ïoessein: Giscard kan e impasse doorbreken China tegen plan voor neutraal Afghanistan indori: Ras mag geen politiek uitgangspunt zijn 5= s-i Ijamir opvolger an Mosje Dajan Mugabe wenst goede banden met Pretoria ónvrede over Bruma's plan ïiiei ïtlr n alternatief voor Camp David Reagan wint in South Carolina Zuid-Afrika Aanslagen op de Filippijnen eisen 26 levens 1 rinaams parlementslid heeft hoop voor de toekomst !DAG 10 MAART 1980 BUfTENLAND TROUW/KWARTET HAN (AFP, Reuter) Koning Hoessein van Jordanië heeft een beroep gedaan op de nse president Giscard d'Estaing zowel op het niveau van het Europa van de Negen als op mationaal niveau te werken aan een doorbraak in de impasse waarin de situatie in het len-Oosten verkeert. De Franse president lijkt niets liever te willen. lei ^krdaajise vorst deed zijn beroep s het tweedaagse bezoek dat de president aan zijn land It Hoessein zei dat de bespre- n die voortkwamen uit de ak- |cn van Camp David de situatie Midden-Oosten in een impasse —O gebracht. Een Europees initi- n* zou deze impasse kunnen door- tanse president herhaalde dit (inde zijn eerder in Koeweit ge- uitspraak dat de Palestljnen het op zelfbeschikking hebben. Hij na1zelfs nog een stapje verder door erste westers staatshoofd de van de Palestijnse Bevrijdings- atie (PLO) tijdens een officië- iraak in de mond te nemen. De nt zei weliswaar niet dat de de enige wettige vertegenwoor- van het Palestijnse volks was. hij zei wel dat „alle partijen Jcken moeten worden bij de on- ndelingen en wel in het bijzon der het Palestijnse volk, hetgeen deelname van de PLO impliceert." Giscard zegde Hoessein toe alles in het werk te zullen stellen om een vredesregeling dichterbij te brengen. De Franse president schijnt een oud Frans plan van stal gehaald te heb ben. Hij zou de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad garanties wil len laten geven aan alle landen in het Midden-Oosten voor hun veiligheid. Parijs is van oordeel dat er geen goe de regeling te vinden is voor het Mid den-Oosten als de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad het niet met elkaar eens zijn. Volgens de Koe weitse krant Al Qabas heeft Giscard tijdens zijn rondreis langs diverse staten aan de Perzische Golf de grote lijnen uiteengezet van een tweejarig Amerikaans-Europees plan, in het kader waarvan het Palestijnse pro bleem in twee Jaar zou kunnen wor den opgelost. Die oplossing zou de RUZALEM (Reuter) Israël heeft een nieuwe minister 1 buitenlandse zaken: Yitzhak SJamir, tot dusver voor ter van het parlement. Hij volgt Mosje Dajan op die op oktober aftrad uit onvrede over de Israëlische neder- ngenpolitiek. zal waarschijnlijk vandaag len als parlementsvoorzitter, heeft een respectabele staat dienst die teruggaat op het !t tijdens het Brits mandaat 't Palestina. Hij werd in die tijd ocht wegens de moord op de !se minister voor het Midden ten. Lord Moyne. Sjamir had ie tijd namelijk de leiding over ogeheten Stern-groep, een na- alistische Joodse beweging streed voor een onafhankelijke dse staat. Sjamir heeft nooit tegengesproken dat zijn groep voor de moord op Moyne verant woordelijk was. Sjamir. de zesde minister van bui tenlandse zaken sedert Israëls on afhankelijkheid in 1948, staat be kend als een havik. Hij zal de verantwoordelijkheid krijgen voor de besprekingen ter normalisering van de betrekkingen met Israël, hoewel hij zich indertijd verzet heeft tegen het teruggeven van bezet gebied aan Egypte. vestiging van een Palestijns Natio naal Tehuis moeten omvatten op de Westelijke Jordaanoever en in de Ga- zastrook, waarna er mogelijk een vorm van een federatie met Jordanië tot stand gebracht zou kunnen worden. De Franse president zou de Arabi sche leiders om geduld hebben ge vraagd. Giscard zou hebben gezegd dat zelfs Carter en zijn medewerkers ervan overtuigd zijn