[eeghwater, Lely, Lievense u JE| •agblalpers veroordeelt ~mmalBtenacties scherp Kies een Kleine KLMrvakantie Ziekenfondsraad wenst alle financiële gegevens KLM [ndmolens langs Markermeer als energie-leveranciers r t v f gr, tintstin> vrijheid van meningsuiting' a: onderwijs Inde-schuldig tl mislukkingen Architectuur: de antieke zuilen bewonderen van de Santa Maria D'Aracoeli. Lichter regime na weglopen zes meisjes Man bedolven Rechter staaft ontslagverbod CG 14 MAART 1980 BINNENLAND trouw/kwartet Vandaag houdt de studie vereniging „Praktische studie" aan de Technische Hogeschool in Delft met het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs een sym posium over de vraag of de Markerwaard moet wor den aangelegd of niet. Ir. l Sro Hislkema tD/__ Het plan dat de Bredase oud-hoofdingenieur van peltveiken. ir. L. W. Lievense. onlangs heeft gelanceerd r de gulling van de Markerwaard, is al even groots en ttacUij- als alle voorgaande plannen die door ingenieuze lerlaiörs ooit bedacht zijn. Het past precies in het rijtje ferstatwerken, waartoe de inpoldering van de Noordhol- ise ïeen als Schermer, Beemster en Haarlemmermeer, mlg >an de Afsluitdijk, het droogleggen van de IJssel- poler: en het uitvoeren van het Deltaplan behoren. omLetghwater, Lely, Lievense. js toclypisih Nederlands om op '?e konen dat je van de istii Markerwaard een reus- l stuneer Markermeer) kunt n en t je net behulp van zo'n pndeigrote vindmolens water nt :ten in schone energie? t plaen van ir. Lievense wor- lultgesrd, hoeven we ons in I eeuwieid meer ongerust te ov«de gruwelijke stijging ereprijzen, is de vraag f we encie vandaan moeten ha- llet meaan de orde en kunnen ïstlg a-n blijven happen, om- r geen;htvervuUing optreedt. ictacLr als het ontwerp van dase.genieur is, zo simpel Ihet ooEen dijk van honderd "Seter lee om het Markermeer moet or de ervaren Neder- wateaatkundigen een peu- 1 zijn, c al wordt hij vijftien r hoog. ndmolens kennen we il sinds aderden jaren, al stelt i-Lie\se wel wat modernere Wateachtcentrales worden lien ainds jaar en dag ge- t om elriciteit op te wekken, tchniekdie voor de verwezen- 5 van Lenses idee nodig zijn, Idus voodig. Met behulp van knappe appen in Nederland het daoch mogelijk zijn om larkerm aan te leggen: tech- hogesilen, professoren van discijies, deskundigen op tebied v pomptechnieken en namicaet KNMI. TNO. idie-cdracht Van ier van wetenschaps die doLievense enthousiast t is vchet Markermeerplan, lnmiddeijn collega's van ver- en watekat en van economi- DOr®aken gest over de vraag of er 19 Jto^^fccht aan deskundi- wP11 WOIn gegeven. Volgens zou zelf aanvankelijk in ï5iP'uc*ieconiSsie de rol van advi- willen veillen, maar de minis- tot voc«rt hoogleraar in de 'echnieu Eindhoven was) een iv.oedrijkere positie g»ven. Iel van de studie zou dieven noeten zijn alle be- le echnie) optimaal in het [te v«-werki m de kosten en de var. het pntegen elkaar af te pijst zr jlannen aan, om- J zekrheidhden voor de toe- Nie aller /erschaft de op- ig va elefcldteit uit het wa- hetilarkirmer soelaas voor telend eneigschaarste, maar ook kan de discussie over het gebruik van kernenergie en kerncentrales nog vele jaren worden uitgesteld „tot mis schien meer zekerheden zijn verkre gen over veiligheid en de afvalverwer king". Bovendien levert de aanleg van het Markermeer volgens de filo sofie van Lievense een hoop werkge legenheid op en vormt het plan een „enorme exportmogelijkheid", want in het buitenland is al zeer geïnteres seerd gereageerd op de schets, aldus Lievense. „We zouden de eersten ter wereld zijn, die op deze manier te werk