m v
Kleine roze garnaal
11
Er
'SSEN NU EN NOOIT
Kïyen puzzelen
HET WEER
BBwwlMPWkaw
Weerrapporten
Later beter
ENSDAG 9 APRIL 1980
TROUW/KWARTET
P 15 RHS 17
tsgract
I ondct
pparte*
ier. sb
ouch®
uur 0}
a**..
05.000
0-249
COUR"
pf
drikkao
Ie 1e
keuk®
met
yerd.
it 1
!7S.00G|
Mak*
Vlizetgi
20-2271
i Oamalen of crevettes zijn
schaaldieren en behoren tot
de familie van de zwemmen
de langstaarten Wij zien
i garnalen bijna nooit zwem-
i men maar we zien ze gepeld
bij de visboer liggen. Als we
garnalen kopen zijn ze al
gekookt. We kunnen ze ook
ongepeld kopen.
Het pellen is niet zo'n kunst
als Je maar weet hoe 't moet.
De garnaal met de linker
hand bij de kop pakken.
Met de rechterhand het
staartje vasthouden. In de
kop een kneepje geven en
tegelijkertijd aan de staart
trekken. Het staartschild
laat dan los en de garnaal
kan uit de kop getrokken
worden
Behalve kleine Hollandse
garnalen, die het duurste
zijn. worden ook buiten
landse garnalen verkocht
BIJ voorbeeld Noorse garna
len. die wat lichter van
kleur en groter van stuk
zijn. Nederlandse vissers
vangen In hoofdzaak Noord-
zeegamalen en steurgarna
len. Maar steurgarnalen
worden ook veel uit andere
landen Ingevoerd. De gar
naal bevat veel eiwit. Gar
nalen kunnen we ook inma
ken. maar dan moeten ze
toch niet langer dan vier
weken bewaard worden.
LAT
1UWEM
ha»,
i ckxK
ruime
Uitstv»
kX
9- 01'
halve citroen en eventueel
1/4 glas witte wijn. wat noot
muskaat en wat gehakte pe
terselie. In een weinig boter
200 gram garnalen heel licht
frulten, aan de saus toevoe
gen en alles nog even laten
doorkoken Deze ragoüt
kan gegeven worden In
combinatie met roereieren,
flensjes of In uitgeholde
broodjes.
S
Soep
Inmaken
limtc
led»
zeifst
tot
Neem 500 gram goed
schoongemaakte garnalen
en doe ze In eveneens goed
schoongemaakte potten.
Doe er een klein stukje
Spaanse peper bij, 2 laurier
bladen. 5 gram zout en giet
er 3 dl azijn, die verdund is
met 2dl water bij, zodat de
garnalen net onder staan
(ongeveer 1 centimeter). De
potjes sluiten. De garnalen
zijn na drie dagen te ge
bruiken.
Oamalen worden vaak in
voorgerechten gebruikt
maar zijn ook heel goed ge
schikt als hoofdgerecht ter
vervanging van vlees. Of als
ragout in combinatie met
rijst of aardappelpureee. Ze
vormen ook een goede com
binatie met tomaat en el.
i Cocktail
Een gamalencocktail kan
I met of zonder alcohol wor
den gemaakt. Je kunt er ge
wone garnalen voor gebrui
ken of de grote Amerikaan
se garnalen (zogenaamde
shrimps). Verdeel 300 gram
gepelde garnalen over 3
cocktailglazen. Vermeng
2dl mayonaise met wat cog
nac, wat ketchup, paprika
poeder, worcestershiresaus
en wat fijngehakte peterse
lie. Doe de saus over de gar
nalen. Gameer met wat pe
terselie en doe een schijfje
citroen op de rand van het
glas. Dien de cocktail koud
op. Zonder alcohol: de gar
nalen in het glas overgieten
met wat chilisaus en 1 dl
mayonaise Wat zout toe
voegen. Koud serveren.
Gehakt
Gehakt van garnalen kan
bij het hoofdgerecht het
vlees vervangen. We hakken
200 gram schoongemaakte
garnalen fijn. Drie sneetjes
brood zonder korst weken
in melk. Fijn maken en ver-
mengen met de garnalen,
wat zout, peper en nootmus
kaat, wat fijn geraspte ul en
er een rauw el door kneden.
