verkiezingen
an geldig
Westen komt weldra met
antwoord op 'Afghanistan'
eigenzinnige opmars van John Anderson
'Landhervorming bloedbad'
Westduitse partijen
lonken naar jongeren
Na winst 'groenen' in Baden Württemberg
3 ianks klachten over bedrog
übrte leiders
rresteerd
iiiid-Afrika
<v5?
Ambassadeur
ontsnapt
in Colombia
Zuid-Afrika levert
EG meeste kolen
Val Italiaanse
regering dreigt
1
DAG 18 MAART 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
[ALVADOR (Reuter) De
vormingen in de Midden-'
aanse staat El Salvador zijn
jen op een slachtpartij. Vol-
mnesty International hebben
lidstroepen honderden kleine
gedood, dorpen verwoest en
relde staande oogst in brand
n. De internationale organisa-
de mensenrechten heeft een
gedaan op de Salvadorlaanse
die bestaat uit burgers en
en een einde te maken aan
ield.
unta onteigende eerder deze
maand 60 procent van de beste grond
van El Salvador, om deze te verdelen
onder de kleine boeren en landlozen.
Volgens waarnemers speelde daarbij
op de achtergrond dat hierdoor de
steun van de kleine boeren voor de
linkse guerrillastrijders in El Salva
dor zou verminderen. De veiligheids
troepen lijken echter overwegend op
de hand te zijn van de grootgrondbe
zitters; reden waarom de maatregel
van de regering volgens Amnesty In
ternational op een bloedbad is uitge
lopen.
Veiligheidstroepen hebben ook een
vuurgevecht van drie uur gevoerd
met bezetters van de universiteit van
San Salvador. Ondertussen gingen
20.000 onderwijskrachten in staking
uit protest tegen de onderdrukking
van de zijde van de regering. Beweerd
werd dat de staat van beleg die de
junta heeft uitgeroepen naar haar
zeggen om de landhervormingen mo
gelijk te maken alleen maar als
dekmantel dient voor het beleid.
Aartsbisschop Romero van El Salva
dor heeft gezegd dat er een poging is
gedaan hem te vermoorden. In de
sacristie van de kathedraal van het
Heilige Hart. waar hij normaal de mis
opdraagt, zijn 72 staven dynamiet
ontdekt. Als ze tot ontploffing waren
gebracht zouden tientallen slachtof
fers zijn gevallen, aldus de prelaat.
Een bom in het ministerie van land
bouw kwam gisteren wel tot ontplof
fing. Er werd aanzienlijke schade
aangericht.
door J. J. Moskau
BONN Een half uur lang verkeerden zondagavond de
„groenen" van Wolf-Dieter Hasenclever in Baden-Württem-
berg tussen hoop en vrees. Toen de uitslagen van de deelstaat
verkiezingen duidelijk werden gloorde echter al snel het licht
van de overwinning.
UI
la
ten BAN (Reuter, AP, AFP) Ondanks de vele beschuldi-
r van bedrog zullen de Iraanse parlementsverkiezingen
ihijnlijk geldig worden verklaard. Nadat ongeveer de
zet an de stemmen geteld zijn heeft de Islamitische Repu-
r k se Parij (IRP) stevig de leiding.
vei eheran meldde zondagavond
irai ident Bani Sadr de verkiezin
gen eldig wil verklaren als blijkt
ind regelmatigheden en bedrog"
ireid zijn. Ook gisteren ging
van protesten tegen manipu-
onregelmatigheden tijdens
V de verkiezingen onvermin-
;it or. Veel politieke groeperin-
den bezwaren tegen praktij
leden van de IRP. Minister
wen nenlandse zaken Mahdavi-
ee rklaarde echter gisteren dat
vei ildigheidsverklaring en nieu-
ie j iezingen waarschijnlijk niet
>r d llen zijn.
