[eer abortussen bij Nederlandse vrouwen
oodziek van de KGB-affaire'
Personalia
I
De originele Kroningsdukaten blijken'
ook internationaal hooggewaardeerd.
Ceolat
Medewerker van Vrije
Universiteit in opspraak
[[nemend pilgebruik kan oorzaak zijn
lormalig Kamerlid Van der Lek zet er een punt achter
i
^istarief
ocaat per
'ƒ217
Gasophoping en
opgeblazen gevoel
Eigenaar van
Dior overleden
Onderzoek naar
klachten over
bejaardenkliniek
O
Wegens rechts-extreme opstelling
•RDAG 22 MAART 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
11
1 een onzer verslaggevers
pT Voor het eerst sinds een aantal Jaren ls ln 1979 het aantal abortus-Ingrepen bij In
srland wonende vrouwen flink toegenomen. In de poliklinieken met twaalf procent. In
ondergingen in poliklinieken en in ziekenhuizen 15.200 Nederlandse vrouwen een
jtus; in 1979 ongeveer 16.600. Een dergelijke groei heeft zich de laatste jaren niet meer
daan; het abortuscijfer vertoonde sedert 1970 juist een aanzienlijke daling.
|et totaal aantal abortus-behan-
i ln ons land vorig jaar toch
5 dan in 1978. komt doordat
^eds minder Duitse vrouwen
iderland komen voor deze in-
jf(ln 1978 42.000 ln 1979 32.000).
oorzaak van de stijging bij
tndse vrouwen betreft: vrijwel
•eft het plotselinge sterk afne-
ebruik hiermee te maken.
i 1977 neemt het pilgebruik ln
tnd duidelijk af. mede als ge-
i veelal negatieve berichtge-
irover. In 1977 gebruikte nog
13 procent van alle Nederlandse
jen in de leeftijdsgroep van 15
jaar dit anti-conceptiemiddel,
■daalde dit percentage van 31
(in 1978) tot 28 procent (in
Volgens dr. Evert Ketting, onder-
zoeks-coördinator van de vereniging
Stlmezo-Nederland, die elk jaar deze
gegevens verstrekt, was de berichtge
ving over de pil de afgelopen tijd
soms op onverantwoorde wijze nega
tief en vertekend. „Dan worden er bij
voorbeeld drie vrouwen geïnterviewd,
die trombose zouden hebben gekre
gen van de pil. Stel dat dit inderdaad
bewezen is. dan zouden er dus een
paar vrouwen van de miljoen, die de
pil gebruiken, trombose hebben ge
kregen. Maar men laat niet zien. hoe
veel vrouwen deze ziekte hebben ge
kregen, terwijl ze de pil niet gebrui
ken. Daar heb je natuurlijk net zo
goed vrouwen onder die door een of
andere ooizaak trombose krijgen."
Leeftijd
p de daling van het pilgebruik
i groot deel wordt gecompen-
oor de sterke groei van het
[sterilisaties, zijn er toch vrou
we geschrokken door alle nega-
erhalen over de pil en haar
iele bijwerkingen, plotseling
pen dit middel te gebruiken,
•er een ander voor in de plaats
De stijging van het aantal abortus
ingrepen heeft zich uitsluitend voor
gedaan in de groep vrouwen tussen
de 18 en de 39 jaar. Zij bedroeg daar
zelfs zestien procent. Bij jonge meis
jes. tot en met 17 jaar, viel daarente
gen vorig jaar voor het eerst een
daling te constateren met vijf pro
cent. Juist deze jonge meisjes gaan
weer meer de pil gebruiken. Ook was
er een daling ln het aantal ingrepen
bij vrouwen van 40 Jaar en ouder,
(vier procent). Deze groep laat zich
tegenwoordig meestal steriliseren.
Zeer opvallend is de groei ln de abor
tuscliënten onder buitenlandse in Ne
derland wonende vrouwen: Turkse en
Marokkaanse, maar vooral Suri
naamse vrouwen. Deze. naar verhou
ding kleine groep, die in totaal
slechts vijf procent van de Neder
landse bevolking vormt, zorgt voor de
helft van de stijging van het aantal
abortus-behandelingen. Dat er steeds
meer vrouwen van buitenlandse
werknemers naar Nederland komen
en er ook nog geregeld Surinaamse
vrouwen en meisjes ons land binnen
komen, kan wel voor een deel deze
groei verklaren, maar beslist niet vol
ledig, daarvoor is de stijging veel te
groot.
