Scheuring dreigt bij
christen- vrouwen
lil/ 0^
Hs
'Olau
jjxd JSSÊÊËÊÊ
//U
HU ZORGT VOOR EEN VEILIGECOMFORTABELE OVERTOCHT NAAR ENGELAND.
RDAG 22 MAART 1980
TROUW/KWARTET 29
■BINNENLAND!
daag wordt in de Amersfoortse Gracht-
'k een bezinningsdag gehouden, georgani-
door een comité van elf verontruste
iwen. Zij zijn op twee na allemaal lid van
Nederlandse Christen Vrouwenbond, maar
it zou wel eens niet zo lang meer kunnen
«aren. Ze zijn namelijk verontrust over de
«Vers, die de NCVB vaart en het beleid van het
lofdbestuur.
jn bezwaar komt erop neer, dat de NCVB in
|n werk de bijbel en dus zijn grondslag
is «ft verlaten. Vandaag zal het comité kijken
tt er verder moet gaan gebeuren. Dat hangt
3 2tde af van het aantal vrouwen, dat zal laten
,enljken achter de verontrusten te staan. En
el niemand het officieel hardop wil zeg
gen: een scheuring en een nieuwe vrouwen
bond lijken bijna onafwendbaar. Wij gingen
eens na hoe het zover heeft kunnen komen in
een bond (78.000 leden) die er zestig jaar in
geslaagd is, vrouwen uit alle mogelijke ker
ken en van allerlei politieke richtingen bijeen
te houden.
Wij spraken daarvoor met de huidige presi
dente, mevrouw Letta Veenendaal, en met een
vroegere presidente, die door de verontruste
vrouwen als een van de belangrijkste „aan-
stichtsters" tot de „veranderde koers" wordt
genoemd: Sienie Strikwerda. Ook aan comité
lid mevrouw E. Bos-van Woerden vroegen we
commentaar.
itenl
pr Cis ca Dresselhuys
ITERDAM „Als je alleen
r horen wat Je zelf denkt, moet
I CJteen lid worden van de NCVB.
moet je kiezen voor kleinere
liwenorganisaties, van gelljk-
jnde vrouwen. Binnen de
ikuiTB kom je nu eenmaal heel
vrouwen tegen, die anders
enlken dan Jijzelf. Dat is van het
in af ook juist de opzet ge-
|st van deze bond: een over-
ruj|jpellng te vormen van vrouwen
g z0 volstrekt verschillende poli-
uitte partijen en kerken.
Etjn van de NCVB betekent een stuk
raafaagzaamheid hebben. Ikzelf heb een
a. ngrijke oefening gehad in verdraag-
oheld binnen de bond."
aani Veenendaal, (62) sinds een Jaar pre-
nte van de NCVB Is uitermate voor
lig in haar uitlatingen. Het gaat im-
I om heel gevoelige zaken: elf vrou-
die de NCVB verwijten onbijbels te
en en die op grond daarvan overwe
gen nieuwe bond op te richten. Aan de
I re kant wil zij duidelijk zeggen hoe ze
Hf bepaalde dingen denkt
l zij een Jaar geleden presidente werd,
il tien jaar in het hoofdbestuur te
tn gezeten, bestond deze scheurings-
g nog niet maar ook wanneer die
H geweest was, zou Letta Veenendaal
.presidente geworden zijn: „Moeilijke
en moeten ook gebeuren".
neer ik haar vraag hoe het komt, dat
o lang geduurd heeft dat deze veront-
ng naar buiten is gekomen (de NCRV
al in 1970 de EO naast zich. Trouw
^Bll het Reformatorisch Dagblad, uit
blijkt eenzelfde soort
ntrusting als nu bestaat bij deze
B-vrouwen), zegt ze „Ik denk, dat
*en meer behoefte hebben om iets
tn te doen, ze willen liever bij elkaar
en en onze leden zijn niet zo polarise-
I ÓG
jm Itélld mevrouw E. Bos, burgemees-
en irouw uit Dlrksland: „Er zijn in de
der jaren heel wat brieven geschre-
m vragen gesteld, maar altijd kreeg Je
ip het rekest Er was en is geen enkele
j^oetkomlng. Men wilde en wil geen
^tp hebben voor onze verontrusting,
*^let en vroeger niet. Onze bezwaren en
tsten zijn al die Jaren in de doofpot
»pt en wij hebben dat al die tijd
ja tttaan maar dat doen we nu niet
t- F.
