verwijt Unifil
ictie van Palestijnen
Spanning Iran-Irak stijgt
Bondgenoten VS
terughoudend
Emigranten Cuba
krijgen hulp VN
barters dilemma: Iran bloeit in de verdrukking
Deense regering moet
ook flink bezuinigen
jjgilitie Haddad laat Ieren vrij
EL SALVADOR
ek in bodem
j Harrisburg
uwe Bhoetto
vrije voeten
Minister vraagt steun voor „Iran"
Cuba bemiddelt in
Afghaanse kwestie
Martens wacht
met besluit
Tl
PENSDAG 9 APRIL 1980
BUITENLAND
R H S TROUW/KWARTET
Bis
belw n onze correspondent
IRUZALEM De Palestijnse overval op een kibboets in het noorden van Israël dreigt een
!t uwe crisis te brengen in de betrekkingen tussen Jeruzalem en Unifil, de vredesmacht van
Verenigde Naties in Zuid-Libanon. Het Israëlische leger onderzoekt sinds gisteren hoe de
lactli1 Palestijnse guerrillastrijders zondagnacht tot de kibboets Mizgav Haam wisten door te
„Ti ^en
ADVERTENTIE
H14 families tiranniseren
het volk van El Salvador
Zi| bezitten het land en
de produktiemiddelen
Het volk stnjdt tegen de
uitbuiting. Het mobili
seert zich op basis van
een alternatief: het pro
grammatisch platform
van de revolutionaire bewegingen. De
militaire junta probeert dit volksverzet in
bloed te smoren.
Steun de gezamenlijke
volkaorganlsatlea.
Giro 2936572, El Salvador Komltee
Nederland.
Postbus 8039. 5004 GA Tilburg.
TEHERAN. BAGDAD (AFP, Reuter) De spanningen tussen Iran en het buurland Irak zijn
gisteren verder opgelopen. Aan beide zijden van de grens zijn troepen in volledige staat van
paraatheid, en duizenden Iraniërs die in Irak wonen vluchten naar hun eigen land.
De Iraanse geestelijke leider Khomei
ni heeft de Iraakse bevolking opge
roepen haar president Saddam Hoes
sein. af te zetten. De ayatollah raadde
in een voor radio-Teheran voorgele
zen verklaring Iraakse militairen aan
te deserteren.
Khomeini sprak over het „onwettige,
onderdrukkende en onmenselijke"
regime in Irak. en noemde president
Hoessein een „vijand van de islam".
8 Israëlische media borduurden gis-
ierp n verder °P de kritiek die de Is-
ische stafchef generaal Eitan
mi geuit op Unifil. Tijdens een
07O-fl conferentie meende de generaal
Palestijnse aanslagen mede mo
lk worden door het feit dat de
•stijnse guerrilastrijders zich vrij
iet VN-gebied in het zuiden van
ep w#non m°gen bewegen. Heh dag-
eistet I Jediot Ahranot stelde dat „Uni-
iiet alleen geen obstakel vormt
de moorddadige terroristen
gesj it ze door haar passiviteit zelfs
heti moedigt"
Tinkejlj Unifil reageerde men nogal fel
;iefne 1® Israëlische beschuldigingen. De
aan {vredesmacht wijst erop dat de
ede eieiligms van de grens met mijnen,
ie te Ironische apparatuur en
chtin ouillcs deze „vrijwel ondoor-
rul9gbaar" maakt. Bovendien, aldus
vljfil. moesten de Palestijnen niet
wfen het VN-gebied doorkruisen
ir ook dat van de door Israël ge-
uw Minde majoor Haddad.
rbindf ^n gisteren uitgegeven verkla-
e be< UJkt Unifil een verband te leggen
waart door de linies komen van
'alestijnen en de botsingen van de
troepen met rechtse christenen.
;ens de vredesmacht zal „de ge-
Idadigheid zeker een negatieve
invloed hebben gehad op het vermo
gen van Unifil om aanvallen van infil
tranten af te slaan, iets waartoe de
troepen normaal wel in staat zijn".
De VN-troepen doelen hierbij op aan
vallen van Haddads militie, waarbij
Ierse VN-soldaten gevangen zijn ge
nomen. Unifil sluit niet uit dat de
Palestijnen in de verwarring door de
linies zijn geglipt.
