WM
leest zijn talen
zeer behoorlijk'
^'Nederlander
1
NIEUW:
NIEUW:
Alternatieve
geneeskunde
Thieme s gids
voor mineralen
en gesteenten
waren ook Sartre, Camus en De Beauvoir
uitgeschreven. Er is nu gebrek aan beter:
De Modiano, hoe goed ie ook schrijft,
staat niet op het niveau van Camus.
Bestseller
Ondanks de problemen met het Franstali
ge boek, vinden Fluks en Strating dat het
oorspronkelijke boek in ons land geen
marginaal verschijnsel is. „Zelfs bij Frans
gaat het nog om bedragen van tientallen
miljoenen. De Nederlander leest zijn talen
zeer behoorlijk. The Human Factor van
Graham Greene bij voorbeeld, daar be
gonnen we heel voorzichtig met een eerste
bestelling van 15 duizend. Dat boek loopt
nog steeds".
Wat is volgens de heren een bestseller?
Strating: „Een boek dat bij ons boven de
1000 exemplaren uitkomt is voor hier een
bestseller. We hebben ongeveer tien au
teurs die, als ze met een nieuw boek uitko
men, daar bovenuit komen. Een bestseller
in het buitenland is lang niet altijd hier
ook een boek dat goed wordt verkocht. De
smaak in bepaalde landen geeft de door
slag. Je zult in ons land bij voorbeeld heel
weinig liefhebbers van cricket aantreffen.
In Engeland verschijnt er zo'n beetje elke
week een cricketboek. In Amerika was de
Beat-generatlon erg populair, maar hier
werden hun boeken niet begrepen. De
situaties waren te plaatsgebonden. Je ziet
momenteel dat in het Duitstalige gebied
de Oostenrijkse en Zwitserse auteurs op
komen, maar die liggen hier ook te moei
lijk. Ze schrijven met een plaatselijk voca
bulaire. over plaatselijke problemen. Je
merkt hetzelfde met Sam Sheparct die
vorig Jaar de Pulitzerprijs kreeg. HIJ be
gint hier nu een beetje te komen (toneel
groepen voeren dit seizoen stukken van
hem op-red.), maar ook hij schrijft over
situaties die te zeer plaatsgebonden zijn
om hier goed te worden begrepen."
Laag geprijsd
Als de aspirantkoper zich laat weerhou
den om een bepaalde aanschaf te doen.
dan betreft dat in de allermeeste gevallen
de inhoud van het boek. De prijs, zo is de
heren Fluks en Strating gebleken, speelt
zelden een rol. De mensen kopen een boek
als het goed is, dan maakt het weinig uit
of er een tientje of vijftien gulden moet
worden neergelegd. Dat kan natuurlijk
ook. want de gemiddelde prijs van een
buitenlandse pocket ligt nog heel erg laag.
namelijk 7,50 gulden. Voor dat bedrag is
nauwelijks meer een Nederlands boek te
kopen.
Strating: .Alleen bij het Engelse gebon
den boek'zit Je met een soort van magi
sche grens die het grote publiek niet kan
overschrijden. Een gebonden Engelse ro
man kost tussen de 20 en 30 gulden, een
pocket blijft vaak onder de 12,50 gulden.
In de meeste gevallen wacht het publiek
dan de pocket af. Je kan dan het gekke
geval meemaken dat er van hetzelfde
boek twee uitvoeringen naast elkaar in de
handel liggen: de pocket in de Penguin-
reeks die een beetje mooier is uitgevoerd
en iets duurder is naast de Amerikaanse
uitgave op goedkoper papier tegen een
lage prijs."
Anders dan bij de Nederlandse uitgevers
het geval is. ondervindt de importeur wei
nig externe concurrentie. Zo er al sprake
is van eigen import door bepaalde boek
handels. mag dat volgens de heren Fluks
en 8trating geen naam hebben. En de
door de uitgevers vaak opgevoerde bedrei
ging van de boekenclubs die ook vanuit
het buitenland opereren? Fluks: „Hun in
vloed is moeilijk te schatten, maar gezien
onze gestadige groei zijn we niet zo bang.
