ien veel gewilde evangelist
Becfankt Juliana!
Welkom Beatrix!
Uit brieven van lezers
W
iel
rasmus-Universiteit
ril bijzonder worden
urt Equiluz, tien passies in drie weken
eel jongeren bij
itvoeringen
tr
De Slidh^e
Tinnerije b.v
Van der Klaauw opent
World Press Photo '80
der
Krakers dienen n«*
optreden knokplot
klacht bij politie
I
PNDERDAG 3 APRIL 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET P 13 - RH 15 - S 17
ADVERTENTIE
Franz Straatman
pSTERDAM Al is onze
nog onkerkelijk, op som-
ge tijdstippen bepaalt het
|ditionele religieuze gevoel
verrassende wijze welke
ziek we te horen krijgen,
oit eens een mooie Mat-
|us ergens in oktober, of
luari: neen, altijd in die
weken vóór Pasen.
geldt zelfs voor passie-uitvoerin-
waarbij het vrijwel alléén nog
om de muzikale en musicologi-
kanten en niet (of nauwelijks)
de religieuze, liturgische aspec-
Zoals de Mattheus-uitvoering on-
leiding van Philippe Herreweghe
de NCRV morgenmiddag vanaf 14
uitzendt, tegelijk via de tv (Ne-
ind 2) en de radio (Hilversum 4)
tde muzikale schoonheid van dit
dank zij de FM-stereo kwaliteit
erept de huiskamer binnen-
omt.
i ït'r
ui
k "llani
^spelf,
29 f4:
izoensarbeid
4CRV concurreert met deze stilis-
zeer Bach-getrouwe en muzi-
opwindende uitvoering op de
swegtijd van Goede Vrijdag te-
de KRO. Die zendt via Nederland
n 15 tot 15.30 uur een echte litur-
he lijdensoverweging uit, vanuit
zen u ;erk van het Omroeppastoraat in
?rsfoort. Vanzelfsprekend recht-
dietvjeks-
HiFi
eet C
JS.arn Amersfoort (in de Grote
'm en jnt Joriskerk) blikte de NCRV de
erish<theus twee weken geleden in.
oor ns ïtstreekse uitzending morgen-
Hij c da6 zou onmogelijk hebben ge-
we i. alleen al vanwege het feit dat
Evangelist Kurt Equiluz op dat
ient in de Grote Kerk van Naar-
dat verhaal van Jezus' lijdensweg
lanken en kleuren moet vertellen
de Nederlandse Bachverenlging.
iiezingen is immers de merkwaar-
te vorm van seizoensarbeid!
Oude instrumenten, kleine koren in
de Mattheusuitvoering die de NCRV
morgenmiddag op tv uitvoering die
de NCRV morgenmiddag op tv en
radio uitzendt; temidden van de mu
sici staat de evangelist, Kurt Equiluz.
Foto Kippa
en geeft weer, exact, objectief, op het
nuchter af, in tamelijk hoog tempo.
Maar ongemerkt raakt deze verteller
bij de zaak betrokken, laait er emotie
op in zijn heldere, royaal klinkende
tenor; schaamt hij zich niet voor
kleurrijke effecten.
Objectief
Kurt Equiluz
ook graag Schubert
Ijn
eer
ijn solisten bij die in drie weken
een leuk kapitaaltje bij elkaar
:n, want naar schatting ldinkt in
nd zo'n 700 keer de Mattheus en
es Passie van J. S. Bach en
einere passies van minder be-
fjke meesters. Die laatsten ko-
:hter steeds meer in trek omdat
'/<oren wegens gebrek aan vol-
nie en goede stemmen de veelei-
de Bach-werken niet meer aan-
tnen of te weinig geld hebben voor
groot aantal (soms dure) solisten,
goed voorbeeld van zo'n bijtijdse
verstandige programmawijziging
it in Amsterdam de laatste jaren
christelijke oratorium vereniging
)t-Noord die de Lukas Passie van
mann onder het stof vandaan
aid heeft.
ge verenigingen willen of kun
de realiteit echter niet onder
zien zoals de eveneens Amster-
KCOV Excelsior. De afgelo-
avonden bracht het wel een ge
lige koormassa op de been in het
ertgebouw, maar onevenwichtig
ngesteld: teveel sopranen, die
inks ingehouden volume de in
flinke maar qua stem zwakke
overheersten. En dan veel te
ig mannen, met als gevolg on
hoorbare tenoren. Heeft zo'n uitvoe
ring nog wel zin?