Haddad heeft de Ieren inmiddels
weer vrijgelaten. Eerst gebeurde dat
gistermorgen met drie soldaten. De
militie dreigde de overige zes te zul
len doodschieten als het Ierse Unifil-
bataljon zich niet zou terugtrekken
uit de strategische plaats Al Tiri. Een
kwartier nadat gisteravond om zes
uur het ultimatum verstreek zonder
dat de Ieren erop waren ingegaan liet
de militie de laatste zes militairen
vrij.
Israël heeft gisteren bij de Veilig
heidsraad van de VN een verklaring
over de Palestijnse aanval op de kib
boets afgelegd en VN-leden er op ge
wezen dat hun uitspraken ten gunste
van de PLO dit soort aanvallen in de
hand werkt. Israels Vn-ambassadeur
Jehoeda Blum heeft niet aangedron
gen op maatregelen van de veilig
heidsraad.
P (ANP
ui
op
laats
eerd
erson
/rouw
noest*
wc jrisBURG (ap) In het grond-
het o er bij de vorig jaar verongelukte
ceerdi icentrale Three Mile Island is een
an dine verhoging gemeten van het
lge jturlljke gehalte radioactief triti-
Het bedraagt nu tien procent van
Amerikaanse veiligheidsnorm
r drinkwater. Het natuurlijke ge-
is twee tot vijf procent van die
idigen konden de mogelijk-
let uitsluiten, dat het tritium
itig is van het sterk radioactie-
water van de centrale, dat nog
in het reactorgebouw staat,
lïbekleed met ruim een centime-
dik plaatstaal, maar zodra dat
nszou zijn doorgeroest, zou het
ir langzaam door de 1,20 meter
e betonnen wand gaan sijpelen.
zouden geleidelijk ook andere
IBLE ioactieve verontreinigingen in het
embleAdwater verschijnen
tweel
dagavirschijnlijker vinden de deskundi-
ïpel injechter, dat het tritium afkomstig
brengit een buitentank met licht radio-
Tèf koelwater van de niet defec-
A andere reactor op het eiland. Uit
tank zijn al eerder lekkages op-
eden.
:dt vrij
Thear
einde
brengt)
Aanvi
Begrafenis
(Reuter) Het huisar-
Die van de weduwe en dochter van de
april 1979 geëxecuteerde Pakis-
n vrijdfce premier Bhoetto ls opgehe-
ihoude Dit bleek uit een communiqué
irengeilhet militaire regime in Pakistan,
jbert, werd gepubliceerd door het mi
rt Bosèrie van voorlichting van de pro-
5 e Sind. Het gaf geen reden voor
pheffing. Begum Noesrat Bhoet-
„Zat dochter Benazir Bhoetto kregen
ek" is terrest toen de leider van het be-
aretge*. generaal Zia Oei Haq, in okto-
verkiezingen annuleerde en alle
n aan fieke activiteiten verbood. Be
en Hact en haar dochter hebben de lei-
20.30 overgenomen van de verboden
n. staanse volkspartij PPP van wij-
Bhoetto, welke partij de voor-
De opefnste haard van verzet is tegen
Ondertussen zijn gisteren in Israël de
twee Israëlische burgerslachtoffers
van de Palestijnse aanval, onder wie
een tweeëneenhalf jaar oud kind, be
graven. Premier Begin maakte in een
bijeenkomst met een delegatie van
Amerikaanse Joden van de gelegen
heid gebruik om kritiek te oefenen op
degenen die toenadering tot de Pales
tijnse bevrijdingsbeweging zoeken.
Begin noemde de aanval „een bar
baarse moord uitgevoerd door kwade
moordenaars" die de staat Israël wil
len vernietigen. De premier meende
verder dat de aanval „ons verder
waarschuwt wat Israëls veiligheid be
treft en ook een waarschuwing vormt
aan degenen in de gehele wereld die
dit tot nu toe niet hebben begrepen".
Politieke waarnemers vragen zich in
middels af wat het effect van de Pa
lestijnse aanval zal zijn op Sadats en
Begins besprekingen dezer dagen
met president Carter. In een vandaag
verschijnend vraaggesprek met het
Israëlisch weekblad Haolam Hazeh
zegt Sadat te overwegen nogmaals de
Knesseth, het Israëlische parlement,
toe te spreken. Deze keer zou Sadat
de publieke opinie in Israël willen
bespelen inzake een regeling van het
Palestijnse vraagstuk.
