Irazilië kan elf atoombom ïaken in 1990 isjaad is rijk aan tegenstellingen en wapens Oliewinning is op Noordzee bar werk Arafat wil bemiddelen in Afghanistan Egypte na 26 mei achter Midden-Oosten resolutie EG' 0 leolaf* Oud-ministers Suriname wellicht voor gerecht Drie ministers ontvluchten El Salvador ïfophoping en geblazen gevoel IS8! Twee mannen in Maleisië terechtgesteld ERDAG 29 MAART 1980 TROUW/KWARTET ^JklLIA (AP) Brazilië kan tegen 1990 zelf kernwapens ®Jardigen. Dit verklaarde de Braziliaanse natuurkundige "Hiio Didier Viana gisteren in een hoorzitting voor de ^iaanse senaat. SAN SALVADOR (AP. AFP, UPI) Drie ministers van de regering van El Salvador zijn het land uitgevlucht uit vrees gedood te worden. Een van hen, de minister van economische zaken Oscar Menjivar, verklaarde dat de regering de rechts extremis ten niet langer in de hand kan hou den. De twee andere gevluchte mi nisters zijn Eduardo Colindre van onderwijs en de onderminister van landbouw Jorge Villa Corte. De drie ministers hebben El Salva dor verlaten in de nacht van maan dag op dinsdag vlak na de moord op aartsbisschop Oscar Romero. Ze hebben gedreigd te zullen aftreden, als er geen verandering komt in de toestand in El Salvador, waar alleen al de laatste week 27 mensen om het leven gebracht werd bij geweldda digheden. Het aftreden van de drie is zeer on welkom voor de regerende junta, omdat andere gematigden zich dan ook gedwongen zouden kunnen voe len de biezen te pakken. De drie ministers behoren tot de christende mocratische partij die samen met de militairen de regende junta vormen die op 15 oktober vorig jaar de macht greep. Minister Villacorta was een van de opstellers van de wet op de herver deling van het land, waarmee de regering drie weken geleden begon. Duizenden bewoners van El Salva dor gingen gisteren naar de hoofd stedelijke kathedraal waar het li chaam van aartsbisschop Romero opgebaard lag. Het onderzoek naar de moord op Romero is niet gevor derd. Naar verluidt helpt de Ameri kaanse politie bij het onderzoek. Van een onzer redacteuren AMSTERDAM De ramp met het olieplatform Alexander Kielland in het Noorse deel van de Noordzee is niet het eerste ongeluk bij de oliewinning in de Noordzee, maar tot dusver wel het grootste. In totaal,zijn ongeveer 10.000 mensen betrok ken bij de winning van olie in de bodem onder de zee, verdeeld over een honderdtal booreilanden. werkt al sedert 1980 mee aan projecten in Brazilië Hij "apitein in de marine. Aan de lekscommissie van de senaat hij dat het kernprogramma j militaire steun" geniet. De '«ie doet op het ogenblik een iek naar kostenoverschrijdin- l vertragingen bij de plannen Qjit kerncentrales te bouwen vol len in 1975 getekend akkoord ;st-Duitsland fd Aor militairen gesteunde rege- f z>fen Brazilië heeft voortdurend •nMd dat het van plan is kernwa- om» vervaardigen. Donderdag nog woordvoerder van president a' Ifiguereide: „We hebben steeds gen%zegd dat het kernprogramma reedzame doeleinden is." Viana verklaarde gisteren te- °*r de onderzoekscommissie dat hem het kernprogramma zoveel kritiek is geweest van ;zijde overeind is gebleven lèdoen van militairen. Maar hij 3 dat er geen aanwijzing is dat nen in de maak zijn voor de diging van kernwapens. "Tkoord tussen West-Duitsland filië werd in 1975 in het geheim nd. Het Braziliaanse congres bt dusver nog niet de gelegen- ekregen om het te onderzoe- Dlgens het programma zijn in ïht reactoren van 1,3 miljoén it klaar, kan Brazilië dan ura- errijken en kernafval zelf ver- SC5eair et g. rfi en Argentinië dat eveneens aantief is met de opbouw van een vanogramma zijn van plan samen erd tl werken en een „Latijsameri- g tef nucléair blok" te vormen. Bij audeoek in mei van president Figu- end aan zijn collega Videla in Bue- eigres zal het verdrag waarschijn- kuldertekend worden. Argentinië izilië hebben