Trouwens, de boekenclubs richten zich op
een ander deel van de markt. Het is de
lezer die nog niet veel boeken heeft ge
kocht. Ze haken af na drie. vier Jaar als ze
hun eigen smaak willen volgen, dan vin
den ze in het veel te algemene assortiment
van de clubs niet zo veel meer van hun
gading. Je merkt dat ze dan toch naar de
gewone boekhandel gaan om daar hun
boeken aan te schaffen. De boekenclubs
moeten van jaar tot Jaar adverteren om
steeds weer nieuwe generaties te vinden.
De oudere generaties zoeken toch de
boekhandel op."
ADVERTENTIE
Alternatieve
geneeskunde
Ean gids voor natuurlijk*
ganaaswijzan.
door Andrew Stanway
r>r. ANDREW STANWAY
Gaan gids voor doa-bat-
zelvers. maar aan ovarzicht
van da varachillanda
natuurlijka ganaaawijcan mal
varklaringan an vala
illustratie*
ISBN 90 03 95940 4
prij* f 39.50
THIEME ZUTPHEN
Bij da boakhandal
verkrijgbaar
ogil
iek'
loe
door Cees Straus
agö
rhe
bor
Eigenlijk een wat merkwaardige
zaak, het boekenimportbedrijf.
Een schrijver in het buitenland
heeft een boek geschreven, zoekt
ilS0er een uitgever voor en als die
ujjj schakel is gepasseerd, kan zijn
J werk in de winkel, dus bij de lezer
terechtkomen.
Een aantal factoren kan er toe leiden dat
de auteur buiten zijn land, zelfs buiten
zijn taalgebied met zijn loek bekend
raakt. Hij krijgt bij voorbeeld een grote
2161!literaire prijs die een zekere mate van
Qrt Jpubliciteit losmaakt. Een voorbeeld daar-
Sn Ivan is de Amerikaans-Jiddische auteur
Isaac Bashevis Singer wiens boeken lange
tijd bij De Slegte lagen.
ons;
d
woi
ik
Voor een handjevol guldens kon Je ze
weghalen, maar kennelijk wilde niemand
eraan, want ze hebben er bijkans eeuwen
gelegen Tot hij de Nobelprijs kreeg en het
^rote publiek op zijn werk geattendeerd
raakte. In de reguliere boekenwinkel la-
<en de stapeltjes Singer voortaan net als
ie laatste boeken van Reve, Wolkers en 't
rlart direct naast de kassa. Als warme
UStï 'roodjes; die vooral niet koud moesten
orden.
su waren in dit geval de vertalingen voor
.mden die alleen maar in een nieuw jasje
>efden te worden gestoken. Soms zijn
11 tl) c vertalingen er (nog) niet, of is de vraag
iar een dergelijk boek best wel redelijk
noemen, maar weer te klein voor een
derlandse editie. Een deel van het pu-
iek wil dan niet op de vertaling wachten
lz.f n koopt de oorspronkelijke versie. Of, en
lat gebeurt vaker dan wel wordt gedacht,
•iet boek wordt aangeschaft in een andere
taal als het dan goedkoper is. Twee voor
beelden getuigen daarvan. De Hesse-golf
leVfuit de jaren zestig, begin zeventig kwam
niet uit Duitsland, maar uit de Verenigde
Staten. Niet de Duitse jongerencultuur,
maar de Amerikaanse had de waarde van
Siddhartha. Narziss en Goldmund en De
LllO> Steppewolf onderkend. Een hier te lande
alert reagerend groepje lezers had dat
en begon Hesse, in het Engels, te
t 1-U-Ulialert
Uïliloor
>7 V lezen Want Engels lezen sommige nu een-
maal makkelijker en bovendien zijn Ame
rikaanse boeken, althans de pockets, veel
goedkoper. De Duitse successchrijver
8immel verkoopt zijn boeken in ons land
uitstekend, in het Engels. Reden: de Ame
rikaanse pockets zijn veel goedkoper dat
de dure gebonden uitgaves uit Duitsland.