gaan." Etentje Lievense noemt zijn ontwerp een energieplan, dat hij voor het eerst lanceerde op een etentje met vrien den uit de elektrotechnische sector. De 55-jarige ingenieur, die onder meer betrokken was bij de aanlee van de Haringvlietdam, de leiding had over de drastische verandering van de havenmond van IJmuiden en in 1964 een eigen ingenieursbureau op zette. richt zich in de toelichting op zijn geesteskind vooral op het ener gievraagstuk van deze tijd. „Vijf of tien jaar geleden was er geen zicht op gebrek aan energie. Maar omdat we nu bijna geen gas meer kunnen ge bruiken en olie en kolen steeds duur der worden, moeten we de vraag on der ogen zien of we nog wel door kunnen gaan met de huidige elektri citeitscentrales. die zo onrendabel zijn, zoveel energie vermorsen en om uitbreiding vragen. Het vermogen van de huidige centrales is gebaseerd op het maximale verbruik, in de piek uren. Maar dat zijn er maar een paar. Bij kolencentrales kun je het vuur de rest van de dag niet op een laag pitje laten branden, de zaak moet blijven draaien. Je kunt dan wel snel bij- stoken met aardgas uit Groningen, maar dan nóg ben je erg onrendabel bezig." Niet vermorsen Aan de hand van zijn activiteiten in Ierland en Luxemburg ontwikkelde Lievense het idee om de dalen in het energieverbruik tijdens de nachtelij ke uren (dan wordt het vermogen van de centrale volgens hem maar voor 35 procent aangesproken) te benutten in plaats van te „vermorsen". De in die tijd geproduceerde energie zou moe ten worden opgeslagen om in de pie kuren aan de grote vraag te kunnen voldoen. Lievense heeft dat in het Markermeerplan verwerkt door op de vijftien meter hoge dijk van het stuw meer ongeveer vierhonderd windmo- Een perspectief-tekening van de vijftien meter hoge dijk rondom het Markermeer. De nummers hebben betrekking op de volgende onderdelen: 1. waterpeil van het Markermeer (ongeveer 12 meter boven NAP). 2. ijssnijders op de inlaatpoorten, 3. rooster om grof vuil tegen te houden, 4. inlaatschui- ven, 5. kanaal om het water bij de turbines te brengen, 6. aan turbine gekoppelde generator, 7. en 8. uitstroomkanaal, 9. bodembescherming, 10. waterpeil van randmeren (ongeveer NAP), 11. transformatoren en hoog- lens (200 tot 300 meter uit elkaar) te plaatsen, die in een week of vijf tien tot twaalf meter water in het stuw meer kunnen pompen. Als het hoog teverschil van zo'n twaalf meter is gerealiseerd, zouden de molens elke dag een „schijfje" water van dertig centimeter moeten oppompen, dat door de vier waterkrachtcentrales moet lopen om elektriciteit op te wekken. Door de turbines 's nachts in omgekeerde richting te laten werken zou er nog eens een laag water van dertig centimeter voor de elektrici teitsopwekking kunnen worden ge bruikt. Het lijkt allemaal ingewik keld, maar in het buitenland weten ze wel weg met deze methode. spamringsleldingen, 12. afneembare luiken boven turbinegeneratorenhal, 13. verplaatsbare kraan voor onderhoudswerk, 14. vier rijbanen over de waterkrachtcentrale, 15. bedieningsruimten, 16. buitentalud van de dijk, bestemd voor recreatie, 17. binnentalud, bedekt met asfalt, 18. Sluis of schepenlift voor kleine vaartuigen, 19. groep conventionele windmolens, 20. groep moderne windmolens. V Cijfers Lievense heeft nu becijferd dat hij met een Markermeer dat zo groot zou zijn als de door rijkswaterstaat be dachte Markerwaard (althans de zes de variant) volgens het windmolen plan 3000 miljoen ton meter energie zou krijgen, twee keer zoveel als de centrale in het Luxemburgse Vlan- den bezit. Lievense spreekt over een „conservatieve berekening", waarbij