Landbouwprijs moet worden bevroren Omzetting steenkool in olie en gas dure zaak Publiek weet zeer weinig van belastingen •oomverbruik van -tinnen toegenomen Goudprijs daalt Weerzin tegen belasting groot Consumentenorganisaties: intiebewijs voor "Idehands boten jaar veel bedrijven failliet Verbod op dubbele courtage Heffing naar draagkracht in deze opzet niet mogelijk Mening over reclame FINANCIEN EN ECONOMIE HAAG Het inenten Kon- g de Consumen- ,d vinden, ge- huidige slechte f le en economi estand van de ie Gemeeri- een totale be- ig van de land- rijzen wense- |e zou met name gelden voor n als suiker waarin al ja- overschotten gezamenlijk persbe- >rdt opgemerkt, dat de Europese Com- voorgestelde verho- de landbouwprij- Idit jaar met 2,4 pro- boeren hebben 7,9 evraagd) „niet op te vinden. Voor termijn wordt een hervorming van het landbouwprijsbeleid in de Europese Gemeenschap nodig geacht. Het huidige systeem maakt, naar het oordeel van de twee consumentenorganisaties, de landbouwprodukten on nodig duur en biedt boven dien de kleine boer geen soe laas. Het toekomstige prijs beleid moet gericht zijn op marktevenwicht. Subsidie Naar het oordeel van het Konsumenten Kontakt en de Consumentenbond kun nen kleine boeren of boeren in zwakke regio's, beter een inkomenssubsidie dan een hoge garantieprijs krijgen. „Want zo'n garantieprijs komt voornamelijk ten goe de aan rijke boeren." De beide organisaties zeg gen, dat zij bij de minister van Landbouw zullen plei ten voor de door hen gewen ste beleidshervorming. Hier bij wordt aangetekend dat een lange-termijnbeleid no dig is, omdat het huidige korte-termijnbeleid ertoe leidt dat de problemen in de komende jaren nog groter worden. De consument is, volgens beide consumentenorgani saties, niet gebaat bij de gro te overschotten die de Euro pese Gemeenschap met haar prijssysteem in stand houdt. Voor hem is het voor deliger als landbouwproduk ten uit de wereldhandel wor den betrokken dan wanneer hij, zoals nu, moet meebeta len aan de overschotten. De Europese Commissie moet de prijsgaranties inperken en op grote schaal verbete ringen aanbrengen in de pro- duktiesfeer. Verder wordt een onderzoek naar het prijsbeleid van de voedingsindustrie en de dis tributiesector dringend ge wenst geacht. Terwijl de landbouwprijzen globaal slechts de helft uitmaken van de consumentenprijs voor landbouwprodukten, bepalen deze soorten de an dere helft. Grondstofprijs verhogingen, aldus de orga nisaties. worden altijd met een doorberekend aan de consument, maar van verla ging van de grondstofprijs merkt hij vaak niets. De consumentenorganisa ties in de Europese Gemeen schap hebben vorige maand, tijdens een bijeenkomst in Bonn. verlaging van de prij zen gevraagd voor produk- ten met een hardnekkig overschot, zoals melk en sui ker. en voorts op z'n minst prijsbevriezing totdat vraag en aanbod meer in even wicht zijn. ÜAG (ANP) Kopers van ;n "|ands pleziervaartuigen krij- le toekomst een garantiebe- i drie maanden van bij de .r., angesloten watersportbedrij- garantiebewijs geldt voor ntiële onderdelen, zoals vaar- ig, mechanische voortstu- Ul" stuurinrichting. Het nieuwe 571 bewijs geldt verder voor de atie en eventuele materiaal- masten en dergelijke. Van onze redactie economie AMSTERDAM De omzetting van steenkool in beter bruikbare, meer hoogwaardige vloeistoffen en gassen zal grotere aandacht krijgen naarmate olie en gas schaarser worden. Het is echter onwaarschijnlijk dat dit ooit op een goedkope manier zal kunnen geschieden. iKSE je aan de Ijssel wordt vandaag deze nieuwe spui-inrichting in genomen. Er is tweeëneenhalf jaar