ïha-
gn
um
n
aas Tussenschakel
3nC,et importbedrijf vormt bij dit alles een
GIl.fUi»«ïnschakel. Zijn macht, met name in
literaire wereld, is moeilijk in te schat-
•n. Zeker is. dat er bij het Importbedrijf
in zijn totaliteit sprake moet zijn van een
imzet van honderden miljoenen. Volgens
Ie heren H. F. A. Fluks en J. J. Strating
van Nilsson en Lamm BV, de eerste als
commercieel directeur, de tweede belast
net de promotie en publiciteit, moeten er
Nederland een half miljoen mensen zijn
per jaar een of twee boeken in een
Vreemde taal kopen c.q. lezen. Die markt
wordt eigenlijk nauwelijks beïnvloed. Er
wordt weinig geadverteerd en de media
■chrijven naar verhouding nog minder
V<i'
over het vreemdtalige boek, zodat er spra
ke moet zijn van mond-tot-mond reclame.
Welke criteria hanteert een bedrijf als
Nilsson en Lamm wanneer het gaat impor
teren? Daar worden drie argumenten voor
genomen: allereerst de behoefte, vervol
gens de verkoopbaarheid en dan ook de
eigen smaak. Fluks: „Als het helemaal
aan mij lag, dan zou de eigen smaak
steeds prevaleren. We zijn vrij elitair in
ons beleid. We hebben in de afgelopen
jaren heel wat fondsen afgewezen waar we
niets inzagen omdat de kwaliteit zo gering
was. Kwaliteit is een heel belangrijk crite
rium. Daar is ook de verkoopbaarheid uit
af te leiden."
Vraag: Helmuth Kirst is, zo blijkt steeds
weer, goed verkoopbaar. Maar ik kan me
voorstellen dat u zijn kwaliteit lager
acht.
Fluks: „Ja, bij Kirst kan je ons kwaliteits
begrip omlijnen. Als Je daar Shakespeare
naast legtHet is ook een kwestie van
fondsen (de importeur kiest niet op boek
titels. maar neemt complete fondsen over-
red.). Het feit dat een auteur zich tot een
bepaalde uitgever wendt, is al bepalend.
Een streekromanschrijfster zal zich hier
ook niet tot de Bezige Bij wenden. Onze
smaak wordt natuurlijk ook bepaald door
de afnemers. Ze weten wat ze bij ons
krijgen, daarvoor hebben we een verwach
tingspatroon opgebouwd".
Mammoetwet
Veranderingen in het leesgedrag hebben
ook het importbedrijf niet onverlet gela
ten. Het onderwijs blijkt indirect een ste
vige greep op het leesgedrag te hebben,
met goede en negatieve kanten. De Mam
moetwet die in de beginjaren zestig tot
stand kwam. heeft ten aanzien van de
Franse taal veel kwaads aangericht Werd
het Franse boek voordien nog goed gele
zen, na de wet van Cals is het bergaf
waarts gegaan. Fluks: „De laatste twee,
drie Jaar heeft de markt zich gestabili
seerd, maar het is toch niet meer wat het
was. Daarentegen zie Je dat er behoorlijk
Engels wordt gelezen en ook het Duitse
boek loopt goed, al zijn er tekenen dat ook
daar aan een terugval moet worden ge
dacht. De beste tijd voor het vreemde
boek was direct na de oorlog. Toen werd er
erg veel in de oorspronkelijke taal gelezen.
Maar er verschijnen nu ook meer en bete
re vertalingen, zodat het buitenlandse
boek niet zo nodig meer hoeft."