dat de akkoor den van Camp David uiteindelijk niet tot een bevredigende regeling zullen leiden, zodat een uiteindelijke rege ling, gegarandeerd door de vrij grote mogendheden (Verenigde Staten, Sowjet-Unie, Groot-Brittannië, Frankrijk en China) zeer wel tot de mogelijkheden behoort. Israël heeft al laten weten dat het niets ziet in de ideeën van Giscard Noch het zelfbeschikkingsrecht van de Palestljnen noch deelname van de PLO aan vredesbesprekingen is voor Israël aanvaardbaar. Israël gaf zelfs geen communiqué uit naar aanlei ding van de dit weekeinde gedane uitspraken van Giscard, aangezien het Israëlische standpunt als bekend werd verondersteld. Van der Klaauw De uitspraken die Giscard tot dusver heeft gedaan hebben de instemming gekregen van de andere landen van de Europese Gemeenschap. Ook het Nederlands ministerie van buiten landse zaken liet gisteren weten in te stemmen met de uitspraken die Gis card in Koeweit heeft gedaan. De Nederlandse minister van buiten landse zaken, Van der Klaauw, zal morgen op terugreis van de ASEAN- conferentle in Koeala Loempoer een bezoek aan Cairo brengen, waar hij over de situatie in het Midden-Oosten zal spreken met zijn Egyptische ambtgenoot Boutros Ghali. De Egyp tische premier Khalil zei dat de be sprekingen zich zullen toespitsen op de rol van Europa bij het vredesover leg in het Midden-Oosten. Ook de Westduitse minister van buitenland se zaken Genscher bezocht dezer da gen Cairo. De voltallige Rhodesische lichte infanterie, wel verantwoorde lijk gesteld voor zestig procent van de doden in de strijd tegen de Rhodesische nationalisten, hield zaterdag het verkeer op in Salisbury. SALISBURY (Reuter, AFP, AP) De toekomstige premier van Zimbabwe-Rhodesië, Robert Mugabe, wenst goede be trekkingen te onderhouden met het naburige Zuld-Afrika. Hij sluit diplomatieke betrekkingen tussen Zimbabwe met een zwart meerderheidsbewind en Zuld-Afrika met een blank minderheidsbewind niet uit. tag X Cl bi een onzer verslaggevers AMARIBO De Surinaamse regeringsformateur Bruma heeft gisteren zijn voorstellen gelegd aan de militaire raad. Hoewel er van de samenstelling van de nieuwe regering nog definitiefs bekend is, hebben verschillende groeperingen het afgelopen weekeinde al ïtesteerd tegen de plannen van Bruma. Eén van de leden van de Militaire Raad zei dat het het bestuur van het land niet aan een burgerregering zal overdragen, als dat betekent dat weer terug valt op het oude stramien van voor de staatsgreep. lltaire Raad trok gistermiddag ln ling alle militaire verloven in. rp is een woordvoerder zou het 5 gaan om een oefening, maar e 11 emers brengen het in verband vofi e vorming van de nieuwe rege- in aarelging van sergeant Chas M1J- denÖe macht onverkort te zullen san aven, toont aan hoe verward de de e is voor alle politieke partlj- ""Ofcnt hij deed deze uitspraak vlak iai* iet onderhoud met formateur 11, die door de militairen zelf is iteld. Met name onder progres- roeperingen ontstond het afge- veekeinde een katerstemming, de voorzitter van de linkse irtij, dr Rubin Lie Paus Sam, r Bruma jehanteerde verdeel had gepubliceerd in het week- ipel. is Plpel wil Bruma drie minls- etels aan de (vroegere) rege- >alitie NPK toebedelen, drie oppositie, twee aan de geza- e vakbeweging, één aan uit de vrouwenbeweging, één gezamenlijke progressieve i en een militair op defensie, iw Sam wijst er op dat er met rgelijke samenstelling niets verandert, dat de gevestigde partijen het opnieuw voor het zeggen zullen krijgen, met alle gevolgen van dien. „Vandaar dat ik vrees dat het hante ren van deze verdeelsleutel kan lei den tot een ernstige teleurstelling bij ons volk", aldus de leider van de Volkspartij. Vakbondsleider Ramon Cruden van de Progressieve Werknemers Organi satie toonde zich ontevreden met de twee zetels die zijn organisatie met