geen van beiden verdrag tegen de van kernwapens onder bed, aror ordi hec ADVERTENTIE NEW DEHLI (Reuter. AFP. AP) - De leider van de Palestijnse bevrijdings organisatie PLO. Jassir Arafat, heeft gisteren de goede diensten van de PLO aangeboden om de kwestie-Af- ghanistan vreedzaam op te lossen. Arafat, die voor een tweedaags be zoek in India is. zei dat de PLO al bezig was zijn invloed aan te wenden bij alle partijen om een oplossing voor de problemen te vinden. De PLO was erbij toen in januari de islamiti sche conferentie in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad de Russische ingreep in Afghanistan veroordeelde en een onmiddellijke terugtrekking eiste, van de Russische strijd krachten. Arafat vond overigens dat India een uitgebalanceerde, constructieve en weloverwogen reactie op het gebeu ren in Afghanistand had gegeven. An deren hebben die reactie wel eens uiterst verward genoemd, maar die werden niet. zoals Arafat gisteren wel. met alle egard die normaal alleen voor een staatshoofd zijn weggelegd, ontvangen. Arafat toog naar India nadat 'de Indiase minister van buiten landse zaken. Rao, deze week aan kondigde dat India de PLO een volle dige diplomatieke status zou geven. Daar is de Indiase oliebehoefte uit de Arabische wereld niet vreemd aan. Bij zijn aankomst zei de PLO-leider dat „de tradities tussen mijn volk, de Arabische naties en India erg oud zijn." „Wij vormen één beschaving, in heden en toekomst". Ook Arafat zal niet vérgeten zijn dat sinds de opde ling van het Brits-Indische koloniale rijk de Indiase hindoes en de Pakis taanse moslems elkaar in verschillen de oorlogen bloedig naar het leven hebben gestaan. Ook in het Finse Helsinki kwam Afghanistan ter spra ke. De vijf ministers van buitenland se zaken - van Zweden, Noorwegen, Denemarken, IJsland en Finland In april 1978 deed zich een explosie voor op het olieplatform Bravo, waar bij duizenden tonnen olie in zee stroomden. Hierbij vielen echter geen slachtoffers. In februari van datzelfde jaar kwamen vijf Noorse arbeiders om het leven bij een brand op een booreiland in de Statfjord en in de zelfde maand kwam ook een Ameri kaanse duiker om het leven bij werk zaamheden in het Ekoflskveld, waar ook de Alexander Kielland lag. In maart 1976 verloren zes Noren het leven toen het booreiland Deap Sea Driller op zijn plaats werd gebracht voor de kust van Noorwegen doordat hun reddingsboot omsloeg. Het leven op de honderd booreilan den in de Noordzee is buitengewoon hard, vooral door het veelal ruwe weer. Alles is ingesteld op veiligheid, omdat niemand een verblijf in het koude water van meer dan drie minu ten overleeft. De oliemaatschappijen hebben dan ook veelal vierentwintig uur per dag vaartuigen rondom de booreilanden om onmiddellijk te kunnen ingrijpen wanneer er ergens iets gebeurt. De arbeiders op de boor eilanden omschrijven deze bootjes als „waakhonden". Geen alcohol Vanwege de veiligheid is het gebruik van alcohol op de eilanden verboden en er mag alleen maar in bepaalde daartoe aangewezen ruimten worden, gerookt. Gemiddeld blijven de arbei ders van de Noordzee ook niet veel langer dan een dag of veertien op hun werk, waarna ze weer aan land gaan. Tegenover de zware belasting van een uiterst bedreigend werkklimaat staat een hogere beloning, die in som mige gevallen vijftig tot zestig pro cent uitkomt boven vergelijkbaar werk op het land. Vooral de Noren staan erom bekend dat zij zeer nauw lettend op de veiligheid toezien. Onder de Noordzee bevindt zich een groot oliegebied; dat naar schatting drie tot vier procent van de totale olie- en gasvoorraad van de wereld omvat. Dankzij deze olie zal Europa de komende tijd de afhankelijkheid van de uit andere delen van de wereld aangevoerde olie kunnen beperken. De verwachting is dat In de periode van 1985 tot 1990 deze afhankelijk heid kan worden