KRO in gesprek met
von Nell-Breuning
Geen blijdschap bij Lidwina en Benedictus
Ds A. M. Lindeboom zet strijd tegen het „hokken" voort
Personalia
Vrije evangelischen
willen in IKON blijven
Trouw
Nestor van katholieke maatschappijleer
Conferenties
Open dag van bijbelinstituut
Tranen over Zuid-Amerlka
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
DINSDAG 1 APRIL 1980
TROUW/KWARTET
door A. J Klei
Drukkerij Fokkena te Surhutzum stuurt me
de pas verschenen brochure ..Ongehuwd
samenwonen" van de gereformeerde
emeritus-predikant A M Lindeboom toe
Het is een 21 pagina's tellend geschrift.
Waarvan de prijs, de verzendkosten
meegerekend, vijf gulden bedraagt Blijkens
de mededelingen op een Inlegvelletje dient
dit boekje ter vervanging van het voorgaande
over „hokken".
In zijn Jongste publikatle zet dominee
Lindeboom de strijd tegen het „hokken"
onverminderd voort. Het verbaast me dat hij
de,aanduiding ..hokken" liet schieten voor:
ongehuwd samenwonen Hier is sprake van
een versluierend woordgebruik en daarmee
begeeft de eerwaarde scribent zich op een
gevaarlijke weg
Ik begrijp best dat een zo keurig iemand als
dominee Lindeboom af wil van de enigszins
vulgaire term ..hokken", die trouwens toch al
meer in onbruik raakt naarmate het
verschijnsel zelf gemakkelijker aanvaard
wordt Echter, als iemand „hokken" zegt.
weten we waarover hij het heeft, terwijl er
vormen van ongehuwd samenwonen
denkbaar zijn. waartegen zelfs dominee
Lindeboom geen bezwaren zal aanvoeren.
Ik kan me althans niet voorstellen dat een
brave weduwnaar, die nimmer het
slaapvertrek zijner Inwonende huishoudster
betreedt, onder de toom van dominee
Lindeboom valt. Zelf heb ik ln de verre Jaren,
dat ik mijn vak leerde en ongehuwd was.
samen met de man. die thans mijn zwager ls.
gewoond op een zolderetage ln Zuid, en 't
lijkt me sterk dat dominee Lindeboom
daaraan zondige kantjes zou hebben kunnen
ontdekken.
Ik heb er enige tijd overzitten nadenken,
maar 't valt niet mee een woord te verzinnen
dat netter klinkt dan „hokken" en even
duidelijk ls. Nu is dit ook mijn zorg niet, want
ik koester geen voornemens tot het
vervaardigen van een vlugschrift, gericht
tegen het „hokken".
Met deze laatste mededeling verkondig lk
dominee Lindeboom geen nieuws, want deze
laat ln „Ongehuwd samenwonen" merken
dat hij wat dit aangaat ook niets van mij
verwacht. Ik deel dit lot met mijn collega's
Cisca Dresselhuys en Kees de Leeuw, en met
de theologen professor Rothuizen, doctor
Rinzema en doctorandus Speelman. Aan ons
wordt president Carter van Amerika ten
voorbeeld gesteld die, naar dominee
Lindeboom Ln onze krant van 18 februari 1977
las. op een bijeenkomst van ambtenaren
heeft verklaard dat.hokken" zonde is.
Gelukkig kan dominee Lindeboom voor deze
opvatting ook dichter bij huis terecht. Hij
verhaalt van „een voortreffelijke preek over
trouwen en samenwonen" van zijn collega A.
Borman te Assen en citeert daaruit met
Instemming het volgende: „En jullie mogen
mij een ouderwetse kerel vinden, maar dat
geslachtsgemeenschap vóór het huwelijk
nodig is om te weten of je bij elkaar past.
daar geloof lk geen barst van. Ik zal elk
verloofd stel aanraden om te vrijen bij het
leven, en dan kom Je er wis en waarachtig wel
achter. Laten we onszelf niet voor de gek
houden met schoonklinkende redeneringen,
die in wezen niet opgaan."
Het lijkt me. dat Je met een dergelijk
pastoraal advies verloofden Juist het bed
injaagt, want waar ligt de grens tussen vrijen
bij het leven en geslachtsgemeenschap? Daar
moet dominee Lindeboom nog maar eens een
brochure tegenaan gooien.
