Dwaalleer alléén geen
reden tot afscheiding
Aardig, maar volstrekt onbetrouwbaar
Dominee Corn. B. Roos: een man van het midden
Uit brieven van lezers
Trouw
WÊtÊ I
ti fS>
VANDAAGij
Dr. H. B. Weijland in studierapport:
'Open Kerk'-dag
over het ambt
Hervormd
predikant
als zendeling
naar Amerika
Nederlandse
vrouwen
demonstreren voor
'dwaze moeders'
Roomse delegatie
naar Moskou
VOORBUGANGE
De voorlichting van Vlademir Lindenberg
Oost-West spanni
mag kerken
niet uiteendrijven
KERK
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Wat zou die dominee Corn. B.
Roos voor Iemand wezen? Hij Is de
nieuwe voorzitter van de
hervormde synode, dat hebben we
4n de kranten kunnen lezen, en hij
heeft na zijn verkiezing aan de
journalisten verteld, dat hij
beslist geen gereformeerde bonder
of confessioneel ls. Nu. daar zal ik
niet over vallen. Een mens, zeker
een hervormd mens. kan niet alles
hebben en met een man van het
midden moet toch ook wat te
beginnen zijn.
Zeker, maar ls dominee Roos wel
een man van het midden? Kunnen
wij daar geheel gerust op zijn? In
Trouw werd bericht, dat dominee
Roos zich zeer verwant voelde met
de Ideeën en drijfveren van
basisgroepen en kritische
gemeenten. Kijk. daar kun Je nog
alle kanten mee uit. daar kan een
verse synodevoorzitter zich geen
buil aan vallen. Dominee Roos
mag best eens een keertje tegen
iemand uit die hoek zeggen:
meneer, wat hebt u prachtige
drijfveren!, dan is er nog geen man
overboord
Nee. waar lk echt van schrok was
de volgende zin uit ons verslag
van het persgesprek met de
nieuwe synodepraeses: ..Dominee
Roos noemde Nietzsche.
Kierkegaard. Barth, Bonhoeffer.
Levin as en een beetje voorzichtig
Marx als mensen die hem in
belangrijke mate hebben
beïnvloed."
Alsjeblieft, daar staat het!
Beïnvloed door Marx, en nog geen
klein beetje ook. Dominee Roos
noemde de naam van Marx een
beetje voorzichtig, aldus de
berichtgever in Trouw. Jaja. dat
zal wel. maar van die soort
voorzichtigheid worden we niet
wijzer. Ik zeg maar zo: van 't een
komt 't ander en van 't ander
komt een
christen-voor-het-soclalisme en
voordat je 't weet verhulst er weer
een hoge hervormde naar de
VARA.
Ik heb hierover heel wat afgetobd,
daar wil ik best voor uitkomen.
Maar een mens lijdt dikwijls 't
meest door 't lijden dat hij vreest
en dat nooit op komt dagen. Het
volgende geschiedde. De lezer
dient te weten, dat lk zeer
opruimertg van aard ben. Zodra
lk ergens Iets zie slingeren, werp lk
het In de prullemand. En toen ik
deze week in ons redactioneel
vertrek boven op een kast een
oude krant zag liggen,
opengevouwen en wel. nam lk die
geërgerd op met de bedoeling hem
terstond weg te bergen.
Het was een nummer van het
Reformatorisch Dagblad en de
pagina die open lag. was de
kerknieuwspagina. „Uitgesproken
géén Ud van Geref. Bond of Conf.
Vereniging" zag lk met grote
letters boven een verhaal staan en
Jawel hoor, daar hadden we
dominee Roos weer te pakken.
Opeens merkte lk dat er nóg een
stuk over dominee Roos op deze
pagina stond, met daarboven:
..Ds. Roos kent Geref. Kerken en
Geref. Gem." Hé. dacht lk. dat ls
andere koek dan Nietzsche en
Marx.