hij uitgaat van een centrale die een vermogen van 2000 megaWatt heeft. Volgens Lievense zouden de plannen Ir. L. W. Lievense voor het Markermeer de bouw van minstens twee kerncentrales overbo dig maken. - t Foto: Jan ven Veen „Het zou een heel goedkope zaak zijn om het vermogen tot 3000 megaWatt op te voeren en zo een geweldige reserve te creëren. Als de centrale in Amsterdam, Rotterdam of Geertrui- denberg zou uitvallen, zou het Mar kermeer in deze omvang een reserve van 28 procent bevatten. Het gebruik van wind en water volgens dit plan zou je per dag een besparing van één ,of twee miljoen gulden aan brandstof opleveren", aldus Lievense. Lievense voegt eraan toe dat hij met zijn plan niet vastgebakken zit aan de vorm van de geplande Marker waard. „Het kan ook op kleinere -schaal. En het hoeft niet per sé op die plaats, al is het natuurlijk wel cen traal gelegen. Maar het zou ook aan de binnenkant van de Afsluitdijk of in de Grevelingen kunnen." Boven-, dien zegt de plannenmaker niet te hangen aan de hoogte van de dijk, de hoeveelheid reserve-vermogen of de vraag om meer veiligheid in geval van een dijkdoorbraak. HIJ heeft op de tekeningen een kruis In het Marker meer aangegeven dat staat voor een stel dijken die een paar meter onder de waterspiegel liggen en bij een doorbraak ervoor zorgen dat niet di rect het hele meer leegloopt. Lievense wil maar zeggen dat het project „zo veilig gemaakt kan wor den als men maar wil: er zijn zoveel compromissen mogelijk, het zou net. zo goed met een halve Markerwaard kunnen" En zelfs het aan goed drink water langzamerhand zo armlastige Noord-Holland zou uit het stuwmeer een „ijzeren voorraad zoet water kun nen tappen". Is Lievense een soort Don Quichotte? Of een wat conventionele uitvoering van Roel van Duijn? „Ik zou niet graag vergeleken willen worden met een witte-fietsenplan of zoiets. Dit Is een puur technisch plan. Het zijn stuk voor stuk bestaande en gere nommeerde technieken, die alleen nog nooit in een totaal verband ge bruikt zijn", stelt hij simpel. Net zo simpel als het op de leek overkomt. L. W. Lievense behoort niet tot de sprekers, maar zijn plan om van de Mar kerwaard een stuwmeer te maken en met behulp van windmolens elektriciteit uit water op te wekken zal ongetwijfeld onderwerp van gesprek zijn. Lievense heeft stapels fanmail gekre gen van enthousiaste Nederlanders, die spontaan hebben gereageerd. „Zoals die installateur van bliksem afleiders uit Tietjerksteradeol, die schrijft: ik kan het niet allemaal bere kenen, maar het lijkt me dé oplos sing! Alleen schrijft hij net zoals zove le anderen: het zal in onze maat schappij wel niet lukken om een goed idee gerealiseerd te krijgen! Daaruit bemerk je een geweldige matheid on der de bevolking, men is murw gesla gen door de bureaucratie." Heel anders zijn de reacties uit de hoek van rijkswaterstaat. „Maar die mensen hebben jaren gestudeerd op de inpoldering van de Markerwaard. Dat is hun levenswerk. Natuurlijk is het dan niet leuk, als er iemand op het laatste moment met zo'n plan komt," zegt Lievense. „En die men sen die meteen over horizonvervui ling beginnen te praten, die moeten beseffen dat ze straks niet meer zo gemakkelijk in hun auto kunnen stappen, dat er dan niet automatisch licht is. Hoe zouden ze tweehonderd jaar geleden gedacht hebben over de molens bij Kinderdijk, was dat ook horizonvervulling? Is er dan geen oliecrisis, een energiecrisis of lucht vervuiling? Henri Goverde. voorzitter van de Ver eniging tot Behoud van het IJssel- meer, vindt dat Lievense net zo praat als voorstanders van inpoldering van