Hiervan grote of kleine bal
len vormen. De ballen door
paneermeel wentelen. Boter
in de koekepan doen en de
ballen bruin bakken. Ze
kunnen ook in frituurvet ge
daan worden.
Ragout
Ragoüt van garnalen is een
blanke ragoüt. Voor een hal
ve Uter saus: in een steelpan
roet dikke bodem 35 gram
boter met 30 gram bloem
verroeren. Wat zout toevoe
gen en geleidelijk aan li
ter hete melk toevoegen tot
er een volkomen glasse saus
ontstaat Steeds blijven roe
ren.
Om de kans op klonte
ren kleiner te maken kan er
ook koude melk toegevoegd
worden, die onder voortdu
rend roeren aan de kook ge
bracht wordt Met minder
melk, bij voorbeeld 1/4 liter
wordt de ragoüt steviger.
De pan van het vuur nemen
1 eierdooier, goed losge
roerd met 112 dl koffieroom
toevoegen. De saus op
smaak maken met wat pe
peter, zout het sap van een
Garnalensoep is minder be
kend en dus best de moeite
waard om eens op te dienen
De soep wordt bereid met
visbouillon. Maar het kan
ook heel goed met kalis- of
runderbouillon. De bouillon
(l'/i liter) aan de kook bren
gen. vijftig gram rijste
bloem aanmaken met 1 dl
room en onder voortdurend
roeren aan de soep toevoe
gen. De soep ongeveer een
kwartier laten doorkoken.
Van 150 gram gepelde gar
nalen 100 gram fijn malen
en door de soep roeren. De
overgebleven garnalen erbij
doen. De soep afmaken met
Va dl witte wijn, 20 gram
boter, wat druppeltjes ci
troensap en wat zout.
TIP Garnalen rijn gauw aan bederf onderhevig. Niet
langer dan één dag bewaren. Dat mag in de koelkast, maar
beter is het onder een laagje asijn buiten de koelkast.
Andere ideeëen
Wat ideetjes om garnalen te
verwerken: Vier schelpen
beleggen met een paar
blaadjes kropsla en vullen
met 150 gram garnalen. De
garnalen bedekken met
mayonaise en versieren met
kappertjes of gehakte pe
terselie. Of de schelpen met
boter Insmeren, gamalenra-
goüt bereiden en vermen
gen met wat geraspte kaas.
De schelpen vullen met de
ragoüt.
DE FOSDYKE SAGA
FERDNAND
door A. Lourens-Koop Radio- en televisieprogramma's
Uitga" A. V. Brui 4 Zm* LtrwktAat werpen m
2 p *en
Aflfuw met kort roodbruin haar keer-
zich om bij het fornuis en keek
uwsgierig in hun richting. Het ge
hield op en Erik Jager vermoedde
k. en dol ze het gas uitgedraaid had en om
dar"®vhoek van het deurtje naar het
8 u prek ging staan luisteren.
TEMEn) had honger en overwoog of hij
t>. Koe# iets zou eten. maar besloot toch
fina 81 naar de kantine in het hoofdbu-
u te gaan.
ius leunde met beide ellebogen op
buffet.
het hier om deze tijd altijd zo
tussen
and.
'dijk
APRIL ten.
Elzens
inko
direct
io in i
d<HjDe grootste drukte hebben we 's
'Irgens vroeg en 's avonds. Verder
48318. pen er joor de dag ook wel chauf-
ra binnen, maar de meesten blij-
Statenj* om deze tijd op de weg."
won. welke landen rijden ze zoal?'
