Geslachtsziekten stijgen onrustbarend tijfels over beleid n Stichting '40-'45 Mening van een lezer i2| ouw Commentaar lachende derde bij viewdata o Ier de barricaden (2) Aanpak op wereldniveau is hard nodig krombroodrapen vrouwennetwerk oranjestraten AG 14 MAART 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET ter de barricaden de vraag of burgemeester van Amsterdam reden heeft ntQtn terug te kijken op het reh£n de gemeenteraad over de lenissen in de Vondelstraat. iad" id heeft door de afwijzend mg van de gehele PvdA- Tijfc een motie van afkeuring |e houding van de Burge er!!! r 'n dat rumoerige weekein- zoiewezen. Tegelijk echter is f Je m motie van tegengestelde ng alweer: als gevolg van ding van de PvdA-fractie fpen. z^oet wrang zijn voor burge- Polakdie in deze omstan- alleen nog troost kan in de overweging: 't had erger kunnen zijn. Maar het bitter voor de stad zelf, e conclusie dringt zich op: jtste fractie in de Amster- raad, de leverancier van zes negen wethouders heeft e cijk geen oordeel over een zo dde njke (en naar het zich laat nog lang niet afgedane) een m best een mooi verhaal over k zijn en het is natuurlijk "ol'afder reden, dat de gemeen- °n >egai t om op >0 tewet de burgemeester een zo een zame positie geeft op het punt van het handhaven van de openbare orde en veiligheid. Maar de gretig heid waarmee de raad nu dit argu ment heeft aangegrepen en burge meester Polak diens eenzaamheid van harte gegund heeft, is bescha mend. De burgemeester, en ook de poli tie en de officier van justitie heb ben fouten gemaakt door aanvan kelijk de ernst van de toestand te onderschatten. Daardoor is bij krakers en consorten een uitgela ten sfeer ontstaan, die zaterdag en zondag de gebeurtenis volstrekt uit de hand deed lopen. Maar toen de zaak er ten slotte zo bij lag, was het evenzeer duidelijk dat er geen mogelijkheid meer was de zaak te laten betijen en met pappen en nathouden te genezen. Socialisti sche raadsleden kunnen als be stuurders de verantwoordelijkheid die zij op dit punt hebben, niet ontlopen. Het maakt geen verhef fende indruk, dat zij op het mo ment waarop het aankomt, de eer aan de andere partijen laten om de hitte van de dag en de koude van de nacht te dragen. Staatssecretaris mevrouw Veder-Smit van volksgezondheid heeft de Gezond heidsraad gevraagd haar advies uit te brengen over het georganiseerd bestrij den van geslachtsziekten. Daarbij moet tevens worden betrokken wat er op dK gebied al aan maatregelen Is genomen. en moet de gang van zaken 'ren rd (dat is dan nog niet: rito ;t) worden uit de houding gewestelijk bestuur van de die enkele ogenblikken na ^c*fcruimen van de barricaden Overtoom en Constantijn isstraat een verklaring te moeten afgeven, waarin t N< enige nadere overweging of J*? n blijk van eigen verant- (rJj lijkheidsbesef een streng do nd oordeel werd gegeven. 14 aj jet inderdaad niet meeval- als gemeentebestuurder weer de hete adem van een n achterban in je nek te maar er zijn toch ogenblik- id& e parlementsredactie lG De Tweede Kamer wil termijn een brief van minis- deniers van CRM over het leren van de Stichting '40-'45. :hting keert pensioenen uit verzetsmensen. Aanleiding •rzoek om die brief zijn pu in het dagblad de Telegraaf, nen bij de Stichting een wan- oeren. In de artikelen wordt sn over vriendjespolitiek en recht onthouden van pensi- an mensen, die dat wel zou in. d Worrell (PvdA) vroeg giste- ns een orde-debat om open- ig van het rapport dat de e rekenkamer heeft opge- er de gang van zaken bij de Die rapporten zijn altijd en worden alleen toegezon- de minister onder wie de ffende dienst valt. De alge- ?kenkamer houdt overigens onderzoek bij instanties als iel6lting '40-'45. Er gaat per jaar erd miljoen overheidsgeld e regel klapt de rekenkamer »nin$it de school