teruggebracht van 55 tot 33 procent. In het laatstge noemde jaar zal de produktie eea plafond bereiken. Dankzij de enorme prijsstijging van ruwe olie. is de kost bare winning ervan in dit gebied toch rendabel geworden. Schuldvraag Het in 1976 in het Franse Duinkerken gebouwde booreiland Alexander Kielland was voor een bedrag van honderd miljoen gulden verzekerd bij Noorse verzekeringsmaatschappijen, die het eiland hebben herverzekerd bij de Britse verzekeraar Lloyds en andere maatschappijen voor twee derde deel van de totale waarde. Voor een eventuele uitkering zal echter eerst door de Noorse autoriteiten moeten worden vastgesteld wie pre cies de schuld heeft van dit ongeluk. Volgens een Noors dagblad zou de ontploffing van een fles gas het onge luk hebben veroorzaakt. Het blad, Dagbladet, zegt verscheidene getui genverklaringen te hebben gehoord over een ontploffing en het blad wijst erop dat recentelijk een veertigtal flessen met een gasmengsel van zuur stof en acetyleen bij de afgebroken pijler stonden opgeslagen. PLO-leider Jassir Arafat wordt van het vliegveld gehaald door de Indiase premier Indira Gandhi. fijnen snel trouwbaar met 10 I noss s. W| n ki lfstjbletten ;ersm 50 stuks mg.-rdrukstrips de HjJriften ndsjend vjhekers iaJc?isten 19. lf 19.4 .30-1 CAIRO, BEIROET (Reuter, AFP, AP) Als er op 26 mei In de onderhandelingen over de Palestijnse autonomie tussen de Verenigde Staten, Israël en Egypte geen resultaten zijn geboekt zal de Egyptische president Anwar Sadat hoogstwaarschijnlijk het Europese diplo matieke offensief steunen. Dit hebben Egyptische regeringsfunctionarissen gisteren laten doorschemeren. t Sadat zelf zei gisteren, een dag nadat de jongste ronde van de a^tonomie- onderhandelingen in Alexandrië zon der succes was afgesloten, dat^an de uiterste termijn van de 26ste^ mei moet worden voldaan omdat anders „een geheel nieuwe situatie zal ont staan." De Israëlische prerhler Mena- chem Begin heeft meermalen laten weten dat wat Israël betreft de onder handelingen ook daarna gewoon door kunnen gaan. Sadat had gisteren een ontmoeting met de speciale Amerikaanse afge zant Sol Linowitz, om na te praten over de onderhandelingen van don derdag en om Sadats komende reis n?ar Washington te bespreken. Zowel Sadat als Begin zullen afzonderlijk besprekingen voeren met de Ameri kaanse president Jimmy Carter, die moet proberen de onderhandelingen uit het slop te halen. Sadat zei over zijn bezoek nog steeds optimistisch te zijn. stelden na twee dagen vergaderen noemd, ongetwijfeld om Helsinki. een verklaring op waarin op een snel- waar niet zo gek veel kan gebeuren >T>:* le terugtrekking van buitenlandse waar de Russen het niet mee eens JDIJ KCrnOll^ClUK troepen uit Afghanistan werd aange- zijn, niet in moeilijkheden te j u drongen. De Russen werden niet ge- brengen. 6611 1713-11 Q6 U33S WASHINGTON <AFP> President Carter heeft het Congres een plan toegezonden voor reorganisatie van de Commissie voor toezicht op kern installaties (NRC). In noodsituaties zou de voorzitter van de commissie de bevoegdheid moeten krijgen, per soonlijk elke maatregel te treffen die hij nodig acht. Gebrek aan slagvaardigheid van de NRC was een van de belangrijke pun ten van kritiek die naar voren kwa men na het reactorongeluk bij Harrls- burg, een jaar geleden. Bandopna men van de beraadslagingen van de commissie getuigden van grote ver warring. KOEALA LOEMPOER (Reuter) In Koeala Loempoer zijn gisteren twee jongemannen in de gevangenis Poe- doe opgehangen wegens verboden wapenbezit. De Internationale Commissie van Ju risten en Amnesty International had den om clementie verzocht. Eerder deze maand zijn in Maleisie vijf jongemannen terechtgesteld, twee wegens moord en drie wegens verboden wapenbezit. De wet op de binnenlandse veiligheid verplicht de rechters tot het uitspre ken van de doodstraf