'Plan Koolhaas beter dan
huidige drie ontwerpen
nieuwbouw Tweede Kamer'
Hardon gaat door met
duur plan 'De Poort'
'CDA geeft ruim baan
aan de moloch
van de wegenaanleg'
O
Van der Luit
Uw conclusie: Sparen doet u
bij Bank Mees Hope. k
Vanavond discussie in Diligentia
7^
Ambtenaren twijfelen aan haalbaarheid
Milieugroepen over keuze voor rijkswegen 11 en 19
Meer geld gesto
bij narcoticabrigL
van Haagse poli
Haagse krakers L
ontruimen pantty
Begrafenissen - Crematies
Transporten
fSr
WOENSDAG 12 MAART 1980
REGIO DEN HAAG
door Teun Lagas
DEN HAAG Drie uitverkoren architecten zijn zich aan het
warm lopen om vanavond in het Diligentia-theater hun uit
eenlopende ontwerpen voor de uitbreiding van het Tweede
kamercomplex in het openbaar te verdedigen. Maar een groep
Haagse vormgevers maakt zich ondertussen sterk om te
voorkomen dat één van dit drietal de uiteindelijke opdracht
krijgt een plan uit te werken voor nieuwbouw bij het Bin
nenhof.
De groep van ruim twintig architec
ten. beeldend kunstenaars en andere
vormgevers is van mening dat de drie
ingediende ontwerpen van onvol
doende kwaliteit zijn. Zij kennen in
ieder geval één ontwerp dat beter is:
het plan dat architect Rem Koolhaas
al in 1978 inleverde. Tenminste twee
Haagse raadsleden zijn het eens met
het standpunt van de actiegroep. Het
zijn de architect J. J. ten Velden
(PvdA) en het CDA-raadslid Dijkhui
zen. Zij zullen zich leder in hun ge
meenteraadsfractie en binnen hun
partij verzetten tegen een keuzen uit
de architecten P. B. de Bruljn, A.
Hagoort of het architectenbureau
Groep 5.
De groep vormgevers verzet zich het
sterkst tegen het ontwerp voor
nieuwbouw van de Tweede Kamer
van het Rijswijkse architectenbu
reau Groep 5. Grof gesteld wil Groep
5 het bestaande Binnenhof vrij rustig
en aangepast uitbouwen. De actie
groep verwacht dat dit „vaag en aar
zelend gebrachte ontwerp" door zijn
gematigde karakter in het overleg
van de komende maanden hoge ogen
gaat gooien. Ze vinden dat het werk
van Groep 5 echter slechts zal leiden
tot „apathie en middelmatige archi
tectuur". Overigens hebben de archi
tecten van Groep 5 zelf ook twijfels
over de procedure waarin één van de
drie ontwerpen wordt uitgekozen. ZIJ
voelen er veel meer voor om de uit
breiding van het Tweede kamer in
kleine stapjes uit te voeren, daarbij
rekening houdend met allerlei ont-
wikkelineen (stedebouwkundige en
in het politiek bestel) die zich de
komende jaren kunnen voordoen.
Een plan voor nieuwbouw in fases
mocht Groep 5 van de door de rege
ring Ingestelde beoordelingscommis
sie echter niet indienen. In slechts
twee maanden moesten deze archi
tecten toen het ontwerp maken dat
nu op tafel ligt.
Kopie
De groep vormgevers heeft respect
voor het ontwerp van Hagoort, dat
opvalt door een overbouwing van de
langs het Binnenhof lopende
verkeersader, de Hofweg. „Maar zijn
gebouw zal zich toch teveel manifes
teren als een massief gezwel in de
stad", concluderen zij na enig over
wegen. De Amsterdamse architect De
Bruijn ontwierp een luchtiger nieuw-
bouwplan, maar wel met een hoog
oprijzend poortvorming kantoorge
bouw. In zijn plan zitten aantrekkelij
ke architectonische vondsten, maar
zo langzamerhand wordt duidelijk
dat hij veel heeft gekopieerd van het
prijsvraagontwerp dat Rem Kool
haas al eerder indiende. De actie
groep schrijft hierover in een brief
aan de beoordelingscommissie: „Wij
vinden het ontwerp van Koolhaas
van zoveel meer kwaliteit getuigen
dan dat van De Bruijn, dat het voor
ons onaanvaardbaar is dat iemand
De voorzijde van het bouwterrein op de hoek van de Brouwersgracht. Op de achtergrond de contouren van de
Barthelomeuskerk.