Vele Israëli's zullen hier weinig oren
naar hebben na de jongste bloedige
aanval. Maar ook premier Begin lijkt
weinig gelukkig te zijn met Sadats
eventuele plannen. In regeringskrin
gen in Jeruzalem wijst men erop dat
Egypte tijdens diplomatieke contac
ten in de afgelopen dagen met geen
woord over een eventueel bezoek van
Sadat gerept heeft. Bovendien stelt
men in Jeruzalem dat Sadat Begin
belooft heeft het Egyptische parle
ment te mogen toespreken maar dat
dit tot nu toe nog niet gebeurd is.
„Begin schuldige"
In de Egyptische pers stelde men
ondertussen premier Begin, aan de
vooravond van Sadats besprekingen
met Carter, verantwoordelijk voor de
impasse in de Egyptisch-Israëlische
onderhandelingen. Volgens het dag
blad Aal Gomholrrijah keert Begin
'terug naar het „oude Israëlische be
leid van alles te willen maar niets te
geven". Aal Goholrrijah zegt dat Be
gin enerzijds vrede wil maar ander
zijds Joodse nederzettingen sticht,
weigert de controle op de westelijke
Jordaanover op te geven en Jeruza
lem als eeuwige hoofdstad van Israël
opeist. „Wat blijft Begin dan nog res
teren om over te onderhandelen?"
vraagt het dagblad.
De verklaring van Khomeini was vol
gens waarnemers voornamelijk be
doeld voor de sjl'lten ln Irak. Onge
veer de helft van de bevolking in Irak
wordt tot deze vleugel van de islam
gerekend. De sji'itische geestelijk
heid, onder leiding van Khomeini,
kwam vorig jaar aan de macht ln
Iran.
Iran herhaalde beschuldigingen dat
Irak militairen opleidt voor acties te
gen olie-installaties in het westen van
Iran. Luchtmacht en marinebases in
Busher, in de Iraanse provincie Chou-
zistan, aan de Perzische Oolf zijn in
staat van paraatheid gebracht Iraak
se strijdkrachten zouden gisteren de
grensplaats Oweisa hebben bestookt.
Militairen die de grens waren overge
trokken zijn door Iran teruggedreven,
aldus radio-Teheran. Een eerdere
aanval op de olie-installaties in Naf-
ta-es-shahr heeft geleid tot een onder
breking in de olie-aanvoer.
Irak heeft zich gisteren onthouden
van officieel commentaar op de ver
slechterende verhouding met Iran.
Eerder had de regering in Bagdad een
brief gestuurd naar de secretaris-ge
neraal van de Verenigde Naties, Kurt
Waldheim.
Daarin wordt gezegd dat Iran drie
strategische eilandjes, waarvandaan
de toegang tot de Perzische Golf ge
blokkeerd kan worden, moet verla
ten Iran heeft de eilandjes negen Jaar
geleden bezet. De regering in Teheran
heeft herhaaldelijk laten weten dat
zij er niet over piekert de eilandjes op
te geven.
WASHINTON, BONN, PARIJS (AFP, Reuter. UPI) De
Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken Warren
Christoppher heeft de Europese bondgenoten en Japan steun
gevraagd voor de Amerikaanse maatregelen tegen Iran. „Wij
verwachten van bondgenoten medewerking om de stappen
doeltreffend te maken en verwachten dat zij zich bij ons
zullen aansluiten", aldus de bewindsman.
De Egyptische president Anwar
Sadat is zijn belangrijke bespre
kingen met de Amerikaanse pre
sident Jimmy Carter begonnen.
Beide staatshoofden begonnen
hun overleg met koffie in een
zonovergoten Rozentuin van het
Witte Huis. Na Sadat komt Is
raëls premier Menachem Begin
begin volgende week naar de VS
om met Carter over dezelfde
hete hangijzers te praten.
NEW DELHI (Reuter, UPI) De Cu
baanse minister van buitenlandse za
ken Isidoro Malmierca is gisteren in
de Indiase hoofdstad New Delhi be
sprekingen begonnen met premier In
dira Gandhi. Cuba wil als voorzitter
van de beweging van niet gebonden
land een poging doen te bemiddelen
tussen Afghanistan en zijn buurland
Pakistan.