Ik kom tot een ander punt. Dominee
Lindeboom misprijst in de samenwonenden
ook. dat zij geen kinderen wensen. In dit
verband wordt duidelijk, dat hij de opdracht
uit Genesis 1 vers 28: „Weest vruchtbaar en
vermenigvuldigt, en vervult de aarde"
letterlijk neemt en niet trapt in handige
uitleggingen als: je uiterste best doen, je
volledig inzetten.
Wanneer mensen met een lege wieg wijzen op
de overbevolking in ons land, antwoordt
dominee Lindeboom hun, dat er elders ln de
wereld nog ruimte genoeg is: „wie, die ooit op
weg naar Spanje door Frankrijk is gereden,
zou durven spreken van overbevolking? Ook
ln Canada en Australië is nog ruimte in
overvloed. Afrika is bevolkt als Europa ln de
twaalfde eeuw. Siberië moet nog worden
opengelegd en de Sahara kan met behulp van
atoomenergie vruchtbaar worden gemaakt."
Eén vraag rijst bij deze wereldomspannende
beschouwing: wie krijgt de ongehuwd
samenwonenden (Want om hen gaat het
tenslotte) zo gek dat zij niet slechts een
boterbriefje gaan halen, maar ook de koffers
pakken teneinde zich ln een der door
dominee Lindeboom genoemde gebieden te
vermenigvuldigen?
Ook hierover zou dominee Lindeboom in een
volgende brochure zijn licht moeten laten
vallen, en aldus eindigt deze aankondiging
van „Ongehuwd samenwonen" met de
begeerte naar méér. Me dunkt, Iets beters
kunnen schrijver en drukker zich niet
wensen.
door Pieter van der Ven
AMSTERDAM De KRO-televlsle besteedt vanavond (Nederland 2, 22.30-23.20) aandacht
aan de Duitse pater Jezuïet Oswald von Nell-Breunlng, „de professor van de arbeiders". In 1931
was het veertig Jaar geleden dat de roomskatholieke kerk het nijpende sociale vraagstuk aan
de orde had gesteld ln een officieel document, de encycliek „Rerum novarum" van Leo XIII.
De ontwikkelingen sedertdien, wereldoorlog. Mussolini, crisis, waren voor Pius XI aanleiding
genoeg om opnieuw een visie op de maatschappij te formuleren.
Van een onzer verslaggevers
BUSSUM Het „comité" van de bond van vrije evangelische
gemeenten ln Nederland heelt zich op het standpunt gesteld,
dat de vrije evangelischen niet uit de IKON moetsn stappen.
Het comité (te vergelijken met het synode-moderamen in
andere kerken) komt met een voorstel in deze geest op de
bondsvergadering, die de vrije evangelische gemeenten van 2
tot 4 juni zullen houden in de Lage Vuursche.
Plus XI vroeg de toenmalige generaal
der Jezuïeten om advies. De „zwarte
paus", zoals de bijnaam van deze
functionaris wel luidt, was toen de
van afkomst Poolse graaf Vladimir
Ledochowski. die zijn orde een dert g
Jaar lang met straffe hand leidde HIJ
raadde de paus aan om een encycllrk
te laten ontwerpen door een veelbelo
vende. knappe ordegenoot die zojuist
een proefschrift had afgeleverd over
beurs moraal: pater Oswald von Nell-
Breunlng.
Von Neel kweet met voortvarendheid
van die taak. Hij maakte een ont
werp. de paus vulde iets aan over
fascisme en corporatisme en zette
zijn handtekening. De encycliek
„Quadragesimo anno" (het veertigste
jaari was daarmee aan de wereld ge
schonken. Het werd het basisdocu
ment van de katholieke sociale leer.