aan gewerkt en de kosten ill miljoen gulden. De inrichting betekent een belangrijke verbete- Cnle stroomgebieden van Berkel, Schipbeek en Regge. De installatie ad iimaal 1000 kubieke meter water per seconde spuien. hG/ARNHEM Door gezin- laf gelopen jaar ongeveer zes peer stroom verbruikt dan in Industrie verbruikte 3,2 pro- lr en het openbaar vervoer I tram) hadden 2,7 procent lom nodig. I uit een mededeling van de i Vereniging van Exploitan- llektriciteitsbedrijven in Ne- imverbruik ten behoeve van iare verlichting daalde met brocent. De VEEN weet ech- let, hoe deze teruggang moet letaxeerd, getuigde de op- [,,de toekomst zal moeten let hier om een blijvend, dan |llig verschijnsel gaat." werd door de SEP. de Sa- tnde Elektriciteitsprodu- e verwachting uitgesproken, toename van het totale AG (ANP) Het afgelopen len in ons land weer meer enten uitgesproken dan in totaal waren het er 3.499, ADVERTENTIE Tot deze conclusie komt de British Petroleum Maatschappij Nederland (BP) in haar Nieuwsbrief, die ditmaal als onderwerp heeft: Synthetische olie en gas uit steenkool. BP stelt vast, dat het belangrijkste economi sche probleem wordt gevormd door de kosten van waterstof en op welke wijze die ook wordt geprodu ceerd er is weinjg uitzicht op ver mindering van die kosten. Het lijkt dan ook onwaarschijnlijk dat omzetting van steenkool tot syn thetische ruwe olie of gas commerci eel kan geschieden, tenzij: de prijs van ruwe olie en aardgas sterker stijgt dan die van andere energiebronnen nieuwe en goedkopere methoden worden ontwikkeld; of de overheid aanzienlijke financiële bijdragen levert. BP merkt op, dat de steenkoolvoorra- den in de wereld veel groter zijn dan de olie- en gasreserves. Steenkool biedt echter niet de technische en commerciële voordelen, die verbon den zijn aan het gebruik van olie en gas. Reden waarom tegenwoordig veel aandacht wordt besteed aan het onderzoek naar en de ontwikkeling van methoden voor de winning uit steenkool van vloeibare en gasvormi ge brandstoffen. Processen •ns rese 097 j stroomverbruik in de komende jaren geleidelijk zal dalen. In het elektriciteitsplan voor de ko mende tien jaar wordt nog uitgegaan van een gemiddelde stijging van 3.5, procent per jaar. Directeur Bakker van de SEP houdt, zo zei hij gisteren, zelf rekening met een stijgingsper centage van een A twee. Vóór de energiecrisis in 1973 was de jaarlijkse stijging van het elektrici teitsverbruik in ons land aanmerke lijk hoger. De heer Bakker verwacht niet, dat de Nederlandse gezinnen erg veel op het stroomverbruik zullen be zuinigen. Elektriciteit is een relatief klein onderdeel in het totale huis- houdpakket en er valt bovendien ta melijk weinig op te besparen. Veel minder dan bijvoorbeeld met gas, al dus Bakker. DEN HAAG Staatssecreta ris Hazekamp (Economische Zaken) gaat binnenkort met de makelaars praten over het be rekenen van dubbele courtage (makelaarsbeloning). De staatssecretaris voegt hieraan toe dat hij op grond van inmid dels beschikbare informatie geen andere oplossing ziet, dan het van overheidswege te gengaan van dubbele cour tage. Dit blijkt uit het antwoord van de heer Hazekamp op vra gen van de heer Nirhof (DS 70). Hieruit komt nog naar voren, dat in het gesprek met de ma kelaars ook de gevolgen voor de prijs- en inkomensaspecten van de makelaarswerkzaam heden in onroerend goed aan de orde zullen komen. De kwestie van dubbele cour tage is al lang aan de orde. De consumentenorganisaties heb ben steeds tegen deze situatie geprotesteerd. De Consumen tenbond en de Vereniging Ei gen Huis stelden teneinde de consument van dienst te zijn