door Chri» Bral|nilu«
DEN HAAG Hoewel bij deskundigen grote twijfel bestaat over de haalbaarheid, gaat de
gemeente Den Haag serieus onderzoeken of een ambitieus bouwplan voor het terrein op en
achter de hoek Brouwersgracht/Hoge Zand tot de mogelijkheden behoort. Het plan voorziet
in de gecombineerde bouw van een school en zeker 100 (kleine) woningen. Juist die zg.
geïntegreerde bouw is zo duur. dat tot nu toe geen enkel plan in die richting gerealiseerd
kon worden.
Deze maand nog greep het Haagse
college van b. en w. in bij het Soci
aal Fonds Bouwnijverheid, dat al
tien Jaar bezig was een geïntegreerd
woningbouwcomplex (met o.a.
school en kinderdagverblijf) in de
wijk Korte bos van de grond te krij
gen De financiële constructie bleek
niet haalbaar. Alle ontwikkelde
plannen waren al bij voorbaat zo
duur, dat ze niet eens bij het rijk
werden Ingediend. De architect kon
zijn opdracht teruggeven
Toch besloot wethouder Hardon
van stadsvernieuwing deze week
..zijn uiterste best" te doen om de
plannen voor het voormalige terrein
van de Stichting De Poort aan de
Brouwersgracht van de grond te
brengen. De gemeente zal bij de
betrokken ministeries peilen wat de
mogelijkheden zijn.
De beslissing van Hardon is waar
schijnlijk uit nood geboren: er moet
n.1. op het terrein zo snel mogelijk
begonnen worden met de bouw van
een nieuwe optrek voor de streek
school voor werkende jongeren.
Maar meegespeeld heeft ook dat
alle betrokkenen ontzettend ge
charmeerd schijnen te zijn van het
ontwerp van de Hoevelakense ar
chitect Jan Verhoeven
Vertraging
De streekschool, waar werkende
Jongeren nog één of twee dagen per
week worden bijgespijkerd, is mo
menteel gevestigd in de Falck-
straat, midden in het stadsvernieu
wingsgebied Oranjeplein. Volgens
het reeds aangepaste actieplan voor
dit gebied moeten de schoolpanden
volgend Jaar gesloopt worden De
uitvoering van dit actieplan heeft al
zo lang op zich laten wachten. dat
uitstel voor gemeente en bewoners
onduldbaar zou zijn. Echter, vertra
ging bij de nieuwbouw van de
school aan de Brouwersgracht, be
tekent vertraging van het plan
Oranjeplein.
Het lijkt onvermijdelijk, hoewel de
dienst stadsontwikkeling reeds in
1977 een voorstudie voor een behui
zing van de school aan de Brouwers
gracht produceerde. Op het achter
terrein, dat doorloopt tot aan de
panden aan de Prinsengracht waar
de Emmausstichting zit. waren wo
ningen gesitueerd.
In overleg met het ministerie van
onderwijs maakte rijksgebouwen
dienst echter bezwaren tegen de
vijf-hoge flat waarin de school ge
huisvest zou worden. Het ministerie
toonde zich wel bereid financtéel bij
te dragen aan een studie, die het
bureau van architect Verhoeven in
opdracht van de school en de ge
meente toen zou gaan maken voor
het gehele gebied.
Inmiddels was het voorbereidings
team „Bebouwing De Poort" opge
richt. bestaande uit vertegenwoor
digers van streekschool, gemeente,
woningbouwvereniging 's-Graven-
hage en nogal geselecteerde omwo
nenden. Dit team heeft de afgelo
pen maanden gediscussieerd over
de plannen waar Verhoeven mee op
de proppen was gekomen Volgens
diens ontwerp kunnen er van 100
tot 180 woningen gebouwd worden,
op en rond de school.
