[fruitteelt zit diep in de rode cijfers
ispraak werknemers op papier goed in DDR
dia wil uitvoer
dustrie vergroten
Nieuw beursreglement treedt
op 1 april in werking
Disconto twee procent
omhoog in België
drijf stak in grote nood
ote expositie in Ahoy'
Kanaaltunnel
kan goedkoper
Hypotheekrente per 18 maart
Tl .7
Is we nu
-bemaal altijd
[postcode bij
is eigen adres
hrijven, dan
—aken we het
ensen die
fugsch rijven
iel makkelijk!
pttpost
Handel in meer fondsen tijdens meer uren
IDAG 20 MAART 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 15/RH 19/S 17
De fruitteelt zit diep in de rode cijfers. Deze bedrijfstak, die goed is voor zo'n 20.000 dat nieuwe rassen van doorsiagge-
jsplaatsen, verkeert in zeer grote nood. Fruittelers kunnen de sterk gestegen lasten niet
compenseren door een hogere prijs voor hun produkt te vragen. Als de overheid niet
kpig de helpende hand biedt, zou financiële steun weieens geen vruchten meer kunnen
pen.
J. L. Nijsten, voorzitter van
landse Fruittelersorganisa-
deze zorgelijke woorden tij-
tn e al6emene ledenvergadering
)0t Organisatie gisteren in Zeist.
rij ime de sterke overproduktie
pels ln de EG bezorgt de orga-
hoofdbrekens, zeker als daar
as vele tientallen miljoenen
an import-appels uit het Zui-
lalfrond boyenop komen,
had Nederland een produktle
D miljoen kilo appels. Binnen
waren de oogsten ook ultste-
{900 miljoen kilo appels. „De
n hiervan op de appelomzet
we zeer duidelijk kunnen er-
zei de heer Nijsten. „Tegen
erlicsgevende prijzen hebben
t appels aan de man moeten
Niet alleen de binnenland-
kwam op de tocht te staan.
maar ook de buitenlandse. Hoewel de bedrijf een beroep kan doen. De ,,RZ'
oogst van peren het afgelopen Jaar in moet volgens Nijsten op een drietal
de EG onder het niveau van 1978 lag,
lagen ook voor peren de vellingprij-
zen lager dan voorheen.
Inleveren
Ook dit seizoen weer, zullen de fruit
telers flink moeten inleveren, zo voor
spelde, de heer Nijsten. Daarbij komt
punten wordt gewijzigd, wil deze hulp
niet, zoals veelal gebeurt, te laat
komen.
Schipbreuk
De heer Nijsten vestigde er verder de
aandacht op, dat de veranderde
dat kostenstijgingen al vele jaren smaak van het Nederlandse publiek,
niet meer ln de prijzen kunnen wor
den doorberekend, waardoor de fi
nanciële positie van de fruitteler in
veel gevallen zo zorgwekkend is ge
worden, dat hij bedrijfssluiting moet
overwegen.
Nijsten uitte kritiek op de Rljks-
groepregeling Zelfstandigen, een re
geling waarop zo'n in nood geraakt
dat tegenwoordig vooral uit ls op een
zure, harde appel, ook een aanpas
sing behoeft van het sortiment. Oude
boomgaarden moeten vernieuwd
worden, waarbij de aandacht moet
komen te liggen op nieuwe rassen, die
meer ln de smaak vallen. De fruitte
ler is ervan doordrongen dat de con
currentiepositie begint ln de boom
gaard',, aldus Nijsten. „Iedereen weet
vend belang zijn."
Met enige bitterheid stelde Nijsten
nog vast dat de Inspanningen van het
Centraal Bureau Tuinbouwveilingen
volkomen schipbreuk hebben gele
den. Het CBT had een verbetering
van de presentatie van fruit op het
oog, door middel van een andere ver
pakking, in een open doos. „Helaas",
constateerde Nijsten, „de doos. waar
voor het ministerie van landbouw en
visserij 400.000 gulden had uitgetrok
ken, kon in de ogen van de handel
geen genade vinden." Nijsten zei de
presentatie van fruit van belangrijke
bekenis te vinden voor de afzet op de
binnenlandse markt. „Een bijdrage
van de overheid ls hier beslist nood
zakelijk".