an fd van het kiesdistrict Tehe-
^isteren dat de uislagen van
ds<
:SBURG (Reuter) De
lanse politie heeft vorige
vooraanstaande zwarte ac-
d9gearresteerd op grond van de
Haaet terrorisme. Het gaat om de
KOïfeitter van de Aziaanse volks
(AZAPO) Ishmael Mkha-
n ^zijn secretaris Thoko Mpha-
gr
x.t» Ef
5sei
kerl j
Ha?
li
- vt
tati
in(
is
Ie werd in 1978 tot voorzitter
radicale zwarte bewustzijns-
gekozen, maar kreeg al snel
ten banning order, dat wil
dat zijn bewegingsvrijheid
werd ingeperkt.
de advocaten van Mkhabela
zwarte activiteiten de laat-
liitgebreid verhoord. Dit wijst
een groter actie te verwach-
ifan regeringskant, aldus de
de eerste ronde van de verkiezingen
pas op 9 april bekend kunnen zijn.
Het tellen van de stemmen van de
2.140 stemlokalen in de hoofdstad
vergt zeker 25 dagen. De tweede ron
den van de verkiezingen kan dus niet
op 3 april worden gehoudenb.
Verwacht wordt dat het parlement
het verwachte quotum van tweeder
de zal halen om voor de tweede rond
al aan het werk te kunnen gaan. veel
onafhankelike kandidaten en kleine
groeperingen zullen president Bani
Sadr steunen en ook de leden van de
IRP zullen zich niet tegen hem ver
zetten. Een meerderheid van de IRP
in het parlement kan wel betekenen
dat de voorwaarden voor de vrijlating
van de Amerkaanse gijzelaars uit de
Amerkaanse ambassade worden ver
scherpt. Geestelijk leider ayatollah
Khomeini heeft de kwestie van de
gijzelaars aan het parlement overge
dragen. President Bani Sadr had al
verklaard dat het langer vasthouden
van de Amerikanen schadelijk is voor
de naam van Iran.
Rapport commissie
De Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties hield gisteren een besloten bij
eenkomst om secretaris-generaal
Kurt Waldheim aan te horen over de
onderzoekcommissie die gedurende
zeventien dagen een bezoek bracht
aan Iran.
Het Internationale Gerechtshof in
Den Haag zal vandaag om drie uur
een openbare hoorzitting houden
over de gijzelngszaak. De VS hadden
de zaak van de Amerkaanse gijze
laars aanhangig gemaakt bij het hof.
Vandaag zal een begn gemaakt wor
den met het tweede gedeelte van de
Amerikaanse klacht tegen Iran. Op
15 december van het vorig jaar vaar
digde het hof tussentijdse maatregel
uit waarin Iran werd gelast onmiddel
lijk de gijzelaars vrij te laten.
Afghaanse opstandelingen hebben in de Kama-vallei, in het oosten van het land, een tank buit
gemaakt op de Russische troepen.
Onmiddellijk daarop ging alle aan
dacht naar de liberale partij FDP.
Minister van buitenlandse zaken
Hans-Dietrich Genscher zat op hete
kolen. Zijn ..vrije democraten" logen
straften echter eerdere voorspeilin
gen, en zetten de negatieve tendens
van de laatste jaren om in een posi
tieve.
Meerderheid
De partij waarvan verwacht werd dat
ze het slecht zou doen tegenover de
„groene" milieupartij steeg van 7.8
naar 8.3 procent van de stemmen.
De ene extra zetel in het parlement in
Stuttgart verandert overigens niets
aan de comfortabele meerderheid
van christen-democratische premier
Lother Spëth (68 van de 124 zetels).
Desalniettemin zullen de zes zetels
voor de „groenen" veranderingen
brengen.
Wat ongetwijfeld de politiek in West-
Duitsland de komende maanden
mede zal bepalen is de cryptische
opmerking van Genscher dat zijn li
berale partij er goed aan zou doen
lering te trekken uit de verkiezings
uitslagen van zondag. Met andere
woorden: de FDP moet met alle mo
gelijkheden rekening houden. De
Vrije Democraten, aldus Genschers
boodschap, hebben niet gewonnen
door de verbintenis met de sociaal
democraten van bondskanselier Hel
mut Schmidt, maar juist omdat zij
zich nadrukkelijk hebben opgesteld
als een onafhankelijke partij.