Eventuele andere verklaringen: mis
schien gaan deze vrouwen langzamer
hand gemakkelijker tot een abortus
over, daartoe, ook weer misschien,
gedwongen door slechtere financiële
omstandigheden. Een andere verkla
ring zou kunnen zijn, dat het anticon
ceptie-gebruik bij deze groep vrou
wen veel slechter en ongeregelder is
dan bij de Nederlandse vrouwen.
Bekend is dat bij voorbeeld veel Suri
naamse vrouwen en meisjes nogal
slordig met de pil omspringen en hem
in plaats van de verplichte 21 keer
maar zo'n keer of 15,16. innemen. Het
zou dus wel kunnen zijn, dat de pil
niet het meest aangewezen voorbe
hoedmiddel is voor deze groepen
vrouwen. Iets anders is, dat de voor
lichting over anti-conceptie ook niet
toegespitst is op deze groepen; sinds
kort bestaat er nu wel speciaal voor
lichtingsmateriaal voor Turkse en
Marokkaanse vrouwen, maar nog
niet voor Surinaamse.
De voornaamste ooizaak van het ont
staan van ongewenste zwangerschap
pen blijft, zowel bij Nederlandse als
bij buitenlandse vrouwen, dat er hele
maal geen voorbehoedmiddel wordt
gebruikt (meestal bij de allereerste
seksuele contacten, die gelijk tot een
zwangerschap leiden, bij relatiepro
blemen of in de overgang). Dit was bij
26 procent van alle abortuscliënten
het geval. Of men heeft een onbe
trouwbare anticonceptie toegepast
(23 procent vertrouwde op periodieke
onthouding of coïtus interruptus).
Overigens is Nederland nog steeds
het land met verreweg het laagste
aantal abortusingrepen: in Neder
land elf ingrepen op de 10.000 inwo
ners, ln Engeland zijn dat er 21. in
Zweden 38. in Denemarken 53. in de
Verenigde Staten 59 en in Bulgarije
138 op de 10.000 inwoners.
Schrama
fERDAM „Ik word
iek van een dergelijk
ipel met spitsvondighe-
zet er nu eens een punt
ik geloof het verder
In deze bewoordingen
e het voormalige Twee-
imerlid dr Bram van der
1PSP) gisteren zijn be-
om de nog aanhangi-
edures inzake de zoge-
le „KGB-affaire" tegen
Eekblad Elseviers Maga-
niet langer voort te
er best de pest over in," aldus
Lek. „want mijn besluit bete-
it de tegenpartij de langste
eeft terwijl ik er van overtuigd
(t hun ongelijk op straat ligt.
ju het er naar uitzag dat de
minstens een paar Jaar zou
ren, moest ik me afvragen of
zinvoller zou zijn mijn tijd en
in andere zaken te inves-
Bok. wilde destijds tegenover de
rech ter-commissaris niet zeggen of de
naam van Van der Lek op de bewuste
lijst al dan niet voorkwam. Wel ver
klaarde hij dat hij via een medewer
ker van een niet nader genoemde
Nederlandse inlichtingendienst in
contact was gekomen met een func
tionaris van een Amerikaanse inlich
tingendienst, die hem het een en an
der had verteld over infiltratie van
KGB-agenten in Nederland.
De Amerikaan, aldus de verklaring
van De Bok, had hem een lijst met
ongeveer dertig namen laten zien bij
welke gelegenheid De Bok acht na
men van Nederlanders „goed in zich
had opgenomen" en ze een half uur
na het gesprek had opgeschreven. De
Bok ontkende overigens dat hij de
namen van Van der Lek en Lammers
aan De Stem en De Limburger had
doorgegeven.