De rentesubsidieregeling voor de
fruitteelt, waarvan de tekst afgelopen
week bekend werd gemaakt, wordt
door het Nederlandse fruittelersorga
nisatie „ten enenmale onvoldoende"
gevonden. Nijsten pleitte voor over
heidsbijdragen voor verbetering van
de afzet en voor experimenten op het
gebied van voorsortering.
Ook werd participatie van de over
heid in de kosten van nieuwe aan
plant gevraagd, en een bijdrage ln de
verzekering tegen hagelschade.
„Geen fruitteler kan zich veroorloven
zijn fruit onverzekerd aan de boom te
laten hangen", zei Nijsten. maar de
verzekeringspremie is. zeker de laat
ste Jaren, een grote last. Een over
heidsbijdrage van 2 procent zou on
getwijfeld velen over de drempel van
de verzekering heen helpen. Tenslot
te werd gepleit voor een bedrijfsbe
ëindigingsregeling.
Ing. M. P. M. Vos, plaatsvervangend
directeur-generaal landbouw- en
voedselvoorziening bij het ministerie
van landbouw, die een toespraak
hield inplaats van minister Van der
Stee, wees de belangrijkste steun, na
melijk een kapitaalsubsidie op herin-
plant voor bedrijven die geen gebruik
maken van de rentesubsidie, van de
hand. „Budgettair kan het niet. Prin
cipieel zijn er grote bezwaren tegen
het stimuleren van herinplant bij zo
maar elk bedrijf."
mze redactie economie
JERDAM De sterke industriële groei van het ontwik-
sland India is door de industrielanden van West-Europa
toe nauwelijks onderkend. Om in deze situatie verbete-
e brengen en zodoende de handel te stimuleren, wordt
ikort in Ahoy' te Rotterdam een tentoonstelling ge-
n.
LONDEN (Reuter) Een consortium
van Westeuropese bouwbedrijven
schat de kosten voor het aanleggen
van een tunnel onder Het Kanaal op
540 miljoen pond sterling (ruim 2,4
miljard gulden). Een plan waarin dat
bedrag wordt genoemd is onlangs
voorgelegd aan de ministeries van
verkeer van Engeland, Frankrijk, Ne
derland en West-Duitsland.
8alingbury, een ingenieursbureau in
Londen dat voor het consortium als
coördinator optreedt, heeft dit giste
ren bekendgemaakt.
Naam
bank
Rente vast
gedurende
(ln jaren)
Afsluitprov.
(procenten)
Rentepercentages
met zonder
gemeentegarantie
Opg.
bank
werke
lijk
Opg.
bank
werke
lijk
Annuïteitenhypot
ABN
heken
1 Jaar
5 jaar
1.5
1.5
12.25
11.75
13.05
12.5
12.25
12.0
13.05
12.77
Amro bank
variabel
5 jaar
1.5
1.5
12.0
11.75
12.58
12.31
12.25
12.0
12.85
1258
Bouwfonds
2 jaar
5 jaar
30 Jaar
1.5
1.5
1.5
12.2
13.22
12.2
13.22
Centrumbank
5 Jaar
1
11.75
12.24
11.75
12.24
NMB
3 jaar
5 jaar
1
1
12.73
11.8
12.0
12.85
13.08
Postgiro/RPS
5 jaar
1
11.4
12.16
11.4
12.16
Rabobank
(adviesrente)
variabel
1.25
11.25
12.03
11.25
12.03
Rabo Hyp.bank
5 jaar
1.5
12.3
13.25
12.3
13.25
Spaarbank R'dan
1 jaar
3/5 jaar
2
10.0
11.0
10.51
11.44
10.0
11.0
10.51
11.44
Westland/Utrecht
standaard
5/10 jaar
2
12.0
13.23
12.2
13.46
Levenhypotheken
Centraal Beheer
10 jaar
11.5
12.01
11.5
12.01
Ennla
10 Jaar
11.2
11.68
11.2
11.68
NVL
5/10 jaar
-
11.2
11.68
11.2
11.68
De bovengrens van de hypotheekrente ls deze week gelijk gebleven. De
banken, die vorige week zorgden voor een recordhoogte, hebben ge
meend geen verdere verhogingen te moeten doorvoeren. Financiers die
tot nu toe achterbleven, zijn doende om hun percentages aan te passen
aan het hogere niveau. Incidentele renteverhogingen zijn hiervan het
gevolg. Nog steeds is de hypotheekrente bij een aantal regionaal
werkende instellinen relatief laag.
Publicatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huls Amersfoort.
ADVERTENTIE
Dit werd gisteren meegedeeld ln een
persconferentie in verband met de
komende India Industrial Fair. Deze
beurs, die op 19 mei officieel zal wor
den geopend door minister De Ko
ning van Ontwikkelingssamenwer
king. duurt van 19 tot en met 23 mei.
Gelijktijdig met deze industriële
beurs „loopt" in Rotterdam een cul
turele India-week, met muziek-, dans
en filmmanifestaties.
Hoewel de beurs in Rotterdam wordt
gehouden, is die niet gericht op Ne
derland alleen. Rotterdam is gekozen
als trefpunt voor Europese landen
binnen een straal van ongeveer vijf
honderd kilometer rond deze haven
stad.
Aan scholing van werkers wordt in India veel aandacht besteed.
heeft daartoe een ambitieus investe
ringsprogramma opgezet en intussen
al gezorgd voor voldoende scholing
van het personeel op diverse niveaus.
Er bestaan bij voorbeeld negenhon
derd researchinstituten en ruim hon
derd universiteiten.
'Als kool'
Speciaal wat Nederland betreft werd
nog medegedeeld, dat Philips (welk
concern in India „als kool" blijkt te
groeien), Unilever, Ballast-Nedam,
Grasso en de Koninklijke Machinefa
brieken in India vestigingen hebben.
De handel tussen Nederland en India
is tot nu toe nog maar bescheiden. In
1978 had de uitvoer van India naar
Nederland slechts een waarde van
ongeveer 340 miljoen gulden, terwijl
Nederland ter waarde van ruim 100
miljoen gulden naar India uitvoerde.
Interessant gezien het bericht ln de
krant van gisteren dat er in ons land
een tekort bestaat aan onderdelen
voor fietsen is, dat India zowel
fietsen als onderdelen voor fietsen
kan leveren.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Amsterdamse effectenbeurs gaat op 1 april over tot het Invoeren van
een nieuw reglement voor de effectenhandel. Tot nu toe regelde dit slechts de handel tijdens
de officiële beursuren. De nieuwe versie zal ook regels geven voor de handel tijdens voor- en
nabeurs.
Hoogwaardig
Het blijkt dat India een breed scala
van industriële produkten kan leve
ren die geheel aan de eisen in Europa
voldoen. Bovendien, zo zeggen de on
geveer tweehonderd deelnemers, zijn
het hoogwaardige produkten, die te
gen scherpe prijzen worden geleverd.
Op de beurs zijn vele Industriële sec
toren vertegenwoordigd. Het zijn in
dustriële machines, transport en ver
keer, electronica- en communicatie
systemen, industrieel giet- en smeed
werk, ijzer-, staal- en non-ferropro-
dukten en chemische goederen.
De expositie is zö opgezet, dat de
zakenman in één dag een compleet
overzicht krijgt van wat India op in
dustrieel terrein heeft te bieden.
Het is voor India (650 miljoen inwo
ners) noodzakelijk de nog bescheiden
export te vergroten. Want het wordt
van levensbelang geacht dat er meer
mogelijkheden komen om de indu
striële ontwikkeling te kunnen voort
zetten. Het (ontwikkelings)land zelf
BRUSSEL (Reuter) Het of
ficiële bankdisconto in België
is met ingang van vandaag
met twee procent verhoogd
tot veertien procent. Het ta
rief voor het B-Contingent en
de beleggingsrente zijn ver
hoogd van 13,5 tot vijftien
iprocent. De nieuwe tarieven
betekenen na-oorlogse
records.