Bovertanje. Italië, het Midden-Oosten
tuur 43 verderop. Maar er komen er ook
uit het zuiden van het land die op
Utgerstr
p i urd-Duitsland en Denemarken zit-
vókloeti Die gaan door de kop van Noord-
r>en, d.i. land en over de Afsluitdijk,
én- of njBuffeurs uit het oosten van het
achtertui zie je bijna nooit op deze route."
omlegging van de Rijksweg is
er wel nadelig voor u. U bent
:t me nogal uit de route komen te
„Dat gaat nogal. U moet niet verge
ten dat veel chauffeurs hier al jaren
kwamen; die recommenderen je dan
weer bij anderen. Het gaat er maar
om of je een goede naam hebt. Ze
ontmoeten elkaar onderweg en vra
gen: weet jij een zaak waar je goed
kunt eten? Ja, daar en daar moet je
zijn, zegt de ander. En dan rijden ze
die paar kilometer wel om."
„Is deze zaak van u en uw broer
beiden?"
„Hij is eigenlijk van Truus, mijn
schoonzuster." Hij wees met zijn
duim over zijn schouder naar de keu
ken. „Ze had hem al voordat ze met
Jan trouwde. Ik doe hier de boekhou
ding en ik help ook wel in het restau
rant ais het druk is. We doen om de
beurt de late en de vroege dienst.
Voor de keuken hebben we natuurlijk
het nodige personeel. Ik woon daar in
die bungalow aan de overkant van de
weg." Erik Jager keek naar het luxe
geval aan de oever van de Oude Rijn
en bedacht dat de boekhouding In
een chauffeursrestaurant wel een lu
cratieve bezigheid moest zijn. „Tot
hoe laat kunnen de chauffeurs hier 's
avonds terecht?"
„We zijn open tot een uur of een, half
twee 's nachts. Dat ligt er ran of er
nog laat Jongens binnenkomen. En 's
morgens zijn we om vier uur, half vijf
weer bij de tijd. Sommigen willen
vroeg rijden als ze hier 's nachts opde
parkeerplaats gestaan hebben. Dat
ügt. er ook al aan wat ze In de bak
hebben."
„Slapen ze in de cabine?"
„Ja. Sommigen vragen 's avonds of
we ze om die en die tijd willen wakker
maken en dat doen we dan. Anderen
worden vanzelf wakker."
„Gebruiken er hier veel het middag-
maal?"„Ja. Ze kunnen natuurlijk niet
allerlei gerechten krijgen. Truus
maakt de dienst uit wat dat betreft.
En voor degenen die niet willen eten
is er altijd wel een bal gehakt en
frites of croqueUen."
„Zijn er ook wel chauffeurs die 's
avonds bijtijds binnenkomen en hun
wagen neerzetten en dan Castellum
in gaan?"
.Allicht niet Hun baas zal ze zien
aankomen. Maar u bedoelt zeker of er
hier gisteravond toevallig toch zo'n
chauffeur geweest is, die zijn truck
hier gestald heeft" Erik Jager, wiens
hersens de mogelijke combinatie
Midden-Oosten-route, heroïnehandel
en moord geregistreerd hadden, knik
te waarderend. Het was altijd prettig
als getuigen je begrepen. „Zo zou u
het kunnen stellen."
De ogen van Tin us vernauwden zich.
„Het is mijn werk niet op de Jongens
te letten. Ik sta hier ln de zaak van
mijn schoonzuster en mijn broer, ik
heb niks in te brengen als lege brief
jes. Sommige Jongens zetten hun wa
gen neer en komen naar het restau
rant, anderen blijven ln de cabine om
een uur of wat te slapen en komen
dan hierheen. Er zullen er ook wel zijn
die eerst de benen eens strekken.
Daar let lk niet op. De vraag niet waar
ze vandaan komen en niet waar ze
heen gaan. Je hoort gesprekken en
soms vertellen ze Je Wat. Maar ik
bemoei me nergens mee." „Het is dus
wel mógelijk dat er hiér gisteravond
zo iemand geweest is1":
Tinus antwoordde niet' In plaats
daarvan kwam de vrouw door het
klapdeurtje. Ze was tors gebouwd en
haar tanden staken wat naar voren,
wat jammer was want ze had een
knap gezicht en mooie bruine ogen.
Radio vandaag
HILVERSUM I (298 m) VOO: 7.03 (S) Ook
goeie morgen. 9 03 (S) Muziek terwijl u
werkt 10.02 (S) Kletskop VPRO: 10.45 (S)
Villa-VPRO. 13.03 Welingelichte kringen.
