ees niet té bang voor de
mocratie in de klas'
^>ngarije wil onzekere wereldmarkt mijden
Sluit aan
Émen staan we sterk
3r;
Noorden wil meer profijt
van zijn bodemrijkdom
•rkvergadering 'Unie' over school en medezeggenschap
n!
ië en Nederland
over taalunie
Unie School en
Evangelie
herdacht Buskes
PvdA'ers bezorgd
over schorsen
besluit Lelystad
Man in Tilburg van
tien mille beroofd
'Plan voortgezet
onderwijs geen
haalbare kaart'
Jongerenclub van
oud-KNIL'ers
■wil harde actie
Meis: regering doet niet genoeg
Uitgever van De Dag
'redelijk tevreden'
AG 17 MAART 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
jze onderwijsredactie
CHT Ouders die hun
pgeven voor de christe-
thool, moet nadrukke-
rezen worden op de sig-
speciaal diegenen die
ndslag en de doelstel-
c'n het christelijk onder-
c "a iet onderschrijven. In
ei «latingsgesprek moet
st aan de ouders duide-
B rden gemaakt dat het
alk 1 tussen de opvoeding
,i! n op school kan leiden
st e, i controverse, waarvan
jn ik het kind de dupe
ttterdag drs. T. M. Gilhuis.
een
Hij
Die
cl m
et
ege
een
d
ig to
helt parlementsredactle
aroi^AQ België en Nederland
overeenstemming bereikt
Nederlandse taalunie. Doel
c'c8 om op het gebied van de
it". idse taal en letterkunde te
9t een integratie van Neder-
Nederlandstalige gemeen-
Belglë.
raan
punt van de taalunie is de
J "van het Nederlands taalge-
bevorderen. De regeringen
landen hebben het verdrag
li fasta&lunle ondertekend.
chte ité van Belgische en Neder-
kofl lnlsters zal voor de taalunie
(ordelijkheid dragen. Dit co-
met adviezen worden gevoed
raad van vijfenveertig des-
1 de t
r Be
voorzitter van de Unie „School en
Evangelie", in zijn openingstoe
spraak van de werkvergadering van
de Unie. die geheel aan het onder
werp „school en medezeggenschap"
was gewijd. Gilhuis hamerde op het
belang van een goed toelatingsge-
sprek. Als de ouders de wens blijven
uitspreken dat hun kind op een chris
telijke school komt, ook als de ouders
niet-christelijk Zijn. dan moet deze
loyaliteit tegenover de doelstellingen
worden gehonoreerd, aldus Gilhuis.
Deze ouders zouden in elk geval een
plaats in de oudercommissie mogen
bezetten, die als advieslichaam dient
voor het schoollbestuur. Gilhuis sloot
zitting in dit schoolbestuur echter
nadrukkelijk uit.
De voorzitter van de Unie „School en
Evangelie" pleitte voor terughou
dendheid bij nieuw te stichten scho
len. „Wanneer niet vast staat dat de
meerderheid van de schoolbevolking
de signatuur van de op te richten
school deelt, dient men van oprich
ting af te zien." De plaatselijke situa
tie moet dan de doorslag geven, aldus
Gilhuis. Hij plaatste ook een kantte
kening bij de taak van de schoolbe
sturen. Deze zouden haast moeten
maken met het vertalen van de
grondslag en de doelstellingen van
hun school in een schoolwerkplan.
„Zweren bij ,hoog' het opzetten
van orthodoxe doelstellingen is
niet voldoende." De doelstellingen
moeten volgens Gilhuis ook naar be
neden worden vertaald. En wel op
zo n manier dat de school herkenbaar
wordt en de ouders en de leerkrach
ten vooraf weten waar zij bij eventu
eel engagement aan toe zijn.
Niet iedereen op de werkvergadering
was het met Gilhuis eens. De heer De
Ru noemde het naipUef van Gilhuis
om niet-confessionele ouders op te
nemen in de ouderraad. Op deze ma
nier zou de identiteit van de school
verloren gaan. De behoefte aan parti
cipatie van deze ouders zou. aldus De
Ru. de deconfessionalisering van de
christelijke school tot doel hebben.