Het bankdisconto, het tarief voor het
A-contingent, geldt wanneer handels
banken éénderde van het hun toege
wezen contingent handelswissels bij
de centrale bank verdisconteren. Het
„straftarief" voor het B-contingent Is
van kracht voor de rest van de te
verdisconteren handelswissels en het
beleningstarief wordt in rekening ge
bracht voor krediet tegen onderpand
bij de centrale bank. Het tarief voor
bijzondere voorschotten, dat geldt
voor kredieten als de gewone bele-
.ningsmogelijkheld is uitgeput, is ge
handhaafd op achttien procent.
Achtergrond van de Belgische maat
regel is de speculatie tegen de Belgi
sche frank, de zwakste munt ln het
Europese Monetaire Systeem, de
wind uit de zeilen te nemen. Eergiste
ren verklaarde de Belgische minister
van financiën, Gaston Geens, dat
België koste wat het kost de pariteit
(koersverhouding) van de frank ten
opzichte van de andere valuta's wen
ste te verdedigen. De laatste tijd
staat de frank onder druk als gevolg
van speculatieve verwachtingen, dat
een devaluatie (waardevermindering)
niet uitgesloten is. De verhoging van
het bankdisconto (de officiële rente)
moet het wegvloeien van middelen
naar het buitenland (met hogere ren
tepercentages dan in België) tegen
gaan.
De hiermede beoogde concentratie
van de handel kan lelden tot een
groter handelsvolume op de beurs.
Dit kan weer een zo zuiver mogelijke
koersvorming tot gevolg hebben. Sa
menvattend geeft het nieuwe regle
ment de mogelijkheid om vanaf 1
<april in meer fondsen, gedurende
meer uren, meer noteringen tot stand
te brengen.
Eén van de wijzigingen ln het regle
ment is de uitbreiding van het aantal
fondsen, dat tijdens de voorbeurs
(10.00-11.30) en de nabeurs
(13.18 16.30 uur) kan worden verhan
deld. Het aantal is overigens beperkt
gehouden omdat een grote dagomzet
nodig is om een verantwoorde koers
vorming te garanderen. Als criterium
voor de toelating van aandelen tot de
voor- en nabeurs geldt de effectieve
omzet over een periode van drie Jaar.
Aandelen
De vanaf 1 april in voor- en nabeurs te
verhandelen aandelen zijn behalve
Akzo, Hoogovens, KLM, Koninklijke
Petroleum, Philips en Unilever, die al
gedurende een aantal jaren tijdens
voor- en nabeurs verhandeld konden
worden: ABN, Ahold, AMEV, Amro,
Bos Kalis, Dordtsche Petroleum, El-
sevler-NDU, Ennla, FGH (Friesch-
Gronlngsche), Gist Brocades. Heine-
ken, Helneken Holding, HBO (Hol-
landsche Beton) Kon. Ned. Lloyd,
Kon. Volker Stevin, Nat. Nederlan
den, NMB (Ned. Middens tan dsbank)
Ogem, Pakhoed (aandelen en certifi
caten), Robeco, Rodamco, Rollnco,
Rorento, VNU (Ver. Ned. Uitgevers)
en WUH (Westland Utrecht).
Tijdens voor- en nabeurs is ook han
del mogelijk in obligaties, uitgegeven
door de Staat en door de Bank voor
Nederlandsche Gemeenten. Voorts ln
een aantal pandbrieven, waarvan de
afgifte op dit moment openstaat Ver
der kan er in die periode nog in een
aantal andere grote leningen worden
gehandeld.
Om aan te geven, dat een order tij
dens voor- en nabeurs kan worden
uitgevoerd, moet de cliënt straks bij
het opgeven van een order vermel
den. dat deze geldig is „voor alle
beurzen". Een zogenaamde alle beur
zenorder. Doet hij dat niet, dan wordt
de order uitgevoerd tegen de eerste
koers, die tijdens de officiële beursu
ren (11.30-13.15 uur) tot stand komt
Verder kan een cliënt aan zijn effec
tenorders straks voorwaarden verbin
den. Deze voorwaarden kunnen de
koers betreffen waartegen de order,
dan wel het tijdstip waarop de order
moet worden uitgevoerd.