Nieuwsgierig begon lk te lezen en
weldra kwam een grote kalmte
over me. Want wat las lk? Dit: dat
de moeder van dominee Roos de
dochter van een stelle
gereformeerde dorpsonderwijzer
was. En alsof het niet op kon: dat
mevrouw Roos, de echtgenote dus
van de nieuwe synode voorzitter,
afkomstig ls uit de gereformeerde
gemeente. Opgetogen voegde het
Reformatorisch Dagblad aan deze
laatste onthulling toe: dominee
Roos leest ook De Saambinder,
het blad van de gereformeerde
gemeenten.
Kijk, zulke dingen lees Je nou weer
niet ln Trouw. Die lui van Trouw
vliegen direct verlekkerd op de
naam van Marx af en die stelle
dorpsonderwijzer
verdonkeremanen ze. Maar het
Reformatorisch Dagblad brengt
aan het licht, dat dominee Roos
niet slechts Das Kapltal leest,
Ds. C. B. Roos
maar eveneens De Saambinder.
Als hij geen man van het midden
ls. nou, dan weet ik het niet meer.
LEUSDEN Het tolereren (verdragen) van dwaalleringen in
de kerk kan voor haar leden geen reden zijn zich af te
schelden. In elk geval kan men zich daarvoor niet op de
Nederlandse Geloofsbelijdenis (een van de gereformeerde
belijdenisgeschriften) beroepen. Pas wanneer de dwaalleer
aan de leden wordt opgedrongen en de ware leer vervolgd,
kan, ja moet, sprake van afscheiding zijn.
Tot deze conclusie komt dr. H. B.
Weijland. actuarius van de gerefor
meerde synode. In een studierapport
dat zal functioneren als persoonlijke
bijdrage aan de discussie in de gere
formeerde oecumenische synode
(OOS), die van 15 tot 25 juli in het
Franse Nlmes bijeenkomt.
■Deze bijdrage is een vervolg op het
rapport, waarin de vraag aan de orde
komt of het lidmaatschap van de
wereldraad van kerken verenigbaar is
met dat van de GOS De vorige verga
dering van de GOS (Kaapstad 1976)
AMSTERDAM Naar aanleiding
van de bisschoppensynode organi
seert de Open Kerkbeweging Zuid-
HoLland een ontmoetingsdag over
..nieuwe ambten ln de kerk van mor
gen". ..Open Kerk" ls een oecumeni
sche beweging die vooral aanhang
heeft onder progressieve rooms-ka
tholieken in de bisdommen Roer
mond en Rotterdam.
Na de synode ln Rome had de bewe
ging al duidelijk gemaakt dat zij zeer
teleurgesteld was over de resultaten,
vooral wat betreft de starre visie op
het ambt die daaruit naar voren
kwam.
De inleiding zal worden gehouden
door de Vlaamse Jezuïet dr Jan Kerk-
hofs. directeur van het Internationaal
Instituut voor sociaal-kerkelijk on
derzoek. Verder wordt er ln groepen
gezamenlijk gediscussieerd. De bij
eenkomst vindt plaats zaterdag 22
maart van 9.30 tot 16.30 ln de paeda-
goglsche academie „Thomas More",
Stationssingel 80 ln Rotterdam.
waarin opgenomen Oe Rotier
dammer. met Oordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartet BV
Hooidredacteur Jen*e Tammmga
Oi'ecteur mg O Posima
MOOFOKANTOOR
PoVOuS 0S9
1000 AW Amsteidam
beantwoordde die vraag ontkennend.
Een conclusie, die behalve de gerefor
meerde kerken ook enkele Indonesi
sche kerken aangaat.
DEN HAAG (PNHK) - De hervorm
de ds. H. J. ter Bals uit Amsterdam,
directeur van het centraal interkerke
lijk bureau voor het bedrijfsleven, zal
binnenkort naar de Verenigde Staten
vertrekken in het kader van een oecu
menisch zendingsproject van de vere
nigde presbyteriaanse kerk van Ame
rika. Op verzoek van deze kerk wordt
ds. Ter Bals door de Nederlandse
hervormde kerk en het bestuur van
DI8K (dienst ln de industriële samen
leving vanwege de kerken) tot eind
mei ter beschikking gesteld van de
presbyteriaanse kerk.