de katholieke vak- en standsorgani-
saUes en het katholieke partijwezen
Inmiddels ls het weer een halve eeuw
later en er ls veel gebeurd. De ency
cliek Is vaak verguisd en geprezen en
zo mogelijk nog vaker naar de lust
;des harten uitgelegd
Onvermoeibaar
Wie echter nog steeds onvermoeibaar
over de huidige sociale problematiek
denkt en schrijft vanuit zijn rooms-
katholieke overtuiging dat is dezelfde
Von Nell-Breunlng, onlangs 90 Jaar
geworden
waarin opgenomen: Oe Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwo Haagse Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hooldrodacteur Jenre Tamminga
Directeur mg O Po-tma
HOOFDKANTOOR
PovtKA 859
lOOO AW Amsterdam
WfeautstrMt 131 A/m.efdam
lel 020 913456
tele* 13006
postqfc 66 00 00
Bank Ned Oediert
r»*#rwign/ 2300 12 574
6emeeeieg«ro Amsterdam
xnooo
REQIO ROTTERDAM'OOnORECM
3000 AX Roftefdam
lot 010-t
en berorQrtQ)
lef 010-115568 "ctMctwi
te* 115700 l Lxtskelend voor
REGIO OEN MAAGO.EIO€N
101
2501 CC Den Haag
10' 070*469445
(abonnementen en bezorging)
let 070-469445 (redael'et
let 070-460864 (uitsluitend voor
parkstraat 77 Oen Maag
REGtO NOORDOOST-NEDERlANO
Postbus 3
8000 AA Zwolle
te' 05200-17030
Meamark 56 ZwoDr
Per maand 16 98
Per kwartaal 50 95
Per halt jaar f 101 90
Per jaar 20160
aanvraag
Tetetorvscha
d'acMen
Oogave U^-eOencnten 9-19 30
van mjiandeq i m vifdag Oo'
.-ondag an 13-20 wv ie-et 020
913456
Oogave een. advenent-es let
VO 936866 o> sc»m«eNk aan
Uwe Adv aMehng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
ae esMvgen u.tUufemj scftrK
De „grand old man" van de katholie
ke maatschappijleer ls nog altijd een
vruchtbaar publicist. In het maart
nummer van het Ujdschrift ,.8tim-
men der Zeit" heeft hij uiteengezet ln
hoeverre zijn denken in de loop der
Jaren veranderd ls. Ook ln het pro
gramma van vanavond praat hij met
Louis ter Steeg over deze ontwikke
ling.
Von Nell is een echte geleerde, maar
met een sterke sociale bewogenheid.
Van meet af aan werd hij gedreven
door twee overtuigingen: dat zijn
kerk tegenover de arbeiders zwaar in
het knjt stond en dat het „goddeloze
socialisme" geen katholiek antwoord
kon zijn op de problemen. Later raak
te hij meer vertrouwd met de vele
verschijningsvormen van socialisme
en hij begon zich daarover genunan-
ceerder uit te drukken.
Het is met die katholieke sociale leer
best hachelijk gesteld Enerzijds is
makkelijk aan te tonen dat er wel iets
radicalers valt te bedenken, ander
zijds maakte deze leer een eind aan
de oude moraal dat de armen duld-
zaam moesten zijn en de rijken vrij
gevig In de Jaren '30 vonden veel
rooms-katholleken die hele sociale
leer maar een verdachte rooie rak-
kerij
Het ging er von Nell wel degelijk om
dat de arbeiders zich een volwaardige
plaats zouden verwerven Ln het eco
nomisch bestel. Het belang van de
kerk om de arbeiders binnen haar
muren te kunnen houden was daar
aan ondergeschikt, meende hl) Hij
verzette zich de pogingen ln Duits
land om koste wat kost katholieke
partij- en vakbondsvorming door te
drijven In Nederlandse termen hoor
de hij typisch bij de „doorbraak". HIJ
raakte vervreemd van de christen
democratische kringen en onder
houdt veel warmere betrekkingen
met de bonden en de SPD
Bont
De aanhangers van de katholieke so
ciale leer vormen een bont gezel
schap. „Links" had Je von Nell en
anderen, „rechts" vroeger Oustav
Gundlach, nu bijvoorbeeld Anton
Rauscher. ook allebei Jezuïeten.
Gundlach was destijds een belang
rijk adviseur van Plus XII. Tot op de
huidige dag zijn er aan verschillende
Duitse universiteiten leerstoelen voor
de katholieke sociale leer, „ChrlstU-
che Sozialethlk". Zo was de huidige
kardinaal-aartsbisschop van Keulen,
Joseph Höffner, lange tijd professor
voor dit vak in MÜnster. Hij hoort
typisch bij de „rechtervleugel", voor
al ook omdat bij hem van weinig
menselijke, laat staan sociale bewo
genheid sprake lijkt.