Het tweede-Kamerlid drs. 8. Deet-
man (CDA) beaamde dat misbruik
van de macht mogelijk was. HIJ vond
dat de christelijke school voorzichtig
moest zijn met het toelaten van kin
deren. wier ouders de grondslag van
het christelijk onderwijs niet onder
schrijven. De voorwaarde dat ouders
respect hebben voor de grondslag is
volgens Deetman moeilijk in Juridi
sche termen te vertalen. Net als Gil
huis pleitte Deetman voor een uitvoe
rig toelatlngsgesprek. Als ouders dan
„Ja" blijven zeggen, dan mag echter
aan deze ouders de verantwoordelijk
heid. bijvoorbeeld in de oudercom
missie, niet worden ontnomen, aldus
Deetman.
De heer Buddlngh' vroeg zich af of de
zaak van het christelijk onderwijs
ermee was gediend als de school voor
andersdenkenden werd gesloten. HIJ
noemde dergelijke scholen „bolwerk-
scholen". Hij plaatste nogal wat
vraagtekens bij de invulling van de
identiteit in het christelijk onderwijs.
„Onze scholen geven allang niet meer
wat ze bedoelen te zijn. „Budding'
noemde dat „christelijke geveltoeris-
me'. Hij achtte de parlementaire ont
wikkeling van de medezeggenschap
binnen de scholen een hoopvolle
zaak. „De wetgeving corrigeert de
grondwet." Buddlngh' doelde op de
komende parlementaire behandeling
van de wetsontwerpen, die door oud-
minister Van Kemenade en door mi
nister Pais zijn voorbereid.
nteni
ADVERTENTIE
FNV l
eni'ii HU WÊ m
ünveizet
Hoe méér mensen er mee doen,
hoe sterker we staan.
Ik wil lid worden van
O de NV V-bond O de NKV-bond
Naam:
adres:
man/vrouw
code/plaats:
geboortedatum:
eroep:
werkzaam bij:
I ard van het bedrijf:
handtekening:
De bon in een open envelop (zonder postzegel) aan
FNV, Antwoordnummer 250,1000 PW Amsterdam.
Grenzen
Meerdere sprekers wezen op de apos-
tolaire functie van de christelijke
school. De heer Hoeksema zei dat dit
slechts kon als de school haar identi
teit invult. „Het christelijke karakter
zal ln alle activiteiten tot uitdrukking
'moeten komen, zowel ln de klas, als
ln de manier van lesgeven." Het ge
sprek met de ouders daarover moet
een continu proces zijn. De democra
tie heeft wel grenzen, aldus Hoekse
ma. Het is niet waar dat leerlingen
mogen bepalen wat er in de school
krant komt te staan. In dit soort
zaken schuilt het conflict."
De heer Van Rljsdam, hoofd van een
christelijke basisschool proefde ln
veel reacties de angst om aan demo
cratie te beginnen. Hij legde uit dat
men niet al te bang hoefde te zijn. Op
zijn school wordt al tien jaar gestalte
gegeven aan de medezeggenschap.
Het is volgens Van Rijsdam een
dankbare zaak. De ouders zijn be
trokken bij de invulling van het
schoolwerkplan. Driekwart van de
ouders is op een of andere manier
actief in de school. Van Rijsdam
noemde dit een prima ontwikkeling,
omdat de school en de ouders werken
aan dezelfde taak: de opvoeding van
de kinderen. Voorwaarde was even
wel een uitgebreid toelatlngsgesprek,
voor het kind wordt aangenomen.
„Een dergelijk gesprek is van belang
voor het welslagen van de medezeg
genschap in het onderwijs."
„School en medeseggenschap" is een
cahier, verschenen onder ailspiciën
van de Stichting Unie „School en
Evangelie", Herengracht 366, Am
sterdam. Tel. 020-243798.