13.30 Opgelet: Nieuw kinderprogrmma.
EO: 14.20 (S) Radio-kleuterkrant. 14.45 (S)
Open huis. 16.02 (S) EO-Metterdaad, zen
ding en hulpverlening. 16.15 (S) Licht en
uitzicht 16.55 (S) EO-Aktief. 17.02 (S) Tijd
sein. NCRV: 17.45 (S) Theaterorgelbespe
ling. 18.11 (S) Hier en nu. NOS: 19.30 (S)
Langs de lijn, sport en muziek. (19.38 Paar-
dekoersen. 20.51 NOS-Visparade 22.30
(S) Hobbyscoop. 23.02-24.00 (S) Met het oog
op morgen. NCRV 00.02 (S) Late date. 2.02
(S) Nachtdienst
HILVERSUM II (402 m> VARA 7.00
Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 720 De
Wekkerradio. (7.30. 8.00 en 8.30 Nieuws.)
9.00 Gymnastiek voor de vrouw. 9.10 Wa
terstanden. NOS: 9 15 Werkbank. VARA
9.25 De vooruitgang, consumenteninfor
matie. 9.50 Door Haar! 11.30 Vaassen -
Centraal. O VERHEIDS VOORLICH
TING: 12.16 Nederland en de Derde We
reld. VARA: 12.26 Mededelingen voor
land- en tuinbouw. (NOS). 12.30 Nieuws
12.36 Dingen van de dag. 13.00 Nieuws
13.11 Vaassen Centraal (vervolg). 13.30
Oude schoolliedjes. 13.50 Kinderen een
kwartje? (I4i30 Leef-tijd-genoeg. 15.30
Operette. 16.00 De Pietmachine, hoorspel
serie. 16.55 Lichte grammofoonmuziek.
17.00 Een blokje Nederlands. 17.24 Mede
delingen SOS- en politieberichten 17.30
Nieuws. 17.36 Dingen van de dag. 18.00 (S)
Vrije tijd, blije tijd RVU 18.30 De jaren
'30-'80. P.P.: 18.50 Uitzending van de CPN
VARA 19.00 (S) De Rode Draad 20.00 (S)
VARA-Klassiek: Klassieke muziek voor
cello en piano. 20.20 Het zout in de pap
21.00 (S) VARA-Klassiek: Radio Filharmo
nisch Orkest, met fagot, sopraan en piano:
klassieke muziek, (pauze: het zout in de
pap.). NOS: 22.40 De filosofen Hegel en
Marx (4). VARA: 23.25 (S) Moziek van deze
eeuw: Radio Kamerorkest 23.55-24.00
Nieuws.
HILVERSUM III (444 m): KRO Het pro
gramma wordt onderbroken voor actuali
teiten van Echo. 7.02 (S) Des Engels 9.03
(S) Van negen tot twaalf. 12.03 (S) De Noen
Show. 14.30 (S) De Theo Stokking-Show.
17.03 (Sl Stampij. NOS 18.03 De avond
spits met de nationale hitparade KRO
19.02 (Si Rauhfaser. 22.02 (S) Rock Tempel
23 02-24.00 (S) Walhalla
HILVERSUM IV (FM-kanalem NCRV
7 00 Nieuws 7.02 Het levende Woord. 7 10
(S) Preludium. 8.30 (S) Musica Sacra 9 00
Nieuws. 9.02 (S) Divertimento 9 15 (S) On
der de hoogtezon. 10.00 (S) Orkestpalei
12.00
Nieuws. 12.02 <S) Tafelmuziek (12.02 (S)
Pianowerken uit de Romantiek. 12 30 (S)
Themaprogramma 13.30 (S) Platcn-
meuws.) 13.55 (S) Zojuist verschenen 14 00
'Nieuws 14.02 (S) Meesterwerken uit de
Kwartetliteratuur 14.30 (S) Hobo- en or
gelmuzick 15.00 (S) In kleine bezetting
16.00 (S) Het grote werk 16.55-17,00 (S)
Kunst- en vliegwerk.