Dezelfde Höffner reikte als voorzitter
van de Duitse bisschoppenconferen
tie onlangs aan Von Nell een kerkelij
ke erepenning uit. von Nell proefde
hierin een duidelijke erkenning van
hogerhand voor zijn werk. Het ont
roerde hem zeer en dat lijkt buiten
staanders misschien wat naïef. Men
sen van reformatorische huize heb
ben een dergelijke gevoeligheid zel
den tegenover hun kerkelijke leiders,
eerder nog tegenover hun vorsten.
Maar ln de roomse verhoudingen ls
zo n zwak voor hiërarchische pluimen
niet ongewoon.
Dr. Oswald von Nell-Breuning
s.J.
pij visie dringt zich op: ook die reikt
van Vors ter tot Goudzwaard.
Ook binnen de kerken zijn er stro
mingen die een maatschappijvisie
niet afleiden uit bijbel of natuurwet.
ZIJ beginnen met wetenschappelijke
analyse van bestaande economische
verhoudingen.
Volgend Jaar kan de gouden herden
king plaatsvinden van „Quadragesi
mo anno". De huidige paus ls rijk
genoeg aan Ideeën en zelfvertrouwen
om zijn visie op het maatschappelijk
bestel uit te dragen. Nog steeds ls de
rooms-katholieke kerk ln veel landen
van Latijnsamerika en Zuid-Europa
een belangrijke politieke factor. Voor
veel problemen UJkt een radicalere
aanpak nodig dan wellicht de katho
lieke sociale leer te bieden heeft. Dat
doet overigens aan de pioniersver-
dienste van von Nell geen afbreuk.
In 1978 besloot de bondsvergadering,
dat de bond ondanks veel bezwa
ren zijn lidmaatschap van de
IKON zou bestendigen tot 1 januari
1981. Het zou echter een periode van
kritische toetsen zijn, gevolgd door
een evaluatie in 1980. Het comité
vindt het niet fair, nu af te haken,
omdat de IKON er blijk van heeft
gegeven zijn koers te willen wijzigen
en deze verandering mede op vrij
evangelisch initiatief werd Ingezet. In
juni moet de bondsvergadering be
slissen.
Drieënveertig van de 47 bij de bond
aangesloten vrije evangelische ge
meenten waren op de extra bondsver
gadering ln Bussum om te praten
over het rapport „Demissionair of
missionair". Het rapport werd als dis
cussiestuk aanvaard. Het beleid ln de
'komende Jaren zal erop gericht wor
den, dat de gemeenten meer missio
nair worden. Daarbij wordt gedacht
aan meer inspelen op de samenleving
en aan meer samenwerking met an
dere kerken en geloofsgemeenschap
pen. Er komen brede werkgroepen
ten behoeve van zending en evangeli
satie in de gemeenten. Tevens zullen
de gemeenten worden gestimuleerd
om evangelisatieprojecten op te zet
ten. Een voorstel volgend Jaar een
Jubileumactle te houden ln verband
met het honderdjarig bestaan van de
bond werd aangenomen.
Analyse
Bezwaren tegen de katholieke sociale
leer komen in het programma van
avond niet of nauwelijks aan de orde.
Zowel ln Europa als in Zuld-Amerika
hebben reactionaire en sociaal ge
richte mensen en regimes zich beroe
pen op dezelfde documenten. De ver
gelijking met de bijbelse maatschap-
Paarsgewijzer, voor predikants
echtparen. 21-23 april, Den Alerdlnck,
Laag Zuthem (tel. 05290-541). (herha
ling: 1-3 september).
Dominee mag Ik u eens vra
gen over het toezicht van de ker-
keraad op de prediking m.m.v. D.
Koole en ds. K J. Velema, voor chr.
geref. ambtsdragers, zaterdag 19 april
10 30 uur, Ichtuskerk, Grote Haag 54,
Amersfoort. Inl. tel. 05910-26613.
Ontmoetingsdag voor gehuwde
homofielen (mannen en vrouwen, al
dan niet samen met hun echtgeno
ten), zaterdag 19 april, Amersfoort.
Inl. Radiopastoraat (Tel. 035-15555).
De Pastorale kanten van ons
jeugdwerk, kaderdag hervormd-gere-
formeerde Jeugdbonden m.m.v. ds. W.
Dankers. zaterdag 19 april 10.30 uur.