Cuba probeert de instemming van
India te winnen voor een ontmoeting
tussen de president van Afghanistan
en Pakistan die er dan toe zouden
moeten leiden dat de vrede in het
gebied wordt hersteld. Gandhi zou
minister Malmierca hebben meege
deeld dat na een overtrokken reactie
op de Russische inval in:Afghanistan
de atmosfeer in het gebied weer wat
is genormaliseerd. India heeft zich de
afgelopen tijd sterk gemaakt voor
een herstel van de betrekkingen in
het gebied omdat zij vreest dat een
confrontatie rampzalige gevolgen zal
hebben.
Naar van welingelichte zijde wordt
vernomen geloven de Cubanen dat de
vrede kan worden hersteld in Afgha
nistan als aan bepaalde eisen wordt
voldaan en er garanties worden gege
ven over de status van de tegenwoor
dige Afghaanse regering, die vorig
jaar december met Russische hulp
aan de macht kwam. President Ceau-
cescu van Roemenië heeft een „bood
schap van vriendschap" gestuurd
aan de Afghaanse president Karmal.
In de boodschap wenst de president
Karmal persoonlijk geluk en het Af
ghaanse volk welvaart, vrede en voor
uitgang.
HAVANA (UPI, DPA, AFP) De secretaris-generaal van de
Verenigde Naties, Kurt Waldheim, heeft zijn hoge commissa
ris voor de vluchtelingen gisteren opdracht gegeven, alles in
het werk te stellen om hulp te verlenen aan de ongeveer 10.000
Cubanen die opeengepakt zitten op het terrein van de Peru
aanse ambassade in Havana.
De Europese bondgenoten reageer
den echter afwachtend en terughou
dend. De Westduitse en Britse rege
ring hebben nog geen standpunt be
kend gemaakt. Een naaste medewer
ker van de Franse president Giscard,
Michael Poniatowski liet weten dat
de Amerikaanse president een „be
oordelingsfout" heeft gemaakt met
de sancties tegen Iran.
Een regeringswoordvoerder in Brus
sel liet weten dat een besluit over
eventuele solidariteitsmaatregelen
van de Europese Gemeenschap al
leen genomen kan worden door de
negen leden gezamenlijk. Hierover
wordt de komende dagen overleg ge
voerd. Een beslissing wordt op korte
termijn niet verwacht.
Premier Chira betreurde de breuk
tussen de Verenigde Staten en Iran.
Hij zei dat Japan blijft IJveren voor
de vrijlating van de gijzelaars.
Scherp
Volgens een woordvoerder van de
Deense hoge commissaris Poul Hart-
ling moet alle bijstand worden ver
leend in samenwerking met de Cu- 7ip|rpn
baanse en de Peruaanse autoriteiten.
aans Inreisvisum bezitten, een vrijge
leide krijgen om het land te verlaten.
Op aandrang van Peru zullen de mi
nisters van buitenlandse zaken van
de vijf landen van het Andes-pact
Venezuela, Ecuador, Peru, Columbia
en Bolivia vandaag in Lima bijeen
komen om zich over de eventuele
opneming van de Cubaanse aspirant
vluchtelingen te beraden.
Peru heeft ook het internationale
Rode Kruis om hulp gevraagd. De
Cubaanse regering heeft echter alle
aanbiedingen van die kant om medi
sche hulp, voedsel en andere voorra
den voor de circa 10.000 Cubanen ln
de Peruaanse ambassade te sturen
van de hand gewezen. Volgens de
autoriteiten ln Havana kunnen zij,
samen met het Cubaanse Rode
Kruis, de toestand zelf aan. Zo deelde
de Cubaanse regering mee dat zij
voor voedsel en andere benodigdhe
den voor de betrokkenen zou zorgen.
Naar een woordvoerder meedeelde,
beschouwt het Internationale Rode
Kruis de zaak als een zuiver politieke
situatie en niet als een internationaal
conflict. Cuba heeft verzekerd dat de
mensen die zich op het terrein van de
Peruaanse ambassade bevinden, vrij
elijk naar hun huls op Cuba kunnen
gaan en dat degenen die een Peru-
Onder de duizenden Cubanen op het
ambassadeterrein bevinden zich vele
zieken, terwijl er ook talrijke vrou
wen zijn. Voorts zijn er verscheidene
gewonden als gevolg van stenen die
over het hek worden gegooid.