in haar jaarver van vorig jaar is eind van and te verwachten. aaf maakt echter ook ge- een onderzoek, dat door het Ie van CRM is bevolen. Op ment ontkent men dat oek is ingesteld. Welis- Onsmakelijk Niet ontkend kan worden, dat met name de Krulaverenlglngen en de GG en GD's de laatate tijd nogal actief zl|n geweest op het gebied van voorlichting en pre ventie. Er Is een landelijke campagne gehouden onder met name jongeren en er zijn telefoonlijnen opgezet met Infor matie over geslechtszlekten, maar des ondanks neemt het aantal gevallen nog steeds onrustbarend toe. Enigszins laconiek noemt dr. Ernst Stolz (dermato-veneroloog, hoogleraar aan de Rotterdamse Erasmus-unlverslteit en waarnemend hoofd van de polikliniek huidziekten van het Dljkzigt-zieken- huls), in een gesprek hierover dit „de prijs die we met elkaar voor onze manier van leven moeten betalen". ken dat zelfs een PvdA-gemeente- bestuurder zich moeten durven ge dragen als ware hij een taai reptiel of een blok beton. Gelukkig dat er deze week net een rapport van de landelijke PvdA is verschenen, waarin ongeveer de zelfde problemen in de zoveel gro tere schaal van partijbestuur en kamerfractie aan de orde komen. Misschien wil de PvdA, als zij zich zet aan de bespreking van dit rap port, tegelijk ook eens de verhou dingen op het vlak van gemeenten en provincies in de beschouwing meenemen. Principieel is er nau welijks verschil. door Kees de Leeuw ROTTERDAM De toena me van het aantal geslachts ziekten in Nederland is zon der te overdrijven spectacu lair te noemen, waarbij dan vooral gedacht moet worden aan syfilis en gonorroe. De pas sinds 1976 in ons land bijgehouden verplichte (ano nieme) registratie van het aantal geconstateerde nieuwe gevallen spreekt in dit ver band duidelijke taal. Vorig jaar werden meer dan dui zend nieuwe syfilisgevallen geconstateerd, terwijl het aantal nieuwe gevallen van gonorroe boven de tiendui zend kwam. Na de welbekende griep is de ge slachtsziekte gonorroe populair ook wel „druiper" geheten de infec tieziekte van de grootste omvang in ons land. Syfilis en gonorroe komen over de hele wereld voor en zijn de bekendste seksueel overdraagbare aandoeningen, waarbij nog kan wor den opgemerkt dat het voorkomen van de „druiper" zodanige vormen heeft aangenomen dat al jaren van een wereldepidemie wordt ge sproken. Hoewel ten aanzien van de Neder landse situatie nog niet van een epi demie kan worden gesproken, valt niet te loochenen dat ook hier de geslachtsziekten in opmars zijn. In het Nederlands Tijdschrift voor Ge neeskunde wees de Amsterdamse GGD-arts R. A. Coutinho onlangs op de onmiskenbare stijging en stelde hij vast dat Amsterdam op dit terrein vooroploopt. Het totale aantal gevallen van ge slachtsziekten is waarschijnlijk nog vele malen groter. Exacte cijfers zijn er niet, omdat veel mensen zich er voor schamen en niet naar hun huis arts of een polikliniek durven gaan. De echt gemotiveerden die zich wel laten behandelen vormen naar men aanneemt slechts het topje van de ijsberg. Schaamte Feit is dat geslachtsziekten zo oud i zijn als de wereld en een kwaad, waar- I mee we moeten en kunnen leren le- I ven. Deze ziekten komen gewoon voor en zijn bijna altijd gemakkelijk te genezen, mits men er maar snel genoeg bij is. Twee zaken zijn daarbij belangrijk: het voorkómen van deze ziekten en het uit de taboesfeer ha len. Ideaal zou het zijn als men het als een grote schande zou ervaren om zijn geslachtsziekte te verzwijgen in plaats van er een op te lopen. Wat dat betreft moet er nog een lange weg worden gegaan, want de gevoelens van schaamte en angst zijn nog altijd hardnekkig en vormen voor velen een drempel, waar moeilijk overheen is te komen. Dr. Ernst Stolz: „Gevoelens van schuld en straf spelen hierbij een grote rol en er