over degenen die schuldig zijn bevonden aan wa penbezit. Er wachten nog 46 veroor deelden op executie. Van een correspondent PARAMARIBO Het is niet uitgesloten, dat een aantal ministers uit het kabinet-Arron zich voor de rechter zal moeten verantwoorden, over op hun ministerie geconstateer de gevallen van corruptie. Volgens de Egyptische regeringsfunc tionarissen slaat „de nieuwe situatie" van Sadat op het plan van de negen landen van de Europese Gemeen schap om met een nieuwe resolutie over het Midden-Oosten in de Veilig heidsraad van de Verenigde Naties te komen. Resolutie 242, waarin de Pa- lestijnen vluchtelingen heten, zou zo danig veranderd moeten worden dat er het recht van de Palestijnen op een thuisland in komt te staan. Deze plannen gaan veel verder dan de Amerikanen willen en waarschijnlijk zal zo'n resolutie getroffen worden door een Amerikaans veto. Israël is fel gekant tegen elke opwaar dering van de Palestijnen, omdat het vreest dat het ooit zal worden ge dwongen de Palestijnse bevrijdings organisatie PLO toe te laten tot de onderhandelingen. De Israëlische re gering ziet de PLO als een terreur organisatie en uitspraken van PLO- leider Anwar Sadat dat hij de Joodse staat niet wil vernietigen, nemen de ongerustheid niet weg. Een ongerustheid die stevig wordt aangewakkerd door uitspraken van Georg Habash. leider van de Volks front voor de bevrijding van Palesti na. Hij zei gisteren dat er geen vrede in het Midden-Oosten kon komen als „het kankergezwel van de Joodse staat niet uitgesneden zou worden." Het Volksfront is een van de acht Palestijnse commando-groepen on der de paraplu van de PLO. Habbasj zei wel voorstander te zijn van een onafhankelijke Palestijnse staat op de westelijke Jordaan-oever als deze zou fungeren als basis van waaruit voortdurende pogingen om Israël te ontmantelen ondernomen zouden kunnen worden. In Israël hebben gisteren twintig mensen een manifest het licht doen zien waarin zij pleiten voor vredeson derhandelingen tussen Israël en de PLO Zij noemden zich het „collectief van linkse Joden". Vooral op de bij de opbouw van het land betrokken ministeries als dat van openbare werken en verkeer zou er heel wat geld op onverklaarbare wijze zijn verdwenen. Deze week is de secretaresse van de voormalige minister van openbare werken en verkeer aangehouden. Zij bleek bij die gelegenheid een bedrag van 75.000 Surinaamse guldens (in Surinaamse verhoudingen een gewel dig bedrag) gewoon in haar handtasje mee te dragen. Van de herkomst van dit geld kon zij geen verklaring geven. Overigens wordt er in Paramaribo de nadruk op gelegd dat de ministers niet als eersten aan de beurt komen voor een onderzoek naar hun gedra gingen. Er ls gekozen voor een onder zoek dat begint bij de lagere regionen in het overheidsapparaat, en dat zich tenslotte zal uitstrekken naar de mi nisters uit het kabinet-Arron en hun adviseurs. Inmiddels is ook bekend geworden dat de nieuwe ministers van opbouw en planning, de heren Adhin en Zun- der, voorlopig niet zullen ingaan op de uitnodiging van de Nederlandse minister De Koning om naar Neder land te komen voor de bespreking van de toekomstige ontwikkelings plannen. Formeel is het argument dat belde ministers rechtstreeks met voorbijgaan van minister-presi dent Chin zijn uitgenodigd en de premier heeft daarop gezegd dat de reis daarom voorlopig niet kan door gaan. Het is echter ook duidelijk geworden dat er 6prake ls van competentiege schillen tussen belde ministers met betrekking tot de ontwikkeling van West-Suriname. Volgens de officiële berichtgeving van de nieuwe Suri naamse regering zal minister Zunder met zijn nieuwe ministerie van plan ning en ontwikkeling zich voortaan met West-Suriname bezighouden, maar bij de Wereldbank in Washing ton (die mede betrokken is blj.de financiering van het project) heeft zich inmiddels minister Adhin aange meld met de mededeling dat de ont wikkeling van West-Suriname In zijn portefeuille thuis hoort. Een artikel staat op pag. 19. HONKONG (AFP) Alle leden van de communistische partij van China moeten om beurten cursussen tot Ideologische bijscholing volgen, meldt het Pekingse Volksdagblad. Het voornaamste lesmateriaal is een recente publikatie van de partij, .richtlijnen voor het interne politieke partijleven" geheten. 