duikmoederschip
ebouwd
•fi Groningen
Spiegel van den
Leven ons Heren
driessen: kabinet
ad mij moeten volgen
0
Akkoord over bezet café
Mogelijk schending
van wapenembargo
tegen Zuid-Afrika
President van
Pakistan geeft
couppogingen toe
Doden door hoge snelheid in de bocht
AG 18 MAART 1980
TROUW/KWARTET
H 11.
w r l-- -T
an k
rüetl I
Jan Sloothaak
NINOEN De tijd dat.
ts alleen gewapend met
nes tussen de tanden on-
et oppervlak van de zee
elden is voorbij. De tijd
cheepswerven in Oronln-
urfschepen bouwden ligt
chter ons. De tijd waarin
u leven vraagt ingewlk-
technieken en vernuftig
ischapswerk. Wie een
imst wil hebben zal daar-
oeten inspelen.
Noordzee wordt olie en gas
oord. Om dat mogelijk te kun-
ken, is het nodig op de bodem
zee te werken. B.V. Scheeps-
waterhuizen" J. Pattje legt op
enbllk de laatste hand aan één
modernste stukjes techniek
zee ronddolen: een duikmoe-
ip. Een Groninger scheepswerf
1778 begon met het bouwen van
iepen, sleepte de opdracht van
tors-Engelse combinatie in oe
Het zeer veel specialisme ver
project betreft één van de vier
duikmoederschepen die op de
zijn ingezet.
•epsbouw maakt een tijd van
t door. Ook de Groningse. De
'ijke werven vormen samen de
>ep 5" en onder leiding van
W. Biesheuvel werd een her-
op poten gezet,
"van Biesheuvel en de
len haakten de werven die In
al ja hadden gezegd op het
k nippertje toch nog af. Pattje
I daar niet bij. „Wij hebben
t begin niet mee willen doen"
rcteur mr. D. Zegers.
[het begin heeft een aantal wer-
ds de boot van de herstmctu-
ftfgehouden. Dat waren de ster-
•attje was er één van. De heer
I laat eigenlijk geen spaan heel
1 hele her structureringsplan,
onden hebben hun hoop ge-
samenwerking van zwakke
irke bedrijven, in de hoop dat
I manier de meeste werkgele-
I bewaard zou blijven. „Maar
eerder verwachten dat de
de sterken meesleuren
e afgrond," sneert de heer Ze-
e solidariteitsgedachte van de
vakbonden spreekt hem niet aan.
„Als alleen de zwakken bij elkaar
stappen, tja, misschien kan dat nog
wat opleveren."
Op eigen benen
De scheepswerf Pattje wil het In ieder
geval op eigen benen doen. „Wij wer
ken daarbij ook wel met andere wer
ven samen die dus ook profiteren,
maar een fusie, nee". Bij Pattje, waar
van de aandeelhouders nog steeds
telgen uit het geslacht van die naam
zijn, vindt men dat er met hard wer
ken en goed ondernemerschap de
beste resultaten te leveren zijn. Als
de gewone scheepsbouw niet genoeg
meer oplevert, moet Je het in een Geleidelijk
andere richting zoeken. J
om te zorgen dat de bemanning niet
de „duikersziekte" krijgt. De atmo
sferische druk op grote diepte is veel
groter dan boven water en een directe
overgang van boven naar beneden of
omgekeerd zou onmiddellijke dood
tot gevolg hebben. Om driehonderd
meter te kunnen duiken moet een
duiker vier dagen lang geleidelijk aan
de nieuwe druk worden aangepast.
De „terugkeer" duurt zelfs twaalf da
gen. Aan boord is daarom een woon-
en werkruimte die voortdurend aan
gepast is aan de atmosfeer waarin
men werkt Deze ruimte wordt con
stant bewoond door acht man.
Aan boord van een duikmoeder
schip bevindt zich een complex
van „kamers" waarin de duikers
gedurende een langere tijd wo
nen en werken in dezelfde at
mosferische druk als waar ze op
grote diepte moeten werken.
Vanuit deze woon- en werk
plaats gaan drie van de acht dui
kers bij toerbeurt met een duik-
klok naar de zeebodem. Twee
van hen gaan daar buiten de
klok om reparatie- en controle-
werk te verrichten. De derde
blijft altijd in de klok.
paraat die gevuld is met „hun" at
mosfeer. Dan moeten ze wel na drie
dagen worden opgepikt. Ook met
ziekte is rekening gehouden.