Wat zijn nu boeken die goed lopen? Stra
ting noemt van de Engelstalige schrijvers
Iris Murdoch, Philip Roth, Jack Higgins
en Roald Dahl. Bij de Duitsers wijst hij op
Heinrich Böll, Martin Walser, Horst Bie-
nek en Elias CanettL Plotselinge pieken
doen zich ook voor zoals in het geval van
De Buddenbrooks van Thomas Mann. Het
boek begon hier goed te lopen toen de
serie op de Duitse televisie kwam. Een
gevolg van het feit dat half Amsterdam op
de kabel-tv is aangesloten
Franse schrijvers die hier goed lopen zijn
Patrick de Modiano, Emile Ajar. Pascal
l'Ainé en Michel Tournier. Fluks: „Een
groot gedeelte van de markt-Frans moet
Je zoeken bij de mensen die hun middel
bare scholing vdör de Mammoetwet heb
ben gekregen. Vroeger kon Je een boek dat
met de Prix Concourt of de Prix Médecis
was bekroond, moeiteloos bestellen. Nu
komen er nog maar matig wat reacties
binnen als die prijzen bekend zijn. Jonge
ren van 18, 19 Jaar lezen nauwelijks meer
Frans. Er is nog een andere schuldige aan
te wijzen. De Gaulle, of liever gezegd zijn
vrouw. Zij hield rond 1958 libertijnse op
vattingen tegen en dat heeft de Franse
literatuur behoorlijk genekt. In die tijd
ADVERTENTIE
Motuna/C'. lw«)
ISBN 90 03 957304
prijs f57,50
Thieme's gids
voor mineralen
en gesteenten
door MoHena/
Cros pil
Lfborrio
Door mMctol van 600 kleuren
foto* maken we kennis met
de mineralen en gesteenten
ven onze sarde waarbij de
tekst ons allerlei bijzonder
heden vertelt.
THIEME ZUTPHEN
Bij de boekhandel
verkrijgbaar
P 21/RH 23
DUWKWARTET MAANDAG 14 APRIL 1980
Voor zover er al sprake is van een nieuw
tijdperk dat een einde maakt aan onze
leesgewoontes, dan is daar bij het
importbedrijf nog weinig van te merken. De
enige wijzigingen doen zich voor in de
I computerboekhouding. Daar blijkt het ISBN
(Internationaal Standaard Boeken Nummer)
steeds meer te worden gebruikt. Het ISBN is
een code die vooraan in het boek staat en dat
g uitsluitsel geeft over het taalgebied, de
uitgever, het boek zelf en een
controlenummer. Een soort van
stamboeknummer dus dat in het kortst
mogelijke bestek veel informatie verschaft. Is
een ISBN eenmaal in de computer ingevoerd,
ft dat kunnen er codes aan worden toegevoegd
"JJ die inlichtingen geven over de aanwezige
L voorraad, etc. De verwachting is dat over tien
f0 jaar de ISBN-codering op ruime schaal zal
jyjt, worden toegepast en de aspirantkoper
behalve de titel en uitgever van een aan te
schaffen boek ook het ISBN-nummer moet
weten.
Bij Nilsson Lamm in Weesp is deze
HET BOEK EN DE VERANDERENDE SAMENLEVING
codering al vrij ver uitgevoerd. Nilsson
Lamm is de grootste importeur van het
buitenlandse boek. Ten aanzien van de
Engelse paperback heeft het bedrijf een
marktaandeel van vijftig procent en ook op
andere terreinen (naast boeken ook
reisgidsen en kaarten) nemen de omzetcijfers
grote vormen aan. Binnen het bedrijf neemt
het Engelse boek met 38,2 procent de
grootste plaats in. het Duitse en Franse boek
volgen met respectievelijk 13,9 en 8,9
procent, terwijl de wegenkaarten en gidsen
met respectievelijk 19,2 en 14,4 procent
vertegenwoordigd zijn (cijfers over 1979).
Nilsson Lamm importeert Engelse, Franse
en Duitstalige boeken van gerenommeerde
uitgevers als Faber Faber, Hutchinson,
Penquin, Thames Hudson, Luchterhand,
Reclam, Rowolht, Suhrkamp, Heinemann,
Flammarion, Galiimard, Larousse, Livrede
Poche en Michelin. Daarmee heeft men
nagenoeg elke belangrijke auteur in huis.
H. F. A. Fluks (links) en J. J. Strating: cricketboeken
Draag