Dwangsom
Van der Lek (links) en Hoogendijk (rechts) na afloop van het
voorlopig getuigenverhoor door de rechter-commissaris in 1976.
bescherming
Magazine schreef in april
t het over een lijst beschikte
derlandse medewerkers van
;che geheime dienst KGB.
kei werd gesproken over
jressief Tweede Kamerlid,
glorende tot de PvdA". Enige
r schreven de Zuidnederland-
jladen De Stem en De Limbur-
deze persoon Van der Lek
P er achtte het artikel in Else
viers Magazine in eerste instantie ver
antwoordelijk voor deze belastende
publicaties. Omdat het bovendien de
vraag was wie verantwoordelijk was
voor het uitlekken van de namen (ook
de voormalige Amsterdamse wethou
der Han Lammers werd genoemd)
naar genoemde dagbladen, verzocht
Van der Lek de rechter-commissaris
om een voorlopig getuigenverhoor.
Doel hiervan was voldoende bewijs
materiaal te verzamelen teneinde een
eis tot schadevergoeding tegen de
uitgeverij Bonaventura (uitgeefster
van Elseviers Magazine) in te dienen.
Dit had echter een jarenlange proce
dure tot gevolg, waarin de desbetref
fende journalisten en hoofdredacteu
ren zich beriepen op bronbescher
ming en verschoningsrecht.
Hoewel de toenmalige minister van
binnenlandse zaken De Gaay Fort
man destijds meedeelde dat de redac
tie van Elseviers Magazine in een
tweetal gesprekken met de BVD de
beschuldigingen niet kon staven (de
commissie veiligheidsdiensten in de
Tweede Kamer verklaarde zelfs na
drukkelijk dat de BVD niets met de
zaak te maken had), heeft Van der
Lek in de afgelopen vier jaar de door
hem gewenste bewijsvoering niet bo
ven water kunnen krijgen.
De schrijver van het gewraakte arti-
kel in Elseviers Magazine. René de
De beide hoofdredacteuren van deze
bladen, Leijendekker en Hulskorte,
werden in maart 1978 door het ge
rechtshof in Amsterdam veroordeeld
tot een dwangsom van honderd gul
den per dag gedurende één jaar, als
zij zouden blijven weigeren hun bron
nen te noemen. Vorig jaar juli liet hun
raadsman weten dat dit bedrag (twee
maal 36.500 gulden) inderdaad zou
worden betaald. Na aftrek van de
proceskosten (13.000 gulden) heeft
Van der Lek het resterende bedrag
aan Amnesty International ge
schonken.
Ook de hoofdredacteur van Elseviers
Magazine, Ferry Hoogendijk. zag tot
tweemaal toe een cassatieberoep
(aanvankelijk vanwege het verscho
ningsrecht en later omdat hij als
werknemer van Bonaventura onbe
kwaam was om te getuigen) door de
Hoge Raad verworpen. Maar Hoogen-
G (ANP) Het basistarief
ir een advocaat is voor dit
;esteld op 217 gulden. Dit
1 jaarlijks aangepast wor-
t vloeit voort uit de richtlij-
de Nederlandse orde van
en voor het eerst aan zijn
geven heeft voor het vaststel-
het honorarium. De richtlij-
openbaar gemaakt.
basistarief is als uitgangs-
;ozen het norminkomen van
iter bij een arrondissements
buiten de drie grote ste-
het tarief zijn onder meer
de kosten van pensioen- en
;eschiktheidsvooizie-
Ook erin begrepen zijn de
iten zoals kantoorhuur,
ïlskosten en inventaris (die
liggen gemiddeld rond de
irocent van het basistarief),
in het tarief verwerkt, aldus
jvan advocaten, dat de advo-
de tweeduizend uur die hij
niet meer dan twaalfhon-
rekening kan brengen. De
"ld moet hij besteden aan
ie van het kantoor, oplei-
jongere collega's, vergade-
h dergelijke.
iistarief kan naar beneden
[afgeweken als het een advo-
minder ervaring betreft of
van betrekkelijk laag finan-
ing betreft. Als specialisti-
van een advocaat nodig
lang van de zaak zeer groot
het tarief hoger dan 217
jking is ook mogelijk als
ng van het tarief zou leiden
lelijk lage of buitensporig
clara ties.
ADVERTENTIEl
100% Zuiver Gouden Kroningsdukaat.
Gehalte: 24 karaat 999.9 Fijn Goud, 0 22,5mm.
Absoluut uniek in de wereld
100% Zuiver Zilveren Kroningsdukaat.