de andere vakcentrales zou moeten de len. „Als de mensen die zitting zullen nemen in deze raad de oude situatie van voor 25 februari willen continue ren, heeft het geen zin om verder te gaan," aldus Cruden. Ook de Natio nale Jongeren Beweging was niet te spreken over het feit dat Bruma een plaats zou willen inruimen in de rege ring voor oude politieke partijen. Kandidaten Inmiddels heeft Bruma ontkend dat de gepubliceerde verdeelsleutel juist is. Een feit is echter wel dat hij bij allerlei groeperingen verwachtingen heeft gewekt. De afgelopen weken had hij gesproken met vertegenwoor digers van de meest uiteenlopende politieke en maatschappelijke stro mingen en vroeg die mensen kandi daten te stellen voor een post in de nieuwe regering. Zo heeft bijvoor beeld de Vereniging Surinaams Be drijfsleven op Bruma's nadrukkelijk verzoek drie mensen kandidaat gesteld. Intussen begint de .revolutie" steeds meer op een dronken man te lijken, die zigzaggend door de Surinaamse samenleving rijdt. Eerst was daar de geslaagde staatsgreep van een paar Jonge militairen, die de steun van het volk kregen. Vervolgens deed men zijn uiterste best om die machtsover name binnen de grondwet te laten vallen, en dat kan alleen als je kimt bewijzen dat de staatsgreep geen staatsgreep was. Daarnaast bleek uit het woordgebruik van de militairen dat men het beste met het land en het volk voor had en dat men eigenlijk aanstuurde op een revolutie. En de laatste tussenstand is dat de (voor de ingreep) gevestigde orde het weer voor het zeggen krijgt. In kringen van het zakenleven toonde men zich za terdag althans vrij optimistisch over de afloop van het militair ingrijpen. Uit de opmerking van sergeant Mij- nals blijkt dat de militairen niet van plan zijn zich het proces na de staats greep helemaal uit de handen te laten glippen, en desnoods maar af te zien van een regering. Dat zou kunnen betekenen dat het oorspronkelijke plan een burgerraad van zes tech nocraten alsnog wordt overwogen. Een teleurgestelde Connally. CHARLESTON (Reuter. AP) Ro nald Reagan heeft zich met een grote overwinning bij de zaterdag gehou den Republikeinse voorverkiezingen in de Amerikaanse staat South Caro lina een goede uitgangspositie ver worven voor de morgen te houden voorverkiezingen in Florida, Georgia en Alabama. De uitslag was een grote tegenslag voor oud-minister van fi nanciën John Connally. Reagan behaalde in South Carolina 54 procent van de stemmen, een van zijn grootste overwinningen tot dus ver. John Connally verwierf ondanks een uiterst intensieve en kostbare campagne maar dertig procent. Deze ex-minister van financiën en voorma lig gouverneur van Texas besloot geen campagne meer te voeren in Georgia, maar naar huis te gaan om daar over zijn politieke toekomst na te denken. De algemene verwachting is dat Connally na de morgen te hou den voorverkiezingen zich uit de race om de republikeinse kandidatuur voor het presidentschap zal terug trekken. Ook voor George Bush, voormalig directeur van de CIA, viel de uitslag in South Carolina niet mee. Hij kreeg slechts vijftien procent van de stem men. Aangenomen wordt dat Bush zijn campagne toch in ieder geval zal voortzetten tot de voorverkiezingen die op 18 maart in de staat Illinois worden gehouden. De grote vraag op het ogenblik is of oud-president Ford zich nu ook in de race zal storten om Reagan van een zekere overwinning af te houden. Veel republikeinen zien het met Rea gan niet zo zitten, omdat hij te con servatief is om tegen de zittende pre sident Carter enige kans te maken. Ford heeft de afgelopen weken her haaldelijk gespeculeerd over een eventuele deelname aan de verkiezin gen. De Democraten hielden geen voorverkiezingen in South Carolina. Mugabe deed deze verzoenende uit spraken tegenover een aantal Zuld- afrikaanse journalisten die voor een