is niemand die in gezelschap durft te zeggen: ik heb vorige week gonorroe gehad, omdat hij wel aanvoelt dat hij dan in het strafbankje wordt gezet. Het gaat echter niet om straf, maar om het uit de taboesfeer halen van dit onder werp. Als ik opmerk, dat het gaat om een bepaalde prijs die we met elkaar voor onze manier van leven moeten betalen, bedoel ik dat niet moralise rend. Het is een onderstreping van de werkelijkheid." Dat er nog een hoop taboes doorbro ken moeten worden en er veel voor lichting moet worden gegeven, daar van is ook de Nederlandse stichting tot bestrijding van geslachtsziekten doordrongen. Deze stichting geeft sinds juni vorig jaar een informatie blad uit over geslachtsziekten, be stemd voor mensen die beroepshalve in aanraking komen met problemen op dit gebied. Dr. Ernst Stolz: ik bedoel dat niet moraliserend. dat vooral jongeren weinig weten over geslachtsziekten. Meer dan de helft is niet bekend met het feit, dat geslachtsziekten kunnen worden voorkomen door gebruik te maken vaii een condoom. Ook denkt bijna de helft dat je het altijd zelf kunt merken als Je een geslachtsziekte hebt. Recent onderzoek heeft uitgewezen, Driekwart weet verder niet dat je Zwijgplicht er wil snel brief van minister Gardeniers Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzi|de vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon OE NICUWC SUIKEROOM waar houdt men zich daar soms bezig met incidentele gevallen van mensen die een verzetspensioen claimen en wier verzoek wordt afgewezen. Men kan dan bezwaar aantekenen bij het ministerie, waar men het onderzoekt. CPN-woordvoerder Wollf stemde gis teren ln het met het verzoek om een brief. Hij zei daarbij vooralsnog uit te gaan van de bonafiditeit van de Stichting '40-'45 en sprak over de „zeer onsmakelijke publikaties" in de Telegraaf. Ook de WD verlangt van de minister opheldering over de praktijken van de Stichting. „Het aanzien van de Stichting wordt schade toegebracht en het is zaak dat een en ander zo gauw mogelijk moet worden opgehel derd," zo zei mevrouw Kappeyne van de Coppello gisteren. WD-defensiespecialist Ploeg wordt overigens in des betreffende artikelen opgevoerd als iemand die al heeft moeten concluderen dat er bij de toekenning van pensioenen „iets fun damenteels mis zit." Hij is op het ogenblik buitenslands. PvdA-Kamer- lid Worrell spreekt over brieven met klachten, die hij meer dan eens heeft gehad. Hij wil dan ook dat de minis ter op korte termijn een onderzoek in stelt naar de gang van zaken bij de Stichting. voor controle en behandeling ook te recht kunt in speciale pollklinieken, buiten de eigen huisarts om. Deze laatste heeft wel een zwijgplicht, maar toch durven veel mensen dit niet aan. Hoewel het niet mogelijk is een groep aan te wijzen, waarin seksueel over draagbare ziekten met name voorko men. kan wel met de nodige voorzich tigheid worden aangenomen, dat in de leeftijdsgroep vijftien tot en met dertig jaar geslachtsziekten het meest voorkomen en dat de kennis in deze leeftijdsgroep gering is. Wat precies de oorzaken zijn van de onrustbarende stijging van het aan tal geslachtsziekten, is niet geheel duidelijk. In zijn boekje „Geslachts ziekten, hoe kom je eraan, hoe kom je eraf" noemt de Groningse huidarts dr. Johan Nater drie oorzaken: een opbloei van het toerisme, het gebruik van de „pil", waardoor het condoom dat een duidelijke beschermende werking heeft niet meer noodzakelijk is, en veranderingen in de normen op het gebied van de seksualiteit. Dr. Ernst Stolz: „Algemeen zou je kunnen zeggen, dat in die steden Ik denk dan met name aan Amsterdam waar veel aan de hand Is, in princi pe de mogelijkheid aanwezig is van een stijging van het aantal geslachts ziekten. Dsm kan je noemen het open stellen van seksclubs voor zowel hete