Veel jongeren
Bij die 700 passies zijn zo'n miljoen
uitvoerenden en luisteraars betrok
ken, oftewel ongeveer acht procent
van de Nederlandse bevolking (ter
vergelijking: het percentage voor nor-
.maal concertbezoek is 1.5 procent.)
Verrassend is dat het aantal jongeren
onder de belangstellenden de laatste-
jaren sterk toeneemt. Niet alleen bij
de om muzikale redenen goed in de
markt liggende uitvoeringen van het
Concertgebouworkest onder leiding
van barokspecialist Harnoncourt;
ook bij de traditionele oratoriumver
enigingen, de Nederlandse Bachver-,
eniging in Naarden bijvoorbeeld.
Zo'n vijf jaar geleden kon men de
voorspelling horen dat de Mattheus
van Charles de Wolff wel 'n langzame
dood zou sterven. Het tegendeel
blijkt. Alle uitvoeringen (vandaag,
morgen en zaterdag) zijn al maanden
uitverkocht.
Eén naam duikt in die veelheid van
uitvoeringen sinds 1975 in tal van
plaatsen op: Kurt Equiluz. Als evan
gelist is hij gewoon een verschijnsel,
niet te evenaren of te imiteren; de
manier waarop hij de rol van verslag
gever vervult, geeft aan de voor
dracht van de recitatieven van in
Bachs lijdensverhalen het karakter
van een ooggetuigenverslag. Hij ziet
Geen wonder dat er van alle kanten
aan Equiluz wordt getrokken en dat
hij in drie weken tijd alléén in Neder
land acht keer de Mattheus en twee
keer de Johannes zingt. „In Amster
dam, Amersfoort, Aardenburg, Gro
ningen en Naarden, voegt deze uit
Wenen afkomstige solist er gedetail
leerd aan toe. „Ach, het is toch niet zo
uitzonderlijk wat ik doe. Ik zing mijn
evangelistenrol zoals ik vind dat het
moet, inderdaad als 'n verslaggever.
Vanuit het woord objectief zijn en bij
bepaalde passages kleur, spanning
aanbrengen zodat het publiek de ge
beurtenis ten volle kan meevoelen.
Het zijn recitatieven en dan heb je
niets aan een aria-achtige manier van
zingen. Dat houd ik mijn leerlingen
aan de muziekhogeschool in Graz
waar ik leraar oratorium ben. ook
telkens voor".
Het Is deze maand precies vijftien
jaar geleden dat onder supervisie van
Nlkolaus Harnoncourt de Johannes
Passie van J. S. Bach voor de plaat
werd vastgelegd in Wenen; de ver
schijning ervan gaf destijds 'n hele
schok, zó anders klonk Bach door de
hoge tempi, de dansante effecten, het
lichte spel van oude instrumenten, de
woordexpressie in recitatieven en ari
a's. Equiluz was daarbij en vanaf die
tijd staat hij te boek als evangelisten
specialist. Een beetje tot zijn spijt
..Door zo'n plaatopname krijg je een
stempeltje opgedrukt: Bachzanger.
Maar mijn repertoire en belangstel
ling reikt van de liederen der middel
eeuwse minenzangers via renaissan
ce, barok, en romantiek (ik zing graag
en veel liederen van Schubert, Men
delssohn, Brahms) tot in deze tijd. En
natuurlijk opera, want ik ben vast
verbonden aan de Weensse Staatso-
per; geen grote, dramatische rollen,
dat zit niet in mijn stem, maar kleine
re buffo-partijen. Al dertig jaar. Ik
ben er best tevreden mee."
Toeval
„Het was eigenlijk toeval dat ik bij
Harnoncourt in die opname verzeild
raakte. Ik moest invallen voor de
tenor Heinz Wunderlich bij 'n Mat
theus in Stuttgart. Iemand van de
platenmaatschappij Telefunken was
daar aanwezig; ik bleek helemaal te
passen in hun plannen met Harnon
court een passieplaat te maken."
