DDR-burger tast voor luxe diep in de beurs Vfienü Grijp-5 spaart, zit straks eerste klas in z'n spullen... Rabobank il Opruimen barricades oogst lof ministers Landdrost krijgt boete en ontzegging rijbevoegdheid 5 Wiegel en De Ruiter schrijven Kamer Kinderloos paar voelt zich het gelukkigst Ja, zegt die vader op de bank tegen ons, die jongen is min of meer ontevreden. Hij wil dezelfde voetbalschoenen als de voorstopper van het eerste. Tja, zeiden wij toen, als bank kunnen wij daar niet veel aan doen. Maar door Grijp-5 sparen met extra hoge rente en 5% spaarpremie kunnen we er straks wél voor zorgen dat ie de mooiste voetbal schoenen van de wereld kan kopen. Nou, zegt zijn vader, dat Grijp-5, dat doen we... en nou maar hopen dat hij beter kan voetballen dan ik. Voor sportieve spaarders van 11 tot 15 jaar. DINSDAG 18 MAART 1980 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET PRS 12-i LEIPZIG Een supermarkt In de DDR ziet er op het groot De verpakking van de levensmiddelen is naar eerste gezicht net zo uit als in Nederland of waar ook onze begrippen simpel. Grof papier en grauw karton in de wereld. Lange rijen schappen, daartussen gan- zijn de meest voorkomende materialen. Opvallender gen waar mensen hun inkopen in de bekende wagen- nog dan de verpakking zijn de prijzen, tjes leggen. Bij nader inzien zijn de verschillen echter f D«c zijn niet alleen voor een Nederlandse bezoeker laag. ook voor de Inwoner van de DDR. Die verdient zo'n duizend Oostduitse marken per maand. Wat dat in guldens betekent, is een verhaal op zichzelf, er zijn verschillende omrekeningskoersen; belang rijker is de verhouding tussen inkomens en prijzen. Omdat de meeste Oosdultse ge huwde vrouwen een baan hebben, komt het gemiddelde gezinsinkomen niet op 1000 maar op 1700 mark. Daar kom Je In een supermarkt een heel eind mee. Wat voorbeelden. Een liter melk kost 70 pfennig, vleesbeleg voor de boter ham varieert van 50 tot 80 pfennig. Een kilo varkensvlees staat geprijsd voor acht mark. een volkorenbrood van één kilo voor 84 pfennig en vijf kilo aardappelen voor 85 pfennig. Erg goedkoop en dat kan dan ook niet zonder een staatssubsidie van 26 mark voor iedere 100 mark aankopen op het ge bied van de voornaamste voedingsmid delen. Er zijn meer subsidies voor de eerste levens behoeften. Een tramkaartje kost 20 pfen nig. Kappers en kinderchrches (voor de vele werkende vrouwen» zijn zeer goedkoop en aan sociale premies betaalt de Oostduitser ruwweg tien procent van zijn inkomen Daar krijgt zijn gezin volledige medische verzorging voor maar wordt de arbeider ziek. dan valt hij van de eerste dag af terug op 90 procent van zijn inkomen. Na zes weken wordt dat. afhankelijk van het aan tal kinderen 70 tot 90 procent van het inkomen Huren Een grote subsidiepost ook vormen de hu ren. Die vanéren top enkele uitzonderingen na) van 40 tot 100 mark per maand wat betekent dat de staat er voor iedere mark betaalde huur twee mark moet bijleggen Economie in de DDR door Peter van Lakerveld De eigenlijke huren zijn voor Nederlandse begrippen dan nog niet hoog maar niet vergeten moet worden dat de Oostduitser over het algemeen kleiner woont dan de Nederlander. Waar Nederland (met nu 14 miljoen inwoners) al twintig Jaar meer dan 100 000 woningen per jaar bouwt, komt de DDR (met 17 miljoen mensen) pas sinds 1971 op dat produktieniveau. In de tweede helft van de jaren zestig kwamen per Jaar 70 000 woningen gereed. Belangrijke voedingsmiddelen, openbaar vervoer, huren en nog zo wat kosten weinig. De staat moet er per maand per gezin 680 mark voor uittrekken en dat geld moet natuurlijk ergens vandaan komen. Van hoge prijzen voor andere graag gewilde goe deren bij voorbeeld. Een netje met zes si naasappels kost vier mark. Die prijs is altijd gelijk, of het nu in een staatssupermarkt is of in particuliere winkels waarvan er nog enkele duizenden zijn. De kwaliteit loopt vaak echter uiteen. Zijn er Spaanse sinaas appels. dan krijgt de staatswinkel die in de eerste plaats, de particuliere winkelier moet met de minder goede Cubaanse genoegen nemen tenzij hij een goede relatie heeft met de autoriteiten die met de verdeling belast zijn. Juist wegens het persoonlijke karakter van de particuliere zaak is die relatie soms inderdaad beter dan bij de bedrijfsleider van de staatswinkel. Een ander duur produkt