AMSTERDAM (ANP) De politie
heeft zaterdag drie Amsterdammers
in de leeftijd van 18 en 19 jaar aange
houden wegens een gewapende over
val op het reisbureau D-tours in de
Linnaeusstraat in Amsterdam. Twee
van hen bedreigden het personeel
met een revolver en roofden een geld
kistje met ongeveer 10.000 gulden. Zij
vluchtten in een auto maar werden
op korte afstand van het reisbureau
klem gereden door twee politieauto's,
die in de buurt surveilleerden
Van onze onderwijsredactie
UTRECHT De heer T. M. Gilhuis,
voorzitter van de Unie „School en
Evangelie" heeft zaterdag in een
werkvergadering van de Unie over
medezeggenschap dr. J. J. Buskes
herdacht, die op zondag 9 maart over
leed. Hij noemde Buskes een Zon
dagskind, vrolijk levend vanuit de
opstanding van Christus. „In hem",
aldus Gilhuis, „heeft het christelijk
onderwijs een bewogen voorstander
en medestrijder verloren".
Buskes was een groot voorstander
van de school met de bijbel. Hoewel
hij op politiek terrein de christelijke
partijformatie afwees, hechtte Bus
kes aan de school op christelijke
grondslag. Hij vond het noodzakelijk
dat een kind uit een christelijk gezin
onderwijs ontving in een school-mili-
eu, dat correspondeerde met het ge
zinsmilieu. Als tweede reden noemde
Buskes de apostolaire functie van de
school met de bijbel. „Voor talloos
veler, was en is de christelijke school
de enige mogelijkheid om met de
bijbel, de liederen van de kerk en
Jezus Christus zelf in aanraking te
komen."
Gilhuis wees in zijn herdenkingsrede
op de waardering die dr Buskes voor
de Unie had. Hij schreef herhaalde
lijk brieven aan Gilhuis over het werk
van de Unie. Naast waardering uitte
Buskes ook zijn kritiek. Het cahier
„Er zijn grenzen" vond hij een misser.
Buskes wees op de interessante vraag
hoe men kan verklaren dat iemand,
die zich met hart en ziel voor het
christelijk onderwijs inzet tóch voor
de CPN kiest. Die vraag, heeft de
Unie, althans volgens Buskes. laten
liggen.
UTRECHT (ANP) Met de schor
sing van de verordening vestiging
hulpverleners ln de eerstelijns ge
zondheidszorg ln Lelystad doórkrulst
staatssecretaris Veder-Smit haar ei
gen beleid inzake democratisering
van die eerstelijnshulp en vergroting
van de betrokkenheid van de bevol
king bij de gezondheidszorg. Dat vin
den PvdA-raadsleden uit zeventien
grote steden, die in Utrecht bijeen
kwamen. De raadsleden zijn ernstig
bezorgd over de schorsing van het
besluit van Lelystad Ze vinden dat
hierdoor een beperking van de moge
lijkheden om een eigen gemeentelijk
gezondheidsbeleid te voeren dreigt.
De raadsleden dringen er dan ook op
aan het schorsingsbesluit ongedaan
te maken.
TILBURG (ANP) Een inwoner van
Tilburg is voor Zijn woning beroofd
van tienduizend gulden. Toen hij zijn
huis verliet, werd hij van achteren
aangevallen door een met een bivak
muts gemaskerde man. Bij een ge
vecht werd de Tilburger met een
gummiknuppel op het hoofd gesla
gen. Om daaraan een eind te maken
gaf het slachtoffer de tienduizend
gulden die hij bij zich had aan de
overvaller. Deze nam daar echter
•geen genoegen mee. eiste nog meer
geld en bedreigde de man met een
vuurwapen Het slachtoffer riep luid
keels om hulp; toen de vrouw van de
Tilburger buiten kwam zette de over
valler het op een loper. Hij was giste
ren nog spoorloos.
Van onze onderwlJsredacUe
UTRECHT Het ontwikkelingsplan
voor het voortgezet onderwijs ls geen
haalbare kaart. Zelfs mevrouw N. W.