Ds Ter Bals zal te werk gesteld wor
den in McKeesport. een voorstad van
Pittsburgh. In McKeesport. met een
drietal grote staalfabrieken en een
kolenmijn, ls een kleine presbyteri
aanse kerk. waarbij overwegend het
midden- en hoger kader van deze
bedrijven is aangesloten. De arbei
dersbevolking is overwegend rooms-
katholiek en van Italiaanse en Poolse
afkomst
Op 10 en 11 april zal ds. Ter Bals,
samen met andere uitgenodigde pre-
diakanten, een oriënterende bijeen
komst bijwonen, waarna hij ln „zijn"
gemeente meedraait tot pinksteren.
Behalve preken zal ds. Ter Bals ook
catechisatie geven, groepswerk lei
den enz. Speciaal zal hem gevraagd
worden zich ln te zetten voor de nog
moeizame oecumenische contacten
In Pittsburgh.
Het project .Zending ln de Verenigde
Staten" ls naar voren gekomen van
uit een plaatselijke presbyteriaanse
gemeente in Michigan. Jaren achter
een nodigde men daar buitenlandse
predikanten uit om voor een periode
van zes weken deel te nemen aan het
gemeenteleven. Dit om de oecumene
te bevorderen en om een andere kijk
te krijgen op het werk in de ge
meente.
De. Weijland toetste ln een speciaal
rapport de stellingname van de GOS,
sinds de zaak ln 1968 (Amsterdam)
voor het eerst ter sprake kwam. Hij
acht deze niet erg consequent: terwijl
enerzijds het OOS-bestuur steeds
door de synode werd gestimuleerd ln
gesprek te blijven met de wereldraad
van kerken, wijzigde het standpunt
van de GOS over het dubbel lidmaats
schap zonder dat daarvoor nieuwe
argumenten werden aangedragen.
Eerst werd het lidmaatschap van de
wereldraad afgeraden en later (1976)
zelfs strijdig met het lidmaatschap
van de GOS.
Verder wordt ln dit rapport gehekeld
dat de Inhoudelijke discussie over de'
waarde van de wereldraad als wereld
wijde oecumenische beweging nu al
tien Jaar ls gestaakt.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover ol over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Waar en vals
In het nu uitgebrachte studierapport
van dr. Weijland rapport wordt Inge
gaan op de vraag van het GOS-be-
stuur of er bij het lidmaatschap van
de wereldraad, niet sprake is van ker
kelijke gemeenschap met „ongeloof".
Hierop reageert dr. Weijland met een
studie over de begrippen ware en
valse kerk ln de geschiedenis. Hij
meent dat dit thema steeds enger
gehanteerd werd. Augustinus han
teerde een tegenstelling tussen de
sfoaf Gods en de andere staat, waar
mee hij de ene en ongedeelde kerk
afbakende tegenover het domein van
de overheid. Bij de kerkhervormers
verschoof deze tegenstelling tot het
onderscheid tussen de ware en de
valse kerk. De afgescheidenen (onder
meer in Nederland ln de vorige eeuw)
gingen weer een stap verder. Zij
meenden zich te moeten afschelden
tot een ware kerk. In reactie op de
valse leer binnen de hervormde kerk.
In deze tijd ziet men hoe dit proces
nog verder ls voortgegaan, doordat ln
de oecumenische discussie een aantal
reformatorische kerken zich Indirect
afscheidt van de andere kerken we
gens valse tolerantie.
Kem van het betoog ls, dat men zich
voor deze voortgaande vereniging ln
elk geval niet op de Nederlandse Ge
loofsbelijdenis kan beroepen. De op
roep om zich af te scheiden van hen
„die niet van de kerk zijn" wordt
begeleid door een meermalen her
haald appel om niet van de kerk af te
scheiden.
De nota-WeiJland verschijnt dit voor
jaar in het theologisch bulletin van
de gereformeerde oecumenische sy
node. Daarin zullen ook twee gerefor
meerde theologen uit ander GOS-lid-
kerken reageren op zijn bijdrage.
dr. H. B. Weijland
LEUSDEN (GKN) Nu het Argen
tijnse vrouwen (de zogenoemde
„dwaze moeders") verboden ls elke
maand een stille omgang te houden,
op de Plaza de Mayo ln Buenos Aires,
gaan Nederlandse vrouwen dit Initia
tief overnemen.