vorig jaar zelfs een overzicht samen van eenzijdig werkende makelaars (die maar van één partij courtage vragen) samen. In juni 1978 antwoordden de bewindslie den van Economische zaken op vragen van de socialisten Van Dam en Kombrink, dat een verbod op dubbele courta ge werd bestudeerd. De drie belangrijkste procesroutes voor het vloeibaar maken van steen kool zijn: de synthese-gasroute, hy- drogenering en pyrolyse. Bij de syn these-gasroute methode wordt de' steenkoolstructuur volledig afgebro ken door vergassing, waarbij synthe- segas ontstaat (waterstof en koolmo- noxyde). Dit gas kan uit de steenkool worden verkregen door deze te laten reageren met stoom en zuurstof. Bij hydrogeneringsprocessen wordt waterstof aan de steenkool toege voegd onder hoge temperatuur en druk. Op die wijze kan een grote variëteit aan koolwaterstoffen wor den verkregen. Het derde proces, py rolyse, behelst de (thermische) af braak van steenkool zonder toevoer van lucht, waarbij gasvormige en vloeibare produkten worden ge vormd en een houtskoolresidu over blijft. Van deze drie processen wordt alleen de eerste op grote schaal in praktijk gebracht in de Sasolfabriek in Zuid- Afrika. Het onderzoek op het gebied van hydrogenering in proefinstalla ties in de VS en Europa is in een vergevorderd stadium, terwijl de py- rolyse-processen intensief worden be studeerd. Verschillende processen voor gaswinning uit steenkool wor den, aldus BP, momenteel ontwik keld. Voornamelijk in de VS, maar eveneens in Engeland, West-Duits- land en de Sovjet-Unie. De economische aspecten van beide laatste technogleën zijn vooralsnog ongunstig. De lage calorische waarde van steenkool in verhouding tot die van olie en gas de hoge kosten ver bonden aan winning, verwerking en transport en de grote hoeveelheid energie die bij de omzetting daarvan wordt gebruikt, vormen te zamen een nadeel, dat maar ten dele wordt ge compenseerd door de belastingen en royalties die op olie worden geheven. De produktiekosten van sythetisch gas zijn veel hoger dan de produktie- en transportkosten van aardgas uit de huidige commerciële bronnen. Volgens BP lijkt de produktle uit steenkool momenteel de economisch minst aantrekkelijke methode om synthetische ruwe olie te produceren, d.w.z. in vergelijking tot zware olie, teerzand en leisteenolie. Recente schattingen van de produktiekosten bewegen zich tussen het absolute mi nimum van 20 dollar per vat. Voor leisteenolie liggen de geschatte pro duktiekosten tussen de 15 en 23 dol lar. Ter vergelijking diene, dat de produktiekosten voor conventionele ruwe olie (vóór belastingen) voor Ara bische lichte olie 4 dollar per vat en voor Noordzee-olie 6 tot 12 dollar per vat bedragen. vergeleken met 1978 een stijging met. 14 procent. De toeneming betrof alle sectoren van het bedrijfsleven. Dit blijkt uit voorlopige tellingen van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het groot ste aantal faillissementen deed zich voor in de handel, waar in 1979 in totaal 1.190 (in 1978: 1.044) faillisse menten werden uitgesproken. In de sector dienstverlening werden 681 (588) faillissementen uitgespro ken. bouwnijverheid 582. (516), indus trie. exclusief bouwnijverheid 599 (457) en vervoer 153 (152). In de land bouwsector gingen 51 bedrijven fail liet, tegen 28 in 1978. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM De goudprijs, die maandag voor de eerste maal sedert begin januari van dit jaar beneden de 600 dollar per ounce (31,1 gram) uit kwam, is gisteren verder omlaag ge gaan. In Londen werd in de loop van dinsdagmorgen de prijs officieel vast gesteld op 569 dollar voor een ounce, tegen een officieel slot van dinsdag middag van 585 dollar. Het slot van dinsdagmiddag was 570,25 dollar. Achtergrond van deze ontwikkeling is de hoge rente, die momenteel te maken is op beleggingen in de dol larsfeer, die vele speculanten hebben doen besluiten goud (en ook zilver) om te zetten in dit soort beleggingen Trouwens de vaste dollar zelf was aan de gebeurtenissen ook niet vreemd, evenals mogelijke nieuwe anti-lnfla- tiemaatregelen van president Carter. De stijgende dollar en in verband daarmede de teruggang van de Zwit serse frank op de internationale valu tamarkten heeft de Zwitserse rege ring doen besluiten maatregelen te nemen om deze daling een halt toe te roepen. Zo wordt nu weer rentever goeding toegestaan op buitenlandse deposito's met een looptijd van ten minste drie maanden en is de ter mijn verkoop van franken aan buiten landers geheel vrijgelaten. Daarmede zijn nu praktisch alle beperkingen, die de Zwitserse regering in de Jaren 1974/78 in het leven had geroepen om de stroom van vluchtkapitaal naar Zwitserland af te remmen, weer onge- daan gemaakt. In financiële kringen vraagt men zich intussen wel af of thans definitief een einde is gekomen aan de voortduren de daling van de dollar zoals die zich heeft voorgedaan aan het einde van de Jaren zeventig, of dat het opnieuw om een tijdelijk herstel gaat. De stij gende rente (nu al wordt gesproken over een „prime rate" in de VS van 19- 20 procent), alsmede de inspanningen van de regering-Carter om de inflatie te beteugelen, zouden daarbij voor het eerste spreken. ISDAG 12 MAART 1980 TROUW/KWARTET 13 Een nieuwe lente betekent niet alleen een nieuw geluid, maar ook althans voor een aantal mensen een nieuw belastingfor mulier. Het invullen daarvan geeft vaak grote kopzorg en ergernis omdat: Kennis van het belastingrecht bi] het publiek uitermate gering is; behalve in de belastingwetgeving, ook in andere wetten en regelingen steeds meer het draagkracht-beginsel (maar verschillend) wordt gehanteerd, het geen tot onbillijkheden leidt; weerstand bestaat tegen de druk van belastingen en sociale premies. Dit zijn drie belangrijke punten, die naar voren komen in een gesprek met dr. L. G. M. Stevens over het belastingsys teem in ons land. De heer Stevens, die vier Jaar verbonden was aan de Rijksbelastingdienst en thans wetenschappelijk medewerker is bij het Fiscaal-Economisch In stituut van de Erasmus Universiteit in Rotter dam, promoveerde on langs op het proefschrift „Belasting naar draag kracht". In dit boek bepleit hij een eenvoudiger en even wichtiger uitbouw van de belastingheffing, om dat er naar zijn mening van belastingheffing naar draagkracht weinig of niets terecht komt. Fopspeen Het bestaande schijven- tarief ziet hij als een fop speen. Hij noemt het na melijk een „mythe-on dersteunend instru- demt", dat bovendien grote afbreuk doet aan een vereenvoudiging van de belastingwetgeving. Vandaar dat hij het be staande (progressief) be lastingtarief zou willen vervangen door een een voudiger (proportioneel) belastingtarief. In het voorgestelde systeem zou iedereen over een overigens ruimer geïn terpreteerd begrip inko men boven een belas tingvrij basisbedrag een bepaald percentage be lasting moeten betalen. Dat zou één heffing moe ten zijn van belasting en premie, waarbij de mo gelijkheid zou moeten bestaan bepaalde goede ren en diensten extra te belasten. Hij vindt na melijk, dat inkomens- hérverdelende maatrege len gemakkelijker en be ter kunnen worden gere aliseerd door een weelde- tarief in de omzetbelas ting. De heffing van belasting en sociale premies in één tarief