Over zes weken worden verkiezingen
gehouden in de economisch zwakke
deelstaat Saarland, terwijl over twee
maanden de kiezers in het onvoor
spelbare Noordrijn-Westfalen naar de
stembus gaan.
Genschers FDP. dat lijkt zeker, moet
proberen zo goed mogelijk door deze
deelstaatverkiezingen heen te ko
men, om sterk te staan voor de ver
kiezingscampagne voor de Bonds
dag. Dat kan door iedere indruk te
vermijden dat de Vrije Democraten
■op één lijn zitten met de socialisten.
De verkiezingen van zondag in Ba
den-Wiirttemberg doen veel- vragen
rijzen. Bijvoorbeeld hoeveel de chris
ten-democraten van Loth ar Sp£th
hebben verloren aan de sociaal-de
mocraten van Erhard Eppler de
vroegere Westduitse minister voor
ontwikkelingssamenwerking. Maar
ook hoeveel Eppler op zijn beurt
heeft moeten afstaan aan de „groe
nen" van Herr Hasenclever.
Ook vraagt men zich af hoe het komt
dat de CDU zoveel steun kwijt raakte
in traditionele, katholieke gebieden.
Uiteindelijk komt het erop neer dat
geen van de grote, gevestigde partij
en erin is geslaagd de sympathie te
verwerven van jongeren die voor de
eerste keer hun stem uitbrachten.
Ook vragen deskundigen zich af hoe
het komt dat 72 procent van de kie
zers een stem uitbracht, terwijl vier
jaar geleden nog 75 procent opkwam.
Willy Brandt, de socialistische partij
voorzitter. maakte er gisteren geen
geheim van dat zijn partij acht zal
slaan op al deze tekenen aan de
wand. Er moet meer worden gedaan
om ook jonge kiezers te trekken.
Brandt zei echter er „absoluut zeker"
van te zijn dat de „groenen" er niet in
zullen slagen in de Landdag van
Noordrijn-Westfalen. noch in de
Westduitse bondsdag te komen.
Of het politieke landschap ln West-
Duitsland na zondag is veranderd
hangt niet in de laatste plaats van de
„groenen" zelf af. Lijsttrekker Hasen
clever heeft duidelijk gemaakt dat
zijn partij nu haar uiterste best zal
moeten doen om een nationale dis
cussie op gang te brengen over perso
nen en zaken in West-Duitsland.
BOGOTA (AFP, AP) De ambassa
deur van Uruguay in Colombia is
ontsnapt uit de Dominicaanse am
bassade in het land door lakens aan
elkaar te knopen en zo uit het raam te
klimmen. Hij liep daarbij enkel wat
blauwe plekken op. Ondertussen wor
den ongeveer dertig andere diploma
ten. onder wie elf ambassadeurs, nog
steeds door linkse guerrillastrijders
vastgehouden. Zij eisen vrijlating
van politieke gevangenen, een los
geld en een vrijgeleide.
Cuba heeft voor de tweede keer aan
geboden de gijzelhouders met de
eventueel vrijgelaten politieke ge
vangenen op te nemen. Over dit voor
stel worden op het ogenblik onder
handelingen gevoerd tussen de Co
lombiaanse regering, en Cubaanse
vertegenwoordigers.
BONN, KABOEL (AP, AFP, Reuter) Weldra is een ant
woord van het westen te verwachten op de Russische inval in
Afghanistan.
ADVERTENTIE.
De Westduitse regeringswoordvoer
der heeft dat gezegd na (geheime)
besprekingen tussen de Westduitse
bondskanselier Schmidt en de Frar-
se president Giscard, dit weekeinde.
De zegsman zei dat er aanziehlljke
vooruitgang is geboekt om te komen
tot een gezamenlijk en samenhan
gend standpunt van de westerse
landen.