Deze stille tochten zijn een protest
tegen de massale verdwijningen ln
Argentinië. Volgende week donder
dag zal ln Den Haag de eerste gehou
den worden, ditmaal verzorgd door
het vrouwenzendingsfront van de ge
reformeerde kerken. De tocht begint
om één uur en trekt .nn Malieveld
naar Binnenhof.
De vrouwen zullen
speciale hoofddoekjes dragen en
spandoeken meevoeren. Na afloop ls
er een gebedsdienst in de Antonlus
van Paduakerk aan de Fluwelen
Burgwal.
ROME (AFP) Een Vaticaanse dele
gatie ls op uitnodiging van de patri
arch van Moskou naar de Sowjetunie
gereisd. ZIJ zal daar tot 23 maart
deelnemen aan theologische bespre
kingen met vertegenwoordigers van
de Russisch orthodoxe kerk over het
onderwerp „Lokale kerken, universe
le kerk".
Het ls de vijfde ontmoeting van deze
aard sedert maart 1967, die bedoeld ls
om de verschillende theoretische en
praktische verschillen van de moder
ne theologie te bestuderen.
IKV en kerk (2)
In Uw artikel „Gereformeerde Syno
de neemt afstand tot IKV" (zaterdag
8 maart 1980) staat ondermeer: „Het
is allemaal wat ingewikkeld en uit
brieven die de synode ontvangt blijkt
wel dat de kerkleden het nogal eens
niet snappen. Ook onder de synodele
den bestaat er onzekerheid. Zo bleek
het aan ds D. H. Borgers uit Den Ham
niet bekend te zijn dat gereformeerde
IKV-leden door de synode worden
benoemd." Dat (althans een deel van)
de kerkleden de relatie van de Gere
formeerde Kerken met de gerefor
meerde deelnemers aan het IKV „niet
snappen" ls gewoon waar. Dat er ook
onder synodeleden onzekerheid be
staat is niet Juist. In de synodeverga
dering heb ik gewezen op de taken die
de deputaten voor de begeleiding van
de gereformeerde deelnemers aan het
IKV van de synode van Maastricht
(197576) hebben ontvangen. Hiertoe
behoort ook: „In geval van vacatures
nieuwe vertegenwoordigers van onze'
kerken ln het Interkerkelijk Vredes
beraad te benoemen." (acta art. 396)
De deputaten van de synode benoe
men en niet de synode zelf. Dit ls het
uitzonderlijke en verwarrende van de
situatie deelnemers aan het IKV rap
porteren aan de generale synode. De
gereformeerde deelnemers aan het
IKV, zo stelde dan ook het commis
sierapport terecht, zijn „geen gevol
machtigde deputaten van de genera
le synode" die aan deze laatste ver
antwoording schuldig zijn. ZIJ zijn
echter ook niet „een paar toevallige
gereformeerden" omdat de Gerefor
meerde Kerken „geen vrijblijvende
relatie met het IKV" hebben. Mijns
Inziens moet deze onduidelijke rela
tie op velen een verwarde indruk ma
ken, vooral omdat het voor een aan
tal kerkleden niet duidelijk is of, en
zo Ja in hoeverre, de uitspraken en
acltes van het IKV door de kerken
worden „gedekt". Het was mijn be
doeling hierin helderheid te doen ont
staan.