'Provisietarieven
Belangrijk is ook een wijziging van de
provisietarieven voor de aan- en ver
koop van effecten, die per 1 april
ingaat Deze tarieven lulden als volgt:
t/m ƒ5000
over het meerdere aand obligaties
t/m 20.000 12,5 12,5
t/m 100.000 10 10
t/m 500.000 7 7
t/m 1 miljoen 7 4
van 1 miljoen 7 2,5
over gehele bedrag 7 3.6
Het huidige tarief bedraagt voor aan
delen zowel als obligaties t/m 20.000
tien promille en t/m 200.000 over het
meerdere 7.8 promille. Boven
200.000 wordt over het meerdere
zeven promille berekend.
De nieuwe provisietarieven (verschil
lend dus voor aandelen en obligaties)
worden, zoals ook nu ai het geval ls.
voor elke afdoening ln elk afzonder
lijk fonds vermeerderd met ƒ3. De
nieuwe regeling komt er ln de prak
tijk op neer, dat de provisie op kleine
re effectenorders voortaan wat
zwaarder zal drukken dan tot nog toe
het geval was.
tIG Walter Mehnert ls directeur van de lederwarenfabriek VEB
I In Leipzig, een bedrijf met 604 medewerkers. Hij is als gewoon
|er begonnen, klom hoger op en werd enkele jaren geleden, hoewel
niet op uit was, tot directeur benoemd. Mehnert ls lid van de
[le communistische partij maar dat is, zegt hij, geen voorwaarde
bij zijn aanstelling.
Economie in de DDR
It staat voorop bij de vraag of ie-
•r directeur in aanmerking komt,
ij. Als voorbeeld noemt Mehnert
idering van de bedrijfstak schoe-
lerwaren in het district Leipzig.
,tig directeuren zijn er hooguit
de SED. Wat niet Wegneemt dat
gesprekken met anderen in de
drijven veel SED-leden zitten.
is benoemd door de overheid en
onverhoopt falen ook weer door
id ontslagen. Voor de uitvoering
lijkse plannen is hij persoonlijk
irdelijk. Er bestaat in de fabriek
tieve aansprakelijkheid. Ook als
ering van grondstoffen stagneert
geval van leer gebeurde dat in de
ter van 1978/79— moet de direc-
maar zien hoe hij de problemen
li] kan zich niet op de stagnerende
beroepen als. er aan het einde van
te weinig is geproduceerd.
scteur die benoemd wordt, niet ge-
öor het personeel en die persoonlijk
kelijk is. Hoe zit het dan met de
{genschap, met het gezamenlijk
van het bedrijf? Toch begrippen
DR hoog in het vaandel heeft? Des
r omdat bijna alle industrieën
zijn, „Volkseigene Betriebe". Wat
zeggen dat het volk eigenaar is.
ond
wijst bij deze vragen op de belang-
van de vakbond waar bij Aktuell
de 604 medewerkers lid van zijn. De
Qisatie heeft in de DDR een totaal
andere functie dan in de westerse landen.
Geen loononderhandelingen met werkge
vers. Het woord werkgever past trouwens
niet in de DDR-ideologie. Wel praat de
leiding van de bedrijfsvakbondsafdeling
jaarlijks met de directie over de hoogte van
premies, moet zij opkomen voor bijscho
lingsmogelijkheden van het personeel, voor
de bedrijfsveiligheid, voor vakantiefacilitei
ten van de medewerkers en voor nog andere
secondaire voorwaarden ten behoeve waar
van jaarlijks een bedrag wordt toegewezen.
Deze taken van de vakbond liggen nog niet
zover van de westerse praktijk af maar
anders is het met de invloed op de bedrijfs
leiding. Ten eerste wordt het staats voorstel
voor het nieuwe jaarplan van de onderne
ming in de bedrijfsafdeling van de bond
besproken tijdens een vergadering waar
voor, zo vertelt Mehnert, bij Aktuell veel
belangstelling is. Het voorstel gaat met
amendementen uit het bedrijf terug naar
het ministerie dat het plan vervolgens vast
stelt
In de tweede plaats kan de directeur geen
enkele belangrijke beslissing nemen zonder
eerst advies te hebben ingewonnen bij de
BGL, de leiding van de bedrijfsvakbondsaf-
deling. De BGL controleert de directie maar
kan ook zelf Initiatiefvoorstellen indienen
op het gebied van de produktle.