is koffie. Het kost 17,50 mark per half pond maar was bij onderzoek in twee supermarkten nergens te krijgen. Wel in zogeheten „Dellkat '-winkels waar alle luxe voedings- en genotmiddelen tegen gepeperde prijzen te koop zijn. Een fles whisky (niet in de gewone winkels ver krijgbaar) kost er 65 mark. Auto's Ook voor auto's moet de DDR-burger diep in de zakken tasten. De Trabant. het een voudige wagentje van binnenlandse make lij. kost 8.000 mark maar andere merken die bij ons in de prijsklasse tussen tien en twaalfduizend gulden liggen, moeten al gauw 20.000 mark opbrengen. En daar moet de consument Jaren op wachten. Nu ook in de DDR bijna iedereen een TV, wasmachine en koelkast heeft, is de auto de volgende wens. Maar de regering laat de autodichtheid (of ficieel één auto op drie gezinnen, gezien het rustige verkeer ons inziens eerder één op vijf) bewust slechts langzaam stijgen. Een groot autopark vergt miljardeninvesterin gen aan wegenverbeteringen waar andere zaken een hogere prioriteit hebben. Boven dien is het. gezien de deviezenpositie voor de DDR niet erg aantrekkelijk veel meer benzine te moeten importeren. De Oostduitse im- en exportfirma Heim-EIectric toonde op de Leipziger Messe enkele nieuwe televisie-toestellen. Op het toestel het testbeeld van de zender DDR-I. De meeste Oostduitse kijkers stemmen echter af op de Westduitse zenders. Over prijzen valt nog veel meer te zeggen. Laten we volstaan met de televisie. Een zwart-wit toestel kost 1.750 mark, een kleu- renapparaat 3.000 mark. Let wel dat is dan een toestel waarmee alleen kleurenuitzen- dingen uit de DDR, Polen en Tsjechoslowa- kije kunnen worden ontvangen. Voor de Oostduitsers die 's avonds massaal op de Westduitse zenders afstemmen, niet zo aan trekkelijk en er is dan ook wat op gevonden. Personeel in grotere bedrijven kunnen via het bedrijf inschrijven op een kleurentoe- stel van 4.200 mark, waarop naast de Oost duitse ook de Westduitse programma's in kleur kunnen worden ontvangen en dat niet in de winxels te koop is. Bij toewijzing binnen het bedrijf komen arbeiders die de beste prestaties hebben verricht, het eerst in aanmerking. Prikkels Een bewijs dat ook de socialistische plane conomie van de DDR niet zonder prikkels kan. (Zie ook de klachten over lauwe teurs in het eerste verhaal). Het blijkt altijd gemakkelijk voor een bedrijf^ zijn mensen te motiveren, horen we verschillende kanten. Toch moet heti gestelde plan gehaald worden. Een j spoorwegarbeiders die in een bepaalde een paar kilometer rails moet vernie komt op tijd klaar dankzij een exta mie. Een maandproduktie in een fi wordt gehaald door over te werken laatste weekeinde tegen een ovei Wie zijn auto wil laten repareren wachten tenzij hij de rekening met geld voldoet. De DDR mag dan een genivelleerd land zijn. juist in de dien lenende sfeer waar de consument van specialist afhankelijk is, komen heel mensen voor. aldus een zegsman. Waarbij we dan nog afzien van dei corruptie die het gevolg kan zijn van naties in het plan. Als een cementfabt weinig produceert, worden de afnemei "o ook hun plan moeten vervullen, gedup p De bedrijfsleider wordt er op aangezie hij het plan niet heeft gehaald. Ni ir verwonderlijk dat er dan wonderlijke I c ciële wegen worden bewandeld om todf0"" genoeg cement te komen. Ligt dat aan het plan of aan de m« Aan de mensen, zegt een ingenieur, kan strikte uitvoering van het plan k sche gevolgen hebben. Een fabriek pi ceerde aluminium vensters en leverde afval aan een andere fabriek. In het van het streven naar zorgvuldiger ge van grondstoffen, had de eerste fi minder afval waardoor de tweede fabr; van bovenaf geplande produktie niet volbrengen. Fabriek twee haalde fat één voor een bedrijf scheidsgerecht geen van beide ondernemingen in heti lijk werden gesteld. Beide hadden op geprobeerd het plan te halen. Een voorbeeld dat er nogal eens wat a kan lopen in een planeconomie. Je daarom improviseren en nog eens seren, zegt een Oostduitser. Het eerste artikel in deze serie vi in de krant van afgelopen zaterdag. BINNENLAND Van onze parlementsredactie DEN HAAG De ministers Wiegel van binnenlandse zaken en De Ruiter van justitie hebben hun waardering uitgespro ken voor de wijze waarop politie, marechaussee en leger in de ochtend van 3 maart de barricades bij het kraakpand aan de Amsterdamse