Zo nodig kan een zieke duiker onmid
dellijk per helikopter in een kist wor
den vervoerd naar een ziekenhuis in
Aberdeen waar ook een aan de at
mosfeer aangepaste unit steeds ge
reed staat en desnoods een onmiddel
lijke operatie mogelijk is. Aan boord
is een speciale controleruimte die al
les wat er met het duiken aan de hand
is voortdurend met behulp van com
puters en anderszins volgt.
De oliewinning op de Noordzee is een
nieuwe activiteit en Pattje gooide in
het begin van de Jaren zeventig de
boeg om door zich te gaan specialise
ren. Er werd een veertigtal bevoorra
dingsschepen van Noorse en Deense
opdrachtgevers gecontracteerd en di
verse Groningse werven profiteerden
mee var. deze opdracht Om ze te
kunnen bouwen moest Pattje een be
hoorlijk stuk specialisme in huis ha
len. „Met de kennis die we toen heb
ben verzameld zijn we verder gaan
werken." zegt technisch directeur mr.
Th. Niemeijer. Dat leidde, naast ge
wone vrachtschepen, onder meer tot
orders voor bijvoorbeeld (chemlca-
JJén- en LPG-)tankers. Eind 1978 kon
het duikmoederschip worden gecon
tracteerd. Op het ogenblik is men
bezig met een proefvaart
„Het is voor honderd procent een
werkschip, waar gedurende negen
maanden per Jaar 24 uur per dag
wordt gewerkt. We hebben het zelf
ontworpen." aldus de heer Niemeijer.
Het „dulkgebeuren" zoals Niemeij
er het noemt is gekocht van het
Franse bedrijf Cornex Services te
Marseille. Pattje heeft een schip moe
ten ontwerpen èn bouwen, waartn
deze duik-unit is ingebouwd. Schip
en duikmateriaal moeten een eenheid
vormen om zo goed mogelijk te kun
nen functioneren. Het schip wordt
compleet afgeleverd, vanaf de meest
vernuftige technische snufjes tot en
met de asbakjes.
Vanaf de „Witch Queen" zoals het
schip heet kan tot op een diepte van
driehonderd meter op de zeebodem
worden gewerkt. Daar komt nogal
wat bij kijken. Al is het alleen maar
Bij werken op driehonderd meter
diepte moeten ze eerst een compres-
siekamer passeren. Nadat ze hier vier
dagen geleidelijk zijn gewend aan de
grotere druk kunnen ze naar de woon-
en werkruimte. Van daaruit gaan de
duikers bij toerbeurt met zijn drieën
naar beneden om reparatie- en con-
trolewerk te verrichten aan de wirwar
van buizen die inmiddels de Noord
zeebodem bedekt. Ze gaan naar bene
den met een duikklok die aangeslo
ten is op de duikersunit (woon- rn
werkplaats) aan boord. Die aanslui
ting wordt ook gehandhaafd tijdens
het duiken. De duikklok is via een
„navelstreng" met twintig verbindin
gen (radio, heet water, zuurstof, gas,
lucht en noem maar op) met de unit
verbonden.
Het materiaal waarmee ze moeten
werken wordt neergelaten met een
kraan die vijftig ton kan dragen. De
verbinding blijft ook gehandhaafd
als de duikers bulten de klok gaan.
Om terug te kunnen keren naar de
gewone atmosfeer moeten de duikers
opnieuw acclimatiseren, waarvoor ze
dus twaalf dagen in de (de-)compres-.
sieruimte moeten verblijven. Al met
al zijn ze een maand onderweg vanaf
het moment dat ze de compressie-'
ruimte binnengaan tot ze terugkeren.
De aanpassingstij d duurt korter
naarmate men op minder grote diep
te duikt.
Aan boord staan hele batterijen met
gas-, zuurstof- en luchtflessen voor de
vereiste wijziging van samenstelling
van de lucht die bij diep duiken nodig
is. Er is ook rekening gehouden met
een scheepsramp. Voor de acht man
in de duikunlt is er een reddingboot
Het eigen ontwerp van Pattje heeft
„dulkgebeuren" en schip tot een een
heid aanéén moeten smeden. Om een
voorbeeld te noemen: bij storm en
huizehoge golven die het schip steeds
van golfdal naar golftop laat rijzen
moet de „navelstreng" steeds betrek
kelijk strak blijven zonder dat de
duikklok die bewegingen meemaakt.
Dat kan alleen dankzij een computer-
bestuurd systeem van voortdurend
aan de golfbewegingen aangepast ha
len en vieren.