Partij
Driemaal in de maand vergadert Mehnert
met de BGL. met een vertegenwoordiger
van de staatsjeugdorganisatie FDJ en met
de secretaris van de bedrijfspartlj-afdeling
nert niet want, zo legt hij uit, „we hebben
allemaal dezelfde belangen, in tegenstelling
tot mensen die in een kapitalistische econo
mie leven". Hier moeten wij afscheid nemen
van Mehnert omdat hij namens Aktuell een
gouden medaille in ontvangst moet nemen
van de minister voor lichte industrie. Een
beloning voor de prestaties van het bedrijf.
Belang
door Peter van Lakerveld
van de SED. BIJ Aktuell heeft de SED niet
veel leden (16 van de 604 personeelsleden)
maar toch heeft, als ln ieder bedrijf, de
partij-afdeling een belangrijke stem. In le
denvergaderingen (buiten werktijd) worden
het plan en andere bedrijfsaangelegenhe-
den besproken en de uitkomst van die ge
sprekken wordt op de boven gemelde staf-
bijeenkomst naar voren gebracht.
Voor ons is de betrokkenheid van de partij
bij het gesprek een merkwaardige construc
tie maar in de officiële opvatting van de
DDR bekleedt de partij nu eenmaal een
voorhoedefunctie. Het partijlid moet voor
zijn medearbeiders een voorbeeld zijn en
het komt, zo ls de opvatting, „met de meest
overtuigende argumenten" naar voren.
Mede dankzij het grote apparaat dat het
achter zich heeft.
Geeft dat meepraten van vakbond en partij
geen wrijvingen? Die ervaring heeft Meh-
Na ons gesprek blijft de vraag of directie en
bedrijfsvakbondsleidlng een belang hebben
dat niet altijd strookt met dat van de man
of vrouw aan de machine .Want de directeur
mag dan persoonlijk verantwoordelijk zijn
voor de uitvoering van het plan, ook de
vakbond heeft op dit gebied een taak. In de
wet staat dat de bond aan het intensiveren
van de produktle moet meewerken, al staat
daar achter dat maatregelen ter verhoging
van de arbeidsproduktlviteit gepaard moe
ten gaan met verbetering van de arbeids
voorwaarden. Ook spreekt de wet over het
handhaven van de „socialistische arbeids
discipline" en is de vakbond verantwoor
delijk voor de concurrentie. Concurrentie
moeten we hier niet in kapitalistische zin
opvatten maar het is meer een wedstrijd
met als inzet een zo hoog mogelijke pres
tatie.
Wordt het officiële plan dankzij de activi
teit van de bond ruim overschreden, dan is
de concurrentie geslaagd. Een systeem dat
mede door de al genoemde discipline en het
intensiveren het gevaar inhoudt dat de be
drijfsvakbondsleidlng tegenover de arbei
der komt te staan en hem gaat opjagen.
Eigendomsvormen
Het verhaal over Aktuell ls representatief
voor de industrie omdat die voor het over
grote deel uit VEB's bestaat, staatsbedrij
ven die meer en meer ln zogenaamde „Kom-
binaten" worden ondergebracht, een soort
concerns.
Beeld van de binnenstad van Leipzig
Niet de hele economie is echter eigendom
van de staat ln de DDR. Een belangrijk deel
van de landbouwbedrijven ls coöperatief
georganiseerd. De deelnemende boeren zijn
gezamenlijk eigenaar. Ook dag- en weekbla
den zijn niet in staatshanden, ze zijn veelal
eigendom van de SED of met haar verbon
den partijen of van andere massa-organisa
ties.
Tenslotte zijn er nog privé bedrijven; klei
nere winkels, enkele duizenden cafés, res
taurants en ambachtelijke bedrijfjes. Om
dat prijzen bindend zijn voorgeschreven,
geeft de overheid aan bijvoorbeeld een par
ticuliere winkel bepaalde bestaansgaran-
tles. Verrijst er een staatswarenhuis naast
een particuliere drogist, dan mag het wa
renhuis een deel van het assortiment van de
drogist niet verkopen. Ook het personeel
van de drogist wordt, indien nodig, gedeel
telijk door de overheid betaald.
Dit artikel ls het laatste uit een serie van
drie. De eerste twee artikelen verschenen op
15 en 18 maart.