'Deze bepalin gen komen ln de plaats van het „rode boekje" van Mao. Bos. Kerl^ans Masselink 't> rk 10 (een vier maanden na de installatie van een regering van „nationale ïning" in Tsjaad is het weer raak. De groeperingen die elkaar al iet akkoord van Lagos in de haren zaten, konden ook nu weer niet ligers van de wapens afhouden. De strijd heeft alleen al de afgelopen naar schatting meer dan duizend doden gekost. Kinderen en 'ue mensen die niets van doen hebben met de ruziënde facties n het slachtoffer. Dit centraal-Afrikaanse land, waar de bewoners 8deld 240 gulden per jaar verdienen, heeft gebrek aan alles. Alleen ,rtV zijn ruim voorhanden. „obstakel bij het zoeken van een vreedzame en zinyolle verzoening" SU g er zo mooi uit op 21 augustus in pi,,}, toen de elf „onverzoenlijke" leiders Tsjaadse fracties elkaar de hand Radio Lagos meldde dat de elf en negen ministers van Afrikaanse (Centraal Afrikaanse Republiek. rJoen. Liberia. Libië. Niger. Nigeria. Ivoorkust en Senegal) het eens wa norden. Er zou een regering van na- eenheid komen, een wapenstilstand vredesmacht bestaande uit militai- Past Benin. Guinee en Kongo, landen die nog niets met de kwestie Tsjaad te hadden. De elf verschillende fracties in Tsjaad zijn in vier richtingen te verdelen. Het Volksle ger (FAP) van president Oueddi, het noor delijk leger (FAN) van minister van defen sie Habre, het Tsjaadse leger (FAT) van vice-premier Kamoogue (in feite het oude christelijke zuidelijke leger) en het weste lijk leger (FAO) van Medela Mahamat. Deze vier fracties hadden al zitting in de regering die voor het akkoord van Lagos aan de macht was. Daarnaast zijn nog zes andere richtingen die min of meer gesteund worden vanuit het buitenland. Het bevrijdingsfront (FPL) van Abba Saïd, het Volcan-leger van Adoum Dana, dat steun krijgt uit Soedan, de democratische revolutionaire raad van Acyl Amat, die een zeer goede vriend van Libië is, de volksbeweging voor de bevrij ding van Tsjaad (MPLT) van Abdelrah- man, dat steun krijgt uit Nigeria, het oor spronkelijke FROLINAT (Bevrijdings front) van Abba Siddick, en een ander FROLINAT onder leiding van Hadjero Senoussi. Deze zes richtingen hebben zich verenigd in een gemeenschappelijk actief ront (FAC). Hun militaire kracht is gering. Tenslotte is er de elfde fractie de nationaal democratische unie (UND) geleid door de linkse veearts Fatcho Balam, die in Sene gal in ballingschap leeft. krijk 'kjjirlanden Libië en Nigeria werd ge- zich niet meer in de strijd te men- is"3ondom de hoofdstad van Tsjaad o^na moest een gedemilitariseerde m honderd kilometer komen, waar lesmacht het bestand moest zien te Loofeven Ook zou het Franse leger van het land verlaten als alles een- bek en ei was. Alle partijen vonden 'ezigheid van de Franse troepen een De nieuwe president Oueddi bracht in her innering dat Tsjaad sedert het uitbreken van de burgeroorlog ln 1966 „zware crises" had doorgemaakt. De bevolking was „mas saal vermoord en hele dorpen waren ver woest". Er vielen tienduizenden doden. Nu moest het maar eens afgelopen zijn met de tegenstellingen tussen noord en zuid. tus sen christenen en moslims, tussen Libië- en Fransgezinden. Alle in ballingschap leven den burgers werden teruggeroepen om mee te werken aan de wederopbouw van het land. President Oueddi beloofde dat er voortaan geen tegenstellingen meer zouden zijn. Nu vechten de troepen van diezelfde Oued