interview met hem naar de Rhodesi sche hoofdstad Salisbury waren ge vlogen. Mugabe zei dat Zuidafrikaan- se zwarte nationalisten, die Rhodesië als uitvalsbasis voor acties in Zuid- Afrika zouden willen gebruiken in zijn land geen faciliteiten en evenmin militaire steun zouden krijgen. De toekomstige premier sloot recht streekse besprekingen tussen hem en de Zuidafrikaanse blanke premier Pieter Botha niet uit. Verder zijn Zuidafrikaanse toeristen welkom in Rhodesië en zullen ze gemakkelijk een visum kunnen krijgen. Ook be trekkingen op het gebied van sport zijn zeker niet onmogelijk, aldus Mu gabe. HIJ vond wel dat Zuid-Afrika nog wel iets van Rhodesië kon leren. „Als Je het volk blijft onderdrukken leidt dat tot gewapende strijd. Zuld- Afrika moet snel handelen en demo cratische veranderingen doorvoeren om die gewapende strijd te voor komen". Mugabe zal naast zijn premierschap ook de post van minister van defensie gaan beheren. Hij deelde dit gisteren op een persconferentie mee. Volgens functionarissen van Mugabe's Zanu- pf partij (pf van patriottisch front) zullen de lijst van ministers en de vermoedelijke datum van de onaf hankelijkheid begin volgende week bekend worden gemaakt. Mugabe zei dat zijn vroegere kompaan in de strijd, Joshua Nkomo van de Zapu, heeft geweigerd het presidentsschap van het land op zich te nemen. Nko mo wil niet op die manier uitgeran geerd worden en wenst een ministers post. Volgens zijn aanhangers wil hij of minister van buitenlandse zaken of minister van defensie worden. Aange zien Mugabe defensie neemt, wordt hij waarschijnlijk minister van bui tenlandse zaken. Mugabe herhaalde nog eens dat een of twee blanke ministers in zijn kabi net de bltmke minderheid ervan kan overtuigen dat zijn regering geen ra cistische politiek zal bedrijven Vervolg van pagina 1 noten al eerder heelt voorgehouden, dat zij zich moeten aanpassej) .of an ders rekening moeten houden met een zwarte opstand in het land. De premier merkte op dat sommige mensen in Zuid-Afrika de angst heb ben dat het land een gewelddadige confrontatie tussen blank en zwart tegemoet gaat. „Het geweld kan van twee kanten komen, maar geweld en revolutie zijn nog nooit iemand van dienst geweest," zo zei Botha die er aan toevoegde dat zijn regering zou werken aan een Zuld-Afrika zonder geweld. De oproep tot het houden van een multlraclale conferentie komt voor een deel tegemoet aan de wensen van de oppositiepartijen en een aantal dagbladen die na de uitslag van de Rhodesische verkiezingen hebben voorspeld, dat Zuid-Afrika in een bur geroorlog verwikkeld zal raken als de regering geen dialoog aangaat met de zwarte leiders. Sommige oppositionele leiders heb ben gezegd dat de zwarte leiders die nu in de gevangenis zitten wegens politieke acties, bij de besprekingen betrokken moeten worden. De zwarte leider Dick Zalushal zei, Mugabe de verkiezingen won, dat dit een les moest zijn voor Zuid-Afrika, waar mensen die de wettige vertegenwoor digers an het zwarte bevolkingsdeel zijn als terroristen worden behan deld. Politieke waarnemers voorspelden gisteren dat de rede van Botha op sterk verzet zal stuiten bij de rechter vleugel van zijn partij en sommigen van hen meenden dat zijn uitspraken, die wel de meest liberale werden ge noemd ln de ruim dertig Jaar dat de Nationale Partij ln Zuld-Afrika de dienst uitmaakt, tot een scheuring in de partij zouden kunnen leiden, MANILA (Reuter. AP) Op de Filip pijnen zijn gisteren ten minste 26 mensen om het leven gekomen en werden 120 anderen gewond bij drie verschillende aanslagen. Volgens het Filippijnse persbureau PNA werden er ln de stad Illgan in twee bioscopen granaten gegooid en werd in de nabij gelegen stad Ozamis een granaat tot ontploffing gebracht tijdens een zangfestival. De steden liggen onge veer 800 kilometer ten zuidoosten van de