TV vandaag
NEDERLAND I:
13.00 NOS: Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 VARA*. Kijken met een kamera.
natuurserie
15.55 Captain Caveman
15.05 Chiffy Kids, tv-serle
16.25 Barbapapa
16.-30 Emlly en de dhe oude dames, tekenfilm
16.43 Boudewijn en Pieternel in de winter
poppenfilm
16.50 In de dierentuin
16.57 De film van Ome Willem
16.30 Sesamstraat
18.45 Toeristische tips
16.55 Journaal
16.59 Van gewest tot gewest
19.50 PR: Uitzending van de BP
20.00 NOS: Het komt allemaal wel in orde
tv-spel
21.37 JOS: Journaal
21.55 NOS: Panoramiek
22.25 Studio Sport
23.10 NOS: Journaal
NEDERLAND II:
13.00 en 18.00NOS: Nieuws voordovenen
slechthorenden
16.55 Journaal
16.59 IKON: Zes kilo koffie voor een kapmes
filmreportage
19.25 IKON-RKK/KRO: Kenmerk
20.00 NOS: Journaal
20.27 "SOCUTERA: Film van de Stichting
Nederlandse Vrijwilligers
20.32 VOO: Countdown
21.10 Thritlseekers. documentaire
21.35 A man called Sloane. tv-aene
22.20 B<j gebrek aan beter, filmreportage
23.02 TELEAC: Microprocessors II. 2e cyclus (11
23.37 NOS: Journaal
DUITSLAND I 10.00 Journaal en actuali
teiten. 10.25 Filmreportage. 1110 Show
programma, 11.55 Nostalgie mit Politur.
tv-serie 12.10 Actueel magazine. 12.55 Per
soverzicht. 13.00-13.10 Journaal 16.10
Journaal 16.15 Showprogramma 17.00
Krelling, tv-serie. 17.50-18.00 Journaal
(Regionaal programma, NDR 9 30-10.00
•Kleuterprogramma 18.00 Regionaal
nieuws. 18.30 Actualiteiten 18.45 Kleuter-
programma. 18.55 Nirgendwo ist Poeni-
chen, tv-serie. 19.25 Regionaal magazine
19.59 Programmaoverzicht. WDR
9.30-10.00 Kleuterprogramma 18.00 Der
Preis der Macht, tv-seric 18.30 Hit urn halb
7. 18.40 Der Preis der Macht, tv-serie 19.15
Actualiteiten. 19.45 4tel vor 8. 20.00 Jour
naal. 20.15 Strafsnche gegen F tv-spel.
22.05 Gespreksprogramma 22.30-23.00 Ac
tualiteiten.
DUITSLAND II 16.15 Kinderprogramma
16.30 Kleuterprogramma. 17.00 Journaal
17.10 Gib deine Traume nicht auf, tv-film
17.40 Actualiteiten en muziek 18.20 Docu
mentaire. 19.00 Journaal 19.30 FUmrepor-
tage. 20.15 Informatief magazine. 21 00 Ac
tualiteiten. 21.20 Die Strassen von San
Francisco, tv-serie. 22.05 Sieh mal an. 22.10
Filmreportage. 22.40 Sportprogramma
0.30 Journaal
DUITSLAND NDR 7.50 Yoga. 8.05 t/m
13.05 en 16.30 t/m 17.30 Schooltv 1800
Kleuterprogramma. 18 30 Informatieve se
rie. 19.00 Informatieve serie 19 15 Filmre
portage 20.00 Journaal 20 15 Actueel
(Naked Earth), speelfilm.