Gehalte: 100% Zuiver999 F.jn Zilver. 0 36i
Honderden reacties van muntverzamelaars uit nu al 14 landen
Het succes van het aantal inschrijvingen
op de Kroningsdukaten blijkt vooral door
het exclusieve karakter en het niet te eve-
i: naren Goud- en Zilvergehalte: 24 karaats
I: Goud of 100% Zuiver Zilver.
De enigen ter wereld die 100% Zuiver
•i Goud of Zilver voldoende hardheid kun-
nen geven zijn de Zilversmeden Gerritsen
te Zeist.
:i De Kroningsdukaten zijn dan ook nog uit-
inuntender van gehalte dan bijvoorbeeld
de 'Krugerrand' of het 'Gouden Tientje'.
L; Ze bezitten wel dezelfde hardheid
Van Gouden Kroningsdukaten
limiet bijna bereikt.
Nog kuni L /e bestellen voor een geg.i-
randeerde prijs lot 30 april 1980. Straks
een zeldzaam bezit voorde ware verzame-
laar - olwel altijd een opvallend mooi sie-
raad
Elk exemplaar, voorzien van het teken
999.9 (Goud) of 999 (Zilver) wordt gega
randeerd, geregistreerd en gecontroleerd.
Hoe te bestellen
U kunt per giro, bank of aangetekende
brief het bedrag van 195,of 995,
per exemplaar overmaken. Daarna volgt
de bevestiging van Uw geregistreerde
nummer. De zending wordt aangetekend
Gelimiteerde oplage
Van de Zilveren Kroningsdukaten wor
den eenmalig 25.000 exemplaren, van de
,>8"fi;;i?IWM8S!iTlt,ti;i,i"i"i;i-:";"i,fill{ffllliiiitlf{'{»H
Gouden Kroningsdukaien sin lus 5.000
rv geslagen (de stempels wor<l« n daarna
onder notarieel toezicht vernietigd). De
prijs van de Gouden Kroningsdukaat be
draagt 'J 995,incl. prachtige lederen
i assette en genummerd Certificaat van
Echtheid. De prijs van de Zuiver Zilveren
Kroningsdukaat bedraagt 195.incl.
luxe cassette en eveneens een Certificaat
van Echtheid (prijzen inclusief 18% BTW
toegezonden in mei 1980. Betalingen nd
het tijdstip waarop de series zijn uitver
kocht, worden onmiddellijk teruggestort.
OFIR EXPORT
Backcrshagcn 89.
1082 GS Amsterdam
Tclef. van 9.00 tot 19.00uur.
020-44.16 91 of 020-46 28 40
Girorekening: 4424023
ABN-Bank: 54.01.29.283
t.g.v. OFIR AMSTERDAM
Telefonische reservering is mogelijk Bij
Banksioriing via telefoon s.v.p. volledige
vermelding van naam en adres.
;.!;;!'iilMililt;l!'"4i8''}'l'iit}tt8f8tl8'"iii"i',iiti!'llili;^
Volgens de kalender mag het nu
wel lente zijn, maar bij voor
beeld in Oost-Groningen is daar
nog niet veel tan te merken: de
eenden konden er gistermorgen
rustig op het ijs lopen
ADVERTENTIE
dijk is intussen met een nieuw ver
weer gekomen, namelijk dat Van der
Lek geen belang meer zou hebben bij
zijn verklaringen omdat hij intussen
al een procedure tegen Bonaventura
is begonnen.
Weer uitstel
Van der Lek zegt er vrijwel zeker van
te zijn dat bij een mogelijke afwijz-
ging van dit verweer Hoogendijk an
dermaal in beroep zal gaan. wat de
zaak weer enkele jaren zal laten
voortduren. „Dan vraag je je af." al
dus Van der Lek. „of het wel zinvol is
als wellicht over enkele jaren een
rechter uitspreekt dat het artikel in
Elseviers Magazine inderdaad een on
rechtmatige daad jegens mij was, of
dat het alleen nog maar koppigheid
is. Bovendien ben ik tegenwoordig
weer gewoon free-lance journalist en
kan ik me de kosten niet langer ver
oorloven. Maar Ik betreur niet dat ik
eraan begonnen ben. Ik zou het wéér
doen."