Ginjaar-Maas (WD) en dr. A. G. W. 8.
Lanslnk (CDA) vrezen dat het plan
van hun partijgenoten minister Pais
en staatssecretaris De Jong het niet
haalt in de Tweede Kamer. In mei zal
het ontwikkelingsplan voor het
voortgezet onderwijs door het parle
ment in behandeling worden
genomen.
De twee Kamerleden uitten hun scep
sis zaterdag op de mavodag van het
Genootschap van Leraren. Zij wer
den daarin bijgevallen door het
Tweede-Kamerlid M. J. Konings
(PvdA). Mevrouw Ginjaar twijfelde of
er voor het ontwikkelingsplan een
meerderheid te vinden zal zijn. Elke
verandering in het onderwijs kan al
leen slagen als er een voldoende
draagvlak is binnen de maatschappij-
Volgens mevrouw Ginjaar is zo'n
draagvlak niet te vinden. Zij wees op
de kritiek die vorige week donderdag
had geklonken tijdens de eerste hoor
zitting over het ontwikkelingsplan.
Zowel de onderwijsorganisaties als
de werkgevers- en werknemersorga
nisaties keerden zich tegen de plan
nen van Pais en De Jong.
Op de mavo-dag spraken Lansink en
Ginjaar vóór een samenvoeging van
mavo en havo. Dit ln tegenstelling tot
het ontwikkelingsplan, waar de havo
dichter bij het vwo wordt getrokken.
Mevrouw Ginjaar wees op het belang
van het mavo. „Juist de kleine mavo-
school is vaak de enige school voor
voortgezet onderwijs voor zeer veel
groepen uit de samenleving."
De HISWA-tentoonstelling in
het Amsterdamse RAI-ge-
bouw trok dit weekeinde dui
zenden bezoekers, die de talrij
ke modellen bootjes en boten
bewonderden. Ook de acces
soires komen op de tentoon
stelling ruimschoots aan bod.
Verder kunnen de surfers hun
hart ophalen aan de ruime
keus van deze populaire vorm
van recreatie.
EGMOND AAN PEN HOEF (ANP)
Op een bijeenkomst van oud-KNIL-
soldaten en nabestaanden van hen,
zaterdag in Egmond aan den Hoef. is
een Jongerenorganisatie opgericht
die op korte termijn „hard acties" zal
voorbereiden, op en om het Binnen
hof ln Den Haag. om kracht bij te
zetten aan de eis tot uitbetaling van
de achterstallige soldij. Volgens de
ex-KNIL-militairen hebben de ver
zoeken. vreedzame demonstraties en
gerechtelijke procedures van de afge
lopen dertig jaar duidelijk gemaakt,
dat alleen harde actie een eind kan
maken aan wat ze noemen „het eerlo
ze gesol van kabinetten en parle
menten".
De KNIL-militairen vinden, dat de
soldij over de drieënhalf jaar die zij in
Japanse krijgsgevangenschap heb
ben doorgebracht nog vóór de troons
wisseling zou moeten worden uitbe
taald. Op 14 december vorig jaar
hield de vaste Kamercommissie voor
ambtenarenzaken en pensioenen een
hoorzitting, die geleid heeft tot vra
gen van Kamerleden aan minister
Wiegel. Verwacht wordt dat de zaak
vóór de zomer onderwerp van een
Kamerdebat zijn. Eventuele uitbeta
ling van achterstallige KNIL-soldlj
zou de staat ongeveer achthonderd
miljoen gulden kosten
Door verstikking
omgekomen
VLISSINGEN (ANP) De 51-jarige
mevrouw M. I. Lampert is door ver
stikking om het leven gekomen. De
vrouw werd zondagmorgen levenloos
in de woonkamer aangetroffen. Ze
bleek ernstige brandwonden te heb
ben. De stoel van de vrouw is vermoe
delijk door een slgarettepeuk gaan
smeulen. Het brandje is door gebrek
aan zuurstof uit zichzelf gedoofd.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Ruim 160
auto'a vormden zaterdag een
twee kilometer lange stoet
langs de aardgaslokatiei in
Groningen. De demonstratie
ve tocht tegen de werkloos
heid en ter voorbereiding van
het volkscongres van eind
april wilde de nadruk leg
gen op het te geringe voordeel
dat het noorden van zijn bo
demrijkdom zou trekken.