Den Ham (Ov.) D. H. Borgers
IKV en kerk (3)
Het ls begrijpelijk dat de heer Smits
geen behoefte heeft om te discussië
ren met mensen die niet naar een
ander luisteren willen. Maar maakt
hij dan niet dezelfde fout als deze
mensen, vooral wanheer hij generali
seert, dat alle mensen van het IKV zo
zijn? Is het niet juist een kenmerk
van de opstelling van het IKV, dat zij
naar beide kanten willen luisteren, en
niet de mening van Oost of West
willen verabsoluteren? Overal vindt
men mensen, die zo overtuigd zijn dat
hun weg de enige ls die goed ls voor
de mensheid, dat zij dat wel leder in
'thart willen branden. Het ls geen
wonder dat er ook christenen zijn, die
zo zeer geloven ln de macht van Gods
liefde, dat zij daar steeds op zullen
.blijven haveren, dat Zijn gebod van
schuldbesef en geloof in Gods llefde-
weg de enige weg ls ter redding van
de wereld in plaats van de duivelse
vernietigingsmiddelen. Maar daarom
moeten we nog wel blijven luisteren
naar elkaar en samen in het Evange
lie de oplossing van onze vrees en
klelngeloof blijven zoeken. De geza
menlijke kerken doen dit door middel
van de Vredeskrant van het IKV. WIJ
hebben ln onze IKV-kring ook Sha-
lomkranten gekocht en bestudeerd.
En er zijn ook bij ons nog veel varia
ties ln opvatting. Maar de kerken
kunnen niet aan alle kerkeraden ook
nog alle andere kranten toe gaan zen
den, bij voorbeeld van Ben Hoeken
dijk, of van Christenen voor het Soci
alisme of van art. 31 enz. enz. Daaruit
kan leder persoonlijk een meerzijdige
keus maken. De kerk geeft raad,
maar geen gewetensdwang. ZIJ blijft
leder persoonlijk verantwoordelijk
stellen voor Ieders keuze.
TURKSE ONDERWIJZERS?
Een bericht ln de krant vertelt mij
dat de regering besloten heeft vee orl2
Turkse onderwijzers hierheen te
laten komen om Turkse kinderen
te geven. Terecht maken Turkse
arbeiders hiertegen bezwaar omdi
zij de fascistoïde Instelling van hel
ministerie van onderwijs ln Turkl)
kennen. Het laat zich horen. Wanileze
het waar ls dat de Turkse minister 'vcLA
van onderwijs zelf een promotor v t H
een soort dictatuur in Turkije is, Jke
kan men gemakkelijk verwachténft-tu
dat deze zijn kans om een heel
apparaat van beïnvloeding ln
Nederland via het onderwijs op te v
bouwen niet voorbij zal laten gaan P 2
Veertig aldus gezinde onderwijzer Ung:
vormen een welkome aanvulling t ctle
de activiteiten van de Grijze Wohfou
Maar zijn er geen andere
mogelijkheden? Valt er niet te
denken aan nu reeds hier aanwezl
Turken die of reeds over bevoegd) lege
beschikken of die die bevoegdheli it,
binnen niet al te lange tijd zouden t
kunnen verwerven? Een spoedcuitet
ls beter dan het binnenhalen vani en 1
aantal dubieuze agenten. Zijn er o |n c
geen Nederlandse leerkrachten te me
vinden, eventueel werkzoekenden ing
die via een bepaalde cursus zo me vul
Turkse taal vertrouwd zijn te mali
dat zij dit werk kunnen doen? Is
hierover gesprek met de Turkse
werknemers zelf? Mogen zij soms
uitmaken wie er onderwijs aan hu
kinderen zal geven! Het bezwaar
tegen deze gedachten dat dit alleajfan
veel tijd zou kosten, weegt
gemakkelijk op tegen de tijd die
andere overheldsplannen en
-voornemens vragen.
H.-
ide
pa
binc
tvei
naai
rd t
par.
rap
esti
il bl
ei
n ii
rd.
K. Dij)
Meije
Rotterdam
Buskes
Ds. Buskes ls ln 1926 niet als predi
kant geschorst. Hoewel hij volle sym
pathie had voor dr. Geelkerken c.s.,
was hij niettemin aanvankelijk van
plan in de gereformeerde kerken te
blijven. Toen echter bekend werd dat
Geelkerken officieel beschuldigd
werd van schriftaanranding, werd
hem dit te machtig en verliet hij,
zonder geschorst te zijn, eigener be
weging de gereformeerde kerken.