De Aker. Putten Inf. tel. 030-785402
BILTHOVEN Voor de eerste maal Aanvankelijk leidde dat onderzoek
heeft het Nederlands bljbellnstltuut tot negatieve conclusies. Thans gaat
(NBI) te Bllthoven een open dag ge- het onderzoek er van uit, dat de bij
houden. De open dag was bestemd belse verkondiging ls gegrond op hls-
voor scholieren die binnenkort eind- torische feiten, al zijn die feiten niet
examen doen. precies te beschrijven.
Er werd op de open dag informatie
gegeven over toekomstmogelijkhe
den en het praktische werk. In de
eerste Jaren was dit bijbelinstituut
gericht op de vrije bewegingen zoals
de geloofszendingen. Maar omstreeks
1960 is de koers gewijzigd. Men voor
ziet nu in de behoefte van de kerken
aan middenkader. De leerlingen gaan
na de opleiding die drie Jaar duurt,
kerkelijk werk doen, godsdienstles en
catechisatie geven of christelijk soci
aal werk doen. De opleiding tot het
geven van onderwijs geeft een derde-,
graadsbevoegdheid.
Te koop gevraagd:
ongewenste baby's'
MONTREAL (ANP) Een Ca
nadese luitenant van het Leger
des Hells heeft in een
weekbladadvertentie onge
wenst zwangere vrouwen een
bedrag aangeboden als zij het
kind willen voldragen en af
staan aan een kerkelijke in
stantie. Hij geeft toe dat het
misschien weinig smaakvol is
om een contract af te sluiten op
een zwangerschap en een kind-
Je te kopen, maar het is „nog
verschrikkelijker als je besluit
een kind te doden nog voor het
geboren ls". aldus de heilssol
daat
Voorzitter drs. A. C. de Oeus wees
erop. dat het NBI ln 1948 ls opgericht
door mensen die waren gefascineerd
door het evangelie. De bedoeling van
het NBI kan worden weergegeven
door de woorden van de apostel Pe
trus tot Christus „Tot wie zullen wij
anders heengaan. Gij hebt de woor
den van eeuwig leven". Dat ls de kern
wat ons ook nu beweegt, aldus drs.
De Oeus.
Adjunct-directeur ds. H. Noorder-
meer gaf een openbare les over het
bljbelwetenschappelljk onderzoek.
advertentie
Tranen om mannen en zonen, die vermoord werden; om
kinderen die men niet voldoende voedsel meer kan geven;
om allerlei onrecht dat zij moeten ondergaan. Tranen van
de verdrukten, de armen, de ellendigen. Tranen van ver
driet, van wanhoop en machteloze woede. Geef ze de
troost en de kracht van het Woord Gods. Een Nieuwe
Testament kost slechts 2.63. Giro 901.000 van In de
Rechte Straat te Velp, met verm. NTBr.
Herfsttij der vooruitgang. Vanuit
zijn christelijke overtuiging schrijft
prof. dr P. Nijkamp onder meer over
vraagstukken als energievoorziening,
milieuvervuiling, tegenstelling tus
sen rijke en arme landen, werkloos
heid ln eigen land. Uitg. Vuurbaak,
Groningen. 265 blz 23.50.
Van uitgeverij Querido. Amsterdam:
Een Amerikaanse tragedie 4e druk
van de roman van T. Dreiser in een
vertaling van J. W. F. Werumeus Bu-
ning (347 blz - 34.50 Moet je lexen,
Nederlandse verhalen uit de jaren
zestig en zeventig, gekozen en inge
leid door W. van Toom. (263 blz -
17.50). Geurder droefenis, roman
van A. Kossmann (372 blz - ƒ39.-).
Een Fries huilt niet, roman van G.
Krol (130 blz. - 21 50) De bloedende
trein, verhalen van B. den Uyl (168 blz
- /23.50.(. Als de wolf de wolf
vreet..roman van H. Nolthenius
(176 blz - 24.50
Van uitgeverij Callenbach te Nijkerk
een omnibus waarin twee romans van
A. de Vries: De man in de jachthut en
Wij leven maar eens. 474 blz - 17.90
(na 1 aug. 1980: ƒ24.50).
AO-boekje nr 1808: Lepra van dr D. L.