„Voor mij klonk die nieuwe aanpak
niet zo vreemd in de oren. Als lid van
de Weiner SSngerknaben zong ik al
de alt-soli ln de Mattheus. Dat waren
dus uitvoeringen met jongens en
mannen, weliswaar moderne instru
menten, maar nooit zo'n groot orkest
als hier vroeger in Nederland het ge
val was".
In ons land blijkt Equiluz zich zonder
gewetensbezwaren te kunnen passen
in verschillende situaties: mèt of juist
zonder oude instrumenten, snellere,
of juist wat gedragener tempi, kleine
kamerkoren of juist wat forsere be
zettingen. Als hij al een voorkeur
koestert, praat hij daar diplomatiek
om heen. Harnoncourt. Herreweghe,
of De Wolff, zij zijn hem allemaal
even lief.
„Gelukkig maar. dat er zoveel ver
schil is. Dat maakt iedere uitvoering
nieuw voor mij. Ik heb ook bij Karl
Richter (in München) gezongen, dat
is toch wel héél afwijkend van wat
Harnoncourt wil. Gedragener, met
wat meer stem; Je moet je kunnen
aanpassen. Ik noem mijzelf liever
niet zanger, maar musicus. Als het
totaalconcept maar niet strijdt met
wat ik in die passies zie. Dat geldt ook
voor de instrumenten. Die verfijnde
klank van de barokinstrumenten is
heel fraai; maar met moderne kun Je
ook prachtige resultaten bereiken.
Zie het Concertgebouworkest. Het
een sluit het ander niet uit. Och, en
als 'n dirigent van mij Iets verlangt
wat ik eigenlijk niet goed vind, nou,
dan doe ik op de repetitie zoals hij het
wil, maar in de uitvoering ga ik dan
toch mijn eigen weg".
Waardig,
blijvend aanderf&en
Zodra Koningin Juliana de troonswisse
ling bekend had gemaakt, zijn de Tin-
meesters van 'De Stichtse Tinnerije' en
meestergraveur Joh. A. Wennekes plan
nen gaan smeden om een werkelijk waar
dig aandenken voor deze bijzondere ge
beurtenis te creëren.
Ons land is beroemd om z'n sierlijke tin
nen voorwerpen, en deze ambachtelijke
kunstenaars wilden nu een uitzonderlijke
prestatie leveren.
Het werkstuk groeide uit tot een schoon
heid van een tableau. Met vorstinnen in
een zó zuiver reliëf en gelijkenis, dat van
'De Kroon op het werk' gesproken mag
worden. Een waardevol sieraad in uw
huis. Een herinnering aan een betekenis
volle dag.
Kroningstableau
Het tableau (hoog23cm x breed 30cm)
heeft een achtergrond van koningsblauw
fluweel, waarop uit zuiver tin, 95*70 en
absoluut loodvrij, de ovaalportretten
van de vorstinnen met vermelding van de
data van de kroningen, de Nederlandse
Kroon en een lint zijn gegoten. De lijst is
van massief mahonie
Exclusief
Elk Kroningstableau vormt voor de am
bachtelijke kunstenaar een arbeidsinten
sief werkstuk. Een exclusief werkstuk
dat van een certificaat van Echtheid
wordt voorzien en stuk voor stuk gesig
neerd.
De prijs bedraagt slechts 375,— incl.
18^0 BTW, perfect verpakt en franco
thuis.
Er kan ook voor verzending naar adres
sen in het buitenland worden zorggedra
gen.
Binnen 4 weken
bij U thuis
U kunt het exclusieve Kroningstableau
bestellen door 375,over te maken op
girorekening 4424 885 of de Rabo Bank
De Bilt, rekening nr. 3083. 59755 l.n.v.
De Stichtse Tinnerije B. V.de Bilt.
Per aangetekende brief kan ook; dan svp
giro- of betaalkaart bijsluiten.
De Holle Bill 23.3732 HM De Bilt
Postbus 182,3730 AD De Bilt
lel. 030-763382
rriT#'
uii ii' Vi 'liy'i,v
nmte voor steun bedrijfsleven
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het rqcht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wi| helaas met corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
onze onderwijsredactie
JTTERDAM De Eras-
menbf Universiteit van Rotter-
een bijzondere uni-
siteit worden. Het College
ti B^stuur heeft dit aan mi-
Philiper Pais gevraagd.
ilinc bijzondere universiteit krijgt de
Jip imus Universiteit meer ruimte
1. De li sponsors uit het bedrijfsleven.
hrijvin
indt uschept bovendien meer mogelijk-
na »n voor de inrichting van de twee-
ftse.