De aspirant-vluchtelingen hebben in
middels in een brief aan president
Carter het Amerikaanse staatshoofd
gevraagd ertoe mee te werken dat zij
een inreisvisum krijgen van welk
land dan ook. De voorkeur gaat ech
ter uit naar de Verenigde Staten om
dat velen daar al naaste verwanten
hebben wonen.
In de ambassades van westelijke mo
gendheden in Havana groeit onge
rustheid omdat men daar een stroom
van telefonische verzoeken binnen
krijgt van Cubanen die, in navolging
van hun duizenden landgenoten op
het Peruaanse ambassadeterrein, het
eiland willen verlaten. Westelijke am
bassades verlenen geen politiek asiel,
in tegenstelling tot de ambassades
van Peru en Venezuela die tot dusver
door Cubaanse militairen met pant
serwagens werden afgegrendeld.
Toen de bewaking van de Peruaanse
ambassade na een Incident waarbij
een Cubaanse militair het leven ver
loor, was opgeheven, stroomden dui
zenden Cubanen naar die ambassade.
Het Sowjetrussische persbureau Tass
reageerde scherp op de Amerikaanse
maatregelen. Carter heeft volgens de
Russen een „grote fout" begaan en
het aanzien van de Verenigde Naties
in het geding gebracht door erop te
zinspelen dat de economische sanc
ties tegen Iran overeenstemmen met
de resolutie van de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties van 13 Janu
ari. Deze resolutie is nooit door de
Veiligheidsraad onderschreven en
„daarom ook niet bestaand". Maan
dag al had Tass Washington verwe
ten dat het ter regeling van het con
flict zijn voorwaarden wil opdringen.
BRUSSEL (DPA) Wilfried Mar
tens. de Belgische eerste minister,
heeft nog geen beslissing genomen of
zijn regering wel of niet aanblijft
Martens heeft gisteren opnieuw met
de coalitiepartners overlegd over de
problemen waarin zijn regering ver
keert. Vandaag zal Martens de laatste
gesprekken voeren, waarna hij van
avond koning Boudewijn van de uit
komst daarvan op de hoogte zal stel
len. Martens heeft de koning al het
ontslag van zijn regering aangebo
den, maar dit werd geweigerd met het
argument dat hij nog een laatste po
ging moest ondernemen om de nieu
we door de taalstrijd opgeworpen
horde te nemen. De regering-Martens
kwam vorige week ln de moeilijkhe
den toen een wetsontwerp om België
om te vormen tot een federale staat,
in de senaat niet de vereiste meerder
heid behaalde. Volgens welingelichte
kringen heeft de minister-president
de regeringspartijen een nieuw wets
ontwerp over de omstreden samen
stelling van de toekomstige regionale
parlementen van Vlaanderen, Wallo
nië en Brussel voorgelegd.
KOPENHAGEN (Reuter) De regering van Denemarken
heeft het Deense parlement een aantal voorstellen voorgelegd
om de Invoer te beperken en de uitvoer te vergroten. Doel is
het tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans te
verkleinen. De Deense premier. Anke Jörgensen, verklaarde
op een persconferentie dat de huidige economische situatie
noopt tot stimulering van de export ten koste van particuliere
.uitgaven en overheidsbestedingen.
Het pakket voorstellen bevat onder
meer verhoging van belastingen van
ln totaal vijf miljard kroon (ongeveer
1,75 miljard gulden) en een verminde
ring van de overheidsuitgaven met
7,9 miljard kroon (2,77 miljard gul
den). Als het Deense parlement ak
koord gaat met de voorstellen gaat
het reëel besteedbare inkomen er dit
jaar met vijf procent op achteruit en
tot 1984 met anderhalf tot twee pro
cent per Jaar. Al met al moet het
tekort op de lopende rekening van de
betalingsbalans tn 1984 7,6 miljard
kroon bedragen. Vorig jaar bedroeg
het tekort 15,6 miljard kroon; voor dit
jaar is een tekort van 16,3 miljard
kroon voorzien.
dage
r Herman Amelink
besluit van de Amerikaanse president Carter om de diplomatieke
ekkingen met Iran te verbreken en de economische sancties tegen
Jland te verscherpen, luidt weliswaar een nieuwe fase in de strijd om
lin Teheran gegijzelde Amerikaanse diplomaten in, maar voert de
Itie tussen Washington en Teheran nog niet echt tot een breekpunt.