Verschillende Europese landen heb
ben steun betuigd aan president Car
ter. maar zijn het niet eens met alle
maatregelen die hij tegen de Sow jet-
Unie heeft genomen. Giscard heeft in
zijn gesprekken met Schmidt nog
eens benadrukt dat de trouw aan het
westers bondgenootschap niet bete
kent, dat de VS in alles blindelings Puur tOPVal
moeten worden gevolgd. Schmidt
heeft zijn steun aan Washington be
tuigd, maar blijft er daarnaast op
hameren dat West-Duitsland alle be
lang heeft bij ontspanning met de
Sowjet-Unie.
Groot-Brittannië heeft voorgesteld
van Afghanistan een neutraal land te
maken. Dat zou inhouden dat alle
Russische troepen worden terugge
trokken. Daarnaast zou het westen
de zekerheid geven dat het zich niet
bemoeit met Afghaanse zaken.
Het Russische persbureau Tass
heeft gezegd dat het westen nog
steeds niet heeft gereageerd op voor
stellen van Russische zijde Afghanis
tan te neutraliseren. Gezegd wordt
dat Afghanistan garanties moeten
worden gegeven tegen iedere buiten
landse inmenging.
en het binnentrekken van de Russi
sche troepen puur toeval was. Amin,
zo werd gezegd, is ten val gebracht
door „gezonde krachten" binnen zijn
Democratische Volkspartij. Het was
voor het eerst dat van Russische zijde
toe werd gegeven dat Russische troe
pen in Afghanistan waren, voordat
president Amin het veld moest
ruimen.
China aartsvijand van de Sowjet-
Unie heeft zich verzet tegen iedere
poging Afghanistan te neutraliseren.
Minister van buitenlandse zaken Hu
ang Hua zei tijdens een bezoek aan
Maleisië dat een dergelijke neutrali
sering onaanvaardbaar is. omdat de
mening van het Afghaanse volk niet
is gevraagd.
Heilige oorlog
Overigens liet Tass ook weten dat het
samenvallen van de omverwerping
van de regering-Amin in Afghanistan
In de Pakistaanse stad Lahore zijn
duizenden islamitische studenten
slaags geraakt met de politie, toen zij
bij de Punjaab-universiteit betoog
den tegen de Russische inval in Af-,
ghanistan. Opgeroepen werd tot een
heilige oorlog tegen de Russen in het
buurland.
BRUSSEL (ANP) Zuid-Afrika was
vorig Jaar de grootste kolenleveran-
cier van de Europese Gemeenschap.
Dat blijkt uit cijfers van het EG-
bureau voor de statistiek. De import
van Zuidafrikaanse kolen in de EG
steeg vorig jaar met 30 procent tot 59
miljoen ton. Dat is een kwart van de
eigen productie van de Europese Ge
meenschap. Tot voor kort was Polen
de voornaamste kolenleverancier van
de EG.
Het aandeel van Zuid-Afrika in de
Europese kolenimport was vorig jaar
26 procent. Polen leverde in het afge
lopen jaar 15,3 miljoen ton kolen en
de Verenigde Staten 14,7 miljoen ton
aan de EG. Australië was goed voor
een leverantie van 8,1 miljoen ton en
de Sowjet-Unie zette 2,9 miljoen ton
kolen ln de EG af. Het grootste deel
van de uit de Sowjet-Unie afkomstige
kolen ging naar Italië en Frankrijk.
ROME (Reuter. AFP. AP) Italië
kampt opnieuw met een regeringscri
sis. Premier Francisco Cossiga kon
digde gisteren aan dat hij de vertrou
wenskwestie aan de orde zal stellen ln
het parlement. Zijn minderheidsrege
ring zal de komende tijd de steun van
de socialistische partij moeten mis
sen. Juist deze steun was een van de
wankele pijlers waardoor dit door
christen democraten geleide kabinet
kon bestaan.
Premier Cossiga besprak gisteren de
problemen met president Sandro
Pertini en de leiders van de senaat en
de kamer.