Volgens Van der Leks advocaat, mr.
W. van Bennekom, is de les van deze
affaire dat er moeilijk iets adequaats
valt te ondernemen tegen journalis
ten die zich door dik en dun blijven
verschansen achter zaken als bronbe
scherming en verschoningsrecht, ook
als die door de rechterlijke macht
worden verworpen, zoals nu gebeurd
is. Hij betreurt ook dat er bij de
discussies over het verschonings
recht van journalisten, die destijds
hevig oplaaiden, weinig aandacht is
geweest voor een opmerkelijk aspect
in het verweer van Hoogendijk. Deze
wilde geen antwoord geven op de
vraag of Van der Lek wel of niet op
het lijstje van De Bok stond en beriep
zich daarbij op bronbescherming.
„Maar dat had niets met bronbe
scherming te maken. De bron was die
functionaris en niet het lijstje," aldus
Van Bennekom.
verdwijnen snel
en betrouwbaar met
Goedsmakende
kauwtabletten
Verpakkingen
A 20 en 50 stuks
in doordrukstrips
Lees vooraf de
gebruiks
voorschriften
Uitsluitend
bij apothekers
en drogisten
Onderscheiding Aan de directeur-ge
neraal voor maatschappelijke ont
wikkeling van het ministerie van
CRM, dr. G. Hendriks, is de René
Sand Award 1980 toegekend. De on
derscheiding wordt sinds 1954 ieder
jaar toegekend aan een persoon of
organisatie die zich verdienstelijk
heeft gemaakt voor de bevordering -
in mondiaal opzicht - van het maat
schappelijk welzijn. De onderschei
ding is onder andere naar Dom Hel
der Camara in Brazilië, koningin Fre-
derika van Griekenland, en het kin
derfonds van de Verenigde Naties,
Unicef, gegaan.
PARIJ8 fUPD Gisteren is op 90-
jarige leeftijd ln de buurt van Parijs
de eigenaar van het modehuis Chris
tian Dior, Marcel Boussac overleden.
Boussac die volgens het Amerikaan
se blad „Fortune" ln 1952 een particu
lier vermogen had van zeker 300 mil
joen gulden, moest enkele Jaren gele
den zijn textielimperium en het mo
dehuls Dior van de hand doen. nadat
er verliezen van in totaal 400 miljoen
waren geleden.
In 1978 moest hij ook zijn renstal met
127 volbloeds van de hand doen en
zijn meerderheldskapitaal ln het con
servatieve dagblad l'Aurore verko
pen. Op het hoogtepunt van zijn car
rière bezat ..katoenkoning" Boussac
65 katoenondernemingen. In totaal
waren er toen 33.000 mensen bij hem
ln dienst
Boussac werd ln 1889 geboren als
zoon van een kleine wever in Cha-
teauroux. Na een tijdje bij zijn vader
gewerkt te hebben, opende hij op 21-
jarige leeftijd een eigen weverij in
Parijs. Boussacs grootste roem kwam
na de Tweede Wereldoorlog toen hij
een modehuis kocht en dit met de
ontwerper Christian Dior tot grote
bekendheid bracht. De opkomst van
synthetische weefsels en toenemende
concurrentie vanuit landen van de
derde wereld, dwongen Boussac ertoe
geleidelijk alle onderdelen van zijn
concern prijs te geven.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De Inspectie voor
de volksgezondheid in Zuid-Holland
onderzoekt wat er waar is van de
klachten die er bij haar binnengeko
men zijn over de medische gang van
zaken in de Rotterdamse gemeente
lijke kliniek voor demente bejaarden
.aan de Veenweg.
In een brief aan de inspectie beschul
digen twee ex-medewerkers van de
kliniek de leiding van onzorgvuldig
medisch handelen. Ten gevolge hier
van zouden ook patiënten om het
leven zijn gekomen.
In de kliniek worden honderdveertig
zwaar demente bejaarden verpleegd.
Volgens de ex-medewerkers worden
lastige patiënten verdoofd door mid
del van injecties. Ook zouden de be
jaarden zich moeten onderwerpen
aan verschillende ondereoeken. waar
bij ze duidelijk als proefkonijn funge
ren. De medische zorg voor de patiën
ten schiet, zo zeggen de ex-medewer
kers in hun brief, totaal te kort.