it ayatollah Khomeini het afgelopen
ïinde had duidelijk gemaakt dat de
lars voorlopig niet uit de handen van
identen in de Amerikaanse ambassa-
len worden gehaald, was een nieuwe
fgel van de Amerikaanse president
lijdelijk. Hij kwam er zelfs versneld
terug van zijn buitenverblijf Camp
De druk op de Amerikaanse presi-
om harder op te treden tegen Iran is de
te tijd steeds toegenomen. Kon hij
vorig jaar nog rekenen op de overgrote
■derheid van de Amerikanen, de steun
zijn crisisbeleid is inmiddels teruggelo-
tot beneden de veertig procent. Ook
lieleden van de gegijzelde diplomaten
n zich steeds luider en eisen maatrege-
die leiden tot een terugkeer van hun
tden
Mgelopen v(jf maanden waren er regel-
Ig momenten waarop de hoop op spoe-
rvrijlating van de Amerikaanse diplo-
*n opeens gTOOt werd De Russische
U in Afghanistan zou de Iraanse leiders
t bezinning brengen, was enige tijd de
verwachting. Het zou de Iraniërs duidelijk
maken dat het grote gevaar voor hen niet
uit Washington, maar uit Moskou dreigt.
Korte tijd ook was de hoop gevestigd op de
Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.
Maar een resolutie die vroeg om internatio
nale economische sancties tegen Iran stuit
te af op een veto van de Russische afgevaar
digde.' Het bezoek van de secretaris-gene
raal Kurt Waldheim van de Verenigde Na
ties zorgde eveneens korte tijd voor een
rimpeltje minder bij de Amerikaanse presi
dent. maar ook Waldheims missie liep op
niets uit.
Maar met de verkiezing van Bani Sadr. de
vertegenwoordiger van de legalistische
stroming onder de aanhangers van Khomei
ni, tot president leken de kansen toch te
keren. Reeds als minister van buitenlandse
zaken en later tijdens de verkiezingscam
pagne had hij er geen misverstand over
laten bestaan dat hij de gijzelingszaak als
een bedreiging voor Irans positie in de we
reld ervoer. Toen hij dan ook meer dan
zeventig procent va de stemmen behaalde,
leek de hoop gerechtvaardigd dat de rede
lijkheid alsnog zou zegevieren, zeker toen
hij er met behulp van minister van buiten
landse zaken Ghotbzadeh in slaagde een
onderzoekscommissie van de Verenigde Na
ties het land binnen te loodsen.
Ook deze hoop vervloog. De positie van de
Iraanse president tegenover de leden van de
radicale stroming onder leiding van ayatol
lah Behesjtl bleek lang niet zo sterk als de
cijfers deden vermoeden. Bepaald een te
leurstelling was daarna de uitslag van de
eerste ronde van de parlementsverkiezin
gen. die uitliepen op een overwinning voor
de door radicale geestelijken gedomineerde
Islamitische Republikeinse Partij.
Onmacht
Na vijf maanden is de gijzeling van de
Amerikaanse diplomaten een volledig uit
zichtloze situatie geworden. Ook de nieuwe
maatregel van de Amerikaanse president
draagt weinig bij tot een oplossing en is in
de eerste plaats een nieuwe uiting van de
Amerikaanse onvrede en onmacht met de
situatie.
Het vinden van een oplossing voor de gijze
ling is zo moeifljk, omdat het daarbij zo
langzamerhand om veel meer gaat dan om
de uitlevering van de sjah. Om het met de
woorden van een Amerikaanse Iraan-des-
kundlge te zeggen; de gijzeling ls de voetbal
in het conflict tussen legalisten en clerica-
len. De gijzelaars zijn de inzet ln de machts
strijd, die het afgelopen weekeinde door het
persoonlijk ingrijpen van Khomeini in het
voordeel van de radicale islamieten ls be
slecht. Bovendien kunnen de gijzelaars ook
worden gebruikt tegen de regionale minder
heden in het land. Acties van deze minder
heden zullen onmiddellijk worden uitgelegd
als steunbetuiging aan de „imperialisten",
wat dan ogenblikkelijk leidt tot het sluiten
van de sjiitische gelederen, ten behoeve van
de eenheid van het land.