De regering van Cossiga die net zeven
maanden bestaat verloor de steun
van de socialisten, omdat deze een
kabinet van nationale eenheid willen
waarin zich ook communisten bevin
den. De christendemocraten hebben
zich echter onlangs op hun congres
uitgesproken tegen communistische
deelname in de regering.
n ii ert van Panhuis
FORD ILLINOIS „Welkom thuis, meneer de president". De
luizend aanhangers van John Anderson, Republikeins Congreslid
et 16e district van Illinois, bereidden hem een enthousiast welkom
presidentskandidaat Rockford, een soort vergroot Peyton Place,
binnenrijden.
n heeft het getroffen. lij doet nii-
zijn eigen woonplaats Rockford aan
toogtepunt van zijn campagne. Een
jgeleden nog was hij een „dark -
n deelnemer in de race naar het
die voor spek en bonen meedeed,
lerson, een bekwaam Congreslid.
leerd bij vooruitstrevende Re
in, Democraten en onafhankelij-
serieus kandidaat voor het Witte
nou toch.
Iers gelopen. De eigenzinnige 58-
lerson geldt na zijn grote .succes
noord-oosten de voorverkeizin-
lachusetts en Vermont ineens
ijkste rivaal van de conserva-
jublikein Ronald Reagan. Van
zijn eigen staat Illinois strijdt hij
igan om de overwinning bij de
ld Party, een rol die hij heeft over-
van de men die te vroeg zijn
ogenblikken heeft gehad: oud-
teur George Bush.
Iderson is een fenomeen. Hij past in
"tel beeld, is vooruitstrevend en
'atief tegelijk. Voor Republikeinen
voor Democraten vaak te behou-
t een beetje een idee van Ander-
len bedenkt dat hij representant is
fingetogen Scandinavische Ameri-
iets wat hij enigszins recht trekt
b huwelijk met een Griekse.
rige. zwartgebrilde Anderson
wordt ook tijdens zijn campagne in Illinois
geconfronteerd met zijn eigenzinnigheid.
Hij heeft bij voorbeeld zeer vrijzinnige op
vattingen over zaken als burgerrechten en
abortus. Zijn opvatting dat iedere vrouw
zelf moet beslissen of zij een zwangerschap
wil voltooien, heeft hem veel tegenstanders
bezorgd.
Zijn eigen Vrije Evangelische Gemeente
heeft vorige week een oproep doen uitgaan
waarin gevraagd werd te bidden dat broe
der Anderson van ijn dwalingen zou terug
keren. En als hij die donderdagmiddag aan
komt bij de Breakfast Club in Berwyn, een
kilometer of tien buiten Chicago, staat er
buiten een groepje „pro-Lifers" zoals de
tegenstanders van abortus in de VS ge
woonlijk worden genoemd te wachten.
I
Terwijl echtgenote Keke en John Anderson
wat gespannen naar binnen lopen, scande
ren ze: „Ja tegen het leven, nee tegen abor
tus. Ja tegen het leven, nee tegen Ander
son". Het feit dat de meeste demonstranten
ouderen zijn brengt de gastheer binnen tot
de botte opmerking: „Wie het spel niet
speelt, mag de regels niet bepalen". Maar
Anderson gaat serieuzer op de zaak ln. Hij
legt uit waarom hij voor de „vrije keus" is.
Het hooggerechtshof heeft abortus toege
staan en het eerste amendement van de
Amerikaanse constitutie spreekt zich uit
voor een zo groot mogelijke vrijheid van het
individu. En als Je daarop een uitzondering
gaat maken voor de abortus, zit Je op een
hellend vlak. Maar stelt Anderson. ik res-
Dochter Karen en echtgenote Keke flankeren John Anderson. Op weg naar het
Witte Huis of de vergetelheid?
peeteer ten volle de opvattingen van de
abortustegenstanders.