Aan het slot liet de communistische
actlelelder Fré Meis, de man achter
het volkscongres, weten dat de 250
miljoen gulden die de regering in het
Noorden wil besteden onvoldoende
is. Dit bedrag is het resultaat van
onderhandelingen die het noorden
vrijdag met de regering heeft gehou
den. Meis zei dat er tenminste een
miljard gulden per jaar nodig is om-
het noorden werkelijk te kunnen hel
pen. Dat bedrag kan volgens hem
gemakkelijk gehaald worden uit de
extra prijsverhogingen van het
aardgas
Meis blijkt overigens niet alleen te
staan Volgens goed Gronings ge
bruik is er namelijk meteen politieke
heibel ontstaan over de onderhande
lingsresultaten. Een van de Groning
se gedeputeerden, de uit de PvdA
gezette mevrouw Ina Martens, heeft
zich tot schrik van de andere gedepu
teerden en van de commissaris der
Koningin mr E. H. Toxopeus, ook
gedistantieerd van het resultaat. Het
huidige provinciale bestuur kan al
leen op een meerderheid rekenen als
de drie man sterke fractie (de veront
ruste PvdA-socialisten) van mevrouw
Martens het beleid ondersteunt. In
hoeverre haar afwijkende standpunt
politieke consequenties heeft is nog
onduidelijk.
Feit is in ieder geval dat de PvdA in
Groningen al heeft laten weten dat
mevrouw Martens zou moeten altre
den als gedeputeerde, nu ze op zo'n
belangrijk punt afwijkt. Na de be
sprekingen van vrijdag deelde, zoals
ln een deel van onze vorige oplage
gemeld, premier Van Agt mee dat de
financiële middelen van de Noordelij
ke Ontwikkelings Maatschappij met
tweehonderd miljoen gulden worden
verhoogd. Met die armslag zou de
maatschappij het project van tien
instrumentenfabrieken in het noor
den van de grond kunnen krijgen Als
alles meezit zullen er nog dit Jaar
twee nieuwe instrumentenfabrieken
verrijzen. Het kabinet zou bovendien
een bescheiden bedrag uittrekken
voor de werving van kleine en middel
grote bedrijven voor het Noorden.
Van een onzer verslaggevers
HAARLEM Robert Muller, de uit
gever van Nederlands Jongste dag
blad, De Dag. is „redelijk tevreden"
over de verkoop van het eerste num
mer, dat zaterdag ln de kiosken lag
Hij schat dat van de 68.000 exempla
ren ongeveer tachtig procent is ver
kocht Zijn schatting is gebaseerd op
een telefonische enquête.
„Het blad is niet geflopt, en daar ben.
ik al heel gelukkig mee", aldus Mul
ler, wiens broer hoofdredacteur van
de nieuwe krant is. De uitgever zegt
overigens weinig betekenis te hech
ten aan de verkoopresultaten die dit
weekeinde zijn behaald. Hij hecht
meer waarde aan de afzet van het
tweede nummer, dst vandaag ln een
oplage van 42 000 exemplaren tal ver
schijnen.
Het blad, dat alleen los gekocht kan
worden, wordt voorlopig nog slechts
in de randstad verspreid. Volgens
Muller zal al na een maand (en niet na
drie maanden, zoals oorspronkelijk
was gezegd) besloten kunnen worden
of de uitgave zal worden voortgezet.
Op de reacties valt nu nog geen peil
te trekken. Die waren, aldus de uitge
ver, „niet slecht en niet goed".