Parkeerkelder
Over het algemeen vond men in het
team de schetsen „mooi en crea
tief". maar van gemeentezijde riep
men ook direct „onhaalbaar". De
architect was. wat de gemeente be
trof. ver buiten zijn huishoudboekje
gegaan door op de school van twee
bouwlagen nog eens twee lagen wo
ningen te situeren Onder dit com
plex zou een parkeerkelder moeten
komen, waarvoor helemaal nauwe
lijks subsidie te verkrijgen ia.
Hoewel het hofjesachtige ontwerp
voor de één- en tweepersoonswonln
gen (met het schoolcomplex op het
middenterrein» het voorbereidings
team aansprak, leek het de gemeen
telijke vertegenwoordigers onmoge
lijk hiervoor van het rijk zoveel sub
sidie los te krijgen, dat bouw «met
redelijke huren) mogelijk zou zijn.
Afgelopen maandag werd de zaak
nog eens besproken op een bijeen
komst met wethouder Hardon. die
tot verrassing van menig ambte
naar, toch besloot de plannen ver
der te laten bestuderen. Wellicht
dacht hij aan de gevolgen voor het
Oranjeplein, als er nu weer met een
nieuwe opzet begonnen zou moeten
worden. De wethouder moet in ie
der geval enige hoop op een goede
afloop hebben, want als de plannen
over één of twee maanden alsnog
afketsen, wordt de vertraging nog
groter.
Emmaus
Met meer dan gewone belangstel
ling worden de laatste ontwikkelin
gen gevolgd door de leden van de
Emmausstichting, die zich in de
aangrenzende panden aan de Prin
segracht bezighouden met het inza
melen en verkopen van welvaarts-
resten. In hun achtertuin staat de
Barthelomeuskerk, een grote op de
monumentenlijst prijkende kapel,
die door de Emmausleden zelf is
opgeknapt. Deze kerk moet volgens
de bouwplannen verdwijnen, even
als de later aangebouwde achterzij
de van de twee panden aan de Prin
segracht. De Emmaus be weging, die
het complex enkele jaren geleden
kraakte, maar later van de gemeen
te een huurcontract tot 1 januari
1980 kreeg, is voorlopig niet van
plan de panden en de kerk te ver
laten.
Zij wil dat het ministerie van CRM
eerst een grondig onderzoek instelt
of de Barthelomeuskerk niet voor
de gemeenschap behouden moet
blijven. En mocht er een gemeente
raadsbeslissing komen om de kerk
te slopen, dan gaan de leden van
Emmaus daar slechts mee akkoord
als er voor de te bouwen woningen
op het achterterrein lage huren uit
de bus komen
oarvicht HofsingelLarge Pder
S3
cr tz
if.?
Z JFjiJ53gjH
SE sjtaareijosj©
als De Bruijn een serieuze kandidaat
is en Koolhaas niet". Ten Velden zegt
daarover: „De Bruijn copieerde veel
van het plan van Koolhaas. Ik vind
dat het originele ontwerp van Kool
haas het meer verdient om uitge
werkt te worden".
Het ontwerp van Rem Koolhaas. Hij was één van 111 architecten die meededen at
prijsvraag voor uitbreidingsplannen voor de Tweede Kamer. Net als dat van 110 andere-
ook zijn ontwerp ter zijde geschoven. De foto geeft een zijaanzicht weer, vanaf de Lange
in te steken. HIJ wordt verder gepre
zen om de luchtigheid van zijn ont
werp en om het feit dat hij het terrein
langs de Hofweg niet wil volproppen
met bebouwing, maar daar een plein
wil creëren.
Koolhaas komt in zijn ontwerp min
der hoog uit dan De Bruijn. Wel is hij
uitgegaan van 5000 vlerkante meter
minder kantooroppervlak dan zijn
Amsterdamse collega, maar dat zou 'Toevoefirt'
volgens ingewijden bij te werken zijn 6
zonder zijn bouwwerk verder de lucht De eroeD vormgevers besluiten hun
brief aan de beoordelingscommissie
met een pleidooi om bij het Binnen
hof iets werkelijk opvallends te bou
wen: „Er mag niet slechts worden
geparasiteerd op de bestaande be
bouwing. Het is hard nodig dat er in
Den Haag eindelijk weer een gebouw
tot stand komt dat iets toevoegt aan
de stad. Van de tot nu toe gepubli
ceerde Dlannen lijkt het ontwerp van
Rem Koolhaas ons het opmei
ste, waarvan bij nadere uita
tenminste meer mag wordei
wacht dan van de nu ter tafel
de plannen".