De waarnemend medisch directeur
van de Rotterdamse gemeentelijke
dienst verpleeginrichtingen wil han
gende het onderzoek geen commen
taar geven. Hij bevestigt dat de in
spectie ook gegevens heeft opge
vraagd van inmiddels overleden pa
tiënten van de kliniek. Ook de GG en
GD ln Rotterdam wil geen medede
lingen doen in afwachting van de
uitslag van het inspectie-onderzoek.
SLAVENBURG'S BANK verdien
de netto ƒ36,8 (34,9) miljoen Het
balanstotaal nam toe van 8,6 tot
10,3 miljard. Slavenburg wil onveran
derd ƒ21,50 uitkeren ofwel geheel
contant of 13.50 (11.50 contant) en
5 (5) in aandelen.
GALAND HOLDINGS (vroeger
IHC Holdings) verdiende netto 16,3
(9.9) miljoen. Na reservering blijft
4.8 (4.3) miljoen over. welk bedrag
wordt gebruikt voor dividenduitke
ring. Dividend: 1,50 (1.33). De winst
komt voort uit een aantal deelnemin-,'
gen. Het over 1979 te verwachten ver-'
lies van IHC Holland was ongeveer zo
groot als was voorzien bij de vorming
van een voorziening van 40 miljoen,
eind 1978. Het aandeel van Caland'
Holdings ln dit verlies zal daarom
geen invloed hebben op het resultaat
van 1979.
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Aan de
Vrije Universiteit te Amster
dam is grote beroering ont
staan over de rechts-extreme
opstelling van wetenschappe
lijk medewerker dr. Henry
Brookman. Het bestuur van
de faculteit der wis- en na
tuurkunde meent zelfs dat
het gedrag van Brookman
zijn functioneren als mede
werker „blokkeert".
Dr. Brookman ls een van de oprich
ters van de Nationale Centrum Partij,
die blijkens een van haar publicaties
..pal staat voor de nationale identiteit
van het Nederlandse volk". Een van
de doelstellingen van de partij was
deze nationale identiteit te verdedi
gen tegenover de vreemdelingen die
onze welvaart te gronde dreigen te
richten.
De heer Brookman heeft zijn partij
op 10 maart ontbonden, nadat een
aantal Jongeren uit deze kring op 29
februari j.l. buitenlanders in de Mozes
en Aftronkerk te Amsterdam had af
getuigd. Naar aanleiding van deze
gebeurtenis heeft Brookman enkele
dagen ln een politiecel doorgebracht,
maar zelf verklaart hij dat hij geen
deel heeft gehad aan het gewelddadig
optreden.
Tegenover de redactie van Elseviers
Magazine karakteriseerde Brookman
zichzelf als „idealist, geen fanaticus".
Na een zwerftocht langs de Kabouter-
partij, en de PPR heeft hij tijdelijk
onderdag gevonden bij de Nederland
se Volksunie van Glimmerveen. Vorig
jaar richtte hij zelf een partij op. naar
zijn zeggen om de frustraties van
naar het fascisme neigende jongeren
ln democratische bedding te leiden.
Ontheven
Het weekblad van de Vrije Universi
teit Ad Valvas meldde gisteren dat
het faculteitsbestuur Brookman min
of meer van zijn taken heeft onthe
ven. Het faculteitsbestuur en andere
Instanties aan de VU waren tot nu toe
niet bekend met de opvattingen van
Brookman Volgens het bestuur zijn
deze opvattingen „zo verwant met
ideeën die in de dertiger Jaren de
wereld naar een catastrofe hebben
gevoerd", dat het functioneren van
Brookman binnen de vakgroep „ge
schiedenis en maatschappelijke as
pecten van de natuurwetenschap
pen" daardoor in feite is geblokkeerd.
Het ls nog niet duidelijk of deze uitr
spraak van het faculteitsbestuur Juri
dische consequenties zal hebben het
college van bestuur, dat uiteindelijk
verantwoordelijk is voor benoeming
en ontslag van medewerkers, zal deze
zaak vermoedelijk volgende week
donderdag bespreken.