BUITENLAND
den Boef
PEST Hoewel Hongarije zich naar de Tweede
oorlog geschaard heeft in de rij van de Industrielanden,
ie landbouw er nog een heel belangrijke plaats ln. Het
1 „selfsupporting" zijn, met name op het gebied van de
tie van vlees en suiker. De voornaamste reden ls, dat
Boedapest niet afhankelijk wil zijn van de onzekere
narkt.
UUUKMC
Ï3 Wprek
lekei
deel van de totale Hon-
luktie wordt zo blijkt
met onderminister
louw Ofibor Sós door de
geleverd. Daarin is 23 pro-
de bevolking werkzaam,
•tale export bestaat 24 pro-
indbouwprodukten. Hierbij
Worden bedacht, dat drie-
de agrarische prokuktie in
zelf wordt verbruikt. De
ute prokukten zijn granen,
terbieten, zonnebloemen en
Ook de produktie van var-
t een hoge vlucht genomen.
van enkele vergelijkbare
ast Hongarije wat de stan-
zijn landbouw en veeteelt
leveer op de tiende plaats
Europese landen met een-
'arlsche situatie Wat de pro-
an tarwe en vlees betreft
•ngarije een hogere plaats in
'kit evenzeer voor suikerbie-
Wbloemen en aardappelen
voor de toekomst zijn er
om deze produktie-stan-
verhogen voor elk afzonder
lijk artikel. Op dit gebied worden
belangrijke vorderingen gemaakt.
Kleinschalig
„Er zijn in ons land twee soorten
landbouwproduktie", aldus ondermi
nister Sós. „In de eerste plaats ls er de
produktie op grote schaal op de
staatsboerderijen en de coöperatieve
bedrijven. Dan ls er nog de produktie
op kleine schaal, op de kleine stuk
ken grond die vele gezinnen op het
platteland rondom hun huis hebben.
Leden van de landbouwcoöperaties
hebben zo'n stuk grond en ook dege
nen die in de industrie werken, ko
men er voor in aanmerking. Er zijn
ook enkele duizenden particuliere
boerderijen, die niet bij coöperaties
zijn aangesloten.'*
Dat deze produktie op kleine schaal
er in slaagt om een derde van de
Hongaarse landbouwproduktie voor
haar rekening te nemen, wordt vol
gens de onderminister mogelijk ge
maakt door de hulp die zij krijgen
van de staatsboerderijen en de coöpe
raties waarvan zij lid zijn. De indivi
duele boeren (niet te verwarren met
de particuliere boeren, die slechts 2
tot 3 procent van de produktie ople
veren) krijgen tegen betaling bijvoor
beeld Jong vee. voer en zaden, waar
door zij efficiënt kunnnen werken.
Een groot deel van de produkten van
de kleinschalige boerderijen is be
stemd voor de consumptie ter plaatse
door de gezinnen. De overblijvende
produkten worden op de markt ver
kocht. De Hongaarse autoriteiten sti
muleren de produktie op de kleine
stukken grond, omdat in de praktijk
blijkt dat zij onmisbaar zijn bij het
streven om de bevolking op tijd van
voldoende levensmiddelen te voor
zien. Men zal het in Boedapest niet
toegeven, maar de goede resultaten
hebben alles te maken met het feit
dat de individuele boeren zoveel mo
gelijk geld willen bijverdienen.
Ook de voedselverwerkende indus
trie neemt in Hongarije een belangrij
ke plaats in. De staatsbedrijven ne
men 94 procent van de produktie van
deze landbouwindustrietak voor hun
rekening, de rest is ln handen van de
landbouwcoöperaties.
Vorig Jaar stegen de voedselprijzen ln
Hongarije gemiddeld twintig procent
als gevolg van de geleidelijke afschaf
fing van subsidies. Alleen boter werd
niet duurder. Dit jaar zal de vleesprijs
niet worden verhoogd. Alcohol wordt
zwaar belast en de subsidie op brood
is afgeschaft, omdat er van dit goed
kope voedsel vaak een verkeerd ge
bruik werd gemaakt. Nu brood duur
der is geworden, wordt er veel minder
van verkocht Wat de melk betreft: de
coöperaties krijgen er meer voor be
taald. dan de consumenten in de win
kel betalen.