di in de straten van Ndjamena tegen de legertjes van minister van defensie Hissene Habre en van vice-premier Wadal Abdelka- der Kamoogue. Voortdurend wordt over en weer geschoten met vaak zwaar geschut. De stad is volgens ooggetuigen totaal ver woest. Water en elektriciteit is er niet meer. Het ziekenhuis kan het grote aantal gewon den niet verwerken. Mensen sterven omdat ze niet behandeld kunnen worden. In de kathedraal spreken Oueddi en Habre in aanwezigheid van de imam van de mos lems. de Saoedische zaakgelastigde en de Franse en Egyptische ambassadeur over een wapenstilstand Al enkele malen ls deze weken een bestand uitgeroepen, maar het schieten hield niet op en het ziet er voorlo pig niet naar uit dat het op zal houden. Troepen van Oueddi beheersen noord-Ndja- mena. het leger van defensieminister Habre heeft het voor het zeggen in het centrum van de stad en vice-premier Kamoogue deelt de lakens uit ln zuld-Ndjamena. Akkoord van Lagos In de bijna vier maanden na het akkoord van Lagos is er weinig gekomen van de demilitarisering. terwijl 5 februari de uiter ste ingangsdatum was. De Kongolese vre desmacht heeft zich teruggetrokken in de kazernes en bemoeit zich liever niet met de strijd. Ook de Franse eenheden er zijn nog ongeveer 1500 man houden zich afzijdig en hebben zich alleen voorgenomen de nog aanwezige Europeanen te bescher men. De vredeslegers uit Benin en Guinee zijn nog steeds niet verschenen In februari zei de Franse minister voor ontwikkelingssamenwerking Robert Galley al. dat er groeiende spanningen waren in de voormalige Franse kolonie. „Er zijn meer dan dertigduizend gewapende mannen in Tsjaad, een land waarvan de economie hooguit een paar duizend gendarmes zou kunnen onderhouden." zo zei Galley, die zich zorgen maakt over de economische chaos. Toen de Fransen, het nog voor het zeggen hadden, tot 1960. ging het nog redelijk. Het economisch sterkere christelijke zuiden had toen (en dat bleef zo tot maart vorig jaar) de grootste invloed. De twee miljoen christelijke en animistische zwarten verlo ren echter na zestien jaar burgeroorlog voor het eerst de heerschappij in de nationale regering aan de twee miljoen moslims in het noorden. In februari bezetten troepen van Hissene Habre de hoofdstraten van Ndja mena. De burgers vluchtten ln paniek weg. Toen was aan een confrontatie metTiet leger van president Oueddi niet meer te ontkomen. Guerrilla Hisrene Habre was een voormalige guerril laleider uit het noorden die zich ln augustus 1978 voegde bij de regering van president Malloum, die goede banden met Frankrijk onderhield. Habre en Malloum sloten een verbond, maar dit kwam niet goed van de grond en vorig Jaar februari braken gevech ten uit in Ndjamena. Malloum moest aftre den cn er volgde een reeks bestandovereen komsten die niet lang stand hielden. Vier conferenties in Nigeria volgden, waaruit de huidige regering uiteindelijke ontstond. Een belangrijke rol ln het conflict speelt buurland Libië. Het geschil tussen Habre en Oueddi dateert al uit 1976. toen belde heren guerrillaleiders waren van het Frolinat (Na tionaal bevrijdingsfront van Tsjaad) dat strijd voerde tegen de zuidelijke president Malloum. Oueddi zocht in zijn strijd de steun van het rijke Libië. Hissene Habre weigerde de hulp van de noorderbuur en vormde een eigen leger waarmee hij een deel van het land ln het oosten veroverde. Na het akkoord van Lagos beloofde Libië zich afzijdig te houden, maar minister van defensie Habre heeft daarna herhaaldelijk geklaagd over de Libische bemoeienissen. Na het bezoek van de Libische minister van buitenlandse zaken All Triki aan Ndjamena vroeg Habre aan president Ouedde om de diplomatieke vertegenwoordiging van Libië te sluiten President Oueddi suste de zaak. Dit ia hem door Habre niet in dank afge nomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 7