Lelker Uitg. Stichting IVIO. Lely
stad. 20 blz 1.90.
door Guus van Hemert
adressen
De door mij meestal zeer gewaardeerde Pieter
van der Ven heeft op de 18de en 22ste maart
twee bijdragen geleverd die mij niet met blijd
schap vervulden. Belde keren ging het over een
eeuwfeest van Iets middeleeuws de 600ste
geboortedag van Lldwina van Schiedam en de
1500ste van Benedlctus Waar komt mijn ge
voel van teleurstelling of stekeligheid
vandaan
Niet dat er foute of te beperkte informaUe
wordt verstrekt. Belde artikelen bevatten veel
over het onderwerp plus nog zijlichten naar
verwante gebieden. Ook is het niet zo dat je bij
hem die ergste vorm van cynisme tegenover
het het christelijk verleden aantreft die soms
vanuit esthetlsch-culturele hoek komt en de
schijn van eerbied heeft: de houding van vroe
ger was het indrukwekkend maar nu valt er ln
de bijbelse tradlUe geen levenskracht meer te
bespeuren Dit is niet de houding van Pieter
van der Ven Hij speurt naar wat er aan ztnnlgs
en mensen opbouwends leeft ln de huidige
fase. en durft op het verleden af te gaan met
een serieuze hedendaagse veeleisendheid. Dat
is het tegenovergestelde van cynisme.
Wat stoort mij dan* Allereerst de koppen
„Lldwina heilig en hysterisch" en vooral voor
Beneflctus ..Feest van vergane glorie" Oeen
van belde verjaardags- of jubileumcadeautjes
Ook ln de tekst liggen stenen des aanstoots De
traditionele volkshagiografie komt er door de
vergelijking met borstplaat wel erg slecht af en
dat Schiedam „het saaie Schiedam" genoemd
wordt UJkt me overbodig. Wat Lldwina betreft.
wordt het belangwekkende boek van P J.
Stolk gesignaleerd en weergegeven. De stelling
daarvan is dat Lidwina's ziekteverschijnselen
uit hysterie zouden voortkomen. Deze zou dan
zijn oorzaak vinden ln een combinatie van
agressie en binding tegenover haar vader. Van
der Ven stelt ons daarvan op de hoogte. Dat ls
alleen maar goed. Vanwaar dan de irritatie?
Misschien omdat bij een dergelijke moeilijke
en op het eerste gezicht onUulsterende kwestie
geen extra steekjes moeten komen Zoals de
bovengenoemde over de borstplaat, of over de
traditionele hagiografie als een „attribuut ln
de ideologische trukendoos van de kerk". Dat
wordt dan net te veel. Gewoon door de toon.
Werkelijk
Maar ook bij Van der Vens persoonlijke zinge
ving voelde ik weerstand. HIJ schrijft: „Mis
schien worden ln haar herdacht en geëerd al
die naapiloze vrouwen uit die tijd en andere
eeuwen die een lijdensweg op werden gedreven
omdat omstandigheden, maatschappij en kerk
een werkelijke levensweg blokkeerden". Daar
in ligt een suggesUe dat haar weg geen werke
lijk leven was Maar als zij daarin heilig, dat ls
toch op een of andere manier een persoonlijk
heid met grote communicatie, een raadgeef
ster. een praatpaal ln Schiedam, is geworden,
kan zo'n levensweg wel eens werkelijker zijn
dan wanneer ze tegen haar natuur ln een
vissers- of redersvrouw was geworden. Mis
schien was haar uniekheid Juist dat ze van iets
vreselijks iets menselijks maakte. Stolk noemt
haar door het overbruggen van het conflict
tussen de zachtmoedige vrouw die ze wilde zijn
en de heerszuchUge, zelfverzekerde vrouw die
ze niet wilde zijn. „een van de Indrukwekkend
ste persoonlijkheden van onze geschiedenis".
Misschien bedoelt Pieter van der Ven ook niet
dat haar levensweg niet werkelijk was. maar
hij zegt het wel.
En passant moet lk even wijzen op het prachti
ge en eerbiedig geschreven artikel van Kees
Fens in de Volkskrant van 17 maart over
Stolks boek. Daarin maakte hij zich met één
meesterworp (namelijk zo'n levensbeschrij
ving ls geen historie maar een schrijfprocédé;
Lldwina is 'n Eline Vere) van de kwestie af.
Maar als de biograaf een huisgenoot is. zoals
hier, dan gaat die meesterworp natuurUJk niet
op. of maar zeer gedeeltelijk. I Samuel 15
(Absalom) is een ander, historischer genre dan
Genesis 1-11. Nee dan biedt Van der Vens
benadering toch meer toekomst.