Rem Koolhaas diende zijn
voor de uitbreiding van de 1
Kamer in als één van de 111 anfcei
ten die meededen aan mislukt* pri
(0
i :R
luis
door MARCEL TEN HOOVEN
DELFT/LEIDEN Tegenstanders van een uitbreiding van
het rijkswegennet in Zuid-Holland vinden dat de CD A-Twee
de kamerfractie met haar pleidooi voor de aanleg van rijks
weg 19 (tussen de agglomeraties van Den Haag en Rotterdam)
en van rijks weg 11 (Alphen-Leiden-Bollenstreek) in strijd
handelt met de eigen uitgangspunten voor het verkeersbeleid.
„Als de moloch van de wegenaanleg
ruim baan moet worden gegeven, wij
ken alle bemoedigende uitspraken
over de bevordering van het open
baar vervoer en over het beperkt hou
den van het rijkswegennet tot een
grofmazig stelsel van wegen," rea
geert één van de woordvoerders van
de samenwerkende milieugroepen
Midden-Delfland op de CDA-opstel-
ling.
CDA-woordvoerder Pam Comelissen
zei maandag bij de behandeling van
het structuurschema verkeer en ver
voer, waarin de grondslagen voor het
verkeers- en vervoersbeleid tot het
jaar 2000 worden vastgelegd, „he
laas" een tweede autosnelwegverbin
ding tussen Den Haag en Rotterdam
noodzakelijk te vinden. Hij verkiest
dit alternatief boven een verbreding
van de bestaande rijkswegverbin
ding. rijksweg 13, om het toenemende
autoverkeer tussen de twee steden op
te vangen.
Om Leiden en Alphen van een be
hoorlijke portie doorgaand autover
keer te bevrijden, vroeg Comelissen
rijksweg 11 aan te leggen als enkel-
baans autoweg. De CDA-opstelling is
zowel in de discussie over rijksweg 11
als over rijksweg 19 van belang, ge
zien de middenpositie, die de partij in
het verkeersbeleid inneemt tussen de
WD en de oppositie.
Juridische stappen
Wanneer het CDA volhardt in zijn
houding en de WD aan een meerder
heid voor de aanleg van rijksweg 19
helpt, dan zullen de samenwerkende
milieugroepen Midden-Delfland de
mogelijkheden voor juridische stap
pen tegen dit besluit gaan bekijken.
Dit kondigde een woordvoerder van
de milieugroepen gisteren aan.
Voor Midden-Delfland is een bijzon
dere commissie bezig met groot
scheepse reconstructieplannen,
waarbij recreatie en landbouw in het
unieke natuurgebied scherper afge
bakend worden. „De aanleg van rijks
weg 19 dwars door Midden-Delfland
zou in strijd zijn met de belangrijkste
uitgangspunten voor de reconstruc
tie, die de Tweede Kamer in een re-
constructieweg-Midden-Delfland
heeft vastgelegd: behoud van natuur
en landschap," is het argument dat
de milieugroepen in een rechtsgeding
tegen de staat zullen gaan gebruiken.
Na de stemming over het structuur
schema verkeer en vervoer, over eni
ge weken, nemen de Samenwerkende
Milieugroepen Midden-Delfland een
definitief besluit over de te nemen
juridische stappen.
De CDA-eis dat de nieuwe rijksweg
„landschappelijk aanvaardbaar" in
gepast moet worden in Midden-Delf
land, noemt de gedeputeerde „on
haalbaar". „Een goede aanpassing
van rijksweg 19 in het gebied kan
alleen door een gehele ondertunne
ling. Het lijkt me niet overdreven te
stellen dat dat veel te duur is," aldus
Borgman.
Westlandse notitie
Op een slim gekozen moment, enige
weken voordat de Tweede Kamer aan
de behandeling van het structuur
schema verkeer en vervoer begon,
brachten enige Westlandse CDA-
voormannen een notitie uit, waarin
voor de aanleg van rijksweg 19 werd
gepleit. De woordvoerder van de Mid-
den-Delflandse milieugroepen meent
dat de CDA-Tweede Kamerfractie
zich in belangrijke mate door de ar
gumenten uit het tuinbouwgebied
heeft laten inspireren. En dat is jam
mer, want de milieugroepen konden
onlangs nog aantonen dat de West
landse notitie berustte op „onjuiste
informatie, gebaseerd op een onvol
doende kennis van zaken van de ver
keersproblematiek van het West-
land."