Het schip moet ook steeds vlak boven
de duikklok blijven. Dat wordt ge
controleerd met zendertjes en als het
schip teveel afwijkt wordt er door een
computer direct gecorrigeerd. De sta
biliteit van het schip moet dus enorm
groot zijn. Ook de veiligheid is zo
groot mogelijk. Zo is het hele schip
dubbelwandig uitgevoerd. Behalve
voor de duikers zijn er ook voorde 52
overige bemanningsleden gesloten
reddingsboten. Het aantal voorzie
ningen (inclusief een compleet recre
atiepakket voor duikers zowel als
overige bemanning) is te groot om op
te noemen.
Het project heeft dertig miljoen gul
den gekost en inclusief de 160 werk
nemers van Pattje en toeleveranciers
aan honderden mensen werk ver
schaft. „Wij willen wel samenwerken
met andere werven, maar geen fusie.
Hoe groter en logger hoe moeizamer
het gaat," meent de heer Zegers. „Het
gaat om een goed management, om
dat het in feite om het in de wacht
slepen van orders gaat. Als je met je
tijd mee gaat en Je zoekt ze, dan vind
Je die orders wel. Een werl die dat niet
kan bijbenen moet dan maar ophou
den of zich verkopen aan een ander.
Dat is altijd nog beter dan cjat bij een
fusie de zwakken de sterken meesfle-
pen naar de ondergang. Dan heb je
niets meer. geen werven en geen
werk."
onze correspondent
DHOVEN Ex-minis ter An driessen van financiën heeft
üg waardering voor de manier waarop het kabinet op zijn
?den heeft gereageerd. Hij vindt dat de regering hem had
ten volgen.
Tis een bijeenkomst In de Tech-
Hogeschool van Eindhoven zei
lessen gisteren dat hij terecht is
Ifeden. „Als een minister van fi-
tèn aftreedt, kan het kabinet
tewoon verder gaan."
lessen zei verder dat de loon-
fcgel van de regering niet ver
gaat. De beslissing van de
om de koopkracht van de
auminkomens te handhaven,
«ie Andreissen halfslachtig. Hij
drukte dat alle Inkomensgroe-
toeten worden aangepakt. „Dit
biedt geen oplossing voor de
men van onze economie," al-
Je ex-minister. Hij liet gisteren
lijk merken dat de loonmaatre-
bezwaren tegen het kabinets
alleen maar bevestigt. Hij
Pelde voor 1981 gigantische om-
Jgsproblemen. ..Er is onvol
le duidelijkheid over loonont-
*ing. ombuigingen uit 1980
structureel worden gemaakt,
'kader van de ombuigingen is in
1981 drie miljard gulden minder be
schikbaar en het financieringstekort
moet verder worden verkleind."
Kool en geit
Andriessen rekende voor dat de voor
gestelde belastingverlaging meer
gaat kosten dan één procent loonma
tiging oplevert. De belastingverla
ging van honderd gulden op jaarbasis
kost het rijk in 1981 ongeveer acht
honderd miljoen gulden, aldus de
oud-minister. Loonmatiging bete
kent voor het Rijk een besparing van
zevenhonderd miljoen gulden.
An driessen ontkende dat sterkere be
zuinigingen maatschappelijk onaan
vaardbaar zouden zijn. „Een ingrij
pend beleid dat hout snijdt is beter
dan de kool en de geit sparen". HIJ
sprak de hoop uit dat de Tweede
Kamer het bezuinigingsbeleid niet
verder zal uithollen.
door Guus van Hemert
In de Pierpont Morgan-biblio-
theek in New York berust een mid-
del-nederlands handschrift met 42
miniaturen. Het is thans, door de
samenwerking van een Neder
landse en een Amerikaanse geleer
de, bereikbaar in een diplomati
sche uitgave, dat wil zeggen een
waarin de letterlijke tekst en de
precieze blad- en regelverdeling
wordt gegeven en bovendien de
miniaturen in goed zwart-wit
staan afgedrukt.
Het heet Spiegel van den Leven
ons Heren, plaats en tijd van ont
staan zijn het graafschap Holland
en het begin van de vijftiende
eeuw. Het is boeiend en ontroe
rend om bijbelteksten te lezen in
een taal die nog eens twee eeuwen
ouder is dan de Statenvertaling:
„Ende tis geschiet als ellsabeth
hoirde die gruete marie, so verbli-
de hem dat kijnt in haren buyc-
ke". Het boek is afkomstig uit het
klimaat van de Moderne Devotie.