Neerhalend
Ook bij Benedlctus begon mijn wrevel dus met
de kop. die een tegenstelling vormde met de
mooie Illustratie van Mare Terstroet: Europa,
gregoriaans, vadergestalte. Het artikel zelf
weer levendig en vol Informatie. Toch ook hier
telkens opmerkingen die mij minimaliserend,
om niet te zeggen neerhalend aandoen. De titel
Vader van Europa wordt „door de rooms-kat
holieke kerk naar voren geschoven" als het een
propagandaterm ls. Wanneer ln de dertiende
eeuw Franciscanen etc. zich in de steden vesti
gen. wordt dat geïnterpreteerd als „de Bene
dictijnen misten de boot", alsof het een fout ls.
dat ze bleven horen bij de negentig procent
van de mensen die niet ln de stad woonden. De
benedictijner aartsbisschop van Westminster,
Hume, wordt betiteld als „een goudvis die men
toch niet alle dagen aan de haak zal slaan".
Waarom dit Jargon, dat sugeereert dat men
hoger staat dan de mensen of bewegingen waar
men over spreekt? „Wie zich op het gebied van
de roomse liturgie wilde laten verwennen, toog
bij voorkeur naar een benedictijner abdij", ls
ook al zo'n opmerking die de besprokene lich
telijk belachelijk maakt. Bijna altijd ligt het ln
de werkwoorden, die een bepaalde kleur aan
iemands activiteit geven, zonder dat dit een
voor mij duidelijke functie heeft.
Nogmaals, de echte mlnachtig van de traditie
vind ik bij Pieter van der Ven niet, ook niet
waar het de benedictijnen betreft, dus de hou
ding van: het ls mooi geweest maar stelt niets
meer voor. Van iets wat zich christelijk voor
doet. vraagt hij dat het vitaal blijkt. HIJ gaat
op bezoek waar nieuwe benedictijnse vormen
zich midden ln het stadsleven vestigen en
ondervraagt ze.
Maar soms ls het net of hij omwille van een
Ideaal dat onze tijd óók niet realiseert, de
pogingen en vormen van het verleden gering
schat Iets wat vele vanonze tijdgenoten zowel
vanuit een kapltallstisch-technologtsche als
een marxistische mentaliteit haast tot een
tweede natuur geworden ls, maar die een be
perking van de horizon tot onze eigen eeuw1
betekent.
BIJ herlezing van Van der Vens artikelen blijkt
dat hij teveel weet om daar echt in te trappen.
Het zit hem ln een paar wendingen Maar ik
vermoed dat ik niet de enige ben die zich
daaraan bij eerste lezing stootte.
Guus van Hemert i.j. uit Nijmegen is priester
en publicist.
ALS JE NIETS MEER HEBT
We stellen de grote wending ln het
verhaal van de verloren zoon nog
even uit. Hij zit nog ln de misère.
Zelfs zwljnenvoer wordt hem ln het
verre, vreemde land niet gegund. Een
harde wereld voor wie geen geld meer
heeft. Een tekening van de sltuaUe
die ons niet mag ontgaan. Want zo
gaat het. Zolang je wat hebt ben je ln
tel en staan mensen klaar om je (ze
bedoelen zichzelf) terwille te zijn.
Goed. ik weet wel dat er alle
mogelijke sociale voorzieningen zijn
die het uiterste moeten voorkomen,
maar die mensen zijn er toch. Verder
van ons af dan. In een nog verder
land. Waar mensen echt sterven,
omdat niemand meer voor hen
opkomt. Maar ook hier vlakbij. Want
geen woning hebben ls ook een beetje
sterven. Geen baan hebben kan ook
aan Je leven knagen. Wat tel Je dan
nog mee, als je niet eens kan opgeven
waar Je woont? Of. Je moet het
antwoord schuldig blijven op de
vraag: waar werk je? Zo is dat
geregeld in onze wereld. Dat zit ook in
dit verhaal. Het ls wel een gelijkenis,
maar een gelijkenis tekent het leven
precies zoals het ls. Zoals de dingen
voorkomen. We laten nog even de
betekenis van deze woorden zitten.