DUITSLAND WDR 9.30 Kleuterprogram
ma. 18.00 Idem. 18.30 TV-cursus Engels
19.00 Dierenfilm. 19.45 Journal 3 20 00
Journaal 20.15 Gesprekken 21 45 Actueel
magazine 22.00 Informatief magazine
22.05 (zw/w) Tiger-Hai (Tiger-Shark),
speelfilm 23 20 Journaal
BELGIf NEDERLANDS NET I 1530
Open School. 15.55 Helden uit de Bijbel, tv-
serie 16.30 Jeugdprogramma 18 15 Teken
filmserie 18.20 Korte film. 18.25 Alias
Smith Jones, tv-seric. 19.17 Standpun
ten. 19.37 Mededelingen en Morgen 19.45
Journaal 20 10 Weerbericht (AVOND
PROGRAMMA NADER TE BEPALER
I.V.M. VOETBAL) Mork A Mindy. tv
serieJournaal
BELGIC FRANS 15.30 Ktnderprogram
ma. 1700 Gevarieerd jeugdprogramma
18.30 Religieus programma 19.00 Cultu
reel magazine 19 15 Regionaal magazine
19.29 Weerbericht. 19.30 Journaal 19.55
Informatief programma 20 00 Jacob et
Joseph, film. 20.55 Informatief program
ma 22.05 Filmportret 23.05-23 10 Jour
naai
door Hans de Jong
n uf tica;
tzontaal. 1. geurigheid, 5. slot, 9.
igsel. 11. in margine (afk.), 13. ne-
•chtige planten. 14. lidwoord, 15.
VASTG ilderij, 17. ladder, 19. meisjes-
im, 20. behoeftig, 22. kern, 23. die-
verblijf, 24.heiligen beeld, 25. on-
aanbrengende godin. 26. houten
28. eettafel. 30. bladader, 32.
im, 33. titel (afk.), 34. bloem, 37.
tl, 38 dichterbij komen, 40. water
Z.H.. 41. meisjesnaam.
aal. 1. meisjesnaam. 2. voorzet-
3. kenteken, 4. op de wijze van, 5.
zekere, 6. plaatse bij Trier, 7. neon
8. jongensnaam. 10. water in
r., 12. staal, 14. opschudding. 16.
inlsche verbinding, 18 lyrisch
laai. 20. zangstem, 21. laag. 25.
dezelfde. 27. gekheid, 29 punt
vertrek, 31. eenverdleplngswo-
32 twijg, 35. plaats in Gelder-
l 36. godin van de toom, 38. deel
de bijbel. 39. onbekende
lGINAfc°Mmg vorige puzzel
alaroen, 2. vertrek, 3. storend.
:kt.woof* l
du i
19, na 1
Na een paasweekeinde met redelijk
weer Is de temparatuur sinds gisteren
onvriendelijk gaan worden. De
noordwestenwind wakkerde aan tot
hard, boven zee stormachtig en er
vielen buien sommigen van regen,
anderen van hagel. Uit noord-Duits-
land werd natte sneeuw gemeld. Het
was daar dus „aprilletje zoet, geeft
wel eens een witte hoed". Geen won
der want de temperatuur op driedui
zend meter hoogte daalde tot min
vijftien graden terwijl op dat niveau
normaliter min acht graden wordt
gemeten. Op de weerkaart zien we
een sterk hoged ruk gebied van 1043
millibar Het ligt op een voor ons
ongunstige plaats namelijk boven
het ooste lijk deel van de Atlantische
Oceaan. Daardoor kunnen depressies
via de Noordzee op ons afkomen. Na
de randstoring van gisteren is nu het
wachten op een paar IJslandse fron
ten. Deze zullen na een korte verbete
ring opnieuw kans geven op enige
regen en later hier en daar een bul.
Vervolgens wordt het iets zachter.
Tegen het weekend treedt er een ver
betering op. Er breidt zich dan een
hogedrukgebied in zijn volle lengte
minder buien
over West-Eüröpa üifc Dit betekent
een veel groteïe kans op droger weer,
ook zonnige perioden en wét minder
lage middagtemparaturen. De kans
op grondVórst In de hacht en ochtend
is nog niet verdwèrién. Durnog even
geduld, tegen het weekend zal het wel
beter gaan
Nagekomen neerslagppgaven over
maart uit Bodegraven' 75 millimeter
Peter van WéJy ln Zpetèrmeer zag
zaterdag Jongstleden' vijf trekkende
boerenzwaluwen (niet tegelijk). Voritr
jaar zag hij de eerste zwaluw, een
kleine week later dan nu, namelijk op
elf april.