de Markerwaard. „Het is gewoon een plan voor een natte polder. Lievense stelt zich niet de vraag of het huidige I energieverbruik nog wel door kan gaan op deze wijze. Dat ls een princi piële zaak. Daarnaast vragen wij ons af wat voor onvoorstelbare hoeveel heden zand er gewonnen moeten wor den om de reusachtige dijken aan te leggen, wat het effect op de stroom- snelheden in de randmeren zal zijn en, hoe de dijken van het oude land 2ich zullen houden. Het is een groot vraag teken of de nu uitstekende visstand zo zal blijven. Het plan is landschap pelijk gezien toch een enorme in greep. Maar goed, laten ze de moge lijkheden ervan maar bestuderen. Wij denken dat het zichzelf wel uit de markt zal prijzen." In milieukringen wordt ook al ge waarschuwd voor de gevolgen voor de vogelstand en het ecologisch sys teem ln het IJsselmeer. En vanuit de interuniversitaire studiegroep Plano logie-IJsselmeer is al geantwoord met de opmerking: „Laat dit unieke na tuurgebied met belangrijke functies voor recreatie en visserij blijven wat het is: het open hart van Nederland" Dat is wel wat anders dan wat de vroegere directeur van de dienst voor de IJsselmeerpoldere, Ir. A.P. Mlnder- houd, vonge week ln het Haarlems Dagblad zei, toen hij de aanleg van de Markerwaard verdedigde omdat daartoe nu eenmaal ls beslist. Men sen die de aanleg niet willen, moeten maar met argumenten komen, aldus Mlnderhoud. „Het is de bewijslast omdraaien, als men van Je gaat eisen aan te tonen waarom het wel moet gebeuren." Aan de feiten ls niets ver andert, vindt hij, aan de waardering ervoor wel. ADVERTENTIE onzeiociaal-ecnomische redactie >uyi abi estir van de NDP zeit nog (gesokt te zijn door de ahter- eve rechtvaardiging vai deze i dochet bestuur van de ïeder- Veniging van Journals ten D acties waren volgen: de eveorganlsatie ln flagrante m de redactiestatuten d verhouding tussen recac- i hi uitgever is geregeld —en enci een regelrechte aanshg !flT (ANP) Volgens minis- üa (sociale zaken) is het on- mede schuldig aan het mis- ran grote groepen leerlingen. chool meer tegemoet zou ko- sen de behoeften van deze leer- zou de uitval minder groot hij gisteren op een vergade- i schooldecanen in Utrecht. >ol en de maatschappij moe roe Bens de minister dichter bij Worden gebracht. Er moet Uimte komen voor het zoge- t ervaringsleren. Als leerlin- »er bezig kunnen zijn met het i Mn van praktische problemen, tij makkelijker de zin van het Ijs inzien. En ze zullen niet zo «gediplomeerd de school ver ifier kondigde aan dat hij aet zijn collega Pais (onder- inenkort voorstellen zal doen ale contacten te organise- ti onderwijs en arbeids- P die manier kan de aanslui- P de school op de maatschap- verbeterd, zei Albeda. Drogreden De NDP noemt dat een drogreden. De betrokken acties waren erop gericht een geheel ander produkt te vervaar digen dan het redactiestatuut voor schrijft. Ter vermijding van misverstanden stelt het NDP-bestuur dat het geens zins het stakingsrecht van de Journa list als uiterste wapen wil betwisten. Selectieve nieuwsgaring en versprei ding kan het bestuur echter met geen mogelijkheid beschouwen als een partiële staking. Ook binnen de NVJ heeft de recht vaardiging van de selectieve staking tot opwinding en veel boze reacties geleid. Het NVJ-bestuur heeft aange kondigd dat er binnen de vereniging op 31 maart een diepgaande discussie over deze principiële kwes tie zal worden gevoerd. In afwachting van die discussie ziet de NVJ verder af van elke deelneming aan FNV- acties. onze ïp TER,AM He bestuur van de Nederlandse Dagblad- 1 (ND) heeft de eties zoals die vorige