De opzet is het eigen leven te
spiegelen in het evangelische ver
haal. Dit wordt gegeven in 42 epi
sodes. Iedere episode wordt van te
voren, via overspringende vonken
van symboliek, met enkele situa
ties van het oude testament in
contact gebracht, en dus met de
diepte van de geschiedenis.
Na het
evangeliefragment volgt dan een
gebed dat de gebeurtenis in het
eigen bestaan verinnerlijkt Zo
doende is iedere (ongeveer ander
halve bladzijde beslaande) eDiso-
irfytkmrlrv: arwnitr^ eituf)<u-bm t«
5*Wtuen *c»itn bxi W rrmumt httfr
iv iw noif
bmim- 3
Het onderschrift bij deze miniatuur luidt: „Ysaias: Siet die here gait in
egipten ende die afgoden sullen werden beroert."
de verdeeld in drie gelijke stuk
ken: oudtestamentische rijmende
situaties; evangelie-pericope in.
letterlijke vertaling; gebed. Een
bijbelse beweging is hier tot han
teerbaar systeem gemaakt: vanaf
de oergeschiedenis, via Christus,
naar het eigen bestaan.
Wanneer
je de bladzijden leest, besef je hoe
de middeleeuwse kloosterzusters
voor wie dit boek bedoeld was,
zichzelf verankerd konden voelen
in Jezus en die weer in het heelal
(het heelal van vóór Galileï). De
miniaturen zijn vriendelijk, vak
kundig en eenvoudig.
In de Leidse universiteitsbiblio:'
theek ligt een handschrift dat'
eveneens een Spiegel van den Le
ven ons Heren bevat en reeds ge
publiceerd is. De verschillen mètr
het Newyorkse manuscript zijn
evenwel groot. Het Leidse boék5
geeft geen 42 maar 84 episoden,
bevat daarentegen slechts 3 mini-
aturen en brengt soms andere si-
tuaties van het oude testament
naar voren.
Maar vooral: het
meest persoonlijke deel, de gebe
den, zijn in belde boeken totaal
verschillend; de toon van die in de
Newyorkse Spiegel is mystieker.
Zo is de uitgave ervan een werke
lijk nieuwe bijdrage.
Professor James Marrow van de
Yale-universiteit laat de miniatu-
ren vergezeld gaan van 48 bladzvj-1
den kunsthistorisch onderzoek
waarbij hij de schilder ervan bë-
noemt als een Zuidnederlar.der
die dit werkstuk voor een Hol-*
lands klooster maakte Dr W H.
Beuken, die deze uitgave onderno
men en verzorgd heeft, leidt hej
boek in met 38 in het Engels ge
schreven bladzijden taalkundige
en historische studie. Deze Neer
landicus en gepensioneerde gym
nasium-reetor die al vanaf 1928
menige mlddelnederlandse uitga-
ve verzorgd heeft, vermoedt dat
hij met dit boek, gepubliceerd na
zijn tachtigste verjaardag, zijn
laatste bijdrage aan de letteren
heeft geleverd.
Te opmerkelijk om
niet te vermelden is dat precies in
dezelfde oktobermaand het eerste
boek verscheen van zijn zoon, de
exegeet W. A. M. Beuken: het com
mentaar op Jesaja 40-49 In de serie
„De prediking van het Oude Tes:
tament" van Callenbach Nijkerk.
Een stamboom van schriftgeleer
den. iets dat uit de aard der zaak
in katholieke kring zeldzamer is'
dan in de reformatie.
Guus van Hemert is r.lc-priester
te Nijmegen. Hij schrijft over: dr.
W. H. Beuken and James Marrow;
Spiegel van den Leven ons Heren
(Mirror of the life of our Lord).
Editions Davaco, Doornspijk^
Holland, 1979. Prijs 125,-.
EINDHOVEN De voedingsbonden
FNV en bierbrouwerij Bavaria heb
ben een principe-akkoord bereikt
over het bezette café-restaurant
Schimmelpennink in Eindhoven. Ba
varia wil het contract met de huidige
huurder directeur H. de Weerd van de
Schimmel B.V. verbreken. Daarna zal
worden gezocht naar een nieuwe
huurder, die het personeel mede wil
overnemen.
Als de werknemers door de huurders-
wisseling een tijdje werkloos worden
vult Bavaria de WW-uitkeringen voor
maximaal drie maanden aan, tot het
volle loon. De raadsman van direc
teur De Weerd, mr M. Moszkowicz,
noemt de overeenkomst tussen Bava
ria en de voedingsbonden een lacher
tje. .Juridisch kan dit helemaal niet".