Hooghalen A. M. Lindeboom
Naar de VARA
Je kijkt toch vreemd op als Je ver
neemt dat de secretaris-generaal van
de hervormde kerk kandidaat-voor
zitter van de VARA ls. Terwijl er nog
zoveel te doen ls in eigen protestantse
kringen, kiest men voor het voorzit
terschap van de VARA. De pas over
leden ds Buskes heeft mij daar eens
over te woord gestaan. Zijn mening
was. dat men Juist ln zulke kringen
moet vertoeven om te evangeliseren.
Dan wens ik Dr Van den Heuvel veel
wijsheid toe. Als lk een hint mag
geven, dan ls het programma „In de
roole haan" een geweldig arbeidsveld
om ln te gaan wieden, want de vuil
spuiterij daar, raakt tot aan de lippen
toe.
Zuidland H. de Leeuw van Weenen
ra<
NED. HERV. KERK km)
Beroepen te Rhoon: F. C. M. Ro< eer
burg te Middelburg.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Enschede:
Haren; te NIJeveen: K.
Britsum. 1
«GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Gees: G. F. de Kli
kand. te Kampen.
Beroepen te Arnhem: J. J. van B
veld te Zeist; te Rhenen; A. Moei
ken te Nieuw-Beljerland, die bed
te voor Fort McLeod (Can.); te
Beljerland: R. Boogaard te Leid
GEREF. GEM. IN NED.
Beroepen te Utrecht: M. van Bet
Opheusden.
W.H Koopmans GEREF. GEMEENTEN
WOdutsfaji
tei 020 9i 34*
31 Amy«<aa«n
Pojrgeo *00 00
Ban» Ned C'ed'eiDai-»
Rekeo rgnr 23 00 1? 574
Ce 'O
*11000
REGK3 ROTTEROAM DORDRECHT
PoVOu» 948
3000 Ax Rotterdam
iel 010-115588 (Abonnementen
•n berogiogi
tel 010-115568 Iredact-el
i*i i iS700(iKiyuite"0 woo*
REGO D€N HA Af, ifiOEN
PoVOu* 10»
250i CC De« Haag
ie» 070-469445
(abonnementen »n bezo*g<ng)
i#i 07O-46944S (redact*)
lei 070-468S64 (uesiuAend voof
Pa^yaai 22 De«
«EGiO NOORO OOST NEDERLAND
(«bonnemenlen en bezorging)
PoVDus 3
8000 AA Zwo
05200 1 ?030
MetmerM 66 Zmo-e
Abonnementsprijzen
Per half laar 101*0
Ad*errenf erjneren oo aanvaag
TtHtonttN abOnnemenlenooOraCMen
re ace***" bove"'
Ooga.e lamaieoefcn-en 9 9 30 «an
maardag t m »iMaaq Op zondag »a" '8
70 uw te'el 020 913456
Ocxja.r mirw-adwerteme*
.120 936868 0> an M»v Ad»
»<dei r.,; (ovt>Nrt 4 3.»
'000 A* AMS'EROAM
Abreaovgngen ir'Virlend tCl'BeSA
aan on/e *mvif«iJ. *e adie**en
door dr. R. Kranenborg
De veelkeurigheid van reli
gies en religieuze verschijnse
len blijft Iets dat mensen
boeit en uitdaagt. Het ls iets
dat hen aan het denken zet en
om een plaatsbepaling vraat:
wat geloof je zelf? Waarom
geloof je wat je gelooft? Voor
sommigen zijn de verschillen
tussen de diverse godsdien
sten van wezenlijk belang, an
deren gaan driftig op zoek
naar het gemeenschappelijke
en vinden een oplossing: in
alle religies gaat het om de
mystiek, om de Inwijding, om
de eenheid of om de mense
lijkheid. om een paar belang
rijke opvattingen te noemen.