„Het is niet waar dat rijksweg 19 niet
ten koste zou gaan van woningbouw
in de steden, die hij doorsnijdt, zoals
de CDA-notitie stelt. En het is ook
onjuist dat de grondaankopen voor
de rijksweg al rond zouden zijn.
Vraag dat maar eens aan de boeren in
Midden-Delfland," weerlegt de
woordvoerder van de milieugroepen
de Westlandse argumenten.
Rijksweg 19 komt op sommige pun
ten nauwelijks 4 kilometer van de
bestaande rijksweg tussen Den Haag
en Rotterdam te liggen. De milieu
groepen: „Waar blijft het, ook door
het CDA van harte onderschreven,
principe het snelwegennet grofmazig
te houden?"
Rijksweg 11
Hoewel de Tweede Kamerfractie van
het CDA tijdens een eerdere zitting
over het structuurschema verkeer en
vervoer voorstelde voor 500 miljoen
aan rijkswegen te schrappen ten be
hoeve van spoorwegaanleg, is een
door het CDA gesteunde kameruit
spraak ten gunste van rijksweg 11
een regelrechte bedreiging voor het
openbaar vervoer in het gebied tus
sen Alphen en Leiden.
Een door de werkgroep milieubeheer
van de rijksunivesiteit in Leiden op
gezette studie naar de effecten van de
ling van het baanvak Lelden-Alphen.
Wim ter Keurs van de werkgroep mi
lieubeheer vindt dat er in de CDA-
argumentatie voor aanleg van rijks
weg 11 „denkfouten" worden ge
maakt. „Het is niet zo dat rijksweg 11
het stedelijk wegennet van Leiden zal
ontlasten. Tellingen wijzen uit dat
het meeste verkeer op de bestaande
route tussen Leiden en Alphen een
bestemming in de agglomeratie
heeft. En hoe kun je nou dat verkeer
via een rijksweg om de agglomeratie
heen leiden, wanneer het daar moet
zijn?," aldus Ter Keurs.
d1
Van een onzer verslaggevers og
DEN HAAG Uit de kluis 1 ?n
narcoticabrigade van de Haags
tie is in totaal 107.000 gulden gr
en niet zoals eerder werd vast
62.000 gulden. Dit heeft de R
cherche, die het onderzoek lek Vi
teren bekend gemaakt.
Vorige week maandag ontdd
Haagse politie dat een envelon
daarin ruim zestig mille, was i
nen. Het geld was in beslag g
na het oprollen van een heroïi
Tijdens het onderzoek const!
de rijksrecherche dat niet eef
drie enveloppen ontbraken, r
dat men nu aan het bed
107.000 gulden komt.
Op de kluis werden geen s
braak gevonden. De sleutel 1
gebruikelijk, in een bureaul
Rijksrecherche gaat voort ro
verhoren van personeelsleden
narcoticabrigade.
Verstedelijking
Volgens de werkgroep milieubeheer
leidt aanleg van rijksweg 11 ertoe dat
het open middengebied tussen Lei
den en Alphen verstedelijkt. De boe
ren in het gebied tussen de weg Lei-
den-Alphen en de spoorlijn tussen
deze steden, die ook land hebben aan
de andere kant van de spoorlijn, moe
ten volgens de ruilverkavelingsplan-
nen verhuizen naar het gebied achter
het spoor. Een ondertunneling van
rijksweg 11, die pal naast de spoorlijn
komt te liggen, is te duur.
Door de verplaatsing van de boerde
rijen raakt het gebied tussen het
spoor en de weg van Leiden naar
Alphen leeg. „En wat voor andere
bestemmingen blijven dim voor de
grond over dan woningbouw en in
dustrie," vraagt de werkgroep milieu
beheer zich af. Een verstedelijking
die een pikante bijkomstigheid heeft:
er zal zoveel verkeer worden aange
trokken dat de bestaande wegverbin
ding spoedig weer even vol als op dit
moment is.