Volgens mr Moszkowicz moet Bava
ria nog één miljoen gulden betalen
aan De Weerd. „Als dat gebeurt kan
De Weerd aan zijn verplichtingen te
genover het personeel voldoen".
Directeur De Weerd heeft inmiddels
het personeel op staande voet ontsla
gen. Ook heeft hij tegen de werkne
mers een kort geding aangespannen.
Hij eist opheffing van de bezetting.
De ruim twintig personeelsleden hou
den het café-restaurant al een week
lang bezet. Ze willen uitbetaling van
zes weken achterstallig loon en van
de zondagtoeslagen die ze al negen
maanden niet hebben ontvangen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het Tweede-Kamerlid
Waltmans (PPR) heeft de minuter
van buitenlandse zaken gisteren
mondelinge vragen gesteld over de
schending van het wapenembargo te
gen Zuid-Afrika waaraan een in Am
sterdam gevestigd bedrijf zich zou
hebben schuldig gemaakt. Dat be
drijf. Space Capital International,
zou in 1977 betrokken zijn geweest bij
de verscheping van veertigduizend
granaten naar Durban in Zuid-Afrika
met het Nederlandse schip BreeztunL
ISLAMABAD (AFP, UPI) Presi
dent Zia Oei Haq van Pakistan heeft
toegegeven dat onlangs in zijn land
een staatsgreep is verijdeld. HIJ zei
ervan overtuigd te zijn dat er buiten
landse Inmenging in het spel geweest
is.
Vorige week werd de generaal b.d.
Tajammal Hoessein Malik gearres
teerd. Zonder deze naam te noemen
zei Zla dat een persoon is gearres
teerd die zal worden berecht.
Volgens de geruchten zouden twintig
officieren bij de staatsgreep betrok
ken zijn geweest, maar van andere
arrestaties is niets bekend.
Zia verweet de buitenlandse persme- Auto's die betrokken waren bij het ongeluk op de Grebbeberg worden door bergers weggesleept. Bij
dia een berichtgeving „alsof Pakistan ongeluk viel één dode. Zeven mensen werden gewond, van wie twee ernstig,
ondersteboven gegooid was. en dat
was niet juist".
Mr F. H. J. J. Andri essen
VAASSEN (ANP) Zuidmolukse
Jongeren hebben dit weekeinde vier
woningen gekraakt die op het terrein
van het woonoord voor Zuidmoluk-
kers In Vaassen, gemeente Epe, wor
den gebouwd. De woningen zijn voor
een deel bestemd voor twee Zuidmo
lukse families die nog in de laatste
houten barakken wonen en deze wei
geren te verlaten.
STOCKHOLM (DPA) - In alle delen
van Zweden hebben zaterdag onge
veer 120.000 mensen meegedaan aan
betogingen tegen kernenergie. In het
stadion van Stockholm hoorden
30.000 demonstranten Nobelprijswin
naar Hannes Alfven vertellen dat de
uitslag van de volkstemming, komen
de zondag, van belang ls voor de hele
wereld Met name de Amerikanen, zo
zei hij, wachten gespannen op de uit
slag van het referendum over kerne
nergie.
HEEREWAARDEN (Old) Vermoede
lijk door een te hoge snelheid is de 32-
Jarige D. Oosterveld uit Heeswijk-
Dinteren (NB) vorige nacht met zijn
auto uit de bocht gevlogen en kort
daarna overleden. Het ongeluk vond
plaats ln de Gelderse gemeente Hee
rewaarden.
RHENEN Op de Grebbeberg ls de
dertigjarige M. E. Oosterbeek uit
Rhenen om het leven gekomen bij
een frontale botsing. Het ongeluk ge
beurde zondagavond, toen een perso
nenauto een autobus Inhaalde en in
aanrijding kwam met een andere per
sonenauto. De zes inzittenden van de
auto die inhaalde raakten gewond,
van wie één ernstig. De echtgenoot
van het dodelijk slachtoffer, die sa
men in de tegemoetkomende auto
zaten, werd zwaar gewond.
BREDA - De achttienjarige J. C.
Faro en de zeventienjarige O. C. H. M.
Buys, belden uit Tilburg, zijn vorige
nacht met een auto van de weg afgef
raakt en tegen een boom gebotst»
Beide Jongens overleden ter plaats
Het ongeluk gebeurde tn de Brabant
se gemeente OostrWest- en Middel»
beers.
GROENLO De twintigjarige T J
B. M. Oosterhout uit Lievelde ls in dé
nacht van zondag op maandag in
Oroenlo met zijn bromfiets uit de
bocht gevlogen en kort daarna aan
hersenletsel overleden.
