrechte
spraak liever binnen de deur
houdt
Emoties
Dat er op een dergelijke bijeen
komst veel emoties los komen, is
heel begrijpelijk en In sommige
gevallen ook best goed. Het gaat
tenslotte om zeer persoonlijke, on
prettige ervaringen, waarover be
paalde vrouwen misschien nog
nooit eerder zo openlijk hebben
gepraat Dat zulke emoties wel
goed opgevangen moeten worden,
ligt voor de hand Vooral als Je als
organisatrices artsen, en gynaeco
logen verwijt, dat ze geen aan
dacht hebben voor de emoties, die
er bij medische zaken meespelen,
moet je wel terdege opletten hoe
je zelf met die emoties omgaat
Daarom vond ik het onbegrijpe
lijk, dat een van de organisatrices
een duidelijk overstuur zijnde
vrouw naar haar plaats liet gaan
met de opmerking dat ze maar een
andere arts moest nemen en eens
flink van zich afbijten. Het was
aan een paar verstandiger en me
delevender vrouwen in de zaal te
danken, dat deze vrouw goed op
gevangen en enigszins gerustge
steld werd
ADVERTENTIE
If
fv t Pandbnefbiljetten, looptijd 5 jaar
wy Het huidige rentepercentage is ll'v
^^(effeeticf rendement 11.0(1%). In coupo
res van f 1.000,- en f 10.(XX).- Aan toonder
Groeit in 5 |aar naar resp f 1683.- en
f 16.830,-. Na twee jajr reeds inwissel
baar tegen rente-aanpassing Rente
ingaande'de leof 16e van de maand
lor
Q Pandbnefbiljcrtcn, loopti|d 2 |aar
Het huidige rentepercentage is 10'/j%
frfe(cffectief rendement 1050%). Intoupure^
w van f I (XX),- en f 10,000.- Aan toonder
Groeit in een vaste looptijd van 2 jaar
naar f 1221.- en f 12210.- Rente ingaandf
dc le of 16e van de maand
Verknjgbaar bi| kantoren van Wesrland/l treehr Hypotheekbank, uw assurantieadviseur ol makelaar
Hoofdkantoor; Amsterdam. Sarphatistraat 1.020 26 H