vindt hij logisch, omdat „iedereen de pre mies voor de volksverze keringen als belasting er vaart." De splitsing die thans wordt gemaakt noemt hij een „kosmeti- sche truc", die boven dien de heffing naar draagkracht frustreert. Moeilijk Het fiscale gebeuren is voor een grote groep be lastingbetalers moeilijk te begrijpen of zelfs on begrijpelijk. Dat blijkt uit een schriftelijk on derzoek dat de heer Ste vens heeft gedaan onder ruim duizend leden van de Consumentenbond. Uit dat onderzoek blijkt op overtuigende wijze, dat de kennis van het belastingrecht schrikba rend gering is. Het belas tingformulier is voor meer dan de helft van de ondervraagden moeilijk te begrijpen of onbegrij pelijk en de belasting wetten zijn zelfs voor driekwart van deze men sen koeterwaals. Opmerkelijk is, dat niet alleen de „gewone man" daarmee problemen heeft, maar dat het bij mensen „op academisch niveau" niet veel beter is gesteld. Ook de kennis van de premiedruk en de belastingvrije som is op merkelijk gering. Geweer De beperkte kennis van het fiscale gebeuren weerhoudt de belasting betaler er overigens niet van in het geweer te ko men, als de aanslag te hoog uitvalt Het zal Intussen niet ver bazen. dat minder dan de helft van de belasting plichtigen zelf het belas tingbiljet invult. Opval lend hierbij is wel. dat de laagste opleidings- en in komensgroepen en de groep ondernemers/di recteuren het meest ge bruik (moeten) maken van een belastingconsu lent. De belastingdienst blijkt weinig om assistentie te worden gevraagd. Moge lijk is dat terug te bren gen tot het gezegde, dat Je beter niet bij de duivel te biecht kunt gaan Hierbij kan worden aan getekend. dat het oor deel over de belasting dienst, in vergelijking met de andere overheids diensten. niet duidelijk nadeliger uitvalt. De grieven die bestaan zijn hoofdzakelijk te wijten aan communicatiestoor nissen. Gezien de beperkte ken nis van het publiek en de ingewikkeldheid van het systeem komt de heer Stevens tot de conclusie, dat belasting naar draagkracht niet gehe ven kén worden „ook al zou iedereen keurig net jes handelen." Beperkt Een andere oorzaak voor de stelling dat belasting heffing naar draag kracht niet tot zijn recht komt, is de beperktheid van het begrip inkomen. 8ommige inkomens wor den wel progressief be last, maar andere bij voorbeeld vermogens- winsten, erfenissen en lo terijen niet Bovendien kunnen dege nen die het, zoals de heer Stevens het uitdrukt „goed inkleden", profite ren van lagere tarieven. Zo hebben sommigen de mogelijkheid een B(eslo- ten V(ennootschap) op te richten en daarmee de belastingdruk te beper ken, terwijl anderen kan sen zien brievenbuson dernemingen te stichten. Dan zijn er mensen die de mogelijkheid hebben het inkomen voor een deel uit het buitenland te halen en zo de progres sie in het belastingtarief kunnen „verknippen". Voorts maakt de heer Stevens nog een kriti sche kanttekening bij de manier waarop het ge zinsinkomen wordt be last. Als een bepaald in komen door één van de partners wordt verdiend, wordt dat zwaarder be last dan wanneer een zelfde inkomen door de béide partners samen wordt ingebracht. Kritisch Wat betreft de heffing naar draagkracht, heeft de heer Stevens ook kri tische opmerkingen ten aanzien van wetten en regelingen behalve de volksverzekeringen, bij voorbeeld de huursubsi die, de studiefinancie ring en de gezinszorg waarbij ook wordt uitge gaan van het draag- krachtprincipe. De heer Stevens daar over: „Wat mij geweldig stoort is dat in al deze wetten en regelingen ver schillende draagkracht maatstaven worden aan gelegd, die bovendien los van