flat de verontruste vrouwen een dag
Brstmls 1979 het persbericht met hun
ïenpren tegen de koers van de NCVB
/an hurden, hebben zij een gesprek gehad
het hoofdbestuur van de bond.
Veenendaal: „We hebben een hele
im-
tijl
Sieni Strikwerda
middag gepraat. Eigenlijk waren er te veel
punten voor een goed gesprek. We konden
op geen van de punten echt diep ingaan.
Er is geen afspraak gemaakt voor een
nieuw gesprek. Ik weet ook niet of dat veel
zou opleveren: het is duidelijk waar onze
verschillen zitten. In wezen komen de pro
blemen voort uit een verschillende opvat
ting over het schriftgezag. Als je te doen
hebt met mensen, die ervan overtuigd zijn
dat de bijbel waar is van kaft tot kaft en
dat Je elke tekst letterlijk moet nemen en
geloven, is het moeilijk praten. Ik kan me
goed voorstellen dat Je heel anders over
dingen denkt. Het moeilijkste punt is dat
er dan tegen ons gezegd wordt, dat we niet
meer christelijk zijn. Men reserveert het
begrip „christelijk" alleen voor z'n eigen
inzichten. Het hoofdbestuur meent wel
degelijk dat het nog bezig is op de grond
slag, die is: „Christus' koningschap moet
alom worden erkend". En daarnaast de
doelstelling: „De NCVB is er om vrouwen
voor te lichten op politiek, maatschappe
lijk en cultureel terrein bij het licht van de
Heilige Schrift".
Mevrouw Bos: „We hebben inderdaad met
elkaar gesproken, maar weer voelden wij
geen enkele tegemoetkoming voor onze
verontrusting. Het liefst willen wij binnen
de bond meedoen, maar de hoop, dat we
dat nog zullen bereiken is niet erg groot.
In feite komen we geen stap verder. Van
daar dat we gemeend hebben nu met onze
bezwaren naar buiten te moeten treden;
alleen uit ongerustheid, dat zoveel vrou
wen met moderne ideeën over theologie in
aanraking gebracht worden door de
NCVB".
Letta Veenendaal
Wat zijn nu de punten, die voor de veront
ruste vrouwen zwaar wegen? In hun be
richt staan ze keurig op een rijtje: „De
benadering van de hedendaagse proble
men geschiedt vanuit wereldse (humani
taire) grondslagen en niet vanuit de Bij
bel, het huidige vormingswerk van de
bond is gebaseerd op een onbijbels zoeken
naar eigen gevoelens en gedachten, het
standpunt ten opzichte van homofilie (dat
dit geen afwijkende of zondige levenshou
ding is) acht het comité in strijd met de
bijbel, emancipatie en feminisme worden
door de NCVB gesteund, het maandblad
Informatie heeft een progressieve teneur
en indoctrineert op punten als het denken
over homofilie, emancipatie en feminisme
en ten slotte zijn er de contacten met
andere organisaties als de vrouwenraad,
het r.k. Melangiagilde, de stichting Vre-
des-opbouw, Marie word wijzer en andere
feministische groeperingen
Hoe denkt Letta Veenendaal over dese
bezwaren?
„Zoals ik al zei, in wezen komt het neer op
een verschil in bijbelopvatting. Ik geloof
zeker dat er bij groepen vrouwen in onze
bond echte, eerlijke verontrusting bestaat
over wat er tegenwoordig allemaal aan de
hand is. Zelfs binnen ons hoofdbestuur
kennen we die verschillende meningen.