De theosoof Vladimir Lindenberg
heeft ln zijn boek „Wegen en riten
van Inwijding een duidelijke keus
gmaakt: in alle religies gaat het ln
wezen om de intense eenwording met
het goddelijke. Dit ls de kem die
overal terug te vinden ls en die we
ondanks de uiterlijke verschillen die
de religies kenmerken, als het ware
als gemeenschappelijke binnenkant
kunnen herkennen Lindenberg ziet
die kern overal: bij de sjamanen en
druïden, bij de middeleeuwse katha
ren. bij de yogi's van India en bij
Boeddha, in de Griekse mysterie-
Symbool van het christendom
godsdiensten en de Joodse wijsheid,
bij de Essenen, bij de moslimse soe
fi's. bij Jezus. Augustinus. Francls-
cus. monniken van Athos. Rozenkrui
sers en in Zen. Steeds komen we.
aldus Lindenberg. grote religieuze
persoonlijkheden tegen, die we „inge
wijden" kunnen noemen. Zij hebben
de eenheid met God gevonden en zij
bieden ons een weg daarheen aan.
Met veel materiaal, feiten en citaten,
laat de schrijver zien dat het ln de
religies om deze bijzondere mensen
gaat: voortdurend ls er Immers spra
ke van middelaars tussen deze en de
andere wereld, heiligen die ons ook
vandaag nog de weg wijzen.
Te gemakkelijk
Deze visie ls duidelijk, zeker Maar
het ls tegelijk zo dat deze visie van
Lindenberg te weinig met de feiten
rekening houdt. In dit boek wordt te
gemakkelijk uitgegaan van de ge
dachte: wat ln de verschillende gods
diensten op elkaar lijkt, ls ln wezen
Identiek en moet uit elkaar ontstaan
zijn. Als bij voorbeeld het christelijk
avondmaal en de maaltijd van een
oude mysterierellgie op elkaar lijken
wordt de conclusie getrokken, het is
hetzelfde en het gaat om hetzelfde.
Als, om een ander voorbeeld te noe
men, Franciscus van Astsie over het
licht spreekt en de hindoe-yogi doet
dat ook, dan bedoelen ze volgens Lin
denberg een zelfde licht.
Een dergelijke manier van redeneren
is niet Juist: het kan Inderdaad voor
komen dat het om gelijke zaken gaat,
maar veel vaker blijken er, ondanks
uiterlijke overeenkomsten, grote in
houdelijke verschillen te bestaan. Bo
vendien wordt dat gene waarin de
religies onderling anders zijn op deze
wijze meteen tot niet wezenlijk ver
klaard. en dat terwijl voor veel gelovi
gen ln dit anderszijn vaak de kem
van het geloof gelegen ls. Voor de
kerk bij voorbeeld zijn lijden, sterven
en opstaan van Christus uniek en
wezenlijk; voor iemand als Linden
berg ls echter wezenlijk wat ook an
dere godsdienstige persoonlijkheden-
kennen: de eenheid van Christus met
de Godheid.
Onmogelijk
De schrijver weet ons verder te vertel
len dat het zeker ls dat Jezus in de
leer bij de Essenen was HIJ weet ook
dat de Essenen (in het wit gekleede
Symbool van het hindoeïsme
mannen, door zenuwachtige soldaten
per abuis voor engelen aangezien) Je
zus na het kruis met behulp van hun
„esoterische" kennis der krulden
weer tot leven brachten. Zulke din
gen zijn zoals bekend niet zo
vanzelfsprekend als de schrijver
meent Ook weet Lindenberg ons te
vertellen dat „de hindoes ln Jezus de
tiende avatar van de God Shlva
zien."
Als we even voorbijgaan aan
het feit dat het niet Shlva maar Vish
nu moet zijn, dan nog is dit een
onmogelijke uitspraak. De hindoe
zou dat zeggen? Welnee! Ik heb nog
nooit een dergelijke uitspraak van
een hindoe gelezen en lk ben toch al
even bezig met het hindoeïsme. Mis
schien dat een of andere individuele
hindoe zoiets een keer heeft laten
vallen, maar zo'n uitspraak kan ten
enenmale niet representatief voor het
hindoeïsme zijn.
Kritisch ls de schrijver ook niet. HIJ
vertelt herhaaldelijk dat het hin
doeïsme ontstaan ls uit de keltische
druïde Ram. die tussen 2000 en 1500
v.C. naar India getrokken zou zijn.