week door jouma- m vaihet ANP, et Algemeen Dagblad, De Wlnschoter f 'ifant.fet Vrije Vok en De Waarheid zijn gevoerd, scherp imojorded. Deze jounalisten wilden ln het kader van de [■acts tegen de ïeuwe loonwet en de aangekondigde op 4 miart alleen actienieuws, al dan niet izleivan werkgeveccommentaren. doorgeven, al op de identiteit en geloofwaardigheid van de betrokken dagbladen en het ANP. De journalistenbond heeft vol gens de werkgevers de vrijheid van meningsuiting fundamenteel aange tast. De NVJ, die met nadruk heeft ver klaard niet tot selectieve stakingen te hebben opgeroepen, acht het ver vaardigen van een actiekrant „ln de ruimste zin van het woord" zinvol, omdat het publiek daardoor niet vol ledig van Informatie verstoken blijft. De selectieve staking moet volgens de NVJ worden gezien tegen de ach tergrond van de algehele werksta king. In beide gevallen worden de belangen van werkgever, afnemers en ket publiek geschaad. Bent u geïnteresseerd in architectuur? Vlieg er dan eens 'n dag of wat uit, dit voorjaar. Naar Rome bijvoorbeeld. Om ïn vele fraaie voorbeelden van Barok en Renaissance. Of naar een van de vele andere steden in Europa die architectonisch van belang zijn. De KLM heeft er een speciale folder aan gewijd. Ga 'm halen bij uw reisbureau. Reizen naar de in de m m folder genoemde steden vindt u ook in de gid- ^T|«|||^ im /Ja |i |^m4" sen van o.a. Astrea en Holland International. I IIUIO III Uw lUvl I m Van een onzer verslaggevers NIJMEGEN De zes bewoon sters uit het paviljoen De Zonne bloem van de Heldringstichtin gen in Zetten zijn na bijna een week van afwezigheid gisteren te ruggekeerd. Dit is het resultaat van overleg tussen de bewoon sters en de Belangenvereniging Minderjarigen en bestuur en be leidsteam van de Heldringstich tingen. Het overleg heeft tot gevolg gehad, dat tal van maatregelen, die door de meisjes als straf werden ervaren of die ze grievend vonden en zagen als betutteling, nu zijn ingetrokken of in ieder geval verzacht. Zo zullen de bewoonsters niet meer worden ingeschakeld bij het verrich ten van huishoudelijk werk als gan gen dweilea cn toiletten schoonma ken. Ze krijgen meer recht op privacy in de vorm van een eigen kamer met slot en sleutel, waarover ze zelf kun- Heldringstichtingen nen beschikken. Ze mogen verder hun eigen geld beheren en zaken als kleding, het bed opmaken, de tijd van opstaan en douche komen voor hun eigen verantwoordelijkheid. Het be stuur heeft bovendien toegezegd dat die eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid ook zal gaan gelden voor de bewoonsters van de andere paviljoens. Een woordvoerder van de Belangen vereniging Minderjarigen zei desge vraagd wel gelukkig te zijn met deze oplossing. „Dit conflict, dat vorige week leidde tot een bezetting van het centraal hoofdgebouw ln Zetten, werd door ons beschouwd als een testcase, die nu in het voordeel van de bewoonsters is uitgepakt. Dat wil niet zeggen, dat we onze bemoeienis sen met de Heldringstichtingen stop zetten, want ook ln de andere pavU- Joens doen zich nog tal van 'proble men voor die om een oplossing vra gen. Het feit dat er Inmiddels weer zo'n zestien bewoonsters zijn wegge lopen spreekt in dit verband boekde len. Daarom gaan we door met onze acties." aldus de woordvoerder. HULST (ANP) Door een bedrljfs- ongeluk ln een zakkenhandel in Hulst ls gisteren de 48-Jarige J. de Maree uit Hulst ons het leven gekomen. De man raakte bedolven onder een stapel zakken. De rijkspolitie en de arbeids inspectie stellen een onderzoek in Tekorten bij Instituut voor medische psychiatrie Van een onzer verslaggevers