Maar ik vind dat er voor al deze vrouwen
plaats is binnen onze bond: wij dringen
onze leden geen mening op. Wij dragen in
ons maandblad inderdaad artikelen aan
over nieuwe stromingen en gedachten,
E. Bos-Van Woerden
maar wij schrijven daar niet onder „en het
hoofdbestuur vindt dat u zus en zo over
dit onderwerp moet denken". Wij geven
als HB Juist zelden een mening over za
ken, waarover heel verschillend gedacht
wordt. Dat kunnen wij ook niet doen,
gezien de veelheid van politieke stromin
gen en kerken, die onze leden vertegen
woordigen. Maar wanneer die onderlinge
verdraagzaamheid er niet meer is, dan
kun Je niet meer verder. Er bestaat binnen
onze bond net zo goed verontrusting van
vrouwen, die vinden, dat wij te langzaam
gaan en te voorzichtig zijn, die willen dat
we meer politiek getinte uitspraken doen.
Ook zij moeten verdraagzaamheid oefe
nen en dat hebben ze tot nu toe steeds
kunnen opbrengen."
Ten slotte vindt Letta Veenendaal het
niet Juist te zeggen, dat de verontrusting
van de vrouwen, die alles te ver en te snel
gaat. wel zal verdwijnen, wanneer ze maar
de tijd krijgen. „Je kunt niet zeggen .be
paalde vrouwen zijn nog niet zover'. Zij
blijven principieel van een andere overtui
ging en daar hebben ze ook recht op. Iets
anders is of je dan maar gelijk tot een
nieuwe bond of een scheuring moet over
gaan".
Hoe kijkt ex-presldente Sienie Strikwer
da tegen de huidige problemen aan? Haar
naam wordt door de verontruste vrou
wen nogal eens genoemd als de „oorxaak
van alle kwaad".
„Ik ben in 1971 presidente van de NCVB
geworden. Dat er sindsdien veel verande
ringen zijn begonnen, is waar, maar dat
lag maar ten dele aan mij. Ik was tenslotte
presidente in een tijd, waarin heel wat
veranderingen gestalte kregen. Het waren
de Jaren, waarin Je de verdieping van de
oecumene kreeg, waarin het tweede-kans-
onderwljs voor vrouwen van de grond
kwam. waarin vrouwen meer gingen mee
doen in de politiek, waarin christenvrou
wen gingen werken voor vrouwen in de
derde wereld, waarin het inzicht doorbrak,
dat vrouwen in de kerk maar een tweede
rangs positie Innamen; je kreeg het Jaar
voor de Vrouw in 1975, allemaal grote
veranderingen en veel onrust. Kort en
goed zou ik willen zeggen: we kregen in die
tijd het omgaan met alle mogelijke kan
sen voor de vrouwen. Er kwam meer vrij
heid voor vrouwen en het hanteren van
vrijheid is een angstige zaak. Maar we
waren nu eenmaal voor die vrijheid ge
steld en daar moet zo'n grote bond als de
NCVB ook een standpunt in bepalen; wij
moesten als vrouwen elkaar daarin hel
pen. Angst voor de vrijheid betekent voor
veel menden een nik naar rechts, kijk
maar naar de mensen, die de EO en het
Reformatorisch Dagblad oprichtten. Het
is een wonder dat deze stroming in de
NCVB niet eerder van de grond gekomen
is. Dat er in mijn tijd dus wel wat veran
derd is, wil ik graag toegeven. Dat het
deels kwam door de tijd en wat daarin
speelde, is zeker een belangrijke reden.
Aan de andere kant wil ik me niet ver
schuilen achter ,het was nu eenmaal de
tijd'. Nee, ik ben er trots op, dat ik mee
vorm heb kunnen geven aan discussies en
opvattingen over moeilijke zaken. Ik heb
in mijn tijd ook best protesten en bezwa
ren gehoord. Daar heb ik nooit moeite
mee gehad, er is een groep verontrusten,
die het echt te hard gaat, die wil ik alle
ruimte geven. Maar er zijn ook mensen,
die vinden, dat Je niet eens over zaken als
abortus, homofilie of feminisme mag pra
ten. Die vinden het signaleren van derge
lijke zaken ai slecht. .Dat zijn onze proble
men niet, daar willen we in onze bond
niets over horen' is hun standpunt. Dat
vind ik fout. Die zaken zijn er nu eenmaal
en Je kimt en mag Je kop niet in het zand
steken door net te doen of ze er niet zijn.