ro's als homofielen, de prostitutie van heroïneverslaafden en noem maar op. Ik begeef mij dan al op gevaarlijk terrein, want ik wil per se niet een bepaalde groep in de .schuldhoek' zetten." Waarschijnlijk gaat het om een com plex van factoren, zoals gedragsver anderingen met name die in seksu ele gewoonten snelle verplaatsing van grote groepen mensen en veran deringen in gevoeligheid van bepaal de micro-organismen voor antibio tica. doeningen. Voor een deel is die toena me echter schijn en het gevolg van een verbeterde opsporing van patiën ten en een verbeterde diagnostiek, waardoor gevallen die voorheen niet herkend zouden worden, nu wel als zodanig worden herkend. Dr. Ernst Stolz: „Seksueel contact is de innigste vorm van lichamelijk con tact tussen twee lndlviduën en het is dan ook niet verwonderlijk dat vele infectieziekten seksueel overdraag baar zijn. Daarbij moet onder meer rekening worden gehouden met de wijze van seksueel contact (bijvoor beeld mond-genitaal of genitaal-rec- taal). met de besmettelijkheid (stadi um van de ziekte) van de reeds be smette patiënt en met de besmet tingskans per seksueel contact." Relativerend voegt hij eraan toe: „Wie veel en hard in een auto rijdt, loopt eerder de kans een ongelijk te krijgen dan iemand die dat niet doet Zo is het ook met geslachtsziekten. BIJ veel wisselende contacten is de risicofactor groter en eveneens de kans op verspreiden. Dat heeft met de seksuele geaardheid van de per soon als zodanig weinig te maken." Anders geformuleerd: geslachtsziek ten komen het meest voor bij mensen die seksueel erg actief zijn, maar dat heeft niets te maken met leeftijd, man of vrouw, beroep, huidskleur ol woonwijk. De mensen beginnen er vroeger mee en gaan langer door. In feite kan iedereen een geslachtsziek te oplopen, behalve degenen die nooit „vrijen" of die uitsluitend vrijen met een vaste partner, waarbij er dan wel van moet worden uitgegaan dat die partner hetzelfde doet. Belemmering Opsporing OC'CNSIC HOEFT MINDER TE BEZUINIGEN Hij noemt het overigens teleurstel lend dat het aantal geslachtsziekten in de meeste landen toeneemt on danks het beschikbaar zijn van doel treffende middelen (antibiotica, che motherapie) tegen veel van deze aan- Is dat niet het geval, dan kunnen er met name waar er sprake is van een vaste relatie emotionele botsingen ontstaan. De angst voor herkenning of voor ontdekking van overspel is soms een ernstige belemmering voor de behandeling. Het „hoe vertel ik het de ander" is een delicate aangele genheid. maar tevens een bittere noodzaak. Als van een (echt-)paar een van de twee een geslachtsziekte blijkt te hebben, moeten beide part ners worden behandeld. Dr. Ersnt Stolz noemt de adviesaan vraag van de staatssecretaris een goede zaak, want het gaat in zekere zin om een volksziekte die als zodanig niet overal de erkenning krijgt die gewoon noodzakelijk is. Hij is van mening dat er nog veel geld moet worden uitgetrokken voor research op dit gebied, terwijl er ook nogal wat schort aan de psycho-sociale begelei ding van het „slachtoffer" en zijn of haar partner. „Binnen de geneeskunde is de vene- rologie niet bepaald een populair on derwerp. maar ook daarbuiten niet. Ik zie mezelf nog niet een actie op televisie houden, zoals voor lepra, waarbij de schuldvraag geheel is ver dwenen. Over de polikliniek in Rot terdam, die behoorlijk goed is uitge rust, heb ik niet te klagen, al moeten we wel vechten om te behouden wat er nu is, maar er is meer nodig. Het bestrijden van seksueel overdraagba re aandoeningen is niet eenvoudig en eigenlijk is een coördinatie op wereld niveau gewenst. Het gaat daarbij om een bundeling van specialistische krachten, zodat Je kunt komen tot een integrale aanpak." Een eerste stap in deze richting zal eind september in