Dit bijzondere karakter van de gijzeling
maakt het probleem zo onoplosbaar. Maat
regelen ter vergroting van de druk op het
regime, bij voorbeeld ln de vorm van econo
mische blokkade en het op wereldschaal
verbreken van diplomatieke betrekkingen,
missen te enen male het bedoelde effect. Ze
leiden mogelijk tot een totaal tegengesteld
gevolg: de gelederen in Teheran kunnen
zich verder sluiten wanneer men opnieuw
geconfronteerd wordt met een nieuwe vari
ant van Amerikaanse „agressie". Die een
heid wordt verder versterkt door de grote
neiging die de aanhangers van Khomeini
hebben tot martelaarschap. Gesteld dat de
Iraanse bevolking inderdaad krijgt te lijden
van de economische sancties dan zal dit de
haat Jegens de Verenigde Staten alleen
maar vergroten en de bereidheid tot een
afwikkeling van de gijzeling wellicht geheel
doen verdwijnen. Het lijden van de martela
ren is ook het zaad van Kohomeini's islam.
Afwachten
Afgezien van een militaire oplossing, die
volgens deskundigen bitter weinig kans op
succes maakt gezien de onbereikbaarheid
van de ambassade voor de Amerikaanse
militairen en de gevaren die dit inhoudt
voor de gijzelaars zelf, lijkt afwachten on
der de huidige omstandigheden nog de bes
te oplossing.
Een Amerikaanse Iranoloog voorspelde on
langs dat de gijzeling zal voortduren zolang
Iran het gevoel heeft daarmee de Amerika
nen te straffen. Pas op het moment dat de
Verenigde Staten de Iraniërs het gevoel
geven dat die gijzelaars hen niets meer
kunnen schelen, ls het beoogde effect van
de gijzeling voorbij en bestaat er kans op
hun vrijlating. Ondertussen zouden de Ver
enigde Staten kunnen werken aan een ver
sterking van de positie van de legalisten ln
de Iraanse top.
Het uiterst onaangename van deze oplos
sing is dat dit voortduring betekent van de
enorme druk waaronder de gijzelaars nu al
meer dan vijf maanden staan, terwijl het
gewoon onaannemelijk ls dat het Ameri
kaanse publiek voor een dergelijke oplos
sing te vinden is. Zeker met de verkiezingen
op komst, zal de druk op de president om
met een spectaculaire actie een einde te
maken aan de zaak, toenemen. Carter zou
niet de eerste president zijn die met een
militair-politiek spektakelstuk zijn herver
kiezing probeert veilig te stellen.
Recht
De huidige stap van de president komt
voorlopig tegemoet aan de behoefte aan
actie bij het Amerikaanse publiek, maar
sluit alle wegen voor een diplomatieke ult-
weg uit de impasse toch niet af. Carter lijkt
er ondanks alle verbale geweld op uit te zijn
de positie van de voorstanders van een
gematigde lijn. van degenen die zich be
kommeren om de internationale status van
Iran, te versterken. De president bewandelt
daarbij nog steeds de in het internationale
recht begaanbare wegen. Aan het tcgengij
zelen van Iraanse diplomaten ln de Verenig
de Staten, zoals al openlijk ls voorgesteld,
blijkt hij geen behoefte te hebben Door
zich aan de Internationale regels te houden,
blijft de president een beroep op de leiders
in Teheran doen terug te keren naar deze
rechtsregels, die een onmisbare voorwaarde
zijn voor een doeltreffend diplomatiek
verkeer.
Of de geduldige koers waarvoor Carter tot
het laatst toe lijkt te willen blijven kiezen,
uiteindelijk succes zal opleveren valt vol
strekt niet te voorspellen. Veel hangt af van
toch min of meer toevallige gebeurtenissen
Hoe staat het met de eisen van de radicale
studenten als de sjah op korte termijn over
lijdt? Wat gebeurt er in Teheran als de niet
al te sterke ayatollah Khomeini het tijdelij-
ke met het eeuwige verwisselt? Wie komt er
bovendrijven in de machtsstrijd die dan
zonder twijfel zal uitbreken? Wat gebeurt er
als Iran met andere bedreigden ontwikke
lingen geconfronteerd wordt, zoals een vij
andig Irak, grens overschrijdende Russen
ln Aghanistan of een intensivering van de
strijd van naar meer zelfstandigheid stre
vende minderheden? Het lot van de gijze
laars in de Amerikaanse ambassade lijkt op
dit moment meer dan ooit afhankelijk van
gebeurtenissen van deze omvang en dat
maakt politiek bedrijven voor een Amen
kaanse president een uiterst ongewisse
affaire