Andere huizen aanvaard L
DEN HAAG De krakers,
panden Waldeck Pyrmontkaf
en 912 in Den Haag bezet I
hebben deze huizen vrijw
ruimd. Na langdurig overleg i
gemeente hebben de krakers ej
bod aanvaard om voorlopig I
den ondergebracht in enkele f
die nog moeten worden opgeki
zijn bestemd voor de huisvestij
grote gezinnen.
De kraakactie op de Waldecj
montkade baarde enkele
geleden nog al wat opzien, on
gemeente naar aanleiding en
Komité J ongerenhuis vestir
vaardde. Het was voor het e
een hulpverlenende organisatt
niet meer dan een adviserenf
vervulde, voor het gerecht i
bracht.
In het rouwcentrum is gelegenheid tot
opbaring in onze aula's. Koffiekamer
beschikbaar. Ruime parkeergelegenheid.
Willem de Zwijgerlaan 179
Postbus 432.2300 AK Leiden. Telefoon 071-142644*
Ook provinciebestuurder Borgman, rijksweg op het verkeersgedrag toont
lid van Gedeputeerde Staten van aan> dat de weg als het ware een
Zuid-Holland, vindt het CDA-plei- uitnodiging is in het woon-werkver-
dooi voor rijksweg 19 „betreurens- keer weer van de auto gebruik te
waardig". Borgman, die ook voorzit- gaan maken. Bovendien wordt nota
ter is van de reconstructiecommissie bene op de parallel aan de toekomsti
voor Midden-Delfland, voorziet grote ge rijksweg 11 gelegen Hoge Rijndijk
moeilijkheden voor de landschappe- hard gewerkt aan de verbetering van
lijke herindeling van Midden-Delf- het busvervoer (vrije busbanen en
land, wanneer dit gebied doorsneden
wordt door een brede autosnelweg.
dergelijke) en zijn de Nederlandse
SDOorwegen bezig met railverdubbe-
Valse dollarbiljetten
in omloop in Den Haag
DEN HAAO (ANP) to Den Haag
zijn het afgelopen weekeinde negen
valse biljetten van honderd dollar
opgedoken, zo maakte gisteren de
Haagse politie bekend.
De gedupeerden, horeca-exploitan-
ten, taxi-chauffeurs en een prosti-
tuée, boden de biljetten bij banken
aan, die de valsheid constateerden.
Volgens de benadeelden zou een on
geveer 40-jarige man die Engels sprak
met het geld hebben betaald.
K
l
eer,
rm
bi
V
g<
dus
Het
it.
•AI
vei
lar
PIT)
e
PAUZEBIJEENKOMST
Kloosterkerk, Lange VoorhoiAiidi
Den Haag wordt morgen va) t ir
uur tot 13.10 uur een Pauze ie i
komst gehouden. Medewerking ooi
nen: Eric Schneider, acteur,
rard Akkerhuis, organist.
er d
de
ADVERTENTIE
's-G ravenhage, K neuterdijk 13. tel. 070 - 92 40 31;
Delft, Oude Delft 165, tel. 015 -14 09 81.
tn
VOORJAARSK LEDING Blaar
Op de voorj aars kledingsbei hai
de Bijna-Nieuw-Winkel die i in
wordt gehouden in het soutere
het zalencomplex van de K ten!
kerk aan de Julianalaan in Vo als
wordt gebruikte kleding die iialt
staat verkeert, aangeboden „E
ningstijden: van 10-12 uur, eha
uur en -an 19-21 uur. Inlich o
070-673522. 1st
tijd
KERNWAPENDEBAT èrmi
het motto: „Blijf je verzetten, t si
atoomraketten", organiseert d ingi
groep Stop de Neutronenboi den
genavond een discussieavont
Olympus aan de Voorweg in
meer. Aanvang: 20 uur. Inl.: goe
nen, Stadhoudersring 156 in og
meer. Tel.: 070-164257. |dse
lat
DANS Het Nederland! lis g
Theater zal morgenavond een ürte
ring verzorgen in het Circustl
Scheveningen. Uitgevoerd
Summer's End van Glen Tet
reldpremière). Aanvang: 20.15