hoofdstad Manila. Volgens de poli tie waren de projectielen geworpen door „terroristen", de term die de Filippijnse autoriteiten hanteren voor leden van het opstandige mos- lemse Moro-front, dat in het zuiden voor onafhankelijkheid vecht en le den van het maoïstische Nieuwe Volksleger, dat de regering van presi dent Ferdinand Marcos ten val wil brengen. PEKING, ISLAMABAD (Reuter, AFP, AP) De Volksrepu bliek China is tegen het plan van de Britse minister van buitenlandse zaken, Lord Carrlngton, om van Afghanistan een neutraal land te maken. Het Chinese Volksdagblad vindt het een misplaatst voorstel, dat schadelijk ls omdat het de nationale rechten van het Afghaanse volk niet respecteert. Peking heeft weinig vertrouwen ln de Russische terugtrekking uit Afgha nistan die in het plan als voorwaarde wordt gesteld. Het plan van Carrlngton werd vorige maand ln Rome goedgekeurd door de ministers van buitenlandse zaken van de negen EG-landen en ook de Amerikaanse minister van buiten landse zaken Cyrus Vance voelde er wel wat voor. Moskou heeft er een tijd over gezwegen, maar vervolgens ln verschillende publikaties het plan van de hand gewezen als een poging van de Westerse wereld zich te men gen in de binnenlandse aangelegen heden van Afghanistan. China was gisteren wel ingenomen met de nauwere politieke betrekkin gen tussen de Europese Gemeen schap en de ASEAN, de Associatie van Zuidoost-Aziatische landen be staande uit de Filippijnen, Singapo re. Thailand, Maleisië en Indonesië. De verklaring die vorige week vrijdag in de Maleisische hoofdstad Koeala Loempoer door de EG en de ASEAN werd bekend gemaakt heette gisteren in het Chinese Volksdagblad „een be langrijke stap ln de gezamenlijke strijd tegen het hegemonlsme", de Chinese term voor de Russische ex pansiedrang. Dreigend Het dagblad van de Russische com munistische partij, de Prawda, heeft gisteren ln harde bewoordingen ge waarschuwd dat de Sowjet-Unie „niet lijdzaam zal toezien" hoe de Verenigde Staten en hun bondgeno ten „acties ondernemen" tegen de veiligheid van de 8owJet-staat. „De vestiging van nieuwe Amerikaanse bases, de opstelling van nieuwe Ame rikaanse kemraketten langs de Rus sische grens of Amerikaanse pogin gen om staten aan de Russische grens tegen Moskou op te zetten, dat alles zal niet onbeantwoord blijven," zo zei de Prawda. Tevens stond er ln het blad dat de Sowjet-Unie zal blij ven streven naar ontspanning en ont wapening. maar de dreigende taal overheerste. Offensief In Afghanistan begint het er steeds meer op te lijken dat een groot Russi sche offensief tegen de opstandige moslembewegingen op komst is. De Russen zenden veel militair materieel en met de terugkerende vliegtuigen worden de gezinnen van Russische adviseurs ln Kaboel teruggevlogen Enkele duizenden mensen zouden Kaboel al op deze manier hebben verlaten. Daarnaast heeft de Af ghaanse regering van Babrak Karmal alle mannen boven de 21 Jaar opge roepen zich voor 15 maart te melden voor het verrichten van verschillende militaire taken. De bedoeling is ken nelijk het leger, dat door een groot aantal dessertles ls verzwakt, weer op sterkte te brengen. iul! Wim Jansen IMARIBO -„De staatsgreep is ook een beetje mijn schuld. Het is de d van het hele parlement". Ir. George Hindori is een van de zeer ett ge Surinaamse parlementariërs die op dit moment openlijk voor 1 üening durft uit te komen, „Principieel valt deze staatsgreep niet te keuren. Maar ik heb goede hoop dat er nu eindelijk een einde aan de fatale politiek die gebaseerd is op de verschillen in rassen" ge Hindori was de man die in 1975 een historische daad verrichtte r als eerste uit de oppositie de presentielijkst in het parlement te ,e i en. Daarmee maakte hij de debatten over een nieuwe grondwet mg en was de weg naar de onafhankelijkheid geopend. Zijn politieke 'rtl Lachmon