elkaar zijn ontwik keld. Dat kan tot onbil lijkheden lelden; in som mige gevallen zelfs tot een daling van het be schikbare inkomen met honderden guldens." Op de vraag of het Juist is dat de meeste mensen proberen minder belas ting te betalen dan zij moeten, zeggen acht op elke tien ondervraagden dat dit het geval is. De heer Stevens tekent hier bij aan dat, Indien deze beoordeling wordt beïn vloed door het eigen ge drag, rekening moet wor den gehouden met een grote weerzin tegen het betalen van belasting. Een aanwijzing hiervoor ziet hij ook in het ge bruik van belastinggid- sen en in het feit dat ne gen op de tien onder vraagden het vinden van aftrekposten belangrijk achten. De vitale aanvaarding van de belastingdruk is beperkt. Dat wil zeggen, zo licht de heer Stevens toe, dat we anders han delen dan we zeggen: „stiekem handelen wij niet naar dat beginsel." Begrip De mogelijkheden om de aanslag te drukken zijn afwenteling (een ander laten betalen), ontwij king (handige construc ties bedenken) of ontdui king (fraude). Naarmate de belastingbesparing per verzwegen honderd gulden stijgt, blijkt de neiging tot fraude toe te nemen. Uit het onderzoek blijkt, dat het begrip fraude soepel wordt geïnterpre teerd (althans door het publiek). Een „echte fraude wordt door drie kwart van de onder vraagden afkeurens waardig geacht, terwijl een kwart dat weliswaar afkeurt maar tóch be grijpelijk acht. Een „ver schrijving" (bij voor beeld het boeken van privé-ultgaven als zake lijke kosten) vindt ruim de helft afkeurenswaar dig en bijna de helft óf afkeurenswaardig maar te begrijpen óf niet af te keuren. Het gebruik van „foefjes" die niet in strijd zijn met de wet, vindt bijna de helft niet te veroordelen, terwijl vijfendertig procent dat afkeurenswaardig maar begrijpelijk noemt. Anders Desgevraagd zegt de heer Stevens de indruk te hebben, dat de belas- tingmoraal slechter ge worden is. Hij wijt dit vooral aan de hoge belas tingdruk en aan het gro te meningsverschil over de wijze waarop de be lastinggelden door de overheid worden besteed. De heer Stevens wil een grondige herziening van het belastingsysteem, waarbij ook de rechtspo sitie van de belastingbe taler wordt versterkt. Wat de belastingheffing betreft zou hij uit gaande van de gedachte dat men belast moet worden naar hetgeen men voor eigen gebruik opeist van de maat schappelijke goederen voorraad de voorkeur geven aan een consump tiebelasting. Maar aan gezien de overgang van een inkomstenbelasting naar een consumptiebe lasting grote praktische bezwaren heeft, bepleit de heer Stevens een tus senvorm. In deze ge dachte wordt op basis van het belastbaar to taal inkomen vermin derd met een bepaald door de overheid vast te stellen bedrag dat niet voor vertering in aan merking komt belas ting geheven. De positie van de belas tingbetaler zou verbe terd kunnen worden door de figuur van een fiscale ombudsman, de garantie dat een be zwaarschrift binnen een vastgestelde tijd wordt behandeld en een verrui ming van het aantal ge vallen waarin de belas tinginspecteur verplicht is een beschikking te ge ven. Uiteraard zou het taalgebruik door de fis cus aanzienlijk vereen voudigd moeten worden. Het (laatste) woord over een eventuele herziening van de belastingwetge ving is aan de politici. Daarbij kan het proef schrift van de heer Ste vens een goede handlei ding zijn. V. Sparrentak (huisvrouw): Ik vind reclame over het algemeen wel gesellig en leuk. Maar er kunnen stomme dingen tussen sitten soals: Je Hoppe schat! Stomme dingen (Bijeengebracht door FHV/BRDO).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 13