Weet Je waar ik het pas echt moeilijk mee
kreeg? Dat mensen Je gaan verketteren
over Je andere opvattingen. Ik heb bezwa
ren tegen uitingen als .Je laat de Schrift
los' of .Je handelt duivels' of ,Je laat de
grondslag van de bond los' allemaal
verwijten die ik persoonlijk te horen heb
gekregen. Dat is een verkettering, waarbij
de verdraagzaamheid, die onze bond Juist
altijd gekenmerkt heeft, volledig verdwe
nen is."
Die verontrusting speelde dus al veel
eerder. Waarom komt xe nu opeens naar
buiten binnen de NCVB?
„Dat hangt af van de mensen, die het
aanzwengelen, hoe ze dat doen en hoe ze
gesteund worden. Het sterk maken van
.rechts' is op het ogenblik een stroming.
Dat het niet veel eerder gebeurd is, komt
doordat de bond uit zeer veel verstandige
vrouwen bestaat, die ondanks verontrus
ting toch niet willen meedoen aan zo'n
actie".
Kunnen die verontruste vrouwen nu nog
terug? Is er nog een verxoening mogelijk?
„Ik hoop natuurlijk dat er geen scheuring
komt. Ik vind het echt verdrietig, dat, nu
er al zoveel gescheurd is en er al zoveel
polarisatie is, daar ook nog eens de vrou
wenbond bij zou komen. Je zou er een
podium, waar vrouwen van verschillende
politieke en kerkelijke richtingen elkaar
kunnen ontmoeten, door verliezen."
Maar is die scheuring nog te voorkomen?
„Ik kan niet in de toekomst kijken, maar
één ding is zeker: het hoofdbestuur heeft
een verklaring uitgegeven waarin het dui
delijk maakt dat men het beleid dat tot nu
toe gevoerd is, wil voortzetten. Dat is
klare taal".
Tenslotte wil Sienie Strikwerda nog kwijt,
dat de zogenaamde feministische theolo
gie, de bewustwording van vrouwen in de
kerk, waartegen de verontruste vrouwen
zo'n bezwaar hebben. Juist gezien moet
worden ais een zeer verblijdende zaak.
„We moeten er blij om zijn dat er vrouwen
zijn, die zoveel om de kerk geven, dat ze in
die kerk hun plaats blijven zoeken en niet
erbuiten. Ik heb Juist grote zorgen over al
die denkende vrouwen, die de kerk ver
laten."
De kapitein van een Olau-Line
schip is niet alleen verantwoordelijk
voor het "reilen en zeilen" op de brug.
Ook de rest van het schip staat onder
zijn commando. Hij staat persoonlijk
borg voor een feilloze, comfortabele
overtocht.
Tijdens deze overtocht kunt u
genieten van een lekkere maaltijd of
een drankje in één van de bars.
Bovendien vindt u op elk Olau-Line
schip video T.V.'s, een discotheek,
roulette, een belasting-vrije winkel en
- voor de kinderen - een crèche.
Olau vaart elke dag 2x heen-en
weer tussen Vlissingen en Sheemess
(80 km van Londen).
De tarieven zijn zeer redelijk. Geen
toeslagen, maar wel bij dagafvaarten
50% korting op de autotarieven.
Bovendien heeft Olau het hele
jaar door prima aanbiedingen vc*>r
reizen en reisjes naar Engeland.
DE VRIENDELIJKSTE WEG
NAAR ENGELAND.
COUPON Ga voor meer informatie
naar uw reisbureau of stuur de coupon in
een ongefrankeerde open envelop naar
Olau-Line. Antwoordnummer 27.4330 WB
Middelburg.
Naam:
Straat:
I Plaats.
J Postcode