In Roosendaal werden gisteren tien
trekkende zwaluwen tegelijk gezien
In Beekbergen (waarnemer P. J. van
der 8pek) is de vltus uit het verre
Afrika teruggekeerd. Vorig Jaar ge
beurden dat op dertien april, twee
dagen nadat de bosanemoon ging
bloeien. Dit gebeurde nu op 4 april en
de vitus kwam drie dagen later
Lezer J. de Graaf in Heinigen brengt
een belangrijk onderwerp ter tafel:
„Tijdens de mooie dagen in de twee
de decade van maart kwam het meer
dere keren voor dat 'luchtmacht'
vliegtuigen de geluidsbarrière door
braken. De vluchten gingen met een
brede condensstreep gepaard. Wan
neer de geluidsbarrière doorbroken
was. was eensklaps de condensstreep
veel ijler Zodoende 'zagen' zij op het
laatst de geluidsbarrière doorbreken,
alhoewel voor het gehoor de knal veel
later volgde. Zou u kunnen verklaren
dat Ineens de condensstreep na de
knal veel dunner wordt"?
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd
al opgemerkt dat elk kanonschot als
een over de wolk lopende golf kon
worden gezien. Uit de laatste oorlog
zijn er veel en veel meer gevallen
waargenomen. Twee voorbeelden: de
eerste waarneming in Nederland was
op 18 hpril 1941 Toen bewoog zich
tijdens een langdurige serie zware
ontploffingen op de Leusdense helde
een zwarte streep of lijn langs de
hemel met een snelheid „tienmaal zo
groot als een wolk bij een orkaan"
Toen op 26 april 1944 in Zaandam
overtrekkende vliegtuigen door af
weergeschut werden beschoten zag
men na elk salvo concentrische rin
gen of banden voorijlen zoals een
golfftront zich ln water voortplant.
Verklaring: onder bepaalde omstan
digheden is de van een explosie uit
gaande geluidsgolf er de oorzaak van.
dat een fijne nevel die slechts weinig
boven het condensatiepunt heeft ge
legen. door de compresslewarmte tot
oplossing komt. (Dit geldt uiteraard
ook voor heel fijne ijswolkjes die kun
nen verdampen Men ziet dan hoe
een donkere ring zich in de bewolking
uitbreidt.
Veel meer hierover brengt dr H. ten
Kate in „Hemel en Dampkring", jaar
gang 1944-45 te berde, ondermeer dat
de zichbare geluidsgolven ook te zien
waren op joumaalfilms, onder andere
in de film „from D-day to Paris". De
foto's werden genomen uit de bom
barderende vliegtuigen. „Men ziet het
doelwit diep onder zich aan komen
schuiven, een springwolk verschijnt,
er verschijnen meer Plotseling ziet
men ringen optreden die met grote
snelheid voortijlen alsof men een
steen in het water geworpen zou
hebben."
Heerrapporten i
filteren 17 uur
weer
temp
zwaar bew
De Bilt
ZWO ar hew
Deelen
regenbul
Eeltle
Eindhoven
zwaar bew
Den Helder
regenbul
Rotterdam
half bew
Twente
regenbui
Vllsamgen
regenbui
Zd Limbo™
zwaar bew
regenbui
Athene
15
Barcelona
geheel bew
14
Berlijn
onweer
zwaar bew
Bruine!
regen bui
a
S,
zwaar bew
Helsinki
sneeuw
i
sneeuwbui
Klagmfurt
zwaar bew
ii
onbewolkt
Locarno
rwanr bew
Londen
regenbui
Luxemburg
sneeuwbui
Madrid
onbewolkt
onbewolkt
half bewolkt
15
München
hagelbui
s
Mee
zwaar b<-w
14
0*lo
licht bew
10
Parijs
half bew
10
Rome
half bew
Spilt
zwaar bew
.Stockholm
licht bew
Wenen
geheel bew
ZOrtch
half bew
10 20-12 S3, HarlngvlieUlutten 1
dam 12 10--. Scheverüngrn M 14 24 00. Umuldrn
12 06— Den Helder 155-14 58 Hartlnger. 4 4»
17 20. OeUzlJI 7 26-19 54