Er zijn meer onderwerpen die hem weinig
vrienden brengen. Congreslid Anderson ia
bij voorbeeld een voorstander van „guncon-
trol", het streng aan banden leggen van het
gemakkelijke wapenbezit in Amerika. Een
gevoelig onderwerp, want Je kunt grof ge
steld Amerikanen maar op twee manieren
treffen: door hem zijn creditcard en zijn
wapen af te nemen. Je berooft hem van zijn
status en zijn veilig gevoel. O Ja. Anderson
heeft nog een derde negatieve kant: hij wil
drastisch bezuinigen op het particuliere
energieverbruik en voor velen staat het „In
God We Trust" zo ongeveer gelijk met ,Jn
Dodge we trust".
Voor conservatieven zit er ook een positieve
kant aan Andersons ideeën. Op het vlak
van de belastingen geldt hij namelijk als
een regelrechte conservatief. HIJ wil een
„evenwichtige begroting", geen gemanlpu-
leer met de geld machine onder het motto:
een stapel bankbiljetten verguldt de infla
tie. Maar waar anderen in de Republikeinse
partij, zoals Ronald Reagan, zweren bij
belastingverlaging, kiest Anderson voor de
moeilijke weg. Eerst de overheidsuitgaven
terugbrengen en dan later misschien belas
tingsverlaging is zijn mening.
Zijn loonstandpunt is niet populair: de mid
den en hogere inkomens worden er niet
beter van en de lagere Inkomens gaan er op
achteruit. Het is echter tekenend voor An
derson dat hij dit soort ideeën kenbaar
durft te maken voor het publiek van min
derheidsgroeperingen. Waar hij ook komt
houdt hij de mensen voor dat hij niet mee
wil doen aan verkiezingsbeloften die niet
waar te maken zijn. En voor hem is er geen
verschil tussen een president Jimmy Carter
of Reagan. Beiden proberen naar zijn me
ning het publiek te paaien met vaagheden.
Naast veel boegeroep komt het hem ook op
waardering te staan Echter nauwelijks van
de rivalen: mededinger Phil Crane, een
kansloos kandidaat, zei vorige week tijdens
een zeer levendig debat in Chicago onom
wonden dat hij Anderson niet zal steunen
als hij het tot de officiële man van de
Republikeinse partij zou brengen. Reagan
zei het wat charmanter, maar met dezelfde
ondertoon van „je bent een afvallige" toen
hij opmerkte: „John, zou je echt Teddy
Kennedy boven mij verkiezen?"
Talent
Van dit alles is niets te merken als Ander
son. Keke en de kinderen het podium in
Rockford bestijgen. Dit ls Andersonland
zeggen de spandoeken en het gejuich over
stemt eventuele kritieken. De kandidaat
laat zien dat hij onlangs zijn sobere Scandi
navische achtergrond een goed oratorisch
talent heeft. Hij verwijst naar Abraham
Lincoln, de beroemdste Amerikaan die Illi
nois ooit heeft voortgebracht, en galmt dra
matisch dat hier in Rockford vorig Jaar zijn
besluit is gevallen om aan de verkiezingen
mee te doen. Het publiek zindert en zijn 93-
Jarige vader op het podium lacht breeduit.
Anderson buit het idee van de ..favourite
son" ten volle uit. Net als s avonds op het
Llncoln-day-dinner, een eetpartlj ter gele
genheid van diens geboortedag die wordt
afgesloten met een wanstaltig „happy
birthday dear Abraham" tegen een hoogge-
hoede carnavalsfiguur. Ook hier schuwt hij
het niet om zijn onconventionele Ideeën
over het herstel van de economie uit te
dragen.
Het ls echter de vraag of iedereen doordron
gen is van de offers die dit ook zal vragen
van de inwoners van Illinois, en van Rock
ford. Wat wel vaststaat ls dat John Ander
son in de campagne iets heeft gebracht wat
men eigen kan noemen, hoe men verder ook
over zijn opvattingen denkt
De geschiedenis heeft echter geleerd dat
originaliteit niet altijd heeft geleld tot suc
ces. Cynici roepen nu al dat John Anderson
gewoon past in het rijtje van hemelbestor
mers als Adlal Steveason, Eugene Mc Car-
thy en George McGovcrn. De komende we
ken. met de voorverkiezingen in New York
en Wisconsin moeten leren of het Anderson-
effect tijdelijk is.