Antwerpen worden gezet, als daar tijdens een congres de internationale organisatie met be trekking tot onderzoek naar seksueel overdraagbare aandoeningen zal wor den opgericht. Gelet op bovenstaan de uitspraken hoeft het eigenlijk nie mand te verbazen dat de Rotterdam se dermato-veneroloog Stolz van de internationale oprichtingscommissie vooizitter is. ian 1 1 Op het eerste gezicht zou je het niet zeggen, maar ook viewdata kan de wereldvrede bedreigen. Die sombere boodschap verkon digde van de week Leo Jansen, Tweede-Kamerlid voor de PPR, op een bijeenkomst die de afde ling Leiden van de studentenve reniging SSR had belegd om eni ge deskundigen hun licht te laten werpen op de elektronische infor matiesystemen teletekst en view data. waarmee de nietsvermoe dende televisiekijker straks wordt geconfronteerd Er werd voornamelijk gesproken over viewdata. omdat dit systeem het dichtst voor de deur staat. Viewdata, ook wel aangeduid als „televisiekrant", maakt het mo gelijk door middel van de tele foon (die er bij teletekst niet aan te pas komt) in een computer opgeslagen informatie op het te levisiescherm te brengen. Onder de naam „Viditel" gaat de PTT er in augustus mee experimenteren. Tot de deelnemers behoort de vereniging van dagbladuitgevers, de NDP, die daartoe de dochter organisatie „Krantel" in het le ven zal roepen. Leo Jansen bleek er maar weinig fiducie in te hebben. Onder aan roeping van de filosoof Van Peur- sen en de Amerikaan Brzezlnski. Leo Jansen wereldvre de bedreigd adviseur van president Carter, hield hij zijn gehoor voor dat viewdata als uitvloeisel van een steeds verder om zich heen grij pende technologie een gevaarlij ke ontwikkeling in gang kan zet ten. Hij voorspelde dat „mensen in achterstandsituaties" een „steeds grotere achterstand" zul len oplopen, wat tot „grote span ningen" zou kunnen lelden. Die spanningen zouden zich niet al leen gaan voordoen tussen groe pen onderling, maar ook tussen verschillende groepen. Het Kamerlid had daarnaast ook nog wat huis-, tuin- en keuken achtiger bedenkingen. Zo vroeg hij zich af of viewdata niet de ondergang van het telefoonboek zal betekenen, omdat de PTT er wel eens toe zou kunnen over gaan de nummers uitsluitend langs elektronische weg ter be schikking te stellen. En omdat viewdata geld kost, terwijl het telefoonboek gratis is, zou Je daar als telefonist niet wijzer van worden. Hugo Brandt Corstius. ook be kend onder zijn schrijversnaam Piet Grijs, maar in Lelden aanwe zig als lector ln de automatische informatieverwerking, liet zich heel wat laconieker uit. Hij be stempelde viewdata als een „doodgeboren kind" en leek zich voortdurend af te vragen waarom daaraan zoveel woorden vuil ge maakt moesten worden. Wel voorzag hij dat er op den duur gebruik zal worden gemaakt van informatiesystemen die in de ver te op viewdata lijken. De discus sie over wat er nu op het vuur staat, vond hij daarom „voor barig". Ook een als vertegenwoordiger van de informatieleveranciers uitgenodigde werknemer van de uitgeverij Samsom-Sijthoff, Piet Dijkstra, liet voortdurend door schemeren dat de soep niet zo heet gegeten zal worden. Hij moest nog zien. zei hij, dat view data straks door „een groot pu bliek" zal worden geraadpleegd. De Informatie, voerde hij onder meer aan, zal niet goedkoop zijn. Leo Jansen had er al op gewezen dat de gebruikers van viewdata. om de daarbij toegepaste „boom structuur" te begrijpen, niet ge heel van intelligentie ontbloot kunnen zijn. De klemmende vraag wie er nu eigenlijk wat opschiet met view data. bleef ten slotte niet onbe antwoord. Viewdata, stelde Dijk stra zonder omwegen, dient slechts het belang van de PTT, die er, evenals haar Engelse zus ter, een pracht van een mogelijk heid in ziet het gebruik van de telefoon te bevorderen. „De PTT", zei