heeft hem dat niet in dank afgenomen: hij raakte zijn te als kroonprins van de bppositie kwijt. tM Ion i b#u *>et waartoe de onafhankelijkheid beleid, heeft u er dan spijt van dat u uw handtekening heeft gezet? lodfabsoluut niet. Oeen haar op mijn i si Suriname moest eens met die onaf- ma tJkheid beginnen. Het was natuurlijk eet van oppositieleider Lachmon die stap te dopn. maar daar was hij te arrogant voor. Daardoor moest ik wel." „Ik heb me wel op één ding verkeken: Ik ging ervan uit dat wij als Surinamers de onafhankelijkheid ln zouden gaan. In plaats daarvan deden we dat als Creolen. Javanen en Hindoestanen. Er kwam steeds meer de nadruk op de verdeeldheid tussen deze bevolkingsgroepen. Ik heb er voortdu rend op gehamerd in het parlement dat de politieke partijen uit moeten gaan van een Ideologie, wat die ook is. Maar ik was een roepende in de woestijn. Het parlement werd slechts gebruikt om de onderlinge ruzies uit te vechten. En nu wordt in krin gen rondom Lachmon alweer gemompeld: Het ls de schuld van Hindori. Als die niet had getekend was dit nooit gebeurd" „Ik geef toe dat ik voor een deel schuldig ben aan de huidige situatie, omdat ik in het parlement zit. Het hele parlement, rege ringscoalitie èn oppositie, is schuldig, wij hebben onvoldoende waakzaamheid ge toond. Door al dat geruzie kon de regering van Arron ongecontroleerd haar gang gaan. WIJ waren er de schuld van dat Arron een alleenheerser ln een democratie kon wor den. De parlementaire druk ontbrak hem". Surinamlsme Er ls na de staatsgreep nogal wat verwar- ir. George Hindori. rir.g ontstaan rond de veel door de militai ren gebezigde term „8unnamisme", waarop de nieuwe koers gebaseerd moet zijn. Hin dori ls de uitvinder van dit begrip, dat hij vaak gebruikte ln het parlement. „Ik was erg blij dat de Militaire Raad deze term heeft overgenomen. Het betekent niets anders dan dat wij allemaal, ondanks verschillen in ras en afkomst, gezamenlijk op moeten trekken om het land op te bou wen. Dat ls het enige Juiste uitgangspunt voor een nieuwe regering. Je ziet echter nu al weer dat sommigen het nooit leren. Het comité Hindoegemeenten heeft al in een gesprek met de Militaire Raad geëist, dat er bij de samenstelling van een regering reke ning wordt gehouden met de groepsgebon- denheid. Dat mag niet het uitgangspunt zijn". Er is gezegd dat de staatsgreep juist het werk is van één ethnische groep, dat het een Creools onderonsje is. Is dat waar? „Nee Raciale elementen hebben naar mijn mening geen rol gespeeld. Het ls zo gemak kelijk om dit overgevoelige onderwerp in de discussie te betrekken. Bepaalde parlemen tariërs proberen dat nu te introduceren, heel geraffineerd. Om de onwentellng in dlacredlet te brengen. Ik vind dit heel ge vaarlijk." Heeft u vertrouwen in de toekomst? „Ik heb hoop. hoop op een betere politiek ln Suriname, die gebaseerd is op idealen. Ik denk dat dat bij de Jongeren wel zal aan slaan. Ze zullen managers ln de regering moeten zetten, Jongens die weten hoe ze een ministerie moeten runnen. De voornemens van de militairen zijn goed. maar niet an ders dan die van de politieke partijen tij dens de verkiezingscampagne De militai ren krijgen nu de gelegenheid te tonen dat zij de eerste zijn die een belofte daadwerke lijk uitvoeren Waar haal je zulke mensen vandaan? „Dat is het Juist. Laten ze zich geen illusie maken dat een nieuwe regering al die pro blemen zo maar kan aanpakken Ze zullen de kennis voor een deel uit het buitenland moeten halen. Als ze Nederland zouden afstoten onder het motto van „koloniale overheersers", is het einde van de ingreep spoedig nabij. We hebben de hulp nodig. Nederland moet wel cppassen voor bevoog ding, zoals dat vorige week bleek uit het kamerdebat. We hebben technische hulp nodig, waardenvrij"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 5