Dit heeft de mensen zoon hier bij ons
gezien. Mensen in de knel. En Hij laat
het ons zien. In deze lijdensweek,
waarin het duidelijk zal worden wat
die stal in Bethlehem
voorafschaduwde. Toen geen plaats
in de herberg, later geen plaats op de
aarde. Een voet daarboven, aan een
kruis. Omdat hij niets voor ons had.
Hij had niets meer te verteren. Hij
bracht ons geen voordeel meer op. Hij
had geen inbreng meer. Nou ja, wel
een inbreng, maar die paste niet op
ons leven. Dat sloeg volgens on
nergens op. En daarom: geen plaats
ln 't kwadraat Nutteloos beslaat zo
iemand volgens ons de aarde. Al heel
gauw nadat we Hem met Palmtakken
hebben ingehaald. Een echte
gelijkenis. (Lukas 15).
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Groenlo: J. AG. van
Zanten te Wassenaar die bedankte
voor Hemmen (toez.).
Aangenomen naar Ridderkerk: J. 8e-
ton te Wanneperveen, die bedankte
voor Dubbeldam en voor Zierikzee.
GEREF. KERK
Beroepen te Rotterdam-Delfshaven
(geestelijk verzorger verpleeghui»
De Rustenburg) mevr. M. J. v.d. Veen-
Schenkeveld te Krimpen a.d. IJssel;
te Maassluis: M. Mellema te Dieren;
te Tiel W. stoker kand. te Am
sterdam.
Aangenomen naar Mtddenmeer: K.
Meijer te Britsum, die bedankte voor
Nijeveen.
Bedankt voor Waddinxveen: J. P. Ka-
kes te Deventer.
Beroepbaar: W. Stoker, kand. te Am
sterdam.
GEREF. KEREKN (VRIJG.)
Bedankt voor Zeist: J. Oeerslng te
Hengelo (O) voor Zuidhorn: J. Borg-
dorff te Bodegraven-Alphen a.d. Rijn.
CHR. GERF. KERKEN
Beroepen te Lutten: O. v-.d. Groet te
Siegerswoude.
Bedankt voor ELBURO: G. Bouw te
Scheveningen.
GERF. GEMEENTEN
Beroepen te Hilversum: A. Vergunst
te Veen, die bedankte voor Boskoop;
te Terwolde en te Kalamazoo: D
Hakkenberg te Lisse.
Bedankt voor Katwijk aan Zee; J.
Mol te Rijssen; voor Oudemirdum: A
Hofman te Scheveningen.
GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor Nieuwerkerk a.d. IJs
sel: F. Mallan te Rhenen.
OUD GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor Kampen: M. Pronk te
Dordrecht.
Rechterlijke macht Aan mr. D. B.
A. Wissellnk ls op zijn verzoek met
ingang van 1 november 1980 eervol
ontslag verleend als vice-president
van de rechtbank te Utrecht. Mr. A. J.
C. Beschoor Plug ls per 13 maart
benoemd tot rechter ln de arrondisse
mentsrechtbank te Arnhem. Hij was
secretaris van de raad van bestuur
van de Holland-Amerikalijn. Mr. B.
Swanenburg is op zijn verzoek met
ingang van 1 september 1980 eervol
ontslag verleend als kantonrechter te
Enschede. Mr. P. Bender is met in
gang van 4 april 1980 benoemd tot
officier van justitie in het arrondisse
ment Utrecht. HIJ is thans secretaris
bij het arrondissementsparket al
daar. Mr. M. J. Bruigom ls op zijn
verzoek met ingang van 1 september
1980 eervol ontslag verleend ais offi
cier van justitie, hoofd van het arron
dissementsparket te Roermond.
BENOEMINGEN Ir. N Molenaar
(55) zal, waarschijnlijk per 1 mei, be
noemd worden tot directeur van de
landinrichtingsdlenst van het minis
terie van landbouw en visserij, tevens
secretaris van de centrale cultuur*
technische commissie. Hij volgt lr. J.
M. Koopman op, !lie op 1 mei direc
teur-generaal van de volkshuisves
ting wordt bij het ministerie van
volkshuisvesting en ruimtelijke orde
ning. Per 1 april 1980 is ir Th. J
Tienstra. directeur der visserijen bij
het ministerie van landbouw en visse
rij. tevens benoemd tot voorzitter van
de organisatie ter verbetering van de
binnenvisserij. Hij volgt hiermee de
heer D E. van Drimmelen. die per
gelijke datum met pensioen gaat, op
'an e