Coöperatie
Hongarije produceert zelf de machines, die de landbouwproductie
vergemakkelijken.
Export
Aangezien drie vierde deel van de
landbouwproduktie van Hongarije in
het land zelf wordt geconsumeerd,
blijft er maar een vierde deel over
voor export. „In de komende jaren zal
er ln de eerste plaats voor worden
gezorgd, dat aan de binnenlandse
vraag kan worden voldaan. Mogelijk
kunnen we onze agrarische produktie
Jaarlijks met 2 tot 2.5 procent verho
gen Een half tot één procent is al
voldoende om aan de verlangens van
de bevolking te voldoen De rest zal
beschikbaar komen voor export."
Hongarije exporteert vooral granen,
vlees, fruit, groenten en wijn. De laat
ste tijd wordt ook veel aandacht be
steed aan de produktie (en export)
van zaalzaad. waarin het land vroeger
een goede reputatie had Ook de ex
port van krulden voor medische doel
einden en voor specerijen, paprika en
honing ls de moeite waard De na
tuurlijke omstandigheden in Honga
rije zijn heel gunstig voor de land
bouw
Bij een bezoek aan een landbouwcoö
peratie ln Dunavars&ny ln de omge
ving van Boedapest werd mij duide
lijk, waarom de Hongaarse boeren
een voorkeur hebben voor coöpera
ties en niet voor staatsboerderijen
(Er zijn ln Hongarije slechts 120
staatsboerderijen en 1300 coöpera
ties). Toen na de tweede wereldoorlog
bleek dat de staatsbedrijven niet de
beste oplossing waren, kregen de coö
peraties pas een kans. De landbouw
coöperatie Petöfi met 6300 ha land
langs de Donau telt bijna vijfduizend
werkers, onder wie twaalfhonderd
vrouwen.
De coöperatie ontstond uit zes kleine
re coöperaties en de dorpen waar de
leden wonen, zijn geheel in de coöpe
ratie geïntegreerd Er wordt geld uit
getrokken voor culturele doeleinden
(ruim een half miljoen gulden) en
voor allerlei sociale activiteiten. Be
jaarden kunnen een week naar een
vakantietehuis, waar tij gebruik kun
nen maken van een uitgebreide medi
sche- controle. Er worden apparte
menten gebouwd voor Jonge gezin
nen. Ook ls het mogelijk renteloos
geld te lenen voor het kopen van een
eigen huisje. Het moet ln tien Jaar
terug betaald worden
De coöperatie ls eigendom van 2500
leden. De andere mensen die ln het
bedrijf werken zijn employees De
leden komen één keer per Jaar ln een
sporthal in Boedapest bijeen om
plannen voor het volgend jaar vast te
stellen. De leiding van de coöperatie
bestaat uit 19 mensen, van wie er 14
handenarbeid verrichten. Zij nemen
alle beslissingen bij de uitvoering van
de besluiten van de Jaarlijkse algeme
ne vergadering. De directeur, die door
de leden wordt gekozen, is alleen ver
antwoordelijk tegenover deze leden.
Op een staatsbedrijf ls de directeur
verantwoordelijk tegenover de auto
riteiten, door wie hij wordt benoemd
De staat betaalt alles en de prikkel
om meer profijt uit het bedrijf te
halen, is daardoor niet zo groot als op
de landbouwcoöperatie, waar de le
den een persoonlijk belang ln het wel
en wee van het bedrijf hebben Oeen
wonder dat de directeur van de coö
peratie Petöfi, dr Pal Tresser, die uit
een familie van kleine boeren afkom
stig ls. trots is op het bedrijf waarover
hij de scepter zwaait
Dit ls het derde artikel in een serie
over Hongarije. De eerste versche
nen op 12 en 14 maart.