Vondelstraat hebben opgeruimd Beide bewindslieden, alsook minister 8cholten van defensie, waren nauw betrokken bij het overleg dat aan deze opruimingsactie voorafging, zo blijkt uit hun brief aan de Tweede Kamer, waarin verslag wordt gedaan van de gebeurtenissen. Het eerste overleg waarbij de minis ters waren betrokken vond plaats op zaterdagavond Dit gebeurde op ver zoek van burgemeester Polak van Amsterdam. Op dat moment waren de barricades al opgeworpen. Volgens de brief had dit overleg een Informa tief en consultaUef karakter. Naast de ministers 8cholten en De Ruiter (Wiegel was verhinderd) waren aan wezig de burgemeester, de Noordhol landse commissaris van de koningin, drs. De Wit, en poliUe- en Justitie- autoriteiten Een etmaal later vond opnieuw over leg plaats. Om praktische redenen gebeurde dit op Schiphol. Het overleg stond dit keer onder leiding van mi nister Wiegel. Burgemeester Polak heeft toen volgens de brief uiteenge zet, dat als de onderhandelingen met de krakers niet tot overeenstemming zouden leiden, er zou moeten worden ingegrepen om de normale situatie in de straten te herstellen. Groot materieel Afgesproken werd, dat zulks zou moeten gebeuren met zo veel moge lijk mankracht en groot materieel om de risico's te beperken. Om de risico's voor politie, krakers en omstanders te verkleinen zou gebruik worden ge maakt van ongewapende tankdozers en pantserwagens van de marechaus see waar de automatische wapens vanaf waren gehaald. De actie zou tot op het laatste moment afgelast kun nen worden. De ministers zeggen in hun brief, dat hun betrokkenheid bij het overleg is gebaseerd op de politiewet, die voor schrijft dat een verzoek van een bur gemeester om* bijstand de toestem ming van de minister vereist Bena drukt wordt, dat de burgemeester zijn eigen verantwoordelijkheid had voor de handhaving van de openbare orde in zijn gemeente AMSTERDAM (ANP) - Han Lam mens. de 48-jarige landdrost der Zui delijke IJsselmeerpolders. is gisteren door de politierechter in Amsterdam wegens rijden onder invloed veroor deeld tot vier maanden onvoorwaar delijke ontzegging van de rijbevoegd heid Hij kreeg tevens de maximale boete die in zo'n geval kan worden opgelegd; tweeduizend gulden. Lammers legde zich schuldbewust bij het vonnis neer: ..Ik wil niet proberen mezelf vrij te pleiten." zei hij in zijn laatste woord. ..Het had gewoon niet mogen gebeuren." De landdrost werd op 19 december vorig Jaar omstreeks 3 uur 's nachts aangehouden in Amsterdam-Noord, waar hij met zijn auto verdacht zwie rig een afslag was opgezwenkt. De polttie constateerde dat hij naar drank rook en lichtelijk onvast ter been was. en nam hem na een positief uitgevallen blaasproef mee naar het bureau Een bloedproef wees uit dat Lammers 1.37 promille alco hol ln het bloed had. Volgens eigen zeggen had hij die mid dag wat borrels gedronken op een afscheidsfeestje in Lelystad, gevolgd door een stuk of drie glazen wijn aan het diner. Om 2 uur 's nachts was hij ln zijn auto gestapt om naar Amster dam te rijden „Qua promillage gaat het hier om een doorsnee geval." zet officier van justi tie. mr C Fehmers. op de zitting. ..maar gezien de hoogte van het inko men vind ik hier de maximale boete op z'n plaats Daarmee wordt deze verdachte nog altijd minder zwaar getroffen dan iemand met een mid delmatig inkomen die het minimum krijgt van zeshonderd gulden. Met de geëiste ontzegging van vier maanden bleef de officier twee maan den onder het maximum „We moe ten er ook rekening mee houden dat Lammers extra wordt gestraft door de publiciteit rondom zijn persoon." vond hij. De politierechter, mevrouw mr. E. J. van Schaardenburg, vonnis te conform de els. DEN HAAG Gehuwden en samenwonenden zonder kinde ren zijn beter over hun leefsitu atie te spreken dan alleen staanden. mensen uit volledige gezinnen en de hoofden van één-oudergezinnen. Zij hebben meer tevredenheid over hun woonsituatie, hun dagelijks be zigheden. hun maatschappelij ke en flnanciéle status en het leven dat zij leiden dan de anderen Eén door het CBS gehouden onderzoek naar de leefsituatie van de Nederlandse bevolking heeft dit aan het licht ge bracht. Daaruit is ook naar vo ren gekomen, dat alleenstaan den. die weduwe, weduwnaar of gescheiden zijn. zich het 'minst gelukkig voelen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 10