AMSTELVEEN Ie Ziekenfondsraad wil dat het Instituut voor medische psychotherapie in Amsterdam ln leder geval voor 20 maart met alle gegevens op tafel komt omtrent de financiële positie van het Instituut. In een brief aan het Amsterdamse Instituut heeft de Ziekenfondsraad met de meeste spoed hierop aangedrongen. Op J20 maart vindt er een gesprek plaats tussen de Raad en de directie van het Instituut. De gegevens die tot nog toe zijn verstrekt worden „vol strekt onvoldoende" genoemd, aldus een woordvoerder van de Zieken fondsraad. Bekend is dat het Amsterdamse Insti tuut in ernstige financiële moeilijkhe den verkeert, zoals een onderzoek door de accountantsdienst van de raad heeft uitgewezen. Door een gro te administratieve achterstand ls het evenwel niet duidelijk of er sprake is van solvablliteitsproblemen dan wel liquiditeitsproblemen. De psychiater dr. A. van Dantzig, Instellingsdirecteur van het Instituut voor medische psychotherapie ln Amsterdam, blijft van mening dat zijn Instelling alleen met liquiditeits problemen worstelt. Er is inmiddels tevergeefs om hulp aangeklopt bij het algemeen arbeidsgeschiktheids- fonds. waar men tegen voordelige voorwaarden zeven miljoen gulden had willen lenen. Met dit geld had het Instituut dan een bankkrediet kun nen aflossen, waarvoor het een zeer •hoge rente moet betalen. Het bestuur van het fonds heeft echter afwijzend over dit verzoek beschikt, omdat het van mening is dat de wet een dergelij ke steun niet toelaat. Directeur Van Dantzig toonde zich niet verbaasd over de weigering van het AAT en zei te hopen dat het echt wel goed komt met de moeilijke situ atie waarin zijn instituut nog steeds verkeert. Nu de instituten voor medische psy chotherapie sinds 1 januari onder de AWBZ vallen, die wordt uitgevoerd door de ziekenfondsen, is het tekort volgens dr. Van Dantzig al aanzien lijk minder geworden dan de genoem de zeven miljoen gulden. De proble men zijn ontstaan, doordat de onge veer tweehonderd therapeuten cliën ten snel ln behandeling nemen en hun honorarium al ontvangen, voor dat de betalers (dat waren tot 1 Ja nuari de bedrijfsverenigingen via de AAW) de rekening hebben voldaan. Van de kant van de bedrijfsverenigin gen heeft men verklaard dat de beta lingen inmiddels zijn versneld en dat het Instituut ln Amsterdam geen om vangrijke vorderingen meer op hen heeft. Ondememingsraadslid Van onze sociaal-economische redactie ZEIST -- Een ondememlngsraadslld dat vorig Jaar. net voor de ingang van de nieuwe wet op de ondememingsra den, ontslag aangezegd kreeg, mag niet ontslagen worden Ook voor hem geldt, zoals nu Ls opgenomen ln de nieuwe wet. een ontslagverbod. Zo luidde de uitspraak van een kan tonrechter in Delft HIJ wees het ver zoek van het bedrijf OAF-Nederland om het reaadslld G de Lange te mo gen ontslaan, van de hand. Het Informatie Centrum Onderne mingsraden is zeer verheugd over deze uitspraak Vorig jaar waar schuwde het centrum er al voor dat sommige werkgevers zouden probe ren, voor de ingang van de nieuwe wet, 1 september 1979. op de valreep ondernemingsraadsleden te ont slaan Dit was bijvoorbeeld het geval met raadslid De Lange. Ook veroordeelde de rechter vorige week de werkgever tot betaling van de kosten van de verdediger van De Lange. Dit Ls, aldus het Informatiecentrum, van groot belang, omdat over de rechtsbijstand voor ondememings raadsleden nog grote onduidelijkheid ln de wet bestaat. Het centrum heeft er bij minister De Ruiter van JustiUe op aangedrongen dit punt zo snel mogelijk in de wet te verduidelijken I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 9