Het ls mij een raadsel waar hij dit
vandaan haalt, want het slaat werke
lijk nergens op. evenmin als de ro
mantiserende en Idealiserende ma
nier waarop hij over sjammen, dru
ïden, enz. spreekt
Zo zou er meer aan
kritiek te noemen zijn, want er wordt
slordig met de gegevens omgespron
gen, ook al wekt het boek door een
veelheid van feiten de indruk nauw
keurig te zijn. Het ls dat echter niet.
Integendeel, het ls een rommelig boek
geworden (ook al door het feit dat bij
citaten zelden wordt vermeld waar de
schrijver ze vandaan haalt).
Toch lees lk zulk soort boeken met
plezier. Ook dit boek ls met vaart
geschreven, er spreekt een hartstoch
telijk overtuiging uit en een enthousi
asme dat soms aanstekelijk werkt.
Dat ls de kracht van zulk soort boe
ken. Maar als ik een boek als dit uit
heb denk lk: en nu zou lk het allemaal
zelf eens goed moeten nazoeken om
te weten te komen hoe de vork werke
lijk ln de steel zit. Kortom: best een
aardig boek, maar als voorlichtings
materiaal over andere godsdiensten
volstrekt onbetrouwbaar
Dr. R. Kranenborg, gereformeerd
theoloog te Amsterdam, bespreekt:
„Wegen en riten van inwijding" door
Vlademir Lindenberg. Uitg. Ankh
Hermes, Deventer. Prijs: 35 gulden.
Bisschop Möller
Bisschop Möller van Groningen
een gehuwde priester, die wilde
citeren naar de functie van past*
werker, gezegd het onverstandl
achten om ln de huidige situ
waarin een commissie het functl
ren van pastoraal werkers en
gehuwde priesters zal onderzot
„u niets te zeggen en eventueel a
stellen, terwijl misschien
commissie mij en anderen
om weer andere maatregelen
men." De gehuwde priester bel
tot de sollicitanten voor een
ln het basispastoraat in Zuid-
Drente.
AMSTERDAM De conferen!
Europese kerken (KEK) wil niet)
de toegenomen internationale
nlngen een verwijdering laten
vinden tussen de kerken van
west. Aldus verklaarde bm
Heintze van Wolfenbüttel, preslt
lid van KEK, na afloop van een J:,.
daagse vergadering In Salzburg. J'
een dringende vredesoproep gt _V
tot alle Europese kerken. BIJ de
zijn 112 kerken aangesloten. Voi
Jaar zal er weer een vergaderinj
met de Europese bisschoppenc
rentle; de roomskatholieke ke e
geen Ud van de KEK. e
Tezelfdertijd ls ook van ka the m v
zijde het gesprek tussen oost en
op gang. Gisteren vertrok kard
Wlllebrands, hoofd van het sect
aat voor de eenheid der christ
naar Odessa. Daar vindt de i
gespreksronde plaats tussen TX'
roomskathoüeke en de russlst
thodoxe kerk.
Met het oog op de Olympische 8
gaan Jongeren van de bew fl
„Jeugd met een Opdracht" een pr£
geüsatlecampagne voorben
Ook tijdens de spelen ln Münch
Montreal waren er groepen 1
christenen die evangeUsatleb
vigheld ontketenden. Onder de N
„operatie vriendschap" wil ml
ook ln Moskou op pad. De omsti
heden nopen tot een wat mlnda^11
ciële campagne; men wil kleine mee
getrainde teams erop uit sturen n m
gaat daarbij om evangelisatie ei
om lectuursmokkel, zo wordt g« rvo'
Volgens de organisatie hebben zl
Amerika al tweeduizend Jongeri J®**
meld voor deze actie. In Nede flat
Voli
verwacht men er minstens hond
werven. De evangellsanten 1
vooral actief zijn op stranden en
plngs, ln musea, parken en ai 11
toeristische trekpleisters. „De i
zaak dat wij als christenen dit 0
naar de Sowjet-Unie gaan ls do 'n ni
gebeurtenissen van de afgelopC
alleen maar onderstreept", me< °J'€
jeugd met een opdracht Voo In
komende weekeinde is een tri *ffee
georganiseerd ln Heerde. (Posttf^|n:
in Epe)
<ti !stl