hij kernachtig, „is de lachende derde." Zondagmiddag vindt in Sittard het traditionele krombroodrapen plaats. Er worden dan maar liefst 15.000 halvemaanvormige brood jes vanaf de helling van de Sit- tardse Kollenberg gegooid naar grijpgrage kinderhanden. Het krombroodrapen dateert van om streeks 1700. Deze traditie is ge baseerd op het evangelie van Haifvastenzondag, dat handelt over de wonderbaarlijke brood vermenigvuldiging. De halve- maanvorm van de broodjes duidt op het breken van de broden. Het organiserend comité heeft ook premier Van Agt en zijn gezin voor deze gelegenheid uitgeno digd en hoopt op hun komst. Vol gens dc secretaresse van Van Agt staat het ook in zijn agenda. Als er een hogere functie te ver vullen is, dan zullen de mensen die het voor het zeggen niet in de eerste plaats aan eert vrouw den ken. Daarom werkt er sedert en kele weken de stichting Vrou wennetwerk, een organisatie van vrouwen in hogere functies die elkaar ondersteunen en vrouwen in lagere functies helpen hogerop te komen. Het is niet de bedoeling van de stichting om de man te discrimi neren; de leden van Vrouwennet werk willen alleen maar dat de vrouw gelijke kansen krijgt als de man. Daarom is men allerlei gegevens over vacatures en der gelijke aan het verzamelen. De eerste successen zijn er al. Kort na de oprichting in februari werd Vrouwennetwerk al benaderd door een organisatie die vrouwe lijke accountants kon gebruiken. Goed nieuws van het vrouwen- front dus, tenminste voor zover het hogere functies betreft. In de lagere sectoren van de samenle ving schijnt de animo om de tra ditionele mannnenberoepen te beoefenen niet zo groot te zijn. Tenminste als je adjunct-direc teur A. van de Mosselaar van het arbeidsbureau in Utrecht mag geloven Deze Instelling IJvert al geruime tijd voor het plaatsen van vrouwen in banen, die tot dusver uitsluitend voor mannen waren weggelegd, maar tot nu toe met weinig succes. Zo wilde daar een bedrijf best vrouwelijke plaatwerkers hebben, maar na driekwart jaar zoeken is er slechts één gegadigde gevonden. Het arbeidsbureau geeft de moed echter niet op. Op 1 mei houdt men een „vrouwenmarktwaar aan ongeveer 35 werkgevers deel nemen die allen bereid zijn tlm- mervrouwen, bankwerksters, vrouwelijke monteurs en derge lijke in dienst te nemen. De voortrekkers van de arbei dersbeweging zullen ais de raad van Enschede de meerder heid van het college van B en W volgt moeten wachten ten gun ste van de Oranjes. Het gaat om het geven van namen aan straten ln de binnenstad, op de plaats waar enkele jaren geleden nog de fabriek van TattersaU stond Nadat de troonswisseling bekend was gemaakt heeft de Oranjever eniging zich tot de gemeente ge wend. en naar voren gebracht dat dit een goede gelegenheid zou zijn om straten waarvan de wo ningen rond die gebeurtenis wor den betrokken, naar leden van het koninklijk huls te benoemen. De meerderheid van B en W vindt nu dat koningin Juliana, prinses Beatrix en prins Wlllem-Alexan- der met voorrang moeten worden behandeld Reeds halverwege de jaren ze ventig heeft de Oranjevereniging een poging gewaagd, en zij vond een gewillig oor bij het college van B en W Het volgende college gaf echter de voorkeur aan plo nlers van de arbeidsbeweging en wilde de Oranjes later aan de beurt laten komen. Maar na het bericht van de troonswisseling liggen de kaarten anders. Blinden De Chr. Gcm Zangvereniging .A8AF" geeft ter gelegenheid van haar vijfjarig Ju bileum zaterdag om 20 uur ln de gereformeerde kerk te Zutphen een uitvoering De toegangsprijs is een gulden: de opbrengst gaat naar het blindentehuis Sonne- heerdt in Ermelo. Ook het Chr. Oeref Jeugdkoor uit Aalten cn de Chr. Gem. Zangver „Sursum Corda" uit Beekbergen doen mee

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5