ïï_het wetsontwerp van minister
dat vorige week werd uitge-
it. hebben de bijzondere instel-
n voor hoger onderwijs een
pje voor gekregen op de rijksin-
ngen. De bijzondere universltei-
en hogescholen, zoals de Vrije
te Amsterdam, de Kat-
4ke Universiteit in Nijmegen en
I
de Katholieke Hogeschool in Tilburg,'
hebben geen goedkeuring van de mi
nister nodig om een studie in de twee
de fase te beginnen. In het wetsont
werp is een scheiding gemaakt tussen
de eerste fase en de tweede fase van
de studie. Tot de tweede fase wordt
slechts een beperkt aantal studenten
toegelaten.
Vanuit het bedrijfsleven zijn reeds
toezeggingen aan de Erasmus Univer
siteit gedaan. Individuele werkgevers
kunnen een bedrag storten. Daar
naast hebben het Verbond van Ne
derlandse Ondernemingen en het Ne
derlands Christelijk Werkgevers Ver
bond zich garant gesteld voor een
bepaald bedrag voor de eerstkomend
vijfentwintig jaar: De Economische
Hogeschool te Rotterdam, die in 1972
met de nieuwe medische faculteit de
Erasmus Universiteit ging vormen, is
van 1913 tot 1972 een bijzondere in
stelling geweest, die voor een deel
werd gefinancierd door het bedrijfs
leven.
Nieuw bestek
Op 21 maart schreef prof. Vermaat in
zijn artikel „Nieuw bestek gezocht"
onder meer dat in feite acht procent
van de Nederlandse beroepsbevol
king werkloos is. Om deze werkloos
heid op te heffen, wijst Vermaat op
het instrument van de arbeidstijdver
korting. Die verkorting heeft zijns
inziens een verhoudingsgewijs zelfde
inkomensdaling als prijs. Deze stel
ling is mijns inziens niet juist.
We gaan er vanuit dat de beschikbare
hoeveelheid werk en het nationaal
produkt toe noch afnemen bij een
verdeling van de werkloosheid. Ver
der weten we dat het inkomen van de
echte werklozen per persoon gemid
deld 65 procent is van het inkomen
vap de werkenden. De beroepsbevol
king heeft een omvang van vijf mil
joen mensen. Wat gebeurt er bij een
eerlijke verdeling van de werkloos
heid onder de voorgaande veronder
stellingen? Vijf miljoen manjaren
worden verdeeld onder 5.4 miljoen
werkenden. De oorspronkelijke vijf
miljoen krijgen per persoon zeven
procent minder werk toebedeeld. Ze
gaan van 100 naar 93 procent. De
400.000 werklozen krijgen per per
soon 93 procent werk van wat de
werkenden vroeger hadden. Ze gaan
dus van 0 naar 93 procent.
Als de werklozen gaan werken, gaan
ze wat hun inkomen betreft echter
niet omhoog van 0 procent af maar
starten ze bij 65 procent. De vijf mil
joen oorspronkelijk werkenden gaan
daarom met hun inkomen van 100
naar 97 procent. Conclusie: Een ar
beidstijdverkorting van zeven pro
cent leidt tot een reële inkomensda
ling van drie procent bij de werken
den en tot een reële inkomensstij
ging van 50 procent bij de voorheen
werklozen.
Rotterdam Drs. P. Helder
Bijbelliederen (2)
Natuurlijk is er bij vele hervormden
teleurstelling over het negatieve ge
luid, dat een commissie uit de „gere
formeerde bond heeft laten horen
over de bijbelliederen uit het nieuwe
Liedboek. Dit negativisme houdt ui
teraard verband met het standpunt
van genoemde bond t.o.v. de „gezan
gen". Een oude verdrietige zaak die
de eenheid binnen de hervormde kerk
al jaren schade berokkent. In Juni
1968 hielden twee leden van de gere
formeerde bond prof. dr. H. Jonker
en ds. J. H. v.d. Bank uit Wilnis in
de hervormde synode een warm plei
dooi voor de nieuwe gezangen. Vol
gens prof. Jonker zou een schijnte
genstelling verdwijnen, wanneer de
hervormde gemeenten die nog alleen
psalmen zingen, zich ook openstellen
voor de gezangen"En kijk nu
eens in 1980! Is er iets verbeterd of
veranderd? Zeer weinig, in vele ge
meenten niets. Harde en hoekige ker
keraden gaan gewoon door óp de
oude paden en doen alsof er geen
gezangen, laat staan een Liedboek
bestaan De gereformeerde bond
omvat één derde van de hervormde
gemeenten in ons land maar leeft zo
langzamerhand in een soort „reser
vaat".
Oostburg
K. H. M. van den Berg.
SIH
Sommige begrippen leiden een hard
nekkig voortbestaan, hoewel zij niet
meer een functie hebben. Zo werd ln
recente artikelen over het hervormde
werelddiakonaat gesproken van de
Sectie Internationale Hulpverlening
van de Nederlandse Hervormde
Kerk. Deze sectie is twee jaar geleden
al opgeheven. Het werelddiakonale
werk wordt behartigd door de Com
missie Werelddiakonaat van de Ge
nerale Diakonale Raad van de Neder
landse Hervormde Kerk.
Utrecht Hein Jansen
Voorzitter GDR
Afwijzen
In het Amsterdamse Tropenmuseum heeft minister Van d<
Klaauw (buitenlandse zaken) gistermiddag de tentoonstellii
World Press Photo 1980 geopend. Van rechts naar links: minist
Van der Klaauw, prins Bernhard, en de Amerikaanse David i
Burnett, die de prijs voor de beste persfoto won.
In het artikel „De officierseed en de
kernwapens" (28 maart) lees ik, dat
wapens, die weerlozen het slachtoffer
maken volgens dhr Stelling „van de
hand moeten worden gewezen." De
vraag dringt zich op, waarom bom
men en granaten ook niet zijn „afge
wezen." In mei '40 heb ik als weerloos
burger in R'dam de bommen ook
„afgewezen." Het hielp echter niet. ze
kwamen toch naar beneden! M.a.w.
afwijzen is geen remedie! Het is mis
schien voor sommigen Interessant
over bovengenoemd onderwerp wat
te theoretiseren, maar het gevaar is
levensgroot, dat dit alleen de werke
lijkheid verdoezelt. En die is, dat een
oorlog met kernwapens een heel hoge
drempel is, die niet lichtvaardig door
iemand zal worden overschreden,
tenzij die (op instigatie van dhr. 8. en
dezulken) eenzijdig zal worden ver
laagd, door met hun getheoretiseer
op voorhand wereldkundig te maken,
dat deze wapens toch niet door ons
zullen worden gebruikt! Je vraagt Je
dan wel af wat voor inzicht in militai
re zaken heden militairen (als dhr 8.)
bezitten. Als in een onderneming een
medewerker blijk zou geven van
soortgelijk Inzicht in de belangen van
het bedrijf waarin hij werkt, dan zou
dit een dringende reden zijn vt
ontslag op staande voet.
Rotterdam C. P. van Rensr
Zonnig terras
Door een misverstand ter redac
kreeg de brief „Zonnig terras" (Tro
31 maart) de ondertekening „Je:
nette van Beuzekom. Zeist." De
dertekening behoorde te zijn: „1
mens de CvS-vrouwengroep Amsl
dam-Utrecht, Ria Dijkstra." Red.
ADVERTENTIE
Ik. Koffie.
GakGoed.
Prima koffie vanTheodorusNiemeyer.
Nu op eik pak een leuke extra verrassing: heel goedkope
speciale abonnementen op'Doehetzelf en 'Marion'.
Voor bijna de helft van de normale prijs.
Thcodorus Nicmcyer sinds 1819. TN
ROERMOND (ANP) De gemee
politie van Roermond stelt een
derzoek in naar de Juistheid van
gisteren binnengekomen klacht
de gewelddadige ontruiming van
kraakpand.
Acht krakers van een woning aar
Gebroeklaan ln Roermond ontn.
den toen het huis, omdat zij al
hun zeggen bedreigd werden met
weid door een knokploeg onder a
voering van een familielid van
huiseigenaar.
De vertrokken krakers hebben
klacht wegens hulsvredebreuk ln
diend bij de politie. Volgens hen h
den zij met de